N\ 7343.
Vrijdag 25 Januari»
A0. 1884.
Avond-editie.
"Hx
LEIDSCH
DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURANT:
Leiden per 3 maanden,111 f 1.10.
Frsnof per post1.40.
Afzonderlijke Nommere.9 0.05.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PEUS DEE ADVERTENTIES:
▼*n 1—6 regels 1.0B. Iedere regel meer 0.17$,'
Groetere letten naar plaatsruimte. Voor het incassee*
ren builen de stad wordt 0.10 berekend.
LEIDEN, 2JL Januari.
Door het departement Leiden der Maatschappij
tot Nut van 't Algemeen is het volgende voorstel
voor de panten van beschrijving der algemeeno
vergadering van 1834 aan het Hoofdbestuur inge
zonden. Het hoopt dat de overige departementen
er hunne ondersteuning aan zullen schenkon.
Het betreft namelijk den „Volksalmanak."
Op de laatste algemeen© vergadering zijn, ten
aanzien van dien almanak, genomen twee besluiten,
als: het eerste voor de schorsing gedurende één
jaar, hot tweede tot afschaffing. Is de wettig-
tigheid van het eerste besluit niet te betwisteo,
anders is het gesteld met het 2de besluit, dat, als
eene wetsverandering, voor de aanneming, 3/4 der
uitgebrachte stemmen noodig had.
Beide besluiten worden in hooge mate betreurd:
de schorsing van den Almanak wordt nadeelig
geacht, de afschaffing zoude noodlottig zijn.
Als men let op het getal uitgebrachte stemmen,
dan wordt het vermoeden bevestigd dat men hier
niet ie doen had met eene stellige overtuiging, maar
dat do wensch naar bezuiniging op het budget niet
zonder invloed bloef op de stemming. Ook de rang
orde op de te behandelen voorstellen oefent daarbij,
niemand zal het willen ontkennen, altijd een grooten
invloed uit.
Voor do schorsing nu vflrUaa»i3on oïol» 501
tegen 313 stemmen. Voor den meer afdoenden
maatregel, de afschaffing, werden daarentegen
slechts nitgebraoht 465 tegen 429 stemmen.
Daardoor moot men komen tot het beslnit, dat
do oppositie tegen den Almanak veel minder groot
is, dan sommigen willen bewereD.
Het departement Leideo, erkennende dat de Al
manak, zooals trouwens alle monschelijk werk,
voortdurend vatbaar is voor verbetering, schat dien
hoog en vond er dikwijls zeer belangrijke opstellen
ïn; het meent dat gezegd jaarboekje een wensche-
lijken band vormt tusscben de Maatschappij en hare
leleD, een band, die kan worden versterkt indien
die Almanak, welke aan alle leden wordt rond-
gadeeld, voortaan ook mocht bevatten enkele bij-
zonderboden omtrent de Maatschappij eu hare Depar
tementen, mot opgave van hot ledental en den secre
taris van elk Departement.
In de laatste jaren is er minder en minder van
wege do Maatschappij uitgegeven; het ligt iu de
menschelijke natuur, dat m9n wel eens wat wil
ontvangen voor zijn geld; met dien wensch, of men
hem, al dan niet, goedkeurt, zal rekening moeten
worden gehouden; het gevolg der afschaffing zal
zeer zeker zijn een belangrijk verlies van leden, het
behoud daarentegen met de opgegeven aanvulling
zal wellicht het getal der ledei en zeker hun ijver
vermeerderen, de Maatschappij zal er stoffelijk
on zedelijk door winnen.
Het is mogelijk, dat, waar voor de aanneming van
het na te melden voorstel, eene wetsverandering, eene
meerderheid van 3/4 der stommen noodig is, het
■voortdurend bestaan van den Almanak, bij do aan
staande 10-jarige wetsherziening, zoo dit voorstel
mocht worden verworpen, aan eonig gevaar zoude
worden blootgesteld, doch het geldt hier een ge
wichtig belang, dat vèrstrokkende gevolgen kan
hebben; daarbij is het wenschelijk dat Dader, zoo
spoedig mogelijk, het gevoelen dor meerderheid
blijkc. Door deze overwegingen geleid, meent het
Departement eene ernstige poging te moeten dóen,
om de uitgave van den Almanak voortaan niet alleen
mogelij k, maar bepaald verplichtend temaken.
