LEIDSCH
DAGBLAD.
i\°. 6974.
Donderdag 9 November.
A\ 1882.
Avond-editie.
PRIJS DEZER COURANT:
foor Leiden per 8 maanden1.10.
Franco per postB 1.40.
Afzonderlijke Nommers0.05.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER APVE.1TESTIEN:
Van 16 regels 1.06. Iedere regel meer 0.171.
Groolere letters naar plaatsruimte. Voor het incassee-
ren bniten de stad wordt 0.10 berekend.
LEIDEN, S November.
Dezer dagen werd door den minister van bin-
nenlandsche zaken in antwoord op de bedenkingen
der leden van de Tweede Kamer tegen den voor
gestelden post van een opperdirecteur van 's Rijks
Museum te Amsterdam, medegedeeld dat het Pren
tenkabinet, dat sedert 1823 hier ter stede geves
tigd was, zal worden opgeheven om opgelost te
worden in de verzamelingen van hot nieuw op te
richten Museum in de hoofdstad.
Met genoegen vernemen wij dat van verschillende
zijdon krachtige pogingen worden in het werk ge
steld om deze instelling voor onze universiteit en
onze stad te behonden.
Door eenige belangstellenden wordt o. a. een*
request tot behoud der verzameling aan den minist at
van binnenlandsche zaken aangeboden, dat on's wel
willend ter mededeeling is toegezonden; die «genen,
die het mede wenschen te onderteekeneu, zullen
daartoe bij den boekhandelaar S. C. Van Doesburgh
de gelegenheid vinden.
Het adres is van den volgenden inhoud:
„Geven met verschnldigden eerbied te kennen
de ondergeteekenden, ingceetenen van Leiden, leven
dig belangstellend in den bloei van kunst en weten
schap, dat zij met bovreemding en diepe bezorgd
heid hebben vernomen dat bij de Hooge Regeering
het voornemen bestaat, om hot hier ter stede ge
vestigde Prentenkabinet naar het Rijks-Museum te
Amsterdam over te breDgen. Zij veroorloven ziek
bij Uwe Excellentie met nadruk tegen znlk een
maatregel op te komeD.
„Het Leidscho Prentenkabinet, waartoe de grond.
werd gelegd in 1809 door het legaat Royer, werd
in het jaar 1823 op uitstekende wijze georganiseerd
door den heer D, P. G. Humbert De Superville.
Het groeide bijna uitsluitend aan door giften en.
erflatingen, vooral van do hoeren Humbert en N_
De Gijselaar, Die verzameling van prenten en pleis
terbeelden behoorde steeds bij de Loidsehe Hooge-
school ooder de hulpmiddelen voor historische, ar-
ehaeologische en vooral aesthetische studie (zie Sie-
genboekGeschiedenis der Leidsche Hoogeschool
II p. 13G)rechtens en naar billijkheid kan zij nooit
aan die HoGgeschool ontnomen worden. De giften
en erflatingen geschiedden in het belang «der Leid
sche Academische inrichting; aan haar deed onder
anderen de heer De Gijsolaar zijne schenking met
volle toestemming der heeren Kjseppelhout, zijne erf
genamen, oud-studenten der Leidsche Hoogeschool
aan haar ook werd door de familie Van den Eergh
Van Heemstede eene belangrijke collectie is bruik
leen afgestaan.
„Aan de bedoeling, waarmede dit Kabinet werd
opgericht, heeft het dan ook gedurende een zestig
jarig tijdvak door bezoeken van hoogloeraren, stu
denten en jonge schilders uitstekend voldaan. Vele
mannen in ons land, door geleerdheid en kunstzin
beroemd, herinneren zich met dankbaarheid de uren
er doorgebracht met het bestudeeren der kuust-
schatten onder leiding der elkander opvolgende
directeuren Humbert, De Gijselaar, Cornet. En
deze instelling zou worden opgeheven, de onmisbare
hulpmiddelen voor een aanstaanden hoogleeraar in
de aesthetiek zouden worden weggenomen, en de
doubletten, welke dan in het Rijks-Museum te
Amsterdam nutteloos zouden opgestapeld zijn, ver
moedelijk verkocht worden en zeer waarschijnlijk
door den meestbiedenden vreemdeling over de gren
zen worden gebracht, om zoo voor altijd voor het
vaderland verloren te gaan!
