LEIDSCH
DAGBLAD.
N\ 721G.
Maandag 127 Augustus.
A0. 1883.
Tweede Blad.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden1*10.
Frenr/ per post1.40.
Afeonderlijke Nommers.0.05.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven-
PRIJS DER ADVERTENTIE!!:
Van 16 regels 1.05. Iedere regel meer 0.17|.'
Grootere letters naar plaatsruimte, Voor het ineassee-
ren buiten de stad wordt f 0.10 berekend.
Z i n d e 1 ij k li o i d.
Vreemdelingen die ons land bezochten, roemden
de zindelijkheid, die zij in Holland waarnamen en
die blijkbaar op hen een aangenamcn indruk maakte.
De boerenstand verwierf ook een deel van hun lof.
Kwamen zij des zomers op hunne stallen, dan von
den zij die in eene nette bergplaats van kaas her
schapen en niet weinig verhoogde dat persoonlijk
bezoek hun dunk over do zindelijkheid van behan
deling van dat ook in den vreemde zoo gewilde
zuivelproduct. Met hot grootste genoegen vergezelden
zij den landman naar de gras- en klaverrijke weiden,
waar zij zijn kostelijken veestspel zagen. Ook in
den winter toonden zij zich ovenzeer opgetogeD,
daar zij dan de doelmatigheid der opstalling prezen
en te gelijk de zindelijkheid, die daarbij in 't oog
viel. En de veehouders zei ven zijn zoo overtuigd
dat die lof werkelijk verdiend is, dat zij u, zoodra
gij eonigszins met hen in kennis zijt gekomen, ver
zoeken eens te komen „bouwen", en 't lachje van
tevredenheid om hun mond als gij uwe ingenomen
heid betuigt met wat gij ziet, is het voldingend
bewijs dat zij uw gunstig oordeel wel verwacht hebbeD.
En gelijk bij den boerenstand, zoo gaat hot immers
ook in de burgerkringen, waar men iederen nieuwen
bezoeker niet alleen ontvangt in 't beste vertrek,
maar hem ook naar de overige kamers leidt, om
hem een dunk te geven van de rn;me of geriefelijke
woning, ja maar ook om hem van de zindelijkheid
getuige te doen zijn, die allerwegen betracht wordt.
Wij zija niet zoo dwaas hierin ijdelheid te zien,
integendeel wij achten de betrachting der zindelijk
heid een deugd, die in 't belang der volksgezond
heid niet genoeg kan gewaardeerd worden.
Trouwens er is een onafscheidelijk verband tus-
schen zindelijkheid en volksgezondheid. De frissche
lucht, die wij in eene reine omgeving inademen, is
een gewichtige factor, zoo niet de gewichtigste, voor
onze gezondheid. Hoe meer de zindelijkheid aller
wegen en door een ieder wordt behartigd, des te
minder is 't gevaar, dat de volksgezondheid zal
verstoord wordeö, terwijl, integendeel, waar onrein
heid heerscht, allerlei gevaarlijke ziekten haar ont
staan kunnen viuden. Eu waar deze zich vertoonen,
is öe beste maatregel om de volksgezondheid te
verbeteren, de bron te zuiveren, waaruit zij hare
voodiDg verkregen, want de smetstoffen, door on
reinheid teweeggebracht, zullen, bij verdwijning van
de bron, ook dra hare uitwerking verliezen. Is zin
delijkheid alzoo van algemeen belang, inzonderheid
ia de zoo ruim mogelijke betrachting dier deugd
een noodzakelijk vereischte, nu in Egypte en Britsch-
IndiS, maar voornamelijk in 't eerstgenoemde land,
de cholera tal van slachtoffers maakt. Quarantaine
maatregelen zijn nuttig en worden dan ook genomen,
maar deze zouden op zich zelve weinig bateD, in
dien do lucht ten gevolge van onreinheid bezwangerd
ware met schadelijke, verpestende uitdampingen.
Vandaar dat de gemeentebesturen van regeerings-
wege zijn aangeschreven voor reinheid en zindelijk
heid te wakeD. Een heilzame maatregel, waarin wel
niemand belemmering der persoonlijke vrijheid zal
knnnen zieD.
