LEIDSCH
DAGBLAD.
N°. 7222.
Maandag 3 September.
A0. 1883.
Eerste Blad.
PRIJS DEZER COURANTS
Foor Leiden per S maanden1.10.
Franc per post1.40.
Afzonderlijke No aimers.0.05.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PB1JS DEK ADYERTENTlENs
Van 16 regels f 1.05. Iedere regel meer 0.17$.'
Grootere letters naar plaatsruimte. Voor hel incassce^..
ren baiten de stad wordt f 0.10 berekend.
Bit Hommer Bestaat uit TWEE BLADEN.
Maandag zal een aanvang worden gemaakt
met het ontvangen der abonnementsgelden
over het kwartaal JuniAug. Met het
oog op het groote aantal abonné's zal het
den uitgever aangenaam zijn, indien de
quitanties opvertoonwordenvoldaan.
Voor de Inteekenaren daarop behooren
bij dit nummer van het Leidsch Dagblad de
Nos. 150 tot 160 der Ingekomen Stukken van
den Gemeenteraad.
Offloiëele KenniggeTinse^
Burgemeester en "Wethouders der gemeen'e Leiden
brengen ter kennis van belanghebbenden dat op Don
derdag den 6den September a s., des voormiddags te
elf uren, in een der lokalen van het Raadhuis gelegenheid
zal worden gegeven tot het inbrengen van bezwaren tegen
het verzoek van C. F. A. HOEFFTCKE, tot het in eigendom
bekomen van een gedeelte gemeentegronds van de Stad
huistorensteeg, grenzende aan zijn huis aan de Breestraat
No. 94, ten einde dat gedeelte van de genoemde poort af
te scheiden door een gemetselden muur en in dien muur
een deur tot uit- en ingang te plaatse#.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Leiden, DE KANTER, Burgemeester.
3i Aug. 1883. E. KIST, Secretaris.
Examenwoede.
Heizelfdo vorschgnsel, dat elk jaar valt op te
merken, doet zich ook thans weder voor, dI. de
hoogst ongunstige uitslag der exaraons ter ver
krijging van de hoofdonderwijzersakte. Zoo wordt
bij de laatste opgave daai omtrent uit de residentie,
waar die examens thans zijn geëindigd, medege
deeld, dat van de 164 mannelijke candidaten 39
worden toegelaten, van do 14 vrouwelijke 8, zoodat
er van al de geëxamineerde candidaten te zamen,
ongerekend degenen, die zich terngtrokkeD, slechts
26'/j pet. slaagden.
Bij een zoo ontmoedigenden afloop moet men zich
verwonderen dat nog zoovelen zich aan de vuur
proef onderwerpen en niet voorgoed den moed op
geven na al de inspanning, die zij zich moesten
getroosten, eer zij zich voor het onderzoek aan
meldden. Inspanning, want waarlijk, geen studie
wellicht gaat met grooter bezwaren gepaard dan
die van den toekomstigen hoofdonderwijzer. Allen -
want wij betwijfelen of er uitzonderingen op dien
regel bostaan - doen zij reeds dienst als onder-
wyzer, terwijl zij zich voor het verwerven der
hoofdakte bekwamen. De stadie, na het volbrengen
van een vermoeienden dagtaak aangevangen, kan
nooit met frissche krachten worden ondernomen, en
dat is een groot nadeel.
Intusschen, het examen is nu eenmaal een nood
zakelijk kwaad en ondanks al wat er over dit onder
werp geschreven en gesproken is, moet de man, die
een deugdelijk middel aan de hand weet te doen om
het, in welk vak of voor welke betrekking dan ook,
door iets anders te vervangen, dat tevens een betere
maatstaf van booordeeling oplevert, nog altijd
opstaan.
Men vergeto echter niet dat naast of liever
tegenover het woord „examen" een andere uitdruk
king staat, die van „examenkoorts". Inderdaad, in
dien alle candidaten op bet tijdstip dat zij zich aan
het onderzoek onderwerpen, over de zoo onmisbare
kalmte en bedaardheid konden beschikken, zouden
er - het valt niet te betwijfelen - vrij wat meer
slagen. Zou niet de meerderheid van hen, die zich
tijdens het examen terugtrekken, het slachtoffer
zijn van die gevreesde koorts?
