A0. 6805.
Maandag 24 April.
A0. 1882.
LEIDSCÏÏ
DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURANT:
foor Leidfa per 8 ffnaadcn.1.10.
Franco per post.n 1.40.
Afzonderlijke Nommers.0.05.
Oen Courant wordt dagelijks, met uitzondering
Tan Zen- en Feestdagen, uitgegeven.
PEIJS DEE ADVERTENTIEJf:
Tan 16 regela 1.08. Iedere regel meer 0.17$»
Grootere letters naar plaatsruimte. Voor het iocassee*
ren buiten de stad wordt/0.10 berekend.
Dit Nonimer bestaat nit TWEE BLADEN.
Eerste Blad.
Het Algemeen Werkliedenpensioenfonds.
Allen, wien het welzijn van don Nederlandschen
werkman ter harte gaat, zullen met instemming
hebben vernomen, dat do eerste stap is gedaan tot
verwezenlijking van een plan, dat reeds sinds een
drietal jaren in voorbereiding was.
Een lange tijd ongetwijfeld om van de eerste op
vatting van een denkbeeld te komen tot de eerste
schrede op den weg, waar langs men het doel ten
laatste hoopt te bereiken.
Maar ook - welk een doelInderdaad, die lengte
van tijd tot beraad is geheel in evenredigheid met
den omvang van hetgeen beoogd wordt. Het geldt
hier niet meer of minder dan de oprichting van
een Algemeen Nederlandsch Pensioenfonds voor
werklieden, een over het geheelo land werkende
instelling, waardoor den werkman do gelegenheid
wordt geopend zich te vrijwaren tegen de kans dat
hij, na een geheel leven van dagelijkschen ingespannen
arbeid, op hoogen ouderdom, wanneer de hand
onvast en hot oog onzeker is geworden, óf met de
flinke, krachtvolle werklieden maar blijft „mee-
loopen" ter wille van bet onontbeerlijk dagelijksch
brood, dat hij - en dat vooral is hem een grief -
eenmaal beter verdiende; óf ten laste komt zijner
naaste betrekkingen, al wordt die last door dezen -
en het strekt hun tot eer - dan ook met liefde
gedragen; óf - en dat valt wel het zwaarst - zich
verwezen ziet naar een of ander gesticht van
liefdadigheid.
Een instelling dus, bij wier totstandkoming ook
de werkgever zal gebaat zijn; immers zijn belang
brengt mee dat zijne werklieden mannen zijn in de
kracht des levens of althans niet dezulken, wier
jaren hun veeleer aanspraak zouden geven op een
welverdiende rust.
Een instelling eindelijk, die in geen mindere mate
ten goede zal komen aan hen, door wier recht-
streeksche of indirecte bijdragen de bijzondere of
openbare instellingen van liefdadigheid worden in
stand gehouden, tot wier aantal verpleegden de door
ouderdom invalide werkman zonder pensioen een niet
onbelangrijk contingent levert.
Die allen met den werkman, dat is dus de ge-
heele natie, hebben belang bij de totstandkoming
van het Algemeen Nederlandsch Pensioenfonds voor
den werkman. Zij zullen dus met belangstelling de
vorderingen van het thans in wording komende
plan gadeslaan en hun daadwerkelijken en onmis-
baren steun daaraan niet onthouden, zoodra daarop
oen beroep zal worden gedaan.
Grootscbe plannen toch als welke het hier geldt
kunnen alleen door eendrachtige samenwerking tot
stand worden gebracht. Gebrek aan belangstelling
of wel versnippering van krachten zou de verwezen
lijking ernstig in gevaar kunnen brengen.
Versnippering van krachten - die woorden schreven
wij niet zonder opzet neder. Ter voorkoming daarvan
doet het ons genoegen, dat de meeting, op initiatief
van ruim een honderdtal belangstellenden nit ver
schillende streken van ons land in de groote zaal
van het Odeon te Amsterdam te houden, reeds den
24sten dezer, reeds Maandag a. s. zal plaats hebben.
Zijn wij vol belangstelling omtrent de mededeelingen,
welke op die ongetwijfeld druk bezochte bijeenkomst
zullen worden gedaan, en omtrent het debat over
de grondslagen en de uitvoering der zaak, dat
daardoor zal worden uitgelokt - wij begroeten de
meeting ook en vooral als het bewijs dat zij, die
haar op het getouw zetten, den tyd tot handelen
gekomen achten.
