Maaa&ag 4- Mei.
N°. 7731.
A". 1885.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven, yg-e
Dit nummer bestaat uit DME BLADEN.
Eerste Blad
Bij dit nommer van het Leidsch Dagblad
behoort voor de inteekenaren daarop het
officieel Verslag der Handelingen van den
Gemeenteraad: zitting van Donderdag den
23ston April, bladz. 39 tot 42.
Het Afghaansche Vraagstuk,
n.
LEIDSCH
DAGBLAD.
PEIJS DEZËB COURANT:
Ysor Leiden per 3 maanden.1.10.
France per post.1.40.
Afzonderlijke Nommers.0.05.
PRUS DER ADVERTENTIEN:
Van 16 regels 1.05. Iedere regel meer 0.174-
Grootere letters naar plaatsruimte. Voor het incassee-
na buiten de stad wordt 0.10 berekend.
Den 25sten Maart 1854 zeide lord Palmerston
in eene redevoering die hg in het Brilsch Lagerhuis
uitsprak, dus als het ware tijdens den rollen mid
daggloed van den Krim oorlog: „Bnsland heeft
altijd, sinds den tijd van czaar Peter, zonder er
ooit van af te wjjken, stelselmatig gewerkt aan de
verwezenlijking van zijn plan, de verovering van
Turkije. Werd het in zijn loop tegengehouden, het
ging terug, maar om bij de eerste gelegenheid weer
voorwaarts te trekken. Zijn staatkunde heeft daarin
bestaan, dat het zich niet blootstelde aan het ge
vaar, zijn doel te missen door ontijdig handelen;
doch het sloeg nauwkeurig den gang van zaken bij
andere mogendheden gade, en bonuttigde elke kans
die het slechts eon geringe schrede nader tot het
voorgestelde doel kon brengen."
Dertig jaren zijn sedert voorbjjgegaan en thans
klinkt het woord des vermaarden staatsmans als
eeno profetie. Al heeft Bnslaud in Europa zelf zjjn
grenzen slechts weinig verplaatst, van zijn alouden
vijand is het thans gescheiden door eene reeks van
kleine staten die geheel onder zijn invloed staan
en op een gegeven oogenblik bereid zullen bevonden,
worden, of, zoo niet, door den loop der omstandig
heden gedwongen zullen zjjn, de Bnssische politiek
te helpen bevorderen. Docb, des te ontzaglijker is de
voortgang van des Czaren macht in Azië. Gladstone
heeft het Maandag nog in het Lagerhuis verklaard
„Wat gisteren nog Turkomanseh grondgebied was,
is than 8 door een zeer snel proces Bnssisch ge
worden." Wel voegde hjj er in één adem bij, dat
ook Engeland is verschillende deelen der wereld
zeer snelle vorderingen heeft gemaakt, - maar deze
soort van troostgrond doet denken aan een pleister,
die eene pijnlijke wond slechts gebrekkig bedekt.
Bonaparte heeft op het eind der vorige eeuw als
zijn meening uitgesproken, dat, om Engeland te
treffeD, niet in Europa maar in Indië de aanval
moet ondernomen worden: zijn mislukte krijgstocht
in Egypte was bestemd de eerste schrede te zgn
om dat denkbeeld te verwezenlijken. De BusBische
keizers hebben het overgenomen, - en men kan er
verzekerd van zijn, dat zij de nitvoering zullen be
proeven, is het niet bij deze gelegenheid, - er zijn
sedert gisteren weer vredesberichtea in omloop die
veel waarschijnlijks hebben, - dan later.
Wij hebben in ons vorig artikel gesproken van
bet „testament Van Peter den Groote." In een
aantal geschiedkundige werken, aan Busland ge
wijd, vindt men dat stuk terng, ofschoon het
bestaan nog nooit op authentieke en on weder -
legbare gronden is aangetoond en het alzoo voor
een ondergeschoven document wordt gehouden. Toch
is het niet onbelangrijk, omdat de Bnssische geest
zich er zoo duidelijk in afspiegelt. Het meest wordt
het 9de artikel aangehaald, aldus luidende„Con-
stantinopel en Indië steeds naderenwie daar
heerscht zal meester zijp van de wereld. Tot dat
doel beurtelings oerlogen verwekken tegen Turkije,
tegen Polen, tegen Oostenrijk, legen Perzië; wer
ven vestigen aan de Zwarte Zeelangzamerhand
zich van die zee meester maken, evenals van de
Oostzee, waardoor men een dubbel steunpunt ver
krijgt voor de nitvoering van het plan het verval
van Perzië verbaastendoordringen tot de Per
zische golf en verder Indië bereiken, dat het alge
meen entrepot is van de wereld." Men zal moeten
erkennen, dot de Bnssische staatkunde zioh onaf
gebroken in heide richtingen heeft bewogen, terwijl
uit een menigte feiten blijkt, dat voor Bnsland niets
mmder heilig is dan overeenkomsten en tractaten,
al werden ze ook hoogst plechtig met een adelaars -
veder onderteekend.
