LEIDSCÏÏ
DAGBLAD.
Maandag 18 December.
A0. 1882.
Eerste Blad.
i\\ 7007.
PBIJ8 DEZER COURANT
Toot Lei des per t maanden,l.lê.
F«Beo per post.1.40.
Aftoodcrl^ke Nommera.9 0.05.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
ran Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PBIJ8 DES ABTBRTEirriBHi
Van 1—6 r«|els 1.04. leden regel Bear (Mffc
Gnxrtere letten naar pbatarsisrte. Voor het
ren baitea de stad wardt 0.10 berekend.
l>ï E Xommer bestaat uit TWEE BLADEN.
Nogmaals de Staatsloterij.
Er zijl zoo eenige traditioneel© op- en aanmer
kingen es klachten, die telken jare bij de behan
deling der verschillende hoofdstukken ran de Staats-
begrooting met zoo eentonige regelmatigheid terug
komen, dat men er reeds vooraf een lijstje Tan zon
knnnen opmaken, een herhaling, die natuurlijk niet
bijdraagt om de belangstelling in de debatten te
yerhoogen.
Zoo moet, wanneer de wet op de middelen
aan de orde komt, het steeds opnienw de in
de oogen van enkoien zoo hoogst afkeurenswaardige
Staatsloterij ontgelden.
Onze lezers weten welke zienswijze wij in deze
zijn toegedaan. Zonden wij ook al de laatsten zijn
•m, wannoer er geen Staatsloterij bestond, te advi-
seeren dat zij in het leven moest worden geroepen, -
nn zij or eenmaal, of liever reeds zoolang is, en,
wat meer zegt, de gewoonte om in de loterij te
spelen ons Tolk in merg en been zit, nu zonden
wij het hoo;»t onraadzaam achteo, indien zij werd
afgeschaft.
Gelukkig blijkt uit hetgeen de minister van finan
ciën in zjjn memorie van antwoord omtrent de wot
op de middelen in dat opzicht meedeelt, dat er by
de Begeering nog volstrekt geen voornemen bestaat
tot die afschaffing over te gaan, en voorts dat in
grijpende wijziging van de inrichting der Staats
loterij niet onmiddellijk is te verkrijgen en deze
dan ook voorshands niet in hot plan der Re-
geering ligt.
Wel daarentegen is zij er op bedacht de loterij
meer prodnetief voor de staatskas te maken, door
■1. den prijs dor loten voor de collecteurs, thans
f 60, te verhoogen, terwijl die voor het publiek,
tbans f 89, onveranderd zon blijven. In dien zin is
by den Raad van State om advies een ontwerp van
een kon. besluit ingodiend.
Dat de collecteurs wel iets van hun wiust knunen
missen, blijkt zonneklaar uit de bij de ministeriëele
mededeeling gevoegde lijst, aanwijzende de verhou
ding, in welke de afgifte der loten is Terdeeld.
Onder de collecteurs bomt een firma voor, gebrs.
Polak Daniels te 's-Oraveohage, aan welke ni9t
minder dan 3128 loten per loterij worden toegewe
zen. Op ieder lot nu verdient deze firma bruto
f 9; dat geeft voor één loterij f 28,152 en, daar
er rnim drie loterijen in een jaar vallen, een jaar-
ljjksche winst van rnim f 81,456, in een ronde som
dns zoowat f 90,000, minns de onkosten, die zeker
niet groot zijn, daar met het cijfer der bevolking
de vraag naar loten aanhondend stijgt, zoodat aan
hnn plaatsing al heel weinig moeite en kosten ver
bonden zijn. Stel echter, dat die kosten per lot de
helft der f 9 bedragen, dan maakt genoemde firma
per jaar nog een winst van minstens f 50,000.
Al betreft het aangehaalde voorbeeld nu do firma
die bet grootste aantal loten omzet, dit neemt niet
weg dat over het algemeen op de gemakkeljjb
verdiende winsten der collecteurs wel iets kan
worden gekort.
Die prysverhooging voor de collecteurs zal vol
gens het ontworpen kon. besluit alleen der schat
kist ten goede komen, want een ingrijpende wijzi
ging van de inrichting der Staatsloterij ligt voors
hands niet in het plan der Regeering. In zooverre
knnnen de voorstanders der Staatsloterij met die
nieuwe bevoordeeling van de schatkist instemmen,
als zij daarin een waarborg te meer zien voor het
voortbestaan der loterij. Immers het argument, dat tot
dasver steeds heeft gegoldende Staat kan bij de tegen
woordige minder gunstige financieels omstandigheden
de baten der Staatsloterij niet wol missen, zal in
het vervolg, bij oen verhooging dier baten, nog meer
gewicht in de sehaal leggen.