Daardoor zullen anderen, die, gedreven door de
overigens loffelijke en niet genoeg te waardeeren
zucht om spoedig in het belang der toekomst van
den werkman te handelen, reeds plannen ontwierpen
of zelfs begonnen uit te voeren om een locaal werk
liedenpensioenfonds te stichten, allicht zich genoopt
gevoelen op hun voornemen terug te komen, over
tuigd als zij zullen zijn dat die versnippering van
krachten ón de totstandkoming van hnn locaal fonds
zeer problematiek zou doen worden, èn tevens
afbreuk zou doen aan het groote algemeene fonds,
dat allerminst gebaat zou zijn door de onthouding
van mannen juist van zoo krachtig initiatief en zoo
goeden wil.
Het is dan ook te hopen dat de energieke ont
werpers van het locale fonds voor de hofstad in de
meeting van Maandag a. s. alsnog aanleiding zullen
vinden om van verdere stappen tot het stichten van
een plaatselijk fonds af te zien on liever hun
krachten te wjjden aan het in het leven roepen
van het algemeene fonds. Naarmate hunne belangstel
ling in het welzijn van den werkman grooter is, zal
het hun minder zwaar vallen hunne eigen schepping
op te offeren ter wille van het algemeen belang.
Daarbij mag niet over het hoofd worden gezien, dat
een mislukking van hnn plan, waarvan de statuten
in meer dan één opzicht reeds scherpe bestrijding
vonden, allicht een nadeelige terugwerking zou uit
oefenen op de werklieden-pensioenzaak in het al
gemeen, door bij velen, die wellicht niet goed moch
ten onderscheiden tnsschen het een en het ander,
een schadelijk wantrouwen te wekken.
"Wat ODze academiestad betreft, het verheugt ons
er op te kunnen wijzen, dat zij onder hen, die de
oproeping tot de Amsterdamscho meeting ondertee-
kendoD, flink vertegenwoordigd is door de namen
van een achttal ingezetenen, waaronder niet minder
dan vier hoogleeraren. Dat de belangstelling in het
Alg. Ned. Werklieden-pensioenfonds groot zou zijn
te Leiden, dat zich onder zooveel mannen van
wetenschap ook verheugen mag in het bezit van
goleerden, die meer bijzonder het verzekeringswezen
tot hun veld van studie kozen, liet zich begrijpen.
Een aangenamen indruk maakt het tevens, dat naast
die namen ook voorkomen die van ingezetenon,
welke aan het hoofd staan van belangrijke in
richtingen van nijverheid of fabrieken. Moge die
gelukkige combinatie een gunstig voorteeken zijn
voor de eendrachtige samenwerking van allen, die
belangstellen in de totstandkoming van het Alge
meen Nederlandsch Pensioenfonds voor werklieden.
LEIDEN, 22 April.
Bij de aan het directie-gebouw der marine te
Amsterdam gehouden aanbesteding waren voor
vlaggedoek de minste inschrijvers de heeren "Van
Hartrop Zoon alhier voor f 1680.18.
Gedurende deze week »ijn dagelijks in het
Werkhuis alhier opgenomen van 4967 volwassen
personen en van 510 kinderen.
Na eene langdurige ziekte is in den ouderdom
van 52 jaren overleden mr. E. A. H. IJs9el De
Schepper, vice-pres. van het gerechtshof to Arnhem.
Blijkens het jaarverslag van de Praktische
Ambachtsschool te Groningen, was deze in het vorige
jaar bezocht door 41 leerlingen, van welke 29 bij
het timmeren, 6 bij het schrijnwerken, 6 bij het
smeden. Do ontvangst voor de afdeeling Houtbe
werking bedroeg f 4390.12°, de uitgaaf f 3996; de
ontvangst van de ijzerbewerking was f 1855.905,
de uitgaaf f 1321.51. Grooten tegenspoed had de
commissie door den brand op 27 Juli, die het haar
van de stad gegeven gebouw in de asch legde. Wel
zag zij zich kort daarna in staat gesteld een nieuw
gebouw te betrekken, maar een groot aantal der
leerlingen hadden haar verlaten. Intusschen ver
beterde, met een verbeterd lokaal, ook het gebruik,
dat van deze inrichting gemaakt wordt.