De vraag: zal het thans tot eene uitbarsting
komen? - waarop de afwisselende telegrammen
telkens een ander antwoord geven, - wordt, wat
zeer natuurlijk is, steeds vergezeld door eene tweede:
zoo ja, welke zal dan de bonding zjjn der overige
groote mogendheden en ook van eenige minder
groote?
Het is ze9r gewaagd zich daarover in gissingen
te verdiepen. Het is zoo, er liggen overal brand
stoffen opgehoopt, en het is juist de beduchtheid
voor verdere verwikkelingen die in de voornaamste
middenpunten van den handel zooveel zenuwachtige
spanning veroorzaakt. Laat ons echter niet te veel
aan vrees toegeven: wèl is het onderling wan
trouwen groot en boezemen de kolossale wapeningen
van den laatsten tijd bezorgdheid in, maar aan den
anderen kant is de behoefte aan vrede, met het
oog cp staatkundige en staathuishoudkundige ver
houdingen, zeer algemeen. Er zijn politieke tinne
gieters, die in elk feit van eenige beteekenis dat in
Europa en daar bniten voorvalt, de hand van
Bismarck zien. Naar onze opvatting is de groote
Bjjkskanselier volstrekt niet de onruststoker, waar
voor veleu bom willen laten doorgaanintegendeel,
als er kans is de zaak voorloopig in der minne
te schikken, dan zal wel te Berlijn het grootste
aandeel in het werk des vredes zijn genomeD. Mis
lukt dat onverhoopt, we twijfelen er geenszins aan
of de grootste staatsman van onzen tijd zal zijn
uiterste best doen om den strijd zooals het heet
te „localiseeren," dien te bepalen tot de natiën
tusschen welke bij gevoerd wordt. Met eone open
hartigheid, bg groote diplomaten iets ongewoons,
en by kleine iets onbekends, heeft hg zich meer
malen in dien zin uitgelaten, en wy meenen reden
te hebben, die rondborstige verklaringen als ten
volle gemeend te beschouwen.
Niettemin, gevaar is er altijd als naast iemands
woning een brand uitslaat. Er kunnen redenen
opgogeven worden, waarom eene Engelsch-Fransch-
Italiaansche coalitie, waarbij zich Turkye gereedelyk
zou aansluiten, geenszins tot de onmogelykheden
behoort. Mocht dat gebeuren, dan zon het veel
besproken Drie-Keizers-verbond licht daadwerkelgk
optreden en de gevolgen waren niet te overzien
Doch dat alles voor te stellen als iets waarschijn
lijks, en daarop allerlei bespiegelingen te bonwen
waarbij zelfs Nederland en zyne koloniën rechtstreeks
betrokken zgn, is een tijdverdrgf waarmede we ons
liefst niet onledig houdeD.
De werkelijke toestand, zooals die nit de feiten
blijkt, is reeds ernstig genoeg, ernstig ook om de
groote geldelgke verliezen die van een kryg tus
schen twee hoofdmachten het onvermydelyke gevolg
zouden zjjn. Hopen we dus maar, dat de aanvan-
kelgke tijdingen, die van betersohap gewagen, be
vestiging vindenook hier, waar hot de worsteling
geldt tnsschen kampioenen die elkander toch vroeg
of laat te lijf zullen gaan, is het gezegde van
toepassing: „Tjjd gewonnen is veel gewonnen."
LEIDEN, 1 Hei.
Heden is aan de universiteit alhier, de heer H. G.