Hoewel onze natie - gelijk wij reeds zagen -
gunstig bekend staat om hare zindelijkheid, is er
nochtans wel eene zaak, die zij zelve anders wenschte,
maar die des ondanks toch, althans in de meeste
gemeenten, nog niet veranderd is, omdat de Regeering
zelve meent dat zij niet het voorwerp van hare zorg
is en vele gemeentebesturen oene dergelijke meening
schijnen te huldigen. Wij bedoelen: het drinkwater.
In de steden wordt daarin door pompen - water
leidingen zijn nog schaarsch - voorzien, maar geven
die alle zuiver, goed water? Worden de pompen,
welke slecht water leveren, wel gesloten of laat men
die in sommige gemeenten niet bestaan, ten einde
geen kosten te veroorzaken? En hoe is het ten
platten lande gesteld Zijn er geen gemeenten, zelfs
in Holland, waar de privaten direct uitloopen op
sloten - die weer met loopend waterrivier of
wetering, in verband staan - en daartnsschen zelfs
stoepen, waar men de vaten wascht, ja wat nog
erger is, waar men water uitschept, dat men drinkt
of bij de bereiding van spijzen gebruikt?
Al die vragen, mochten ze ontkennend kunnon
beantwoord wordenMaar onze verkregen inlichtin-
tingon zijn, helaas, van dien aard, dat in gemeen
ten, waar men zou verwachten dat voor goed
drinkwater zou gezorgd worden, nu en ton allen
tijde deze zaak nooit ter harte genomen is.
Politic-maatregelen worden in voldoende mate
genomen, maar zo strekken zich op vele, zoo niet
de meeste plaatsen, niet tot hot drinkwater uit, en
zoo blijft, hoe zindelijk men in de woningen en
stallen of op d9 kleeren ook zij, toch eene oorzaak
bestaan, die bij 't onverhoopt uitbreken van cholera
terstond eene bron kan worden van verspreiding
dier ziekte.
Vrees is ja eene slechte raadgeefster, maar on
verschilligheid omtrent een zoo gewichtig volksbe
lang als 't drinkwater is niettemin onverantwoor
delijk.
Er is reeds door geneeskundigen op gewezen,
hoe schadelijk het eten van onrijp ooft is. Waarom
wordt het, waar 't verkocht wordt, op de markt of
io de groentenwinkels niet, eveDals elders slecht
vleesch of bedorven visch, in beslag genomen en
verwijderd Hiermee dient evenmin gewacht. Dralen
zou noodlottige gevolgen kunnen hebben.
Bedenken wij zoo 't een en ander, dan blijkt
het dat de commissiën, die van gemeentewege be
last zijn of worden met maatregelen te nemen in
't belang dor volksgezondheid, eene hoogst gewich
tige taak hebber. Mogon zij zich daarvan in al
haar omvang kwijtenDo dankbaarheid van alle
weidenkenden zal gewis hun loon zija. En waar
overheid en ingezetenen samenwerken om alle oor
zaken op te heffen, die eene epidemie kunnen be
vorderen, daar zal zij niet gemakkelijk kunnen ont
staan, en oDlst-aat zij niettemin ergens, voorzeker
geen zoo groote uitbreiding kunüen erlangen, als wel
het geval is, waar alles verzuimd wordt, wat do
lessen der gezondheidsleer voorschrijven te doen.
LEIDEN, 25 Augustus.
Sedert eenigo dagen mogen we ons eindelijk
in het zoolang verbeide fraaie zomerweder verheu
gen. Het is wel laat, maar hot spreekwoord zegt:
beter laat, dan nooit! Na de warme dagen met
hunnen gewonen arbeid, Dooden de koelere avonden
than3 meor tot rusten en genieten in de schoone
natuur uit. Dat die zomersche dagen echter niet vele
meer zullen zijn en het tegenwoordige seizoen ten
einde loopt, werd ons reeds herinnerd door de
aankondig'mg van den datum waarop het laatste
der acht Zomerconcerten zal plaats hebben. Het
zevende is reeds gegeven.
Toch zal het niet slechts bij dit ééae concert
blijven. Immers de heer Couvée is zoo welwillend
don inteekenaren nog een concert aan te bieden.
Hij vond daartoe aanleiding in het 45-jarig bestaan
dier zomerconcerten. En niet zonder grond! Want
behalve dat met eere op deze muziekuitvoeringen
mag worden teruggezien, is het wel waard zolk een
jubileum - als men Tfc zoo noemou mag - niet on
opgemerkt te laten voorbijgaan. Hot behoort in het
muzikale leveu tot de zeldzaamheden. Diegenen
onzer stadgonooten, welke er recht toe hebben, zullen
dan ook zeker gaarne van de invitatie gebruik
maken.