Maar zelfs zij, die slagen, ze zijn niet altijd te
benijden. Indien hun allen eene plaatsing in een der
groote steden was beschoren, waar zij op eene voeg
zame bezoldiging kunnen rekeneD, dan ware ten
minste de belooning geëvenredigd aan de vooraf
gegane inspanning. Maar het is verre vandaar. Voor
de gelukkige bezitters der hoofdakte, die de be
trekking van hoofd eener school in een groote ge
meente ambiëeren, komen de liefelijke vergelijkende
examens. Honderd sollicitanten en meer voor een
enkele plaatst De negen-en-negentig, die niet slagen,
moeten zich vergenoegen met eene minder, ja soms
met eene karig bezoldigde betrekking. Of werden
niet nog dezer dagen bij openbare advertentie solli
citanten opgeroepen naar de betrekking van boofd
eener school op een bezoldiging van 700?
Staat nu zulk een salaris ook maar eenigermate in
verhouding tot de inspanning, die men zich moet
getroosten voor het verwerven der zoo vurig be
geerde hoofdakte Met het oog op zulke toestanden
komt men tot de vraag of niet vele hoofden van
scholen - en zij behooren toch altijd nog tot de
gelukkigen onder de onderwijzers - zich moeten
teleurgesteld gevoeleD, als zij terugzien op de af
gelegde, met zooveel hinderpalen bezette baan.
Maar dat alles bewijst niets tegen de examens
als zoodanig, zal men zeggen. Zeer wel mógelijk.
Doch het is althans eene vingerwijzing voor hen,
die examens willen invoeren ook op ander gebied,
waar zij tot dusver nog niet bestonden, en voor
betrekkingen, waarvan het mecrendeel, althans ten
plattelande, ook niet juist tot do zwaar bezoldigde
behoort. Do Nederlandsche Yereeniging van gemeente
ambtenaren heeft nl. bet gevoelen van verschillende
vereenigingen op het gebied der gemeente-adminis
tratie gevraagd over de vraag, of het niet wen3che-
lijk ware eene oommissie, belast met het uitreiken
van diploma's aan adspirant-gemeente-secretarissen
en ambtenaren ter secretarie, na voldoend examen,
in het leven te roepen, ten einde meerdere waar
borgen te verkrijgen aangaande de geschiktheid dier
ambtenaren.
Gelukkig kunnen wij er bijvoegen dat de meeDin-
gen der geraadpleegde vereenigingen nogal tamelijk
uiteenliepen. "Wel waren er, die zonder voorbehoud
haar adhaesie aan het voorstel schonken, een andere,
die dat deed op voorwaarde dat het onderwerp niet
bij de wet worde geregeld, in tegenstelling met
weder een andere, dio met bet vooratel meeging, Aits -
'tverschil is nogal merkwaardig - daarin wel bij
de wet worde voorzien. Doch andere corporaties
waren een geheel tegenovergestelde zienswijze toe
gedaan, en wel op moeilijk weerlegbare gronden.
In Groningen had men genoeg gezond verstand om
te verklaren dat bij de lage jaarwedden der ge
meente-ambtenaren geen hooge eischen aan de ad-
spiranten mocht worden gesteld, wilde men geen
gevaar loopen dat vele secretarisplaatsen onbezet
zouden blijven. De Yereeniging in Noord-Holland
was tegen het plan èn om de onuitvoerbaarheid, en
uit beginsel tegen de heerschende examenwoede.
Examenwoede - inderdaad het schijnt een soort
van besmetting onzer dagen te zijn. Zelfs op par
ticulier terrein gaat men erin „lief hebberen"; men
denke slechts aan het eigener autoriteit in het leven
geroepen examen voor handelsbedienden. De bedoe
ling moge loffelijk zijn, de weg is niettemin gevaar-
kjk. Waar zal men voor zulke examens op den duur
de noodige waarborgen vinden, terwijl niemand zal
willen ontkennen dat zelfs bij wettelijke examina
de kansrekening, het geluk, steeds een rol speelt,
ook ondanks de grootste bekwaamheid, de meest
gewetensvolle nauwgezetheid der examinatoren?
