LEIDSCH
DAGBLAD.
N°. 6977.
Maandag 13 November.
A\ 188?.
Eerste Blad.
PBIJS DEZEB COURANT:
Toot Leiden per 3 maanden1.10.
Franco per post.1.40.
Afzonderlijke Nommers.0.05.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
ran Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PBIJS DEB ADVERTENTIES;
Van 16 regels 1.05. Iedere regel meer 0.17$.
Grootere letten naar plaatsruimte. Voor bet incassee-
reo buiten de stad wordt/0.10 berekend.
Dit nommer bestaat uit DRIE BLADEN.
Een belangrijke wedstrijd.
Met belangstelling namen wij kennis van het
bericht dat het bestuur der Utrechtsche afdeeling
van de Vereeniging ter bevordering van Fabrieks-
en HandwerksDijverheid in Nederland voornemens
is in de maand April of Mei van het volgende jaar
een onderlingen wedstrijd te doen plaats hebben
van jeugdige ambachtslieden, niet ouder dan twintig
jaar, die verschillende ambachten uitoefenen en
woonachtig zijn in de provincie Utrecht.
Die wedstrijd kan rijke vruchten dragöD, niet
louter in den vorm van bekroningen, aan de jeug
dige overwinnaars toe te kennen, maar ook als
een belangrijke bedrage tot oplossing van de meer
en meer dringende vraag: wat kan, wat moet er
gedaan worden ter bevordering van een degelijke
opleiding onzer toekomstige ambachtslieden?
Der Stichtsche afdeeling van genoemde Vereeni
ging komt een woord van lof toe voor het in deze
door haar genomen initiatief, en reeds het feit dat
het bestuur daartoe overging geeft aanleiding tot
de gegronde verwachting dat het zich zal beijveren
tot het bijeenzamelen en zooveel mogelijk publi-
ceeren van al die gegevens, welke nit den voorge
nomen wedstrijd zullen zijn af te leiden.
Hier toch zal zich oen vruchtbaar veld van ver
gelijking voordoeD. Men zal er aan het werk kun
nen zien leerlingen der Utrechtsche Ambachtsschool
en hen, die hun opleiding ontvingen in particuliere
werkplaatsen, en daarbij waarschijnlijk ondervinding
opdoeü, dat èn „achter de schaafbank op de Am
bachtsschool", èn „in de werkplaats, op het dak,
in den nok van het huis" degelijke werklieden
kunnen worden gevormd.
Niet zonder opzet schreven wij de tusschen aanha-
lingateekens geplaatste woorden neder. Zij worden
gebezigd bij de hoogst belangrijke beraadslaging, in
de gemeenteraadszitting van 26 October jl. gevoerd
bij de behandeling der voordracht tot het vorleenen
van een subsidie aan de Practische Ambachtsschool.
Zooals men weet, werd dat subsidie met een be
trekkelijk belangrijke meerdorheid toegestaan, althans
wat het tweede gedeelte betreft, 17 tegen 6 stem
men, en hierbij gold het meer bepaald het beginsel,
daar de stemming over het eerste gedeelte der
voordracht grootendoels beheerscht werd door de
vraag omtrent de meerdere of mindere geschiktheid
der voor de vestiging der Ambachtsschool ge
vraagde localiteit.
In dien uitslag kunnen wij ons niet anders dan
verheugen, ware het alleen omdat wij volkomen
instemmen met de zienswijze van hen, die er op
wezen, dat, waar onlangs in één zitting voor twee
schoolgebouwen, een Hoogere Burgerschool voor
Meisjes en een Gymnasium, dus ook geon inrich
tingen van algemeen onderwijs, een kapitaal werd
gevoteerd, waarvan de interest alleen meer dan het
dubbele bedraagt van hetgeen voor de Ambachts
school gevraagd werd, men de laatste som zeker
niet mocht weigeren, als bestemd voor een stand,
die, behalve in den vorm van lager onderwjjs, van
al de overige uitgaven voor de scholen niets geniet.
