LEIDSCH
DAGBLAD.
H°. 7294.
A0. 1883.
Eerste Blad.
Maandag 26 Movember.
PRIJS DEZER COURANT:
loor Leiden per 8 maanden.1.10.
Franco per post1.40.
llxooderl^ke No mm ere.0.05.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PBIJ8 DEB ADVERTENTIES:
Tan 1—0 regels 1.05. Iedere regel meer 0.17£
Grootere lettere naar plaatsruimte. Voor bet incasseer
ren buiten de stad wordt 0.10 berekend.
Dit nommer bestaat uit DRIE BLADEN.
Een Modelinrichting op het gebied der
Weezenverpleging.
Daar zijn onderwerpen, wier bespreking in de
pers, in bijeenkomsten, in den dagelijkschen omgang
gedurende korten tijd aan de orde van den dag
is, waarna zij voorgoed van de publieke agenda
verdwijnen of hoogstens zoo in het voorbijgaan
een enkele maal worden aaugeroerd. Zij vormen
wat men zon kunnen noemen de mode-conversatie.
Daar zijn echter ook andoro belangen, die, wanneer
er eenmaal de opmerkzaamheid op is gevestigd,
zich telkens en telkens weder aan onze aandacht
opdringeD, omdat zij al te gewichtig zijn om voor
goed in het vergeetboek te geraken.
Tot de laatste onderwerpen behoort zeker de
weezenverpleging. Sinds do heer Seheltema, de be
kende voorstander der verpleging van weezen in
het huisgezin, optrad tor verwezenlijking van do
echoone taak, die hij zioh ten doel had gesteld,
zijn er ettelijke jaren verloopen, en nog steeds is
de quaestie der weezenverpleging een quaestie vaD
den dag gebleven. Theoretisch moge het do meest
geleidelijke, de als door de natunr aangewezen weg
zijn, den weazen voor plaatsing in een geschikt
gezin zooveel mogelijk het gemis van het ouderlijk
tehuis te vergoeden, reeds de talrijkheid alleen der
ouderlooze kinderen, die in het liefdadige Nederland
in gestichten worden verpleegd, maakt het bewan
delen van dien weg als algomeene maatregel prac-
tisch onmogelijk.
Bij waardeering van al het goede, door de voor
standers der verplegiog van weezen in het huis
gezin beoogd, dringt zich aan den belangstellende
dan ook als vanzelf de vraag op: Wat kan er
gedaan worden om aan onze weeshuizen, die ove
rigens zoo onwaardeerbare inrichtingen, de eenïge
toevlacht van zoo talloos vele ouderlooze kindereD,
het kazerneachtige, het gestichtmatigo, dat er on
tegenzeglijk eene schaduw op werpt, te ontnemen?
In een rapport, uitgebracht door den heer A. Van
Honrs, te Breda, die als afgevaardigde der „Ver
eniging in het belang der weezenverpleging" al
de gestichten in Znid-Hollaod bezocht, vinden wij,
zij het ook indirect, een antwoord op die vraag.
Daarin wordt nl. op de te 's-Gravonhage geves
tigde Looisa-Stichting gewezen als eene model-in
richting op het gebied van gemeenschappelijke
weezenverpleging. „Aan het einde gekomen," zoo
schrijft de heer v. M., „van mijne besohrijving der
Loaisa-stichting, de eeoige van dien aard in Neder
land - zooals bekend is, ging deze inrichting, aldus
genoemd naar wijlen Prinses Frederik der Neder
landen, van een bijzondere instelling uit - kan ik
niet nalaten als mijne overtuiging uit te spreken,
dat deze weezeninrichting zooveel voortreffelijks
bevat, dat zij mag gerangschikt worden onder de
beste, die ik het genoegen had te leercn kennen
Defc gebouw der Louisa-Stichting heeft geen monu
mentaal aanzien, geen voorkomen van een gesticht,
maar dat van een defcig heerenhuis, geheel inge
licht voor een groote familie. Men vindt hier dan
°ch niets, wat aan het kazerne- of gestichtsleren
doot denken, en toch ontbreekt de in een groot gezin
vooral noodzakelijke orde geenszins."
