N°. 7719.
Maandag 20 April.
A". 1885.
FEUILLETON.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
ran Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
Een Betuwsch Landman met zijn Zoon
Amsterdamsche Kermis.
LEIDSCH
DAGBLAD.
P III J 8 DEZER COUBAHTs
Teer Leid&n per 3 maasden1.10.
Fnaco per pen.1.40.
Aboséerlfjke Nommer*.0.05.
PRIJS DER ADVERTENTIES»
Tu 1—0 regels 1.01. Iedere regel meer
Grootere letters nsar plaatsraiate. Voor hel
ren beiten de stad wordt 0.10 berekted.
i)
OP REIS NAAR DE
NOVELLE VAN J. J. CREMER.
Gelderland, liet bloeiende Gelderland, hoe veel
schoons, hoe veel goeds, hoe veel degelijks levert het
niet op. Veel schoons, wie toch is gevoelloos voor
de liefelijke en prachtige natuurtafereelen, die het ons
te aanschouwen geeft? Wie ontkent, dat er bij
zijn echte telgen, nog veel goeds, ja, nog veel dege
lijks te vinden is, schoon ook de weelde onzer dagen,
den ouden geest tracht uit te dooven? Wij niet,
die de spranken van dien milden, degelijken geest
terug mogen vinden bij onzen braven boerenstand. Bij
den Betuwschen landman is het oorspronkelijk Gel-
dersch volkskarakter niet het minst bewaard gebleven,
en wie er aan twijfelt, het reisje van Gerrit Meeuw-
sen met zien zeun Gijs noar de Amsterdamsche kar
mis, moge hem van de waarheid onzer stelling over
tuigen.
Voordat wij onzen lezer dit tochtje mededeeien,
waarschuwen wij hem, dat de karakters naar het
leven zijn geteelcend en dat hij derhalve niet te veel
moet schrikken, zoo onze brave Gerrit soms toont nog
al gras op de tanden te hebben, of zich wat al te
plomp uitdrukt. Dat ligt zoo in zijn aard, en wij
mogen dien in onze schets niet verloochenen. De lezer
volge ons dan naar de groote keuken van Gerrits
aanzienlijke hoeve.
StiJ, het begint aandoenlijk; 't is negen uren
in den avond; Gerrit zit met zien Griet en zien zeun
Gijs bij 't vuur, ze zeggen met hun drieën niets.
Griet veegt met haar voorschoot een traan weg.
„Moar zie'j dan nou gek," zegt Gerrit op dit ge
zicht, „zit j'aweêr te greinen, 't is dan krek of we
de wereld uutgoan."
„De wereld nee, de wereld niet,'' zucht Griet,
„moar 't derp toch, en dan de lokkemetief, de
lokkemetief! meister zei lest nog, dat ze zoo kolderig
woaren en tegenswoordig, toezoers en altied uut den
weg sprongen. Ik kan d'r af iesden."
„Meister is 'n gek en gij bint zoo wies as de rest,"
herneemt Gerrit, „loaten z'oe niks verdinksen."
„En de kranten, en de kranten!" herhaalt Griet
met nadruk, „of 't doar niet in steet; 't is 'n ding,
'n mins is toch 'nmins!"
„Nou m'n goeije, ouwe Griet," zegt Gerrit, „loave
ons nou niet veralteriesieren't is bepoald, we kun
nen nou niet meer t'huus blieven; Domenei he'k 't
gezeid, de meister ook, op 't kastel he'n ze m'alle-
moal 'n goeije ries gewunst, dus lig nou niet te
lamentiercn. Moak de wrungel moar verdig, went,
veur vieren mo' w' al vort."
Griet keek niet zeer vroolijk, dat woordje „ouwe"'
had haar maar half bevallenvier en vieftig, op
't best van 't leven en dan die lokkemetief en
allerhande verzuukingen op de Amsterdamsche kar
mis; Gijs most ook al meê, en wat zou wen dewam-
missen, en de boksen, en de neije leerzen d'r ver-
trarnpenierd uutzien as ze weer t'huus kwiemen,
asze weer t'huus kwiemen, die lokkemetief!
die lokkemetief
„Gijs had den heelen tijd in 't vuur zitten pink-
oogen. 't Was net of ie wat op de léver had, moar,
't kwiem d'r niet toeeindelijk toen de wrungel met
brood gereed stond, keek hij zijn vader vragend aan,
en zeide„Ik zou wel is."Gerrit scheen het
niet gehoord te hebben, althans er kwam geen ant
woord.
Gijs grinnikte, streek zich over 't haarbeschouwde
toen het werktuig waarmede hij die daad had ver
richt en zeide wat harder: ,,'k Zon wel is
„Wat?" vroeg Gerrit
„Mijntje," zei Gijs, terwijl hij zich bukte om een
doelloos voorwerp op te rapen, waardoor hem 't bloed
zeker naar het voorhoofd liep.
„Wat zou die, Gijske?" vroeg de moeder.
„Ochl weetje," zei de zoon: „zie je, die weet'r
nog niks af."
„Da 'j mee goat?" vroeg Gerrit.
„Nee," antwoordde Gijs.
„He'k van m'n léven!" hernam Gerrit.
„Och! joa, zie, weetje voader, zie 'k was zoo
benauwd dat ze beduusd zou zin," zeide Gijs weder,
en besloot: ,,'k Zou wel is noar 't derp willen."
„En de wrungel steet al op toafel!" sprak Meeuw-
sen: „he'k ooit zoo'n jong!"
„Za'k moar?" zeide Gijs met een innemend, vrien
delijk, vragend gezicht.
,,In 'n kertier weerum", beval de vader.
„In 'n kertierke," zeide de zoon, en opstaande
trok hij de klompen aan, sloeg de pet in den nek,
verliet de woning, en liep noar Mijntje.
Onder 't loopen had Gijs besloten om bij Mijn
moar met de deur in huus te vallen, en, toen hij
dus bij oom Krezel de kamer binnentrad, sprak hij
tot het vereenigde gezin een: „G'n oavend!" en zich
voor Mijntje plaatsende, vervolgde hij in eenen adem
„Mijn, 'k goai mergen met voader noar d'Amster-
damsche karmis, 'k kom oe g'n dag zeggen, 'k zal
wat veur oe meebrengen, heur ie."
Mijntje had het duidelijk gebeurd, en Kiezel en
de vrouw en de twee andere dochters, en de drie
zeuns, en de twee meiden, en de drie knechts ook,
misschien de keeshond, die bij 't vuur lag, nog bo
vendien; deze brak ten minste 't eerst het stilzwij
gen af en begon te brommen.
„Noar de karmis!" zeide oom.
„Noar de Amsterdamsche karmis!" zeiden ze allen.
„Joa," hernam Gijs en vervolgde op 't zuiver hor-
lozie ziende: „Negen zin d'er al om."
„Negen?" vroeg Krezel.
,,'k Heb moar 'n kertierke de tied," zeide Gijs,
„en dus mo'k oe g'en dag zeggensloap wel."
„Moar jong," zeide Mijntje die wezenlijk beduusd
was geworden, „ie noar de karmis, en 't mot 'r zoo
schuuns heergoan, zooas Jan Peter wel gezeid het."
„Dat duut 't!" zeide Jan Peter, die knecht was
en 'n pik koolslaai zat te bekijken vóór hij dien in
nam: „Schouw geet 't 'r heer, dat versmeer ik oe,"
de spreker zweeg, de mond was gestopt.
„Voader is 'r bij," zeide Gijs geruststellend. „Nou
Mijn, atjuus, 'k mot vort."
't Scheen wel of Mijn, die er voor eene boerin
lang niet slecht uitzag, van den slungel hield.
,,d' Amoer ziet schel," had Jan Peter dukkels ge
zeid blind had ie altied zoo'n averegts woord ge
vonden. „As je blind bint" oordeelde de wijze knecht,
„dan zie je niks, en kunt nooit geen sjeniejigheid in
'n ander kriegen."
Of Mijn nu op dit punt schel zag, weten wij niet,
moar, ze vond Gijs wel 'n slungel en soms oakelik
bleu, moar, 't was hoar nêf en hie meinde 't zoo
best; nee, ze vond 'm nog zoo min niet, en (maar
dat is nu niet bekend of ze 't gedacht heeft) hij
was de eenige zeun van eum Meeuwsen'n groote
boerderij en schijven: doar wist 't heele derp
van te proaten, wel viermoal zooveul as hoar voa
der en dat most nog in zessen.
Mijntje, zeiden wij, scheen van Gijs te houden,
want, ze dee krek as moeder Meeuwsen had gedoan,
ze begost grijnerig in de eugskes te worden en er
viel spoedig een zilte traan in de koolslaai, die ze,
toen Gijs binnen kwam, van zins was gewest te
verorberen, en ze zei niks as: „Gijs!" en Gijs werd
ook aangedaan en stelde haar gerust met de woor
den: 't Is niks!" en Mijntje zei weer: „A'j moar
gezond blieft." Gijs hoopte dit ook en keek op
't horlozie.
