LEIDSCH
DAGBLAD.
Maandag 21 Augustus.
IV". 6905.
AY 18S2.
Avond-editie.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maandenf 1.10.
Franco per post1.40.
AGoudedyke Nommers,0.05.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PBIJS DEB ADYERTENTIEN:
Van 16 regels 1.05. Iedere regel meer 0.17$.
Groolere letters naar plaatsraimte. Voor hel incaseee-
ren buiten de stad wordt 0.10 berekend.
Dit Nommer bestaat uit TWEE BLADEN.
Eerste Blad.
OïHeiëele Kennisgevingren.
Hooyerc Burgerschool voor Meisjes.
Burgemeester en "Wethouders van Leiden;
Brengen ter kennis van belanghebbenden dat alsnog ge
legenheid bestaat tot inschrijving van nieuwe leerlingen voor
He Hoogcre Bnrgerscliool voor Meisjes op Zaterdag,
den 26steu Augustus a. s., tusschen 10 en 12 uren, in het
schoolgebouw op de Oude Vest en dat het tweede toela
tingsexamen voor die inrichting zal aanvangen op Vrijdag
September e. k., des morgens te negen uren.|
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Leiden, DE FREMERY, Weth. lo. Burgem.
19 Aug. 1882. E. KIST, Secretaris.
Meer licht!
„Waar machtige natiëa zich driewerf bedenken,
alvorens tot het houden van internationale tentoon
stellingen over te gaanwaar het plan tot het orga-
niseeren van een dergelijke expositie van algemeenen
aard, b. v. in het bereenigd Italië, nog altijd niet
tot rijpheid kon komen, raag het met volle recht
een merkwaardig verschijnsel worden genoemd dat
een klein volk als het onze in het vreedzaam inter
nationaal strijdperk vooruittreedt.
„Het is waar, het geldt hier een expositie van
partiëelen aard, in de eerste plaats oen koloniale
expositie, maar door opneming ook van het element
„uitvoerhandel" is daaraan een uitbreiding gegeven,
waarvan de grenzen naar onze meening niet zoo
heel gemakkolijk zijn aan te wijzen en wel eens
een buiten alle berekening vallenden omvang zouden
kunnen aannemen. Indien de medewerkende natiën zich
beijveren al die producten in te zenden, welke voor
elk land in het bijzonder voor nitvoer in aanmer
king komen, zal er op een kolossale bergruimte of
liever wat nog heel iets anders is, uitstallingsruimte
moeten wordon gerekend."
Zoo schreven wij in ons n°. van 3 April 11. naar
aanleiding der verschijning van een blijkbaar van
de commissie van uitvoering afkomstig stuk, waarin
werd meegedeeld dat tbans het plan vastgesteld en
het tijdperk tot uitvoering aangebroken was, welk
stuk door de groote bladen werd opgenomen.
Het blijkt thans meer en meer dat wij maar al
te goed hadden gezien toen wij twijfel uitdrukten,
of men zich wel behoorlijk rekenschap had gegeven
van den omvang van het werk dat men op het
getouw zette. Het hinkende paard komt achteraan
hinkend inderdaad, want het arme dier dreigt te
bezwijken allereerst onder de klachten over den
voorbeeldeloos hoogen prijs voor plaatsraimte, f 75
per M2., terwijl nog op geen enkele wereldtentoon
stelling meer dan f 20 werd geëischt.
Die klachten, ook van anderen aard, hebben
thans een meer bepaalden vorm aangenomenzij
werden uitgesproken in de te 's-Gravenhage ge
houden algemeene vergadering der Yereeniging ter
bevordering van Fabrieks- en Hand werksnij verheid.
Er werd daar gesproken van niet meer of minder dan:
een gewaagde ea roekelooze onderneming, waarvan
de Nederlandsche industrie bij wijze van protest
zich moest onthoudende meening werd geuit, dat
hooggeplaatste personen, die zich aan het hoofd
aer zaak hebben gestold, werden misleid, en de
wensch werd kenbaar gemaakt, dat do regeering
geen subsidie zou geven voor deze anti-nationale
onderneming.
Op de opmerking, dat het niet aanging beschul
digingen in te brengen zonder bepaalde feiten aan
te voeren tot staving, werd nog in het midden ge
bracht, dat er niets is beslist omtrent het ophan
gen van adressen, dat het gebouw niet solide ge
noeg wordt geacht, dat er geenerlei garantie be
slaat en dat do tijd voor do expositie ongeschikt is.