Van Sonsbeek, geb. te Zwolle, bevorderd tot doctor
in de rechtswetenschap, met academisch proefschrift,
get.„Eenige opmerkingen over het zoogenaamde
„depositum irregulare"
Gedurende deze week zgn dagelijks in da
Stedelijke Werkinrichting alhier opgenomen van
5569 volwasser personen en van 4—9 kinderen.
Door mevrouw de weduwe J. P. Amersfoordt,
geboren Dgfc, te Haarlemmermeer, zgn aan de Bgks-
landbonwschool ten geschenke gegeven de land-
bouwbibliotheek van wglen haren echtgenoot, be
nevens eene verzameling mineralen. Haar is daarvoor
de dank der Begeering betuigd.
De ridders der Militaire Willemsorde die eer
gisteren feest vierden, ontvingen nog telegrammen
van gelnkwensching van H. M. de Koningin, den
kaoselier der beide orden, de onderofficiersvereeni-
ging „Van Speyk" te Amsterdam en van de onder
officieren van het 4de reg. infanterie te Leiden.
Het telegram der Koningin luidde: „Koningin
op hoogen prijs stellende de bljjken van belang
stelling in Hoogstderzelver PersooD, draagt mij op
n hiervoor dank te zeggen. Kamerheer van dienst,
Taets van Amerongen."
Het is nog niet volkomen zeker dat de af-
scheidsvoorstelling van mevr. Kleine aan de Haar
lemmers in den SUdsschoawbnrg aldaar zal doorgaan.
Aan het feestmaal Donderdag ten hnize van
den heer Couturier te Amsterdam gehouden, door
hoofd officie rei# en offioieren, allen ridders der Mili
taire Willemsorde, ter herdenking van het 70-jarig
bestaan dier orde, zaten 71 dischgenooten aan. Daar
onder bevonden zich o. a. de prins Von Wied, de
minister van oorlog, generaal Weitzel, generaal Van
der Heyden, generaal Verspyck, vice-admiraal jbr.
De Casembroot, baron Tindal, de kolonels Van
Braam Honckgeest, Verstege, Versteeg enz. enz.
De zaal was fraai versierd met vlaggentropeeën,
terwgl in het midden een gelauwerd borstbeeld van
Koning Willem I prijkte met het onderschrift:
„Hulde aan den Grondvester onzer Orde voor
Moed, Beleid en Trouw."
Voor het lokaal en in de gangen naast de deuren
was eene eerewacht opgesteld, gevormd door gede
coreerde mariniers, terwgl de muziek van Sonne-
man's kapel den maaltgd opluisterde.
Aan Prins Von Wied - een der weinige boiten-
landsche militairen, aan wie de Nederlandsche mili
taire orde is toegekend - die bg zgne komst door
de feestcommissie werd ontvangen, werden de overige
gasten voorgesteld.
De maaltgd kenmerkte zich door een zeer kameraad-
schappelgken geest. De Prins was gezeten tusBchen
den vice-admiraal De Casembroot en generaal Van
der Heyden, terwijl generaal Verspyck tegenover
ZH. zat.
Natuurlijk werden talrgke dronken ingesteld.
Generaal Verspyck dronk op Z. M. den Koning,
waarvan een telegram werd gezonden naar het Loo
en waarop de Koning spoedig in de vleiendste be
woordingen liet antwoorden. Verder werd een tele
gram gezonden aan den keizer van Dnitschland,
als oudsten ridder-grootkruis. Ook de Prins stelde
in de Nederlandsche taal feestdronken in, o. a. op
haar, die ook zeker van moed, beleid en trouwr
hadden blgk gegeven toen hare echtgenooten voor
het vaderland ten strgde trokken, nl. de vrouwen
der ridders van de Militaire Willemsorde. De Prins
nam allen voor zioh in, door zgn hartelgken om
gang en echt kameraadschappelgken geest.
Tegen halftwaalf was het feest geëindigd.
Gisteren werd te Vlissingen een aanvang ge
maakt met het overdekken van de brug en een ge
deelte van den ponton, waarover de koningin van
Engeland zich morgen naar haar jacht zal begeven,
Voor het koninkljjk jacht wordt do gewone ligplaats
dor mailbooten van de Maatschappij „Zeeland", aan
den pontoD, ingeruimd. Tegen de aankomst van
den koninklijken trein zullen alle toegangen tot
het spoorwegterrein, de perrons en den ponton
worden gesloten en door rgks- en gemeente-politie