LEIDSOH |§j|§ DAGBLAD.
N°. 7i 68. Maandag 2 Juli. A0. 4883.
Eerste Blad.
PRIJS DEZER COURANT:
Veor Leiden per 3 maanden1.10.
Franco per post1.40.
Afzonderlijke Nommers.0.05.
Dit Kommer bestaat uit TWEE BLADEN.
Offleiëele Kennisgevingen.
Kostelooze inenting met stof afkomstig
Tan het Kalf.
Burgemeester en Wethouders der gemeente Leiden bren
gen ter kennis van belanghebbenden, dat gelegenheid
bestaat tot kostelooze vaccinatie en rovaccinatic, met
stof afkomstig van het kalf, voor onvermogenden, in het
lokaal der Stadswaag en wel op de volgende dagen, als:
Maandag 21 Mei, Dinsdag 29 Mei, Woensdag 6 Juni, Don
derdag 14 Juni, Zaterdag 23 Juni, Maandag 2 Juli, Dins
dag 10 Juli, Woensdag 18 Juli, Donderdag 26 Juli, Zater
dag 4 Augustus a. s., en zoo vervolgens met eene tus-
schenruimte van acht, of als die dag op een Zondag of
Vrijdag valt, van negen dagen, telkens des namiddags
te één uur.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Leiden, DE KANTER, Burgemeester.
18 Mei 1883. E. KIST, Secretaris.
Iets over Volksvoordrachten,
In de hondsdagen moet men ijsclubs oprichten, -
met Driekoningen over de regeling van zwemscholen
spreken. Dan kan de zaak zelve klaar zijn als haar
tijd is gekomen.
Om dezelfde reden achten wij het tijdperk van
den langston dag of daaromtrent vrij geschikt om
eens een woordje te praten over volksvoordrachten,
die toch algemeen tot do kenmerken van het win
terseizoen gerekend worden. Dan kan men er zoo
objectief mogelijk over oordeelen, zonder den schijn
op zich te laden dat men een bepaalde reeks van
die nuttige rodevoeringen of een beperkte groep
van sprekers op het oogjheeffc.
Wij gebruikten zoocvon do qualificatie nuttig,
en xleden zulks met een gevoel van erkentelijkheid
voor den ijver, het talent en de toewijding dor man
nen, die niet aarzelen hun gaven belangeloos aan
hun medeburgers ten beste te geven. Hun doel is
natuurlijk geen ander, dan kennis en ontwikkeling
in de hand te werken, en tevens een aangename
verpoozing aan te bieden van den dagelij ksclien
arbeid.
Eigenlijk gelooven we die voordrachten te mogen
beschouwen als een voortgezet onderwijs aan vol
wassenen. Wie in zijn jeugd weinig of niets geleerd
heeft, zal er weinig nut uit trekken, - en dat be
hoort ook zoo. Geen spreker kan z66 laag afdalen, -
als het hem ten minste om iets meer te doen is
dan het voorpraten van onbegrepen klanken, - dat
hij denkbeelden doet ontstaan bij iemand, wien de
eenvoudigste voorstellingen vreemd zijn.
Terwijl alle maatschappelijke krachten in dezelfde
richting werken, namelijk het opgroeiend geslacht
in het bezit te stellen van een onopzegbaar kapitaal
van kennis, dat mede een waarborg moet zijn van
verhoogd zedelijk bewustzijn, terwijl de herhalings
school het werk voortzet door de lagere school aan
gevangen, - achten we het vooral voor de mannen
en vrouwen uit den arbeidenden stand een groot
voordeel, dat zij nu en dan door het levende woord
herinnerd worden aan sommige zaken, die zij in
beginsel reeds vroeger leerden kennen, doch waarvan
het hun niet anders dan aangenaam kan zijn, meer
te vernemen. Naarmate het cijfer der levensjaren
grooter wordt, vermindert natuurlijk de uiterlijke
drang, en geschiedt het zoeken naar middelen tot
uitbreiding van kennis meer nit innerlijke aandrift.
Daartoe is het noodig dat die voordrachten zoo
aantrekkelijk mogelijk zijn, want de mensch ziet
liefst het nuttige met het aangeuame vereenigd.
Naar veler oordeel is in het onderwijs een loemte,
die moeielijk schijnt aangevuld kunnen worden.
In de school ontbreekt hot ge voonlijk aan gele
genheid om de leerlingen, jong als ij in doorslag
zijn, mot sommige dingen bek :nd ie maken die
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
v
toch binnen den gezichtskring van den volwassene
behooren te liggen.