De uitmuntende organisatie van deze inrichting
bomt wellicht 't bost uit door 't memoreeren van
eenige bijzonderheden, waartoe het volgende behoort:
^iet meer dan dertig kinderen worden tegelijk ver
pleegd. Boven de veertien jaar wordt geen kind
°PgenomeD. De tijd van ontslag is bopaald op acht-
heDjarigen leeftijd, dooh men is daaraan niet gebon
den. Wat de uitbestede kinderen betreft, zij worden
wekelijks door de regenten bezocht. Niet weinig
draagt zeker tot de hartelijkheid en de gezellige
huiselijkheid de gewoonte bij dat de hoofdbeambten
tegelijk met de kinderen aan dezelfde tafel hetzelfde
voedsel gebruiken. Ten opzichte van den directeur
en de directrice, natuurlijk ochtgeoooten, hoeft men
wijselijk de beperkende en onmenschkundigo bepaling
weggelaten, dat zij geen kinderen tot hun last
mogen hebben. Alle drie maanden doet de directeur
verslag naar aanleiding van een door hem gehouden
dagboek. Belangstellenden worden op de hoogte
van den toestand dor Stichting gehouden door een
jaarlijksch gedrakt verslag, dat tevens de verant
woording der ontvangsten en uitgaven bevat.
Lof verdient vooral het streven om de kinderen
zoo min mogelijk te plaatsen in den toestand van
verpleegden in een gesticht. Vandaar dat alle ondor-
soheiding3teekenen van de kleeding zijn weggelaten.
Overigons bezoeken zoowel jongens als meisjes
onderwijsinrichtingen buiten het gesticht, zoodat zij
zich in de maatschappij bewegen evenals andere
kinderen, die, gelukkiger dan zij, zich nog in het
bezit hunner ouders mogeu verheugen. Het geluk
kig gevolg van die maatregelen is, dat de verpleeg
den zoo min mogelijk aan het gemis hunner ouders
en hun bijzondere positie worden herinnerd.
Het bovenstaande, hoe beknopt ook, is zeker
reeds voldoende om den belangstellende iuetemming
te doen betuigen met de woorden, waarmee meer
gemelde schrijver zijn rapport besluit: „Het is oen
gesticht, ja, maar uit- en inwendig, naar toon en
geest, oen degeljjk gezin. Met deze laatste woorden
meen ik de Lonisa-Stiohting gekarakteriseerd en
tevens haar lof uitgesproken te hebben. Moge zij
voortdurend de belangstelling ondervinden, die zij
zoo ton volle verdient 1"
Die belangstelling ontbreekt haar niet. En toch,
als men de achtereenvolgende jaarverslagen door
bladert, komt men tot de overtuiging dat zij, althans
in de laatste jaren, geen gelijken tred houdt met
de behoeften der Stichting. Een enkele blik op do
verschillende verantwoordingen van ontvangsten en
uitgaven is voldoende om dat aan te toonen. Maar
er is meer: een gevaar, waarmee ook blijkens het
jongste jaarverslag over 1882 het gebouw der
Louisa-StichtiDg werd bedreigd, zal het maar al te
spoedig in werkelijkheid treffen. Eerlang zal krach
tens een onteigeningswet tot het doortrekken eener
straat de Stichting afstand moeten doen van een
groot gedeelte van haar tuin en hare spoolplaatson.
Het zal dan natuurlijk zoo goed als onmogelijk
worden de inrichting gevestigd te houden in het
gebouw, dat haar reeds een vijftiental jaren huis
vestte.
Men schijnt dan ook reeds het voornomen te hebben
opgevat haar te verplaatsen, een plan, aan welks
uitvoeiiog groote bezwaren, vooral ook van gelde-
lijken aard, verbonden zijn, welke laatste men,
naar wij vernamen, zal traohten te bestrijden door
het organiseeren eener loterij.
Hoe dit zij, van harte hopen wij dat de pogin
gen, welke mogen worden aaDgewond om do Louisa-
Stichting op haror waardige wijze in stand te houden,
met gunstigen uitslag mogen worden bekroond.
Allen die haar beteekeois iu verband met het steeds
onopgeloste vraagstuk der weezenverpleging be
seffen; alleD, die in haar zien een modelinrichting,
wier voortbestaan, afgescheiden van allo andere
overwegingen, als zoodanig oen maatschappelijk
belang mag worden gonodmd, zullen zeker gaarne
het huune bijdragen om die pogingen te steunen.
LEIDEN, 24 November.
„Nederland-Insulinde", het gedenkblad ten voor-
deele van de ongelukkigen op Java, is thans ver
schenen.