Het is daarom dat het departement Leiden zich
-veroorlooft voor te stollen, dat, in plaats van de
betrokken zinsnede van art. 70 der wet, worde
opgenomen de volgende bepaling: „Jaarlijks wordt,
vanwege de Maatschappij, een Almanak uitgegeven
en aan alle leden kosteloos uitgereikt."
Do bevolking der gemeente Leiden bestond
op 31 December 1882 uit 20,003 mannen en 22,162
vrouwen, totaal 42,165 zieleD.
Zij werd vermeerderd als volgt: door geboorte
met 7S0 m. en 733 vr., samen 1513 personen, en
door vestiging met 1988 m. en 1288 vr., samen
3276 personen, zoodat er eene totaal-vermeerdering
ontstond van 4789 personen, nl. 2768 m. en 2021 vr.
Daarentegen verminderde de bevolking door
sterfte met 567 m. en 475 vr., samen 1042 per
sonen, en door vertrek met 1847 m. en 1102 vr.,
8.a.raen 2919 personen, waaruit volgt dat de totale
vermindering bestond uit 2414 m. en 1577 vr.,
alzoo uit 3991 personen.
Op 31 December 1883 telde de gemeente Leiden
20,357 m. en 22,606 vr., samen 42,963 zielen,
zoodat er gedurende het afgeloopen jaar eene ver
meerdering ontstond van 354 m. en 444 vr., samen
798 personen.
De inliohtingen, welke hot „D. v. N." om
trent den stand der onderhandelingen tuascheü den
heer "W. Van Znylen en „Het Nederl. Tooneel"
heeft verkregen, bevestigen ons bericht en dat van
sommige andere bladen, dat die onderhandelingen
zouden zjjn afgestuit en wel op de hooge eischen
van den heer Van Zuylen.
Die eischen luidden: Als jaarwedde f 12,000;
voorschot om zijne zakeD, die bij zijne toetreding
tot „H. N. T." zonden geliquideerd moeten woruou,
te regelen f 30,000; verder hot recht om to spelen,
waar on wanneer het hem gceddacht.
Goon wonder dat „Het Nederl. Tooneel" dezen
kunstenaar „onbetaalbaar" vond.
De heer Van Zuylen schijnt nu van plan zijDO
onderneming voort te zotten en heeft reeds stappen
gedaan tot he.t sluiten van nieuwe verbintenissen
met eenigen zijner artisten.
Do berichtgever schrijft nog het volgende:
Te Rotterdam valt iu de tooneelwereld al heel
woinig nieuws voor. - Evenals verleden jaar naar
„Zwarte Griet", s.'roomt thans alles naar „Hannes."
De directie maakt met Faassen's stukken uitste
kende zaken.
Zelfs in do provincie worden zijne stukken in
verschillende plaatsen meer dan ééos opgevoerd.
Zoo is b. v. Maandag a. s. te Leiden do dorde
voorstelling van „Hannes." Arnhem is in den loop
(lezer week voor de 2de maal aan de benrt.
Door dit druk „Hannesen" is het benefiet van
den heer J. Haspels, ter herinnering aau zijue 25-
jarige loopbaan als acteur, wederom voor een 14
dagen uitgesteld. Zooals bekend is, zal op gemelden
feestavond do première plaats grijpen van „E n
vijand des Volks" van Ibsen.
De M'ddelburgeche gastentoonstelling-jury,
die met hare werkzaamheden is aangevangen, heeft
tot voorzitter gekozen den hser D. Van der Horst
to Leiden en tot secretaris den heer Polet to Middel
burg. De tentoonstelling wordt vrij druk bezocht
en blijft tot Donderdag 81 JaDuari geopend.
De Staats-Courant behelst de koninklijk
goedgekeurde statuten van de Gymnastiek- en
Schermvereeniging „Indbra", te Leiden, en der
Christelijke Jongelingsvereenigïr.g „Volg Mij"
(Joh. 144), te Noordwijk aan Zee.
Het telegram, van den gouverneur generaal
van Nederlandsch Indiö bij het departemont van
koloniën ontvangen, luidt als volgt:
Op zeven Januari zijn de troepen te Tenom geland.