Tot die onderwerpen rekenen wijBekendheid
met de regeling van den staat, in verband met ieders
burgerlijke plichtende eenvoudigste begrippen om
trent maatschappelijke vraagstukken; de noodzake
lijkste voorschriften dor gezondheidsleer.
Ieder zal erkennen dat althans deze drie de al-
gemeene belangstelling verdienen, en tevens dat
men aan kinderen van hoogstens 12 of 13 jaar,
gelijk uit de werkende klasse onze scholen bezoe
ken, er niet veel van kan geven zonder het gebied
van hun bevatting te overschrijden.
"Welnu, we meenen daarmede een hoogst beschei
den wenk te mogen geven aan commissiën voor
volksvoordrachten, wanneer zij er toe overgaan haar
programma voor het aanstaand seizoen vast te stellen.
Het ontbreekt in ons land niet aan mannen van
talent, die over deze zaken, door een populaire be
handeling, licht kunnen verspreiden: en we ver
trouwen dat men niet tevergeefs bij hen zal aan
kloppen.
Men versta ons wèl.
Wij willen niet van die voordrachten een soort
van quasi-wetenschappehjko cursussen maken. Zelfs
zouden wij vreezen, een te hoog donkbeeld te hebben
van de weetgierigheid van het gros der bezoekers,
als wij onderstelden dat zij bijvoorbeeld een geheelen
avond willen bezig gehouden worden met onder
werpen als: De rol van het kapitaal bij den arbeid
de grondslagen van den constitutionoelen staat;
luchtverversching in woningen; de levensverzekering;
uitoefening van kiesrecht; de vaccinatie, en meer
dergelijken. Wy rut' Aél- dat het aanbeveling zou
verdienen, den gewonen tijd der voordrachten zóó
te splitsen, dat deze gedeeltelijk voor een dier zaken
wordt gebezigd en voor de rest aan bellettristiscb
genot gewijd.
Wat een paar der opgenoemde punten aangaat,
velen gelooven dat de tijd niet ver meer is waarop
het kiesrecht zal worden uitgebreid tot eon klasse
van medeburgers die tot dusverre dat recht mist.
Ook om die reden achten wij het noodig dat meer
opzettelijk over vraagstukken als de bedoelde wordt
gesproken. De door velen verlangde rechtstoekonning
moet de kiezers der toekomst niet onvoorbereid vinden.
Is er, in hetgeen wij waagden in het midden te
brengen, iets dat voor practische toepassing vat
baar is, - en blijkt later dat ook in onze stad de
uitgesproken wensch niet onopgemerkt bleef, - 't zal
ons zoor verheugen.
LEIDRN, 30 Juni.
Vergadering van den Raad der gemeente Leiden,
op Donderdag, den Öden Jall 1683, waarin
o. a. zal behandeld worden het voorstel in zake de ver
zekering tegen brandschade van gemeentegebouwen.
Voor het toelatings-examen voor de Hoogere
Burger school voor meisjes hebbon zich aangemeld
24 leerlingen.
De minister van justitie heeft Leiden bezocht.
Hij werd vergezeld door den heer L. J. B. Verschoor,
belast met de inspectie der gevangenissen.
Uit het gemeenteverslag. - In het H. G.- of
Arme Wees- en Kinderhuis werden verpleegd 187
kinderen; in het R.-K. Wees- en Oudeliedenhuis
78 oudelieden en 47 k.in het Evang. Luth. Wees-
en Oudeliedenhuis 20 o. 1. en 5 k.; in het Ger.
Minnehuis 160 o. 1.in het Waalsche Wees- en Oude
liedenhuis 8 k.in het Ger. Minne- of Arme Oude-
mannen- en vrouwenhuis 65 o. 1.door het R.-K.
Parochiaal Armbestuur 2 o. 1. en 7 k.door het
Isr. Armbestuur 14 o. 1. en 10 k.; door do Rem.
Ger. gem. 1 o. 1.en door de Ger. gem. 2.
Bedeeld werden: 2112 Ned. Herv. armen onaf
gebroken en 3467 tijdelijk; 40 Waalsche onafgebro
PRUS DER ADYERTENTIEN:
Van 16 regels 1.05. Iedere regel meer f 0.17$.