De slotsom van al die besprekingen was deze,
dat aan een door hot hoofdbestuur van de Vereeni-
giog t. bev. van Fabr. en Handwn. te benoemen
commissie zal worden opgedragen te onderzoeken,
of do Ned. industrie zonder gevaar voor slechte
behandeling kan exposeeren.
Yan het standpunt der nijverheid is een onder
zoek van dien beperkten omvang wellicht voldoende.
Het is echter do vraag, of daarmee, nu zoo zwaar
wichtige beschuldigingen van verschillenden aard
eenmaal zijn uitgesproken, ook in andere opzichten
kan worden volstaan.
In meergemeld blijkbaar geïnspireerd stuk, dat
in het einde van Maart dezes jaars door de dag
bladpers werd verspreid, komt o. a. deze zinsnede
voor: „Do Nederlandsche regeering heeft het belang
der tentoonstelling iögezien en zal, zooveel het in
haar macht is, een onderneming bevorderen, die
zooveel vruchten voor het vaderland kan afwerpen.
De meeste vreemde regeoringen hebben haar mede
werking toegezegd, enkele benoemden reeds een
vertegenwoordiger bij het comité van uitvoering."
De eerste zinsnede nu is vrij duister. „De Neder
landsche regeering heeft hot belang der tentoon
stelling ingezien." Zeer natuurlijk, maar het ver
bindt tot niets. Yoorts: „en zal zooveel het in haar
macht is, de onderneming bevorderen." „Zooveel het
in haar macht is", wat wordt daarmee bedoeld?
Heeft de regeering haar intermediair verleend, opdat
vreemde regeeringen vertegenwoordigers bij het
comité van uitvoering zouden benoemen? In dat
geval is het te wenscuen dat er ernstige pogingen
worden aangewend om al het „mystieke", dat nu
volgens sommigen, ja velen, de onderneming aan
kleeft, daarvan te verwijderen, want dan is onze
nationale eer er mede gemoeid. Zoo niet, dan zouden
wij veeleer overhellen tot de zienswijze van hen,
die op de algemeene vergadering dor Yereen. t. bev.
van Fabr. en Handwn. den wensch uitspraken dat
in het geheel geen rijkssubsidie aan de onderneming
werd verleend, tenzij voldoende ware gebleken
dat zij geheel buiten het gebied van het „avon
tuurlijke" lag.
Zooveel is zeker, dat er voor het oogenblik wel
wat duisters in de zaak is gelegen. Reeds van den
aanvang af - het blijkt uit hetgeen wij boven aan
haalden uit ons n°. van 3 April 11. - hebben wij
er ons geen denkbeeld van kunnen maken, hoe men
zonder middelen, zonder zeer buitengewone middelen
een onderneming op het getouw kon zetten op zoo
uitgebreide schaal, dat men onwillekeurig gaat den
ken aan de millioenon, benoodigd voor het houden
van wereldtentoonstellingen, die altijd nog aanzien
lijke tekorten opleverden. Na hetgeen in meerge
melde vergadering gezegd en door de pers verbreid
werd, is meer licht, volledig licht hoogst gewenscht.
LEIDEN, 19 Augustus.
Namens den Koning is door den minister van
waterstaat tot weder opzeggen a vergunning verleend
aan de Nederlandsche Bell-Telephoon-Maatschappij
te Amsterdam tot den aanleg en het gebruik van
voor publiok verkeer bestemde electrische geleidingen
te Leiden, en aan den heer B. M. Duyser te Katwijk
aan Zee tot den aanleg en het gebruik eener elec-
trische geleiding tussohen zijn koffiehuis en de halte
van den stoomtram, beide aldaar.
De collecte, op „17 Augustus" bij gelegenheid
van den Dank- en Bidstond voor het Christelijk
Onderwijs in de Hooglandsche kerk alhier gehouden,
heeft f 350.59 opgebracht.
De Koning heeft aan don majoor P. J. Straat
man, commandant van het 5de bataljon 4do reg.
inf., thans in het kamp te Milligon, het rid^'er_
kruis 3de kï. (officier) der ordo van d^'n (jou^en
Leeuw yan Nassau gesehonkon.
