N0. 6740.
Zaterdag 4 Februari.
A°. 1882.
LEIDSCH
DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURANT:
Toot Leiden per 8 maandenf 1.10.
Franco per poit1.40.
Afzond«rl\)ke Nommers0.05.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DEB ADTERTEKTIEN:
Van 18 regela 1.05. Iedere regel meer 0.17$»
Grootere letten naar plaatsruimte. Voor het incassee-
ren bai een de stad wordt 0.10 berekend.
Tweede Blad.
LEIDEN, 3 Februari.
Op Woensdag den 8sten Februari a. s., des
namiddags te 2 uren, zal de rector magnificus der
universiteit alhier, de hoogleeraar dr. M. J. De Goeje,
eene redevoering houden in het groot auditorium
van het Academiegebouw ter plechtige viering van
het 307-jarig bestaan der Leidsche hoogeschooi.
Aan het jaarverslag van de „Sophia-Stichting"
is nog het volgende ontleend:
Evenals in het vorig jaar werd het gebouw den
17den Juni geopend. Het bedrag van het kost
geld onderging geen vermