DR. J. H. SCHOLTEN.
De correspondent te St.-Petersburg Tan de „Stan
dard" geeft weinig hoop dat het optreden van
generaal Komaroff, in de officieele kringen der Rus
sische hoofdstad, afgekeurd zal worden en gelooft
dat het bevel tot den aanval uit St -Petersburg
gegeven werd, met belofte dat alles wat hjj (Komaroff)
zou doen, goedgekeurd en ondersteund zon worden.
De Czaar toch heeft de kracht noch den moed om
tegen de oorlogepartij op te treden.
Volgens gerucht zou de Engelsche regeering met
Italië, Chili en andere Staten onderhandelen over
den aankoop van schepen.
In de tweede editie van de Daily Telegrnph"
wordt meegedeeld dat het „Journal de St.-Péters-
bonrg" de botsing tnsschen de Afghanen en de
Russen slechts beschouwt als een toevallig treffen,
dat geen staking der diplomatieke onderhandeling
behoeft teweeg te brengen.
De benrs is heden minder geagiteerd en ver
beterde een weinig op het gerucht dat generaal
Komaroff zou zijn teruggeroepen.
Hedenmorgen heeft in deze stad eene gebeur
tenis plaats gehad, die velen smert zal veroorzaken.
Een man van beteekenis werd door den dood uit
ons midden weggerukt, nalatende treurende ver
wanten niet alleen, maar tevens eene breede schare
van bedrosfde vrienden en vereerders.
Johannesj Henricus Scholten, sedert vier jaren
rustend hoogleeraar alhier en, zooals aan allen
bekend is, een licht op het gebied der godgeleerd
heid, op wiens bezit onze universiteit met recht
trotsch was, is na wel vervulden en roemrjjken
arbeid, thans op vier en-zeventig-jarigen leeftijd ont
slapen.
In 1811 te Vleuten geboren, studeerde hij te Utrecht,
waar hij in 1835 in de letteren en in 1836 in de theo
logie met den eersten graad promoveerde, dit laatste
more mojorem, of, meer populair uitgedrukt „met
de kap." Deze grooto onderscheiding deelde hij met
den heer J. J. Snouck HurgroDje. In 1838 werd hij
predikant te Meerkerk, om kort daarna, in 1840,
zich geheel aan de wetenschap te kunnen wijden
door zijne benoeming als hoogleeraar bij het toen
bestaande Rjjks-Athenaeum te Franeker. Driejaren
later werd hij als buitengewoon hoogleeraar en in
1846 als gewoon hoogleeraar bij de theologische
faculteit te Leiden aangesteld. Dit laatste ambt
heeft hij met roem tot 1881 bekleed, toen eene
„onverbiddelijke wet" hem wegens zeventig-jarigen
leeftijd noodzaakte het neer te leggen.
Het is hier de plaats niet om de werkzaamheid
van Scholten op het gebied dm* wetenschap te schet
sen. Meer dan ooit is dit eene veelomvattende taak.
Dat hij eene nieuwe richtiDg gaf aan de studie der
godgeleerdheid, waardoor hij een niet te berekenen
invloed tot ver buiten de grenzen van zijn vader
land heeft uitgeoefend, is van algemeene bekend
heid, evenals dat de vruchten van zijn veelzijdig
onderzoek door hem in tal van merkwaardige ge
schriften werden geboekt, waaronder zijn beroemd
werk over „de Leer der Hervormde Kerk" eene
eerste plaats inneemt. Het ligt in den aard der
zaak dat Scholten veel tegenstand ontmoette en
vaak in een pennestrjjd gewikkeld is geweest. Zijne
polemiek was dan scherp, want dit was ook zijn
doordringende geest. Maar die polemiek was gekeerd
tegen de denkbeelden welke hem onhoudbaar schenen,
niet tegen de personen die die denkbeelden voor
stonden. Scholten wist andersdenkenden te waar-
deeren, want hetgeen hem dreef was zucht naar
waarheid alleen, iets dat onder anderen bleek uit
het feit,j dat hij nooit aarzelde eene vroegere mee
ning te herroepen of te wijzigen, wanneer verder
onderzoek hem beter licht aanbracht.
Het heengaan van Scholten is een groot ver
lies voor de dierbare betrekkingen die hij achter
laat, maar ook voor hen die het voorrecht had
den hem te nadereD, die de helderheid bewonder
den welke zijn verstand tot het laatste toe ken
merkte, en die nog veel van hem verwachtten.
Want Scholten heeft ten volle door zijne blijvende
belangstelling in de wetenschap de woorden ge
rechtvaardigd, die zijn collega Kuenen in 1881,
toen hij zjjn ambt neerlegde, uit het hart van al
zijne oud-leerlingen en bewonderaars tot hem sprak
„Aanvaard dan nog eenmaal de verzekering van
ons aller diepgevoelde erkentelijkheid! Behoef ik
het u te zeggen, hooggeschatte meester, dat wij
u met weemoed uit uwen werkkring zien schei
den? Toch willen wij niet klagen over de onver
biddelijke wet, die n verplicht nn reeds te eindi
gen het is immers beter dat zóó te kunnen doen,
nog in nwe volle kracht, dan n genoodzaakt te
zien den arbeid te staken. Wèl valt het der
LeMsche hoogemhool zwaar, eene persoonlijkheid
als de uwe en in u een harer sieraden te moe
ten missen. Maar - met ingenomenheid hebben wij
het van n gehoord - gij wilt u aan haar en aan
nwe leerlingen niet onttrekken".
Do diepgevoelde dank en vereering van zeer
velen blijven aan de nagedachtenis van Scholten
verzekerd. Moge dit eenigen troost verstrekken aan
zijne weduwe, aan zjjne kinderen en kindskinderen.
Ziehier eene opgaaf der voornaamste door Soholten
geschreven werken:
De leer des Vaders, des Zoons en des H. Geostes.
Eeae bijdrage tot de kennis van het wezen deB
Christendoms (1845).
Over het Godsbegrip van Kranse (1816).
Mr. C. W. Opzoomer op bet gebied der godge
leerdheid en wijsbegeerte beoordeeld (1846).
De leer der Hervormde Kerk in hare grondbe
ginselen nit de bronnen voorgesteld en beoordeeld
(18481854, 2 d!n., waarvan in 1860 een tweede
drnk verscheen).
Antwoord aan mr. Is. Da Casta (1852).
Historisch-critische inleiding tot de schriften des
Kieuwen Testaments (18531856)
Geschiedenis van den godsdienst en de wijsbegeerte
(1854).
Geschiedenis der Christelijke godgeleerdheid ge
durende het tijdperk des Nieuwen Testaments (1856).
De vrije wil. Critiseh onderzoek (1859).
Het critiseh standpunt van C. W. Opzoomer (1860).
Over de oorzaken van het hedendaagsche mate
rialisme (1860).
De oudste getuigenis aangaande de schriften des
Nieuwen Testaments (1860).
Het Evangelie naar Johannes. Oritisch-historisch
onderzoek (1864).
Supranaturalisme in verband met den Bijbel,
Christendom en Protestantisme. Eece vraag des
tijds beantwoord (1867.
De doopsformule (1869).
Het oudste evangelie. Critiseh onderzoek naar
de samenstelling, de onderlinge verhouding, de his
torische waarde en den oorsprong der Evangeliën
naar Mattheus en Marcus (1868).
Het Paulinische Evangelie. Critiseh onderzoek
van het Evangelie naar Lucas (1870).
De apostel Johannes in Klein-Azië. Historisch-
critisch onderzoek (1871).
Is de schrijver van het boek der Handelingen
dezelfde als die van het derde Evangelie? (1873)
Strausz en het Christendom (1873).
De Godgeleerdheid aan de Nederlandsche hoo-
gescholen, volgens de Wet op het Hooger Ondei-
wijs, uitgevaardigd in 1876. Rede, uitgesproken op
den jaardag der Leidsche hoogeschool, den 8sten
Februari 1877.
Afscheidsrede bij het neerleggen van het hoog-
leeraarsambt aan de nniversiteit te Leiden, uitge
sproken op den 14den Jnni 1881.
Historisch-critische bijdragen naar aanleiding van
de nieuwste hypothese aangaande Jezus en den
Paulus der vier hoofdbrieven (1882).
Daarenboven leverde Scholten bijdragen in ver
schillende godgeleerde tijdschriften en verschenen
nog van hem een bundel leerredenen en drie Latjjn-
sche redevoeringen.
Stoomvaart-berichten.
Aangekomen: „Zeeland", v. Rott. n. Java,
op 10 April te Marseille, „Prins Hendrik", v. Bat.
n. Amst., 9 April te Port-Saïd (vertrok denzelfden
dsg); „Madura", v. Amst. op 10 April te Bat.
Gepasseerd: „Utrecht", v. Java n. Rott., op
9 April Ouessant.
Weerbericht (medegedeeld door het Kon. Ned.
Met. Instituut). Verwachting: westelijke wind.
Leiden, 10 April. Ter merkt werden heden aangeveerd:
Ossen - stok» f a f Stieren 5 stnks 70.
s 180. Veulen» stuks f a f
Kalfkoeien 30 stnks f 160.a J 265.Melkkoeien 332
s'.nks f 146 a 252.—. Varekoeien 155 stuks f 145.s
f 260.Vette koeien 70 «tuks 168.a 292.
Kalveren (vette) 60 stuks 22.a62. Kalveren (magere)
196 stnks/2.60a 7.Graskalveren stuk f a
f Schapen (vette) 420 stuks 18.a /30.
Hamels (vette) stnks a f -Schapen (magere)
492 «tuks 14.a 25.Paarden 4 stuk» 80.
»/170.Lammeren (magere) stuks fa
Lammeren (vette, jarige) stales a f Var
kens (magere) 85 stnks/ 15.— a 27.—. Varkens (biggen)
411 stnks 4.50 a 11.—.
Ter markt aangebracht: 592 runderen, 256 kalvereD, 912
schapen, 496 biggen en 4 paarden.
-ËËËS555S"ËH-SH5ËeaSe-HI
AtU«oonrant dor EfFeoten.
AMSTERDAM, 10 April.
Staatsfondsen.
Vor. dag
Laagste
ïoogsle
Nederl., Cert. Nat. W. S. 2| pCt.
dito dito 8
dito dito 4
673/8
80
101%
667/8
79%
101
67%
101
Oblig. 1878... 4
dito 1883...4
10 U/s
101
1007/g
100%
dito 1884...4
10 u/s
101
Hongarije, GoudL5
87l/2
Oostenrijk, Pap. Mei/Nov. 5
65%
631/2
647/g
dito in Eilv. Jan. en Juli5
647/8
64%
653/8
Port.,0. Buitcnl.1853/80.3
44
43
3/4
Ruel.,0. Hope 1798/1816.5
97
96%
Obligatièn 1866 1000.. 6
921/2
93
Va
dito 1877 Amat.. .6
911/3
SS
903/4
dito 2de Ooaterl6
531/4
53
dito 1872 gccona. .5
841/2
833/4
84%
dito 1873 dito..6
841/2
82
84%
781/2
78
80
dito 18804
705/8
70%
71%
dito 18836
98%
97%
98%
Oblig. Leening 1867/69.4
77%
77%
78%
Spanje, Obl.Perpet.Schnld.4
55
54
V2
Turkije, Geprivileg ObL.5
74
73
dito Geconv. Serie D.
16%
16
153/4
7/s
dito Geconv. Serie C7
16%
15%
7/s
Egypte, Obl. Leen. 1876.4 pCt.
66I/4
60%
Obl. Spoorwegleen. 1876.5
18
16%
dito 1864 3
7%
67/g
7%
Brazilië, Obl. Lond. 1865.5
95
Columbia, dito4}
171/2
Pern, Oblig. 18706
87/8
dito dito 1872 5
61/2
61/s
3/s
Venezuela Oblig. 1881..4
28%
277/8
28%
Indnstr. en Fin. ondern.
857/g
Dorrep. Bank -Oblig6 pCt.
