LEIDSCH
DAGBLAD.
7586
Maandag 10 November.
A°. 1884.
Eerste Blad.
iV
FBIJS DEZER COURAST s
▼•or Leiden per S maanden1.10.
Franco per post1.40.
Afzonderlijke Nommers.0.05.
Deze Oonrant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER XDYERTENTIEK;
▼an 16 regel» 1.05. Iedere regel meer 0.174.
Groolere letters naar plaatsruimte. Voor het inc»sse«-
ren buiten de stad wordt 0.10 berekend.
Dit nommer bestaat uit TWEE BLADEN.
Officieele Kennisgevingen.
Burgemeester en Wethouders van Leiden;
Gezien het adres van de Firma J. en A LE POOLE,
houdende verzoek om vergunning tot oprichting van eene
ververij in hare fabriek aan de Garenraarkt No. 10;
Gelet op de artt. 6 en 7 der wet van 2 Juni 1875
(Staatsblad N°.95);
Geven bij deze kennis aan het publiek dat genoemd
rerzoek, met de bijlagen, op de Secretarie dezer gemeente
:er visie gelegd is; alsmede dat op Zaterdag den 22sten
\Tov. aanst., 's voormiddags te elf uren, op het Raad
huis, gelegenheid zal worden gegeven om bezwaren tegen
iat verzoek in te brengen.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Leiden, DE KANTER, Burgemeester.
3 Nov. 1884. E. KIST, Secretaris.
In het spoelingdistrict.
Tonnen schats zijn er reeds oit de staatskas be-
ïteed ter onteigening van longziekte of van long-
nekte verdachte runderen in het zoogenaamde
BpoeliDgdistrict.
Met welken uitslag? Die vraag is niet met een
paar woorden te beantwoorden, te meer daar de
deskundigen en de belanghebbenden het over de
quaestie volstrekt niet eens zijn. De een beweert
dat de ziekte spontaan is, dat is uit zich zelf ont
staat en dat daarom al het afmaken niet zal baten,
dewijl er voortdurend weder op zich zelf staande
gevallen zullen voorkomen. Tot staving van dat
gevoelen haalt men aan dat ook op ver van het
spoelingdistrict gelegen plaatsen nu en dan run
deren door longziekte worden aangetast, zooals
eenigen tijd geleden in den omtrek dezer stad -
taaar wij meenen te Wassenaar - en onlangs zelfs
in eene gemeente op de Belgische grenzen.
De ander daarentegen is de meening toegedaan
dat de longziekte onder het rundvee zich door be
smetting voortplant en dat dus bij strenge toepassing
van het stolsel van afmaking, afsluiting, ontsmetting
enz. de ziekte eindelijk tot staan zal worden ge-
i bracht. Maar, zegt deze partij, het systeem werd
tot dusver niet streng geDoeg gehandhaafd.
Verre van ons, leeken op dit gebied, ons aan
eene uitspraak in deze te wagen, al kunnen wij de
meening niet terughouden, dat wanneer men steeds
doorgaat met afmaken, de ziekte ten laatste zal
ophouden, zooals na het verslaan van den vijand
de strijd eindigt: faute de combattants. Dat is zoo
klaar als de zon.
Een andere vraag is het echter, of tusschen beide
bovengenoemde zienswijzen geen derde inligt, die der
waarheid meer nabij komt, nl. deze dat de long
ziekte bij het rundvee wel uit zich zelf ontstaat, maar
zich onder daarvoor gunstige omstandigheden snel
verbreidt en op andere runderen overgaat, omstan
digheden, die juist in het spoelingdistrict zijn
te vinden.
Ziehier, waarom wij deze zaak ter sprake bren
gen. In een buitenlandsch dagblad lazen wij een
bericht, overgenomen uit de te Nieuw-York ver
schijnende „Sanitary Ingineer", een blad dus, aan
,de bevordering der openbare gezondheid gewijd,
waarvan de hoofdinhoud op het volgende neerkomt
Naar aanleiding van een onderzook der gezond
heidscommissie daar ter stede, bezocht de sanitaire
hoofdinspecteur dr. Edson, vergezeld van de doctoren
White en Bartley, de stallen van zekeren Meyer
te Blisseville, een buitenbuurt van Nieuw-York. In
ien eenen stal vonden zij twintig, in den anderen
achttien koeien, alle in eeDe bekrompen ruimte
aast elkander geplaatst en met de koppen vooruit
estoken tusschen palen, afeof zij op een scbip
aren. Aan een der uiteinden van de stallen bevond
ich een vergaarbak, waaruit goten langs de rijen
koeien liepen. Dat reservoir was gevuld met
[spoeling, zoodat de koeien daarmee blijkbaar wer
den gevoed, ofschoon de eigenaar ten stelligste
volhield dat dit voedsel voor zijne varkens was, welke
hij in de stallen liet roodloopen.