Daarenboven wordt hun de gelegenheid open
gesteld een nog grooter kunstgenot te smaken: de
geheele koninklijke militaire kapel wil er zich een
week later doen hooren, doch daarvoor moet eerst
voldoende ingeschreven zijn. Wie zou er aan durven
twijfelen dat zulks niet geschieddeEvenals vroeger,
zullen er nu ook zelfs wel velen gevonden worden,
die, zonder lid der zomerconcerten te zijn, op de
lijst teekenen. Men helpt er een goede inrichting
mede steunen en profiteert te gelijk van de schoone
muziek. Moge den heer Völlmar met zijne musici
dan ten duidelijkste blijken hoe hun jaarlijksch terug-
keeren op Zomerzorg wordt op prijs gesteld I
De collecte voor de scholen met den Bijbel
heeft opgebrachtte Leiderdorp f 335.211/,, te Noord-
wijk f 25.20 en te Katwijk f 209.27.
De verjaardag van den Prins van Oranje
werd in de residentie van overheidswege in herinne
ring gebracht door het ontplooien der vlaggen van
de voor d9n openbaren dienst bestemde gebouwen.
Ook uit de woningen van tal van ingezetenen wap
perde de driekleur. Het garnizoen maakte heden
ochtend reeds te 9 uren in het Malieveld de ge
bruikelijke parada, welke geïnspecteerd werd door
geDeraal-majoor Queysen en gecommandeerd door
jhr. Klerck, kolonel-commandant van het regiment
grenadiers en jagers.
De minister van binnenl. zaken heeft benoemd
in de commissie in Z.-H., in het najaar 1883 belast
met het afnemen der examens ter verkrijging van
de akte, bedoeld in art. 56, onder A, van de wet
van 17 Aug. 1878, tot lid en voorzitterden school-
schoolopziener in het district Rotterdam: tot leden:
de schoolopzieners in het district Dordrecht en in
de arrondissementen Schiedam, Dordrecht en Delft;
tot leden-plaatsvervangers: de schoolopzieners in
hot district 's-Gravenhage en in de arrondissementen
's-Gravenbage, Rotterdam, Gorkum, Woerden en
Sommelsdijk.
Als voorlooper van de gewone jaarlijksche
parlementaire stukken is reeds in druk verschenen
het koloniaal verslag van 1883 voor zoover Suri
name betreft. De inhoud van dat verslag is echter
in hoofdzaak reeds bekend uit de mededeelingen
en statistieken door de Surinaamsche bladen in den
aanvang van dit jaar openbaar gemaakt.
Uit dit verslag blijkt tevens dat het in het
voornemen van het koloniaal bestaar ligt om in
1884 eenige particuliere scholen in Suriname samen
te trekken tot één gouvernements-school voor meer
uitgebreid lager onderwijs. De onderwijzers op die
school zullen dan door het Gouvernement worden
bezoldigd, terwijl de schoolgelden aan de koloniale
kas zullen ten goede komen.
Met zekerheid meent het Hbl. te kunnen
mededeelen dat van het plan om in den herfst in
den jachttijd op het kasteel „Berg" terng te koe
ren en er eenigen tijd te vertoeven, door Z. M.
is afgez;en. De terugkeer is bepaald op het begin
van dön aanstaanden zomer. Gedurende het ver
blijf van Z. M. zal het standbeeld van 'sKonings
vader, Willem H, dat op kosten des lands te Parijs
is vervaardigd, reeds gereed is en uitermate vol
doet, worden onthuld.
Roeds is men te Maastricht druk iu de weer
om het vijftiende eeuwfeest van Servatius, patroon
dor stad, dat op 13 Mei 1884 invalt, op luister
rijke wijze te doen vieren. Giften worden ingeza
meld om in de hoofdkerk een blijvend gedenkteeken
op te richten te zijner eere, namelijk het Hooge
Altaar dat in acht tafereelen zijn levensloop ver
melden zal. Baitengewone feestvieringen ztfllen
alsdan plaats hebben, opgeluisterd door het vieren
der overige roomsche kerken, het tooien der straten,
door schitterende diensten, door de tegenwoordig
heid van kerkvoogden en nooit geëvenaarde pro
cession. enz. enz.