Yele en zeer fraaie illustration versieren het kunst
werk: Ze zijn van Lonis Apol, J. Yan de Sande
Bakhuyzen, M. Bildors Van Bosse, J. Bloromers,
W. Egonbergen, O. Eerelman, W. De Famar Testas,
Jos. Yan Genegen, J. C. Greive Jr., H. J. Haver
man, C. W. Hoevenaar, Herman F. C. Ten Kate,
C. Rochus8en, A. G. A. Rappard, C. Springer, J.
Stroebei, P. Stortenbeker, J. Faanman enz., te zamen
40 in getal.
Letterkundige bijdragen, op allerlei gebied, bomen
er in voor van 91 hunne sporen verdiend hebbende
dichters en prozaschrijvers, o. a. van onze stadgenoo-
ten do hoeren J. M. E. Dorcksen, R. Koopmans
Van Boekoren en W. P. Woltors.
Muzikale composition bevat het van P. A. Van
Antwerpen, L. F. Brandts Buys, Marins Brandts
Buys, Fr. Coenen, C. Coenen, Fr. Gernsheim,
Aiex. Heyblom, J. Hartog, Richard Hol en Wouter
Hutschenruyter Wz.
Het geheel is keurig on op grootsche wijze uit
gevoerd en verdient alle aandacht, ook om het
goede doel, dat er mede beoogd wordt. „Nederland-
Insulinde" zij het Nederlandsche volk aanbevolen.
Voor don werkelijk geringen prijs van 50 cents
kan ieder een nuttig werk doen en zich zeiven
bovendien een bijzonder genoegen verschaffen.
Gedurende deze week zijn dagelijks in het
Werkhuis alhier opgenomen van 4971 volwassen
personen en van 811 kinderen.
Ü9 heer F. Van Dixhoorn, te Katwijk-binnen,
is benoemd tot hoofd der nieuwgebouwde openbare
school B te Terneuzen, op eene jaarwedde van
f 1400 en het genot van vrije woning.
Do Kamer van Koophandel on Fabrieken van
's-Gravenhage hoeft z'ch tot de Tweede Kamer
gewend naar aanleiding der regeeringsvoorstellen
tot versterking der middelen. Zij bepaalt zich tot
artikelen 1, 2 on 3 en betreurt dat sleohts een losse
greep werd gedaan in de tariefswet van 1862, om
dat de verhooging van de inkomende rechten op
slechts enkele artikelen, als granen, hout en meel,
in den thans boetaanden toestand geen verandering
brengt. Ook bij gedeeltelijke herziening der tariefs
wet zou de Kamer de voorkeur geven aan rechten
op geïmporteerde tabak, wijn, piano's, vreemde
manufacturen, gemaakte kleedingstukken en mode
artikelen, artikelen, welke allen door de gegoede
klassen worden verbruikt. De Kamer beploit een
stekel van rechtvaardige reciprociteit en meent dat
alleen oen algeheele herziening van het tarief de
kracht der nijverheid zal kunnen verhoogen. Zij
dringt daarom met nadruk aan op medewerking
der Kamer in dien geest, waartoe do verwerping
der iucidenteolo tariefsherziening zal kannen strekken.
De algemeene Synodale Commissie heeft hare
najaarszittingen gisteren geopend. Zij is samenge
steld als volgt: ds. J. J. L. Luti te Rotterdam,
president; ds. J. Douwes te Leons, vice-president;
B. A. Overman, secretaris; ds. C. F. Zeeman, te
Zonneraaire; dr. C. G. Van Reeken, oud-ouderling
te Haarlem; dr. G. J. Van Lakerveld, pred. te
Helmond, opgetreden voor dr. J. K. Koch, pred,
te 's-Hertogenboschmr. H. O. Feith, oud-ouder
ling te Groningen; ds. J. Alingh Prins, te Korte-
zwaag, en mr. P. Van den Brandeler, oud-ouderling
te 's-Gravenhage.
De gemeenteraad van Gouda besloot gisteren
om het water uit de waterleiding, voor zoover be
treft de standpijpen, die op vorscbiilendo plaatsen
van de stad zullen worden opgericht, voor de min
vermogenden kosteloos verkrijgbaar te stelleD, maar
in geeu geval tegen betaling voor anderen, daar
de deelneming aan de waterleiding, wil die eenigc
kans op succes hebben, zooveel mogelijk moet wóF-
den bevorderd.
Op den verjaardag van graaf Jan van Nassau,
22 Nov., is te Utreoht een fraaie lauwerkrans op
het voetstuk v*n het standbeeld gelegd.