„De ondergeteekenden vertrouwen dat Uwe Ex
cellentie daartoe niet zal willen medewerken en
zij rekenen op de instemming van Uwe Excellentie
voor hun gevoelen dat te ver gedreven centralisatie
den kunstzin en d4en goeden smaak bij ons volk
en bijzonder in do geleerde wereld niet bevorderen,
maar zonder tw'^fel grootolijks zal benadeelon. Op
de vraag of v au de bedeelde Inrichting behoorlijk
wordt gebru l gemaakt, veroorloven zij zich te
verwijzen d Aar <3© opgaven in de Staatscourant en
ZÜ zlJn v/ast overtuigd, dat de cijfers de vergelij
king ze'^f goed kunnen doorstaan met die van do
Amstor d&msche Verzameling, natuurlijk niet met
die v xj© Schilderijen-verzameling, die door iede-
ren vreemdeling althans eons wordt doorgeloopen,
ma At met de Prentcn-vorzameling in het beneden-
Aaal van het Trippenhuis, waar ook, gelijk be
hoort, de kunatschatton in portefeuilles geborgen
worden.
Om al deze redenen nemen de ondergeteekenden
de vrijheid, rekenende op het doorzicht en do recht
vaardigheid van Uwe Excellentie, ket bescheiden
verzoek te dosn, dat het Rijks-kabinet van pleis
terbeelden en prenten voor Leiden en zijne Univer
siteit in een afzonderlijk gebouw, onder een bijzon-
deren Directeur moge bewaard blijven."
In de maand October zijn binnen deze gemeente
goboron I4o 'kinderen, als: "77 zoons en 68 dochters,
waaronder ^is begrepen 1 tweelinggeboorte:; over
leden 96 spersonen (waaronder 7 elders woon
achtig), als; 15 mannen, 12 vrouwen, 39 Eocns en
30 dochters; daarenbevon als 'levenloos aangegeven
3; gehuwd 26 paren.
Kaar wij vernemen, is hier ter stede opge
richt een iEweekscbcoI tot opleiding van onderwij
zers voor de Christelijke School.
De - commissie, -die namens de Leideehe stu
denten in de medicijnen prof. Rosenstein 'het voor
hem bestemd geschenk zal overhandigen, bestaat
uit de hosren Romer, Stephen en Korteweg.
Bij da op 7 November jl. te Alphen gehou
den verkiezing voor «sn lid wan den gemeenteraad
waren uitgebracht 166 stemmen, waarvan een van
onwaarde. Gekozen werd de heer Jb. Van Helmoüd,
met 99 stemmen.
G.p de aanbevelingslijst voor secretaris der
gemeente slletjerksteradeei zijn geplaatst de heeren
J. N. LamaisoD, volontair ter secretarie te Stomp-
wijk, en 5. Falkena, 1ste beambte ter secretarie
van Wonaeradeel.
Tot iwaarnemen£ hoofd der school met den
bijbel te MijDsheerenlaad is benoemd de heer J.
Jl. Van Noppen, to Alkcmade.
De gemeenteraad van ^e-Graveühago heeft
gisteren op verzook van ?den Prins van Oranje be
sloten te verdagen do beslissing omtrent het nieuwe
aanbod van den Prins om aan Z. K. H. het paleis
aan den Kneuterdijk over ie dragen voor f 227,000.
-Bij het gisteren afgelcopen examen van negen
onderofficieren der artillerie voor 2den luit. bij dat
wapen, hebben allen aan de eischen voldaan. Het
zijn voor de artillerie hier te lande de sergeanten
Schreuder, Lasondsr en Van Grütiug, vandenartil-
lerie-earsus te Delft; voor de artillerie in O.-I. de
sergeanten Knibbeler, Adama Van Scheltema, Sroo-
band, Van Nieuwenboven Helbach en Van Asch,
van den artillerie-cursus te Delft, benevcne de ser
geant Hunting, van het 2de reg. vesting-artillerie.
Deor het kiescollege der Ned.-Herv. gemeente
te AmstiArdam zijn beroepen: in do vacature-Schel-
tema, ds. A. E. Van der Dussen, pred. te Benne-
kom; in de vacature-Sluiter, ds. B. Van Schelven,
predikant te Haarlem.
In het woorloopig verslag over het hoofdstuk
Buitenlandsche Zaken zijn inlichtingen gevraagd
naar de redenen, waarop het sluiten van een han-
delstractaat met .Spanje zijn afgesprongen, zoodat
onze handel daar nu aan hooge beschermende in
voerrechten is onderworpen, evenals in Frankrijk.