Zooveel is zeker dat, moge het op een examen
verworven diploma, in welk vak ook, in het gun
stigste geval een waarborg leveren voor het bezit
van zekere dosis kennis, het nog volstrekt niets
bewijst voor de practische bruikbaarheid van den
bezitter. De ondervinding leert het dagelijks.
En daarom: wij big ven examina steeds beschou
wen als een noodzakelijk kwaad en zouden een toe
neming der heerschende examenwoede ten sterkste
betreuren.
C f
LBI3ES, 1 September.
De Amerikaanscho pelgrimzangor Philip PEillipg,
die, volgens achterstaande annonce, zich eerst-
daags ook te dezer stede zal laten hooren, zoekt
sedert jaren, vooral door den zang zijner christe
lijke liederen, te spreken tot het geweten en het
hart zijner hoorders, en op deze zijne eigenaardige
wijze mede het evangelie onder het volk te brengen.
Duizenden hangen sedert jaren allerwegen aan
zijne lippen, en menigeen heeft daardoor een in
druk van het evangelie ontvangen, die blijvende
vrachten achterliet.
Bij oen jaarfeest in 1865 van een christelijke
vereeniging voor liehamelijken en geestolijken steun
aan het leger in den burgeroorlog tnsschen het
Noorden en Zuiden, zong hij in de groote zaal
voor het congres van het parlementsgebouw te
Washington.
De president en vice-president dor Verèenigde
Staten, al de leden van het Kabinet, de rechters
van het hoogste gerechtshof, de meeste senatoren
en volksvertegenwoordigers, een menigte officieren
van de land- en zeemacht, tal van aanzienlijke
heeren en dames waren daar vereenigd, te midden
eener opgepropte schare.
Nadat Phillips een lied had aangeheven, voor
deze gelegenheid gedicht, den stillen arbeid vol
zelfverloochening bezingende van die Vereeniging,
reikte de president Lincoln, diep gotroffcD, dén voor
zitter der vergadering, den heer Seward, dit pot
loodbriefje toe:
Verzoek den heer Phillips, dat hij tegen het
eindigen der bijeenkomst nog eens „Uwe roeping"
zinge; maar zog niet dat ik 't gevraagd heb. Lixcoln."
Tot portier en magazijnmeester aan de Stede
lijke Gasfabriek alhier is benoemd H. Kray, thans
in dergelijke betrekking werkzaam bij de heeren
D. A. Schretlen Co. alhier.
Gedurende deze week zijn dagelijks in het
Werkhuis alhier opgenomen van 39—60 volwassen
personen en van 59 kinderen.
Men Bchrijft ons uit WassenaarGisteren,
31 Augustas, was de heer C. W. L. Arbeiter,
gedurende acht jaren onderwijzer aan dé eerste
openbare school alhier, voor het laatst daar werkzaam.
Hem, zijnen leerlingen, zijnen collega's en zijnen
patroon, den heer Bettink, deed zijn heengaan leed.
Allen gevoelen groote sympathie voor hom en
gaven hem daarvan een stoffelijk bowgs in een
sierlijk rooktafelje en een fraai pronkiafeltje.
Een der leerlingen en het hoofd dér school spraken
hem hartelijk toe. Innig geroerd antwoprdde de
scheidende en aanvaardde het hem geschonkene
dankbaar.
Zijne leerlingen scheidden van hem met een
„lang leve meester Arbeiter!"
De collecte voor de scholen mot den Bijbel
heeft te Noordwijk-binnen f 150 opgebracht.
Benoemd is tot hoofdcommies^ ter gemeente
secretarie te 's-Hage mr. A. F. baron "Van Lijn
den, adjunct-commies aan het departement van bin-
nenlandscho zaken, afdeoling onderwijs, ïpr vervan
ging van baron Van Tnijll, thans burgemeester van
Voorburg.
Tot gemeentebouwkundige te Delfshaven ig
benoemd de heer T. E. Van Ertel, te pordrecht.
De heer M. C. Raven, technisch ambtenaar
bij de Rijnspoorweg-Maatschappij, is benoemd tot
adjnnct-ingeriienr bij de Staatsspoorwegen in N.-L
De tentoonstelling van Mnltatuliana, die te
Amsterdam gehouden zou worden, zal óp verzoek
van Mnltatali geen voortgang hebben.