Toch waren do argumenten van hen, dia zich
tegen het subsidie verklaarden, gewichtig genoog
om ze niet onopgemerkt voorbij te gaan. Door hen
werd in den loop der beraadslaging de vinger ge
legd op de wondeplek, die zicb, wat de opleiding
der toekomstige werklieden betreft, meer en meer
openbaart. „De verhouding tusschen meesterknecht
en leerling", zoo werd terecht opgemerkt, „dengt
niet, en dit is zeker mede een gevolg van den
snellen onvoorbereiden sprong van de giiden naar
de patenten. Onze tijd zou wijs handelen, indien
men uit hetgeen er in het oude gildewezen goed
was, overnam wat tot herstelling van de verbroken
verhouding tnsschen bazen, knechts en leerjongens
leiden kan."
Die betere verhouding - wio zou ze niet wen-
schen? Maar ze bestaat nu eenmaal voor het oogen-
blik niet en juist daarom is de Ambachtsschool een
welkome inrichting om het ontbrekende eenigszins
aan te vullen. Want - en dit werd bij de discussie
wel ietwat uit het oog verloren - het bestaan eener
Ambachtsschool slait immers de opleiding op par
ticuliere werkplaatsen niet uit? Of wie zou naïef
genoeg wezen om te meenen, dat de Ambachtsschool
alle leerlingen voor de daar te onderwijzen vakken aan
de bijzondere werkplaatsen zou onttrekken? Laten
dan beide middelen nevens elkander worden aan
gewend tot bereiking van het beoogde doel.
En juist daarom vinden wij het denkbeeld van
het bestuur der Utreohtsche afdeeling van de Ver
eeniging t. b. v. Fabr.- en Handwerksn. een zoo
gelukkig denkbeeld, omdat men, gelijk wij reeds
zeiden, bij dien wedstrijd gelegenheid zal hebben
de kweekelingen der Ambachtsschool en die der
bijzondere werkplaats naast elkander aan den ar
beid te zien. Daar zullen lauweren te behalen zijn,
niet slechts voor de jeugdige ambachtslieden zelven,
maar ook voor de meesters, op wier werkplaatsen
zij werden opgeleid. Wij twijfelen dan ook geen
oogenblik of, moge het in het algemeen al waar
zijn dat de verhouding tusschen meester, knecht
en leerling niet dengt - de voorjaarswedstrijd in het
Sticht zal het bewijs leveren dat er nog tal van
gnnstige uitzonderingen bestaaD.
Tot staving daarvan of althans als bijdrage tot
juiste beoordeeling van den werkelijken toestand
van het leerlingwezen in de provincie Utrecht ware
het hoogst gewenscht, dat or een uitvoerig verslag
werd opgemaakt van de uitkomsten van den wed
strijd mot opgave ook van de namen der meesters,
in wier werkplaatsen de bekroonde kweekelingen
werden opgeleid, of dat onderricht al of niet legen
geldelijke vergooding werd verstrekt, hoeveel jaren
de jeugdige ambachtslieden aan één en dezelfde werk
plaats verbonden bleven en zooveel meer, wat licht
kan verspreiden over deze belangrijke quaestie, zoo
terecht een sociale quaestie genoemd.
Zulke wedstrijden, ook in andore provinciën en ste
den op het getouw gezet, kunnen een heilzame
prikkel worden voor de werkbazen, die thans hun
moeite maar al te dikwijls met ondank zion beloond,
om zich meer en meer met de opleiding der leer
jongens bezig te houden, voor de ouders om daar
toe mede te werkeD, door hun kinderen te beletten
bij herhaling van werkplaats te verwisselen.
LEI DE AT, II November.
Door den minister van oorlog zijn overgeplaatst
de majoor H. H. J. baron Van Haersolto Van den
Doorn van het 1ste regiment vesting- bij het 2do
regiment veld-artillerie, standplaats Leiden, en de
luit.-kolonel J. W. J. Zegers Rijser, van het 2de
regiment veld- alhier bij het 1ste regiment vesting
artillerie te Utrecht. Aan laatstgenoemden hoofd
officier is het bevel over de compagnieën van het
regiment te Utrecht in garnizoen opgedragen, ter
wijl in verband daarmede de majoor W. Beijerinck
eervol van die betrekking is ontheven en door voor
noemden commandant is belast met de leiding van
de oefeningen bij het reg., te 's-Hage in garnizoen.
De lste luit. G. P. Van der Garden, van
het 5de bat., 4de reg. inf. te Gouda, wordt gede
tacheerd bij de militaire verkenningen te VHage.
Hedennamiddag ontvingen we per Engelsche
mail de Indische bladen van 27 September tot en
met 2 October.