Groolere letters naar plaatsruimte, Voor het incassee-
ren buiten de stad wordt 0.10 berekend.
ken en 1 tijdelijk; 16 Remonstrantscbe onafgebro
ken en 6 tijdelijk; 11S Christel. Ger. (Hooigracht)
onafgebroken en 8 tijdelijk; 32 Christel. Ger. (Hee
rengracht) onafgebroken en 45 tijdelijk8 Gerefor
meerde onafgebroken en 7 tijdelijk; 183 Evang.
Luth. onafgebroken en 114 tijdelijk: 4 Doopsgez.
onafgebroken en 2 tijdelijk; 953 R.-K. onafgebro
ken en 1637 tijdelijk; 21 Oud-Kath. onafgebroken;
8 Israëlietische onafgebroken en 3 tijdelijk, en 327
van het R.-K. Parochiaal Armbestuur onafgebroken
en 1155 tijdelijk.
Het bedrag der uitgaven voor de armen die recht
streeks door gemeentebesturen zonder tusschenkomst
van armbesturen werden ondersteund, was als volgt
Voor bezoldiging of belooning van genees-, heel-
en verloskundigen 6660reispenningen en kort
stondige bedeeling ƒ1192.17; kosten van verpleging
van krankzinnigen in gestichten ƒ13,658.65; kosten
van het begraven van armen ƒ16.65; subsidiën aan
instellingen van weldadigheid ƒ111,24; en zieken
verpleging en geneesmiddelen 10,831.19£, hetgeen
een totaal-uitgaaf geeft van ƒ43,482.66.
Uit het hoofdstuk Armwezen blijkt verder dat
er over het algemeen geen achteruitgang in den toe
stand der behoeftige klasse is waar te nemen.
Voor de tijdelijke verpleging van verlaten kin
deren werd besteed ongeveer 160, voor oudo en
gebrekkige lieden ongeveer 440, en voor nacht
verblijf en vervoer van arme doortrekkende personen
ongeveer 150. De voedingskosten van arrestanten
en dergelijke uitgaven beliepen 270.
In de armbus op het Raadhuis werd gevonden
een bedrag van 168.771/*, waarvan aan hot arm
bestuur der Ned.-Herv. gemeente 94.60, aan dat der
R.-K. gemeente 39.97, aan dat der Waalsche
gemeente 1.86*/2, aan dat der Rem. gemeente
0.591/,, aan dat der Chr. Ger. gemeente (Hooi
gracht) 4.84l/1, aan dat derzelfdo gemeente op
de Heer en gracht 0.43, aan dat der Ger. gemeente
0.17, aan dat der Evang.-Luth. gemeente 7.86,
aan dat der Doopsgez. gemeente 0.12£, aan dat
der Oud-Kath. 0.82, aan dat der Ned. Isr. 0.25,
en eindelijk aan het R.-K. Parochiaal Armbestuur
17.24£ werd uitgekeerd.
De verdeeling van die gelden had plaats naar
evenredigheid van het aantal voortdurend bedeelden
door elk der genoemde armbesturen.
Te Haarlem heeft do elfde vergadering van
de Vereoniging van Gasfabrikanten in Nederland
plaats gehad in de bovenzaal der sociëteit „Vereeni-
ging." De voorzitter, de heer D. Van der Horst,
directeur der gasfabriek te Leiden, herdacht bij de
opening het tienjarig bestaan der vereeniging. Ge
sticht in 1873 door 8 gasfabrikanten, telt zij heden
72 gewone en 14 buitengewone leden en wekt zij
algemeen belangstelling en waardeering. Ook het
buitenland blijft daarbij niet achter, getuige de
tegenwoordigheid der directeuren van Berlijn, Han
nover en Brussel.
Na eenige huishondelijke werkzaamheden kwamen
de technische pnnten in behandeling.
Eene mededeeling o. a. van den heer Van der
Horst over condensatie bracht de nieuwere gezichts
punten van dit gedeelte der gasfabricage ter sprake,
in verband waarmede door den heer Niermeijer uit
Deventer der vergadering een nieuw en afdoend
middel werd blootgelegd om de klimpijpverstoppm-
gen te keeren.
Overgaande tot de vraagpunten dèr agenda, kwa
men achtereenvolgens de quaestiën van den invloed
der electrische verlichting op de gas-industrie, de
maatregelen, welke de vereeniging in het aanzijn
kan roepen om het publiek beter in te lichten over
de nieuwe kook- en verhittingstoestellen, branders
enz. ter sprake. Daarbij bleek o. a. hoe te Enkhuï-
zen in één jaar reeds 55 verbruikers allen voor
kookgas zich hadden aangemeld.