Koloniale Bank Oblig..5
82
N. H -M. Rescontre Aand. 5
101
1007/g
101
Ned-Ind. Handelsbank Aand.
38
38
N.-l. Landbouw AT. Obl.5 pCt.
88%
Amer. Maxwell aandeelen
6
dito Income-bonds
9
9%
Spoorwegleeningen.
Ned., Holl. lJz.-Spoorw. Aand.
1523/4
150%
M. tot Eipl.St.-Spw. Aand
108%
Ned. Ceiitr.-Spoonv. Aand
401/4
Ned. Riju-Sp. Volgef. Aand
93%
93
Boxtel-Wezel Obl5 pCt.
Hong., Theiss.-Sp. aand.5
101
Tlieiss-Spoorweg. Obl... 5
87
85
Va
Italië, Obl. Zitid-Italie Sp.3
57%
561/j
57%
Oostenr A.Elis.Sp.(Gisela)5
80
Polen, W.-Weenen Aand
62%
591/2
60%
Rusl., Gr. Sp.-M. Aand..6 pCt.
116%
115%
117%
dito Hypoth. Oblig...3
91
90
91
Balt. spoor Aand3
521/2
51%
64%
96
95
Va
Jelez-Griasi dito5
85
Jelcz-Orel dito 1000..6
87%
88
Va
Kursk-Ohark.dito/1000.5
87
87%
K.-Ch.-Azow dito5
S3
80
Va
Morschansk-SysranAand..5
521/2
52
Mosk.-Sm. Obl. ƒ1000.5
88%
S8%
89%
Orel-VitcbsV. dito5
85
831/2
84%
Poti-Tiüis dito. 1000.5
88
88
Va
Riaschk-Wiasma Aand...5
52
52
Va
Zuid-West-Spoorw. dito.5
527/g
523/4
54%
Amerika Buff. Pittsb.W.Sp.C.v.A.
4%
Central Pacific. Aand
31%
31%
Canada-Southern. Cert. v. Aand.
303/4
Cauadian Pac. dito
38%
377/g
381%
Chic Nortk-Western.Cert.v.Aand.
130
Chic. S.-West.Oblig7 pCt.
1217/g
Denver Rio-Grande C. v. A....
67/g
7
V*
dito Cert, van Obl..7 pCt.
85%
dito gec. dito7
48%
dito Alg. Hyp. dito 5
19%
Illinois Cert. v. Aand
125
124
863/4
111. C. Lea» (L. Stock) Cert4 pCt.
87%
87%
Kansas-Pac. Obl6
106
Louisville en Nashville C. v. A.
31%
31%
32%
St.-Louis S. Francisco le pref. Ad.
78%
St. L. S. Fr. Alg. Hyp. Obl. 6 pCt
91
Michigan Central Cert. v. Aand.
59%
Mis». Kansas Texas Aand.
173/g
17%
dito Obl7 pCt.
1023/4
lOU/s
102
dito Alg. Hyp5
52%
523/g
N.-Y. Lake Erie Sc Western Aand.
12%
123/4
N.-T. Ontario Sc Western dito.
Oregon-Calif. Cert
53/4
57/g
St.-Paul Min.&Mau 2' Hyp.öpCt.
1093/s
1091/4
Union Pac. Hoofdl. Cert. v. A.
423/4
43%
Vs
Wabash St. L. Sc Pac. Cert v. A.
10.%
10
Brazilië, Spoorweg Leening.5 pCt
78%
Premieleeningen.
Nederl., Stad Arasterdam.3
105%
1041/2
dito Stad Rotterdam8
100
99
Hongarije, Leen. 1870
97%
96%
Va
Theiss Regul. loten4 pCt.
95%
94
Oo»tenr.,Stl._/f 250,1854.4
1031/2
dito 500,1860..5
111%
110
dito 100,1864
138l/s
138
Stad Wennen 1874fl. 100....
100
98
RusL, Staataleening 1864.5 pCt.
130
128
Spanje, Loten Madrid
481/4
47%
10%
10%
Prolongatie 3 pCt,