Gedurende deze week zijn dagelijks in het
Werkhuis alhier opgenomen van 4768 volwassen
personen en van 913 kinderen.
Na afdoening van enkele andere zaken zijn
in de Synode der Ned. Herv. Kerk de beraadsla
gingen aangevangen over do voorloopig vastgestelde
aanvullingen in het „Reglement op de erkenning van
nieuwe gemeenten." De commissie voor deze zaak
bestond uit de heeren Yerhoeff, Jans, Yan Heel,
Houwiug en Roodhuyzen (Utrecht). Eeno minder
heid ried de aanneming af, de meerderheid advi
seerde tot vaststelling. De vraag of die verande
ringen kunnen worden ingevoerd, zonder dat
vooraf verandering gebracht wordt in het Algemeen
Reglement, de grondwet der Kerk, is mot twaalf
tegen zeven stemmen ontkennend beantwoord. Met
vijftien tegen vier stemmen werd daarentegen het
hoofdbeginsel van de ontworpen wijzigingen goed
gekeurd en hiermede uitgemaakt, dat ook aan de
minderheden in die gemeenten, die door het alge
meen stemrecht worden op zijde gezet, gelegenheid
moet worden gegeven om zicb, ter voorziening in
hare chriatelijk-godsdionstige behoeften, zelfstandig
in to richten en om het recht tot beroeping van
predikanten en tot benoeming van ouderlingen en
diakenen, onder bepaalde waarborgen, nit te oefenen.
Tot leeraar in het Fransch en schoonschrijven
aan de H. B,-School te Zaandam is benoemd de
heer A. Gauthey, te Noorthoy.
Dezer dagen herdacht de weleerw. heer J. C.
Yan Grossel, pastoor te Hillogom, den dag, waarop
hij vóór 25 jaron als priester werd gewijd. Alge
meen bleek de deelneming te zijn in deze feestvie
ring. Van do meeste huizen was de nationale vlagf
uitgestoken, en tal van ingezetenen betuigden den
jubilaris hunne deelneming door het aanbrengen van
versieringen in en buiten do kerk en door het aan
bieden van vele fraaie geschenken. Des avonds was
het terrein der pastorie verlicht, en in bijzijn van
eene talrijke menigte werd een vuurwerk afgestokén,
afgewisseld door de tonen eener opwekkende muziek.
De weleerw. heer Q, J. W. Quant? pastoor te Wj^L^
dingsvéeri, herdacht gister mede den dag wAarop hif
voor 25 jaren tot priester werd gewijd. Van ver
schillende zijden ontving ook deze geachte jubilaris
bewijzen van belangstolling en toegenegenheid. In
de met bloemen en groen keurig versierde kerk
werd des morgens te halfnegen door den jubilaris
het misoffer opgedragen.
De nieuwe openbare school te Ter Aar is vol
tooid en door den districts-schoolopziener dr. Yan
Aken opgenomen en goedgekeurd, behoudens eene
kleine wijziging in het blad der schooltafels. De
schoolopziener gaf ondubbelzinnig zijne tevredenheid
te kennen aan don architect Goldberg, van Hazers-
woude, als ontwerper, en inderdaad - zoo schrijft
men ons - de nieuwe school is een fraai en solied
gebouw, zoodat een woord van lof voor den ont
werper Goldberg, de aannemers Gebrs. Verwey en
den dagelij kachon opzichter den heer Mesman niet
mag ontbreken. Maandag den 2Isten Augustas zal
het onderwijs in de nieuwe school aanvangen.
De leiding van het verder onderzoek naar den
toestand en de ligging van het wrak van de „Adder",
hetwelk thans door de marine onder eigen beheer
zal worden voortgezet, is opgedragen aan den direc
teur en commandant der marine te Willemsoord,
terwijl de luitenant-ter-zee der lste klasse H. Nygh
is belast met het toezicht op de werkzaamheden.
Gemengd i o u* yy
ïfl 4? !f>«tsted'* _.42iindoordepo-
Üt'e «IKer verscheidene processen-veroa».
maakt tegen personen, die zieh tegen haat veAet
hebben, zoo o a. tegen een 13-jarigen jongen, Tan
diefstJT u 2'Ch h6eft 80huld,'S smaakt aan
van geld, toebehooronde aan zijn patroon,