Op Woensdag 7 Juni a. s. zal, vanwege den
minister van waterstaat, worden aanbesteed het
maken van de aardebaan, de kunstwerken, den
bovenbouw, de overgangs- en eenige andere werken
voor het gedeelte Zwaluwe-Baardwyk, van den
spoorweg Zwaluwe's-Hertogenbosch. Bedrag der
begrooting f 1,880,000.
Het stoomschip „Gelderland", van Rotterdam
naar Batavia, arriveerde gisteren te Port-Said; de
„Zuid-Holland", van Java naar Rotterdam, arri
veerde denzelfden dag te Suez.
Ingevolge machtiging des Konings wordt de
kapt.-lnit. ter zee J. M. L. A. P. Wirix, met den
laatsten dezer eervol onthoven van do waarneming
der betrekking van onder-directenr bij de directie
der marine te Amsterdam en op nonactiviteit gesteld,
en de waarneming dier betrekking met 1 Mei a. s.
opgedragen aan den kapt. tor zee W. Stoffens.
Bij de gouvernements-marine in Ned.-Indië
kunnen drie derde stuurlieden worden geplaatst op
een traktement van f 60 's maands.
De luit. ter zee -1ste kl. J. J. De Bruyne,
uit Oost-Indië in Nederland teruggekeerd, is op
nonactiviteit gesteld.
Z. M. heeft dr. F. Preitner, geneesheer te
Neckarsulm (Duitschland), tijdelijk, dat is voor den
tijd van vijf jaren, benoemd tot officier van gezond
heid 2de kl. bij het leger in Ned.-Indië;-benoemd
bij het personeel van den geneeskundigen dienst
van het leger in Ned.-Indië, tot officier van gezond
heid der 2de kl., de studenten voor getoemden
dienst (artsen) J. F. Tolleners en J. C. Komelissen.
Gemeng d 3N ieu"vvs.
Toen hedenmiddag de tijdelijke over
haal nabij de vermaakt wordende brug over de
Mare bij den Ouden Singel reeds vol met personen
van wal gestoken was, wilden twee knechts eener
juist uitgaande fabriek nog op de pont sprin
gen, met het gevolg dat zij hun evenwicht verloren
en achterover te water geraakten. Ze werden echter
spoedig door aan de brug werkzaam zijnde smeden
weder op het droge gebracht.
In een der voornaamste hotels te Arn
hem kwam eergisteren in den vooravond een deftig
gekleed heer en bestelde, na een keurig souper ge
bruikt te hebben, eene kamer.'s Morgens werd door
den logé een stevig ontbijt genuttigd, waarop hij
zonder betaling wegtrok. Een der bedienden, die
hem trachtte te achterhalen, slaagde daarin niet.
De deftige heer was vlugger dan hij.
Aan de kiosk van de tramweg-maatschappij op
het Yelperplein aldaar vervoegde zich dien avond
eene blonde dame met een jeugdig voorkomen, die
een couponboekje van f 1.52'/2 en voor f 2.50
kaartjes vroeg. De juffrouw uit het buffet maakte
zich gereed die te geven. De koopster nam twee
rijksdaalders uit haar zak en voegde er 21/* cent
bijwanneer zij een gulden terugkreeg was de reke
ning effen. De buffetjuffrouw legde den gulden
neder, maar de bezoekster verzocht eerst nog een
glas melk. Terwijl de buffetjuffrouw dit inschonk,
verwijderde zich eensklaps zoo snel mogelijk de
koopster met het geld en de boekjes.
De juffrouw was zoo onthutst door hetgeen ge-
b.eurde, dat zij do dievegge niet vervolgde. Misschien
had zij gelijk. Yan hare afwezigheid hadden anderen
gebruik kunnen maken om het overige geld, dat in
de kiosk voorhanden was, te bemachtigen.
Op het oogenblik dat deze diefstal werd gepleegd,
waren nog tweo onbekende personen in de kiosk,
die gezegd hadden mot don trein van acht uren te
moeten vertrekken, waarvoor zij den tram. afwachtten.
Even mogelijk als het is, dat deze geheel vreemd
aan het gebeurde waren, bestaat ook de mogelijkheid
dat zij deel van een complot uitmaakten. In dat
geval zou de schade nog aanzienlijk grooter zijn