Toch mag men vragen, of van die eventueel
verhoogde baten niet althans een deel ton goede
zou kannen komen aan de deelnemers van do
Staatsloterij. De kansen op winst bij do Nedorland-
sohe Staatsloterij zijn - het is bekend genoeg - vrij
ongunstig in verhouding tot die in vele boiten-
landscho loterijen. Daarin is ongetwijfeld de roden
te zoeken dat de loten dezer laatste in ons land
nog steeds gereeden aftrek Tinden. Een vergelijking
van de kansen verlokt menigeen tot deelneming aan
die nitheemsche kaasondernemingen.
En dat is te bejammeren. Vooreerst gaat zoo
doende veel geld het land nit, dat anders onze eigen
Staatsloterij ten bate zou komen, wat zeker verreweg
te verbiezen zou zijn, als er, gelijk werkelijk het
geval is, nn toch eenmaal gespeeld wordt. Bovendien
wordt daardoor menigeen de dupe van do mindere
soliditeit van vele dier loterijen.
kien werpe ons niet tegen dat door vermeerdering
van hot aantal prijzen de verlokking ooi te spelen
des te grooter zon worden. Ieder, die een lot neemt,
doet dat Datnurlijk in de hoop Tan er een grooteren
of kleineren prijs op te zullon trekken. En niemand
zal het zeker een ongeluk noemen, wanneer aan
den een of andor zulk een bnitenkanejo ten deel
valt. Het geld, uit de lotorij getrokken, kan even
nuttig worden besteed of op even verstandige wijze
worden belegd als b. v. hot geld, dat men nit een
erfenis bekomt, ook eeu toevallige, een bijkomende
bate, waaraan niemand zeker eeno ongnnstige be-
teekenis zal hechten.
Reen, het kwaad der loter.j is niet hierin gele
gen dat men oon prijs trekt of althans eenige kans
daarop heeft, maar wel hierin dat men al te harts
tochtelijk of boven zjjn krachten speelt. Dat nn
geschiedt bij ons Nederlanders in den regel niet.
De werkman speelt zijn twintigje roet zjjn buurman
samen, zonder dat het hem oen harde teleurstelling
is als bij een niet krijgt; maar zoolang zijn nommer
er nog in was, ziet ge, je kunt het nooit weten.
Die hoop, hoe zelden ook verwezenlijkt, zonden wij
den minder dcor de fortnin bedeelde niot gaarne
zien ontnemen en daarom deed het ons genoegen
uit de memorie van antwoord omtrent de wet op
de middelen te zien dat er aan opheffing niet ge
dacht wordt, wel aan een wijziging ten bate der
schatkist, die het om bovengenoemde redenon eohter
naar onze meoning niet onbillijk zon zijn ten dcelo
ook ten goede te doen komen aan de deelnemers.
Waar de Staat controle uitoefent op de loterij en
aam de spelers een zekeren waarborg verleent, is
het billijk dat ook de schatkist er voordeel van
trekt, maar daarom behoeft ook het belang der
deelnemers niet over het hoofd te worden gezien.
De Staatsloterij moet niet lonter worden beschouwd
als een middel om geld te slaan voor de schatkist,
maar ook en vooral om op Boliden grondslag en
niet al te ongunstige voorwaarden aan minder door
de fortnin begunstigden de 'cans te verschaffen hun
nit een stoffelijk oogpunt dikwijls lang niet benij
denswaardig lot te verbeteren, door deelneming aan
een geldloterij op de woinig hartstochtelijke wijze,
waarop dat in ons land geschiedt.
LEIBEW, 16 December.
Heden is aan de universiteit alhier de heer
V. G. A. Boll, geb. te Gorkum, bevorderd tot doctor
in de rechtswetenschap met academisoh proefschrift,
get.: „Eenige opmerkingen over aanneming van
schenkingen. Art. 1721 en 1722 B. W."