„As je me moar niet vergèt," hikte
Mijntje.
„Nee, verechtig niet," betuigde Gijs.
„D'r zin d'r doar zoo veul," zeide Mijntje, waar
schijnlijk met het oog op hare sekse.
„Joa," knikte Gijs toestemmend, ,,'k mot vort,"
zeide hij nogmaals op 't horlozie ziende. „G'en
oavend soam. Nou, Mijn, houw oe kerstand."
Schuw keek de minnende jongeliDg in 't rond cn
wilde reeds vertrekken toen zijn uitverkorene opstond,
naar hem toekwam, heel dicht en de aanwezigen
hoorden een tamelijk hard, sjilpend, sissend of smak
kend geluid, zoo bijna als waarop de lieve muschjes
ons soms vergasten, waarop hij besloot„Nou, Mijn,
atjuus, overmergen zin we d'r weêr!"
't Horlozie was spoedig in 't vest, en de eigenaar
op weg naar 's voaders huus, woar ie bek af oan-
kwiem.
Meeuwsen met de vrouw, de meiden en de knechts,
zaten nog aan de wrungel met het brood en de
koffie, toen Gijs binnentrad.
Na den maaltijd was er nog 't een en ander te
bepraten.
Kees, een der knechts, zou um vier uren met
''t kerreke kloar zin, um den boer en zien zeun naar
t stoarsion op de Vêluw te voaren.
Moeder Grietje pakte pruttelende den boerenreis-
zak met 't zilveren slot, en Gerrits laatste woorden
waren voordat hij insliep: „Nee, dat wi'k d'r nog
is van hebben; 'k zie overal gewêst: in Oarem,
in Nimwêgen, in Zutfen, overal! moar in Am
sterdam nee! dat spul wi'k ook is zien!"
Wat er 's nachts gedreumd wier? Wij weten
het niet.
's Merregens um vier uren zaten Gerrit Meeuwsen,
met zijn zoon Gijs Meeuwsen en de knecht Kees, op
't kerreke, waar een flinke Geldersche ruin, bestuurd
door Kees, mee wegdraafde.
Gerrit had 'n neije pijekker aan, Gijs een dito dito,
waaraan echter één el minder stoflage was besteed;
beide stukken waren nieuw geweest met de laatste
kermis, die voor drie weken had plaats gehad.
Gerrit had 'n hoed op; Gijs had ook 'n hoed op,
maar die zat meer in den nek. Gerrit had 'n paar
stevige, neije, vetleeren Iferzen aan, Gijs een paar
dito dito. Gerrit had 'n piepke in den mond en
dampte. Gijs had ook 'n piepke in den mond en
dampte. Gerrits handea staken in mooije, gruune
wanten met oranje randjes. Gijs waren de wanten
zeker te gemeen geweest, althans hij had een paar
donker bruine, katoenen handschoenen aan, die ijselijk
netjes stonden.
Kees zat op de voorzijde van 't kerreke en liet
aanhoudend een geluid hooren, alsof hern nog een
kruimel brood van 't ontbijt tusschen de kiezen zat
't Was een September-morgen en de herfst begon
zich al zoo wat van zijn koude zijde te doen kennen.
De appelboomen en de doornen haag langs den Rijn
dijk, waren altemaal met witte, natte draadjes om
slingerd, bespannen, doorwerkt, of hoe men dit noe
men wil; de weilanden lagen als onder een net van
die draadjes gevangen, en zulks gaf aan Gijs aanlei
ding, om het stilzwijgen af te breken met de natuur
kundige opmerking: „De spin' zin dan van nacht
weer doanig oan de gang gewêst."
Gerrit zei niets, want, 't was toch zoo roar van
't vee en van 't wief af te goan. Kees zei ook niets,
behalve zijn„Tju, tju, tjuen men reed voort tot
aan de punt. |Pont, veerschuit voor paarden era
rijtuigen.]
Vreemd hoorde de veerbaas op dat Meeuwsen met
Gijs karmis ging houwen, maar zei: As ie dan toch
goeng, dat ie hum dan zien nêf rekummendierde, die
'n lozement bij den Hoarlemmerdiek had, woar
't mieseroabel goeijekoop en ieselik best was.
Wordt vervolgd.)