Met die verklaring volstrekt niet tevreden, kwa
men de geneesheeren den volgenden dag onver
wachts terug en toen bevonden zij, dat de koeien
do spoeling gebruikten, die door zeeften in de goten
werd geleid. Uit het daarop ingesteld onderzook
bleek, dat een der dieren aan tuberculose leed en
drie aan pleuro-pceumonie; bovendien waren zij alle
vermagerd en van sommige de staarten weggeteerd.
Weinig tijds na het bezoek 6tierf de aan tuberculose
lijdende koe.
Daar ce zaak buiten de jurisdictie der Nieuw-
Yorksche gezondheidscommissie viel, kon deze er
niets aan doen, maar de met het toezicht op den
verkoop van eetwaren belaste inspecteurs slaagden
er in een broeder van den eigenaar der stallen aan
te houden, terwijl hij in de stad melk verkocht,
afkomstig van de met spoeling gevoede koeien.
Het hof veroordeelde den beschuldigde tot 500 dol
lars boete, maar, voegt het bericht er bij, daar de
geneesheeren hebben verklaard, dat verwatering
van het bloed en misschien tering het gevolg zijn
van het gebruik van zulke melk, 6pijt het de Nieuw-
Yorkers zeer, dat het hof geen termen heeft gevon
den om gevangenisstraf uit te spreken, want de door
hun kwade praktijken rijk geworden schurken be
talen eenvoudig de boete en zetten hun geweten
loos bedrijf voort.
Tot zoover het bericht van het Nieuw-Yorksche
blad, dat van zijn standpunt de zaak natuurlijk
met het oog op de volksgezondheid behandelt, een
belang, waarover men in deze quaestie hier te lande
wel wat al te losjes heenloopt, ofschoon ook nog
op het jongste hygiënisch congres, te 's-Gravenhage
gehouden, de stellige verklaring werd uitgesproken
dat zoowel de melk als het vleesch, afkomstig van
longzieke rundereD, tea hoogste schadelijk zijn voor
de gezondheid.
Intusschen - en hiermede komen wij tot het
doel van ons schrijven terug - ziet men uit dit be
richt tevens, hoe de Amerikanen denken over spoeling
als voeder voor rundvee. Is deze hunne meening
juist of onjuist?
In het eerste geval stellen wij de vraag: wat
zal het afmaken van alle aan longziekte lijdende
of daarvan verdachte runderen baten, indien men
in het spoelingdistrict voortgaat den dieren voedsel
te verstrekken, dat hen als voorbeschikt maakt
voor het krijgen der longziekte en die ziekte, een
maal ontstaan, zoo snel doet toenemen en op andere
runderen zich overplanten? Dan voorzeker zijn de
tonnen gouds, ter bestrijding der ziekte uitgegeven,
te beschouwen als weggeworpen geld, want dan
zal de ziekte, al heeft men haar op zeker tijdstip
ook volkomen uitgeroeid, dank zij het voederen met
de zoo nadoelig werkende spoeling, opnieuw ont
staan en zich uitbreiden.
Overweging zou het in dat geval verdienen, of
er geen termen zouden kunnen gevonden worden
om het gebruik van spoeliDg als veevoeder te ver
bieden in het belang èn van den veestapel èn van
de openbare volksgezondheid. Wij beseffen zeer
goed, dat zu^ eeta maatregel eenigszins arbitrair
zon zijn, maar waar Regeering en Volksvertegen
woordiging getoond hebben er niet voor terug te
deinzen aanzienlijke geldsommen, door de belasting
schuldigen opgebracht, beschikbaar te stellen voor
het behoud van den veestapel, zal niemand haar
het recht ontzeggen om, waar die uitgaven geen
doel bleken te treffen, over te gaan tot maatregelen,
waarvan volgens veler meeniDg alleen heil is te
wachten, al zijn die maatregelen dan ook wat in
grijpend.