Den bezoekers van de gewone Volksbijeen
komsten was in de jongste samenkomst een buiten
gewoon genot bereid, hetwelk ook vele andere be
langstellenden naar de Stadszaal lokte. Do heer
F. Haversmidt, van Schiedam, als schrijver meer
algemeen bekend onder den naam van Piet Paal-
tjens, trad er als spreker op. Hij handhaafde ten
volle zijn naam als geestig en boeiend spreker en
schrijver. Op zeer onderhoudende wijze werden
door hem achtereenvolgens een drietal novellen
voorgedragen, het eerste getiteld „Twee broeders",
waarin eeist de verwjjdering of de verdeeldheid
tnsschen Kees Groen en zijn aanzienlijken broeder,
den heer Groon Van Sneekerveen, en daarna de ver
zoening der beide broeden op meesleepende en vaak
treffende wijze wordt geschetst. Het meer dan ge
woon talrijk publiek, ditmaal van allen rang en stand,
volgde dan ook den begaafden spreker met onver
deelde aandacht, terwijl bij het einde een storm
van lnido toejuichingen losbrak. Na eene korte
paoze vervolgde de spreker met de novelle: „Hoe
mjjn oom Fabins aan zijne vronw kwam", terwijl
hij besloot met de voordracht van,Lonw de lieger"
(leugenaar). Ook deze beide voordrachten werden
met de meeste aandacht gevolgd en aan het slot
met luiden bijval begroet. Voorzeker heeft do heer
Haversmidt bij zjjn talrijk en gemengd audito
rium den gonstigsten indruk achtergelaten en bij
allen, zonder onderscheid, den wenech naar herha
ling van een dergelijken genotvollen avond doen rijzen.
Gedurende deze week zijn dageljjks in het
Werkhuis alhier opgenomen van 53—76 volwassen
personen en van 9—13 kinderen.
De begrooting voor Marino is gisteravond door
de Tweede Kamer aangenomen met 35 tegen 12
stommeD. Alleen werd daarop aangenomen eea
amendement van den heer Wiahers om aan hot
hoofd van het corps offioieren van administratie der
zeemacht te stellen een hoofdinspectenr mot den
rang van kapitein ter zee. De voorstellen van den
heer De Casembroot om de opleiding van scheeps
volk aan den wal te doen plaats hebben, werden
ingetrokken na toezegging des ministers om eene
commissie te benoemon tot onderzoek van de wijze
van opleiding.
Dezer dagen komt tot stand de verdeeiing
van de nalatenschap van prins Hendrik der Neder
landen tnsschen HDs. wettige erfgenamen. In het
aandeel van den Koning komen o. a. de Lnxem-
burgsehe Domeinen en het Koninklijk Paleis en
Domein van Soestdijk. In het aandeel van mevrouw
do groothertogin van Saksen zijn begrepon de Posen-
sche Domeinen en het Paleis in het Voorhout te
's-Hage, thans bewoond door movronw de prinses
Hendrik en waarvan het voortdurend gebruik aan
H. K. H. blijft afgostaan.
Het uitvoerend comité voor de Internationale
Koloniale en Uitvoerhandel Tentoonstelling, te Am
sterdam in 1883, heeft de algemeene bepalingen
voor do Tuinbouwtentoonstellingen bekend gemaakt,
waaruit blijkt dat zullen gebonden worden eene
doorloopende tentoonstelling, welke op zijn laatst
geopend zal worden op don 15den Mei 1883 eo ge
sloten op den algemeenen sluitingsdag, en zes tjjdelijke
tentoonstellingen, welker dnnr op een maand is
bepaald en waarvan de datnms der opening en
sluiting nader znllen bekend gemaakt worden.
Gisteren (zijnde jnist 225 jaren na de inwij
ding van het Diaconieweeshnis der Nederduitscb
Hervormde gemeente) werd het nieuwe gebouw,
bestemd voor de meisjes en kleine jongens, gelegen
aan de Stadhouderskade, hoek Tesselschadestraat,
te Amsterdam, op plechtige wijzo is gobrnik gestold.
Nadat de bijeenkomst met gebed_ en gezang was
geopend, werd door een der regenten van het wees
huis, den heer J. Ph. Mevnink, eene rede uitge
sproken, waarin de geschiedenis der stichting werd
medegedeeld. Vervolgens werden door de weezen
liederen gezongen, bijzonderlijk voor deze gelegen
heid door ds. J. P. Hasebroek vervaardigd. Nadat
nog enkele toespraken door sommige kerkeraads-