De Staatscourant van heden bevat de statuten
der naamloozo vennootschap „De Leidschendamsche
Sleepstoombootmaatschappij", te Leidschendam.
Het deel der vennootschap is: het houden van
oeno geregelde vaart met schroefstoombooten tot
het sleepen van schepen, en het vervoeren van pas
sagiers en goederen, tnsschen Leidschendam en
Leiden, door den Vliet, met zoodanige uitbreiding
als door aandeelhouders mocht worden bepaald.
Naar ons gemeld wordt, bestaat het voor
nemen hier ter stede dezen winter twee symphonie-
concerten te geven, hoofdzakelijk dcor Loidsche
krachteD, waartoe ook behooren de liefhebbers, die
vroeger zoo welwillend bij de Toonkunst-concerten
hunne verdienstelijke medewerking verleenden en
die dit nu willen doen in verbinding mot de onlangs
opgerichte „Leidsche Muziekvereoniging" onder lei
ding van den hoer Locher. Door de opheffing van
het sedert lang hier bestaan hebbende orkest waren
we het vorige jaar van zijne uitvoeringen verstoken.
Men vertrouwt daarom dat het nu ontworpen plan
op veler steun en sympathie zal mogen rekenen.
Inteekenlijsten zullen onzen stadgenooten worden
aangeboden en de heeren Enderle en Striening heb
ben reeds hunne medewerking als solisten toege
zegd, terwijl met andere van elders Dog wordt onder
handeld. De repetities hebben bereids een aanvaDg
genomen.
Gedurende deze week zijn dagelijks in het
Werkhuis alhier opgenomen van 4863 volwassen
personen en van 811 kinderen.
Aan de in deze week gehouden aanbesteding
van twee aanlegplaatsen voor atoombooten te Oude-
Weteriog, gemeente Alkemade, hebben deelgenomen
de heeren: J. Verhagen te Alkemade voor f 999.99,
J. Van den Heuvel te Haarlemmermeer voor ƒ869,
P. Kolijn te Alkemade voor f 810 en C. Van
Amsterdam te Alkemade voor f 780.
Bij de HollaDdscho IJzeren-Spoorwegmaat
schappij bestaat het voornemen een stoomtram te
doen loopen tusschen het nieuwe station aan den
LeeuwonhoeksiDgel te Delft en Den Haag, met
halten aan het oude station, dat voor een zeer
klein gedeelte zal blijven bestaaD, terwijl hot overige
gedeelte Yan den grond door de gemeente Delft
zal worden aangekocht, de Schoolpoort en den over
weg nabjj de Ned. Gist- en Spiritusfabriek.
Bij het sectie-onderzoek van de vestingbegroo-
ting voor 1883 betoogden verscheidene leden op
nieuw de wenschelijbheid om het vestingstelsel de3
Rijks te beperken tot do stelling Amsterdam. Zij
achtten een beperkt dofensiestelsel meer overeen
komstig onze beperkte hulpmiddelen en het belang
des lands. Zij wenschten daarom de Nieuwe Hol-
landsche Watcrlienie prijs te geven. Hiertegen rezen
van andere zijden de bekende bezwaren dat het wei
nig raadzaam w*as de hoofdbeginselen der Vesting
wet af te breken nu hare uitvoering bijna voltooid
is. Andere leden wilden de Nieuwe Holl. Waterlinie
behouden, maar voor de bevestiging van Amster
dam geen uitgaven doen dan in oorlogstijd. Het
werd in de hoogste mate bedenkelijk geacht indien
de minister voornemens was zijne denkbeelden om
trent den bouw der forten van de Amsterdamsche
stelling ongewijzigd in toepassing te brengen, ook
na hetgeen omtrent den uitslag van de proeven
met de nieuwste modellen van projectilen in het
afgeloopen voorjaar door do firma Kropp genomen,
bekend is geworden. Men vroeg hieromtrent nadere
inlichting.
Het Rolterdamsche Zendelinggenootschap heeft
de benoeming van mej. Joh. G. Van Ilulsteyn tot
directrice der meisjeskostschool in de Minohassa
ingetrokkenonder aanbieding echter van een
schadevergoeding groot 1000 guldeo. Mej. Van Hul-
6teyD, die ten gevolge van hare benoeming ontslag
had gevraagd uit de betrekking van onderwijzeres
te Sckagen, is sedert 15 Sept. 11. zonder betrekking.