Tegen hevige kwalen moet men doortastende
maatregelen aanwenden.
LEIDEN, 8 November.
In de maand October zijn binnen deze gemeente
geboren 150 kinderen, als: 85 zoons en 65 dochters,
waaronder is begrepen één tweelinggeboorteoverle
den 62 personen (waarvan 9 elders woonachtig), als
11 mannen, 13 vrouwen, 20 zoons en 18dochters;
daarenboven als levenloos aangegeven 10; gehuwd
22 paren.
Het collegium van het Leidsche Studentencorps
heeft van de professoren een dringend schrijven
ontvangen, waarin zij den wensch uitdrukken dat
voortaan de duur van den groentijd zóó zou worden
gerogeld dat de studiën er niet onder leden. Dien
tengevolge is bij motie op eene corpsvergadering
besloten dat men voortaan bij het vaststellen van
den inauguratiedag zoowel de belaDgen van het corps
als die vau de professoren zou behartigen.
De 8tudenten6cherpschuttersvereeniging „Pro
Patria" alhier zal het volgend jaar weder oen groot
concours uitschrijven, zooals dit om de vijf jaren
gebruikelijk was.
Aanstaanden Maandag, om halfacbt, zal in de
Hooglandsche Kerk alhier optreden de heer G. Van
Asselt, zendeling van het Rijnsche Zendinggenoot
schap. Toen de heidensche Batta's de twee tot hen
gezonden Amerikaansohe zendelingen hadden gedood
en opgogeteD, werd de heer Van Asselt gezonden
om hun werk te hervatten. Op aanraden en door
tusschenkomst van generaal Van Swieten, ging hij
evenwel eerst als gouverncments-ambtenaar naar
de Batto's. Toen hij in die hoedanigheid het volk
had loeren kennen en hun vertrouwen gewonnen,
verkreeg bij na vijf jaren verlof om als zende
ling op te troden: van dien tijd, 1856, dateert
de zending onder do Batta's op Sumatra. Vau Asselt
zelf bleef er tot het jaar 1876. Een gansche om
mekeer heeft in die jaren plaats gehad: daarvan
zal de heer Van Asselt merkwaardige mededee-
lingen doen.
De door ons per Fransche mail, via Napels,
ontvangen Indische bladen loopen van 29 September
tot en met 4 October.
De lste luits. der inf. C. Van der Schroeff,
overgeplaatst, en P. Giel, gedetacheerd zijnde bij
het O.-I. leger, zullen vóór of op 10 Jan. hunne
bastemmiDg naar Java opvolgen.
Vóór of op 31 December a. s. zullen naarOost-
Indië vertrekken de officieren van gez. 2de klasse
van het leger in O.-I.: J. W. Portengen, G. Van
der Harst en J. J. V. Haak.
De opbrengst van het vervoer over den spoor
weg LeidenWoerden in de vorige maand was
als volgt: reizigers (14,168) f 7409.331/,, bagage
(15 ton) f 96.86, bestel-, ijl- en vrachtgoederen
(2340 ton) f 2017.23, levende dieren en rijtui
gen f 241.97, diverse ontvangsten f 63.50; totale
ontvangst f 9833.89'/,. Totale ontvangst van af
1 Mei 1884 f 58,799.95'/,.
Gedurende deze week zijn dagelijks in het
Werkhuis alhier opgenomen van 4667 volwassen
personen en van 12—14 kinderen.
Naar het „Utr. Dbl." verneemt, hebben de
heeren P. F. baron Van Heerdt, mr. C. Gerlings
en mr. J. W. Brondgeest te Utrecht, leden der
commissie voor het huldeblijk, aan den Koning en
de Koningin door Utrechts burgers aangeboden -
als een aandenken aan het bezoek van HH. MM.
aan die stad op 15 Oct. 1883, bij gelegenheid van
de onthulling van het standbeeld van Graaf Jan
van Nassau - ook aan den Commissaris des Konings,
den heer 's Jacob, eene herinnering geschonken aan
dezen dag, toen HH. MM. zijne gasten waren. Het
geschenk bestaat uit eene portefeuille met twintig
photographieën, door den heer H. Jonker te Leiden
in het najaar van 1883 van verschillende punten
der stad genomen.