De vraag werd gedaan pf niet nu de wijnaccijns
behoort te worden verhoogd.
Engeland bevindt zich in hetzelfde geval. De
Engelsche „Economist" toont aan dat het streven
van SpaDje is om door tractaten betere voorwaar
den voor eigen uitvoer te bedingen en do Staten
die zich daarin niet schikken willen, aan veel hooger
tarieven te onderwerpen, zooals ook Frankrijk be-
proofd heeft. Het Engelsche blad is van oordeel
dat Spanje zich zelf het meest zal benadeelen en
geeft ook in overweging door het invoerrecht op
Spaansche wijnen de bedoeliDg der Spaansche regeo-
ring te verijdelen.
Tot de gisteren bij de Prov. Staten van Z.-H.
ingekomen stukken behoort ook hot rapport der
commissie in Juli benoemd om te adviseoren over
het besluit des ministers, waarbij deze bleef weige
ren goed te keuren de aanvulling van het reglement
op de wegen met bepalingen omtrent den aanleg
van tramwegen. Daar de minister volhardde in de
weigering vaa goedkeuring van art. 49 dier ver
ordening (strafbaarstelling van verzet tegen de door
Ged. Staten verleende vergunning tot tramwegaan-
leg), ook nadat de commissie schriftelijk eone andere
redactie van dat artikel had voorgesteld en na oene
conferentie met den minister van waterstaat, en vol
hield zijne beschouwing dat tramondernemers zich
over den aanleg moeten verstaan met gemeentebe
sturen en wegbeheerders en de Staten slechts politie
behooren uit te oefenen, adviseert de commissie de
verordening in geschil te laten rusten totdat te dien
opzichte bij de regeering eone verandering van ziens
wijze ontstaat.
Naar men verneemt, heeft Z. M. het bescherm
heerschap aanvaard over de Nederlandsche Hard
draverij- en Renvereeniging.
De hoer Draisma te Leeowarden is voorne
mens -den 3den December a. s. de vijftigjarige her
innering van het bombardement van Antwerpen te
vieren door een diner aan te bieden aan al de
Friesehe leden van het Metalen Kruis.
Naar de Zutf. Crt. verneemt, bestaat bij de
vereeoiging „Het Nederlandsch Tooneel" het voor
nemen binnen een niet lang tijdsverloop eene derde
afdeeliDg naast die te Amsterdam en die te Rotter
dam op te richten, en wel in en voor de noordelijke
provinciën. Waarschijnlijk zal de afdeeling te Gro
ningen gevestigd worden, ten einde voornamelijk in
Groningen, Friesland, Drente, Ovenjsel en Gelder
land voorstellingen te geven. Evenals die te Am
sterdam en die te Rotterdam zal zij onder een
jspecialen directeur-gérant staan; de thans gedane
oproeping van een secretaris heeft er betrekking op.
Toch zegt men dat het gezelschap van den heer
Willem Van Zuylen wellicht pas over anderhalf
jaar, misschien eerder, zal worden opgelost en de
talentvolle directeur tot de vereeniging „Het Nedor-
landsch Tooneel" zal overgaan, bij welke hg steeds
geplaatst kan worden. Het financiëel succes van hat
gezelschap moet niet zoo groot zgn als de heer Van
Zuylen zich dat indertijd had voorgesteld en met
de onlangs plaats gehad hebbende vermeerdering
van artisten moet hg te veel hooi op zgn vork heb
ben genomen.
Naar aanleiding van dit bericht legt de hoer
Van Zuylen in het Rott. Nbl. de verklaring af dat
wat er ook gebeuren moge, door hem nimmer eene
verbintenis met het Nederlandsch Tooneel zal wor
den gesloten.
„Daargelaten" - zegt hij - „dat het financieel
succes der onderneming gelukkig niet zoo ongunstig
is als de Zutfensche Crt. wenscht te veronderstel
len, en de oplossing van'het gezelschap voorloopig
dus niet kan worden tegemoet gezien, "is mgne
meening betreffende het Nederlandsch Tooneel on
veranderd gebleven, en ik stel er prijs op te kun
nen verklaren dat het geheele gezelschap onder
mgne directie die meening is toegedaan. Niet alleen
dat "die kunstbeschermersleuze eene fictie is, het-