Volgenden dag is do Gedei, na een hevig govecht,
stormenderhand genomen. PadaDg-Kling, datbaiten-
gowoon versterkt was, werd van twee kanten aan
gevallen, genomen en verbrand. Simpang-Olim, de
verblijfplaats van den Radja, werd platgeschoten
en Tenom voorbeeldig getuchtigd, waarna de troepen
naar Kotta-Radja zijn teruggekeerd.
Leger en marine wedijverden in moed en vol
harding. Bijzonder onderscheidde zieh kapitein jhr.
Leyssiu», van de infanterie, die de stormcolonne
aanvoerde. Luitenant graaf Schimmelpenninck wat
de eerste bij de bestorming en het nemen van de
loopgraven en de Gedei; hij werd gewond door
twee lichte klewanghonwen. De Amboineesche fuse
lier Patty was de voorste, die den gewonden luite
nant beschermde. Luitenant ter zee lste klasse
Prager nam stormenderhand eene door den vijand
bezette versterking. Matroos lste klasse Barent
redde met levensgevaar, onder een hevig vnur, hefc
leven van een onderofficier.
Luitenant Snijder en twee mindere militairen,
gesneuveld; twee minderen vermist en vier min
deren, waarvan drio van de marine, gewond.
De Radja trok met de gevangenen van de „Nisero"
landwaarts in.
De Senaat van hot Amstordamsch Studenten
corps, die collectief ontslag had genomen wegens
moeielijkheden naar aanleiding der voornemens
voor de feestviering, welke in de volgende maand zou
worden gehouden, maar als zoodanig werd herkozen,
heeft in zijne eergisteravond gehouden vergadering
eenparig besloten zich die keuze niet te laten wel
gevallen.
Naar aan de Haagsche Courant van goedorhand
werd medegedeeld, zal de gravenkroon, door een
misverstand aangebracht hnv«n hat cmolaohtswaDen
uci lomn.o oevers Deynoot, op den gedenk jt&m
ter nagedachtenis van wijlen den vorigen burge
meester in de Raadszaal te 's-Hage, daarvan worden
verwijderd.
Door den minister van marine is aan de
Eerste Kamer eene opgave gedaan van de opbrengst
der ton gevolge van den brand op den 20sten Juni
1883 op *s Rijks Marinewerf te Amsterdam als
onbruikbaar verkochte goederen, waaruit blijkt dat
die goederen eene som van f 68,019.53'/2 hebben
opgebracht.
De minister van oorlog heeft in zijn antwoord
aan de Eerste Kamer te kennen gegeven dat het
eindcijfer zijner begrooting f 1,861,784 lager is dan
dat van de begrooting voor 1883. Belangrijke
vermindering der uitgaven kan bezwaarlijk worden
verkregeD, indien men het krijgswezen wil brengen
en behouden op de hoogte van de eischen de3 tijds
en zeker niet, zoolang jaarlijks nog aanzienlijke
sommen moeten worden besteed voor maatregelen
van buitengewonen aard, als uitvoering der ves
tingwet en van het kazerneeringsplan, aanschaffing
van zwaar geschut en dergelijke.
De minister van binnenlandsche zaken, over
wegende dat de heer O. Van Rees door de aan
neming van een bezoldigd staatsambt heeft opge
houden lid te zijn van de Tweede Kamer der
Staten Generaal, en dat alsnu ter vervulling der
daardoor opengevallen plaats eene verkiezing behoort
plaats te hebben in het hoofd-kiesdistrict Rotterdam, -
heeft bepaald: lo. dat die verkiezing zal plaats
hebben Dinsdag 12 Febr. a. s.; 2o. dat herstemming,
is die noodig, zal geschieden Dinsdag 26 Febr. d. a. v.
De minister van binnenlandsche zaken mr.
Heemskerk Az. zal den 6den Febr. een thé-dansanfe
geven in het hotel „Den Onden Doelen."
De toestand van den heer Modderman gaat
gelukkig goed vooruit. Dagelijks is hjj eenige
uren op on do krachten komen weder bjj. In April
zal hij, indien de toestand blijft vooruitgaan,
waarschijnlijk weder uit Wiesbaden te 's-Hage
torugkeeren.
De „Noord-Brab." verneemt dat het lid van
de Tweede Kamer mr. A. J. H. Yan Baar, te
Oorschot, zeer ernstig ongesteld is, zóó zelfs dat
hjj van de laatste sacramenten is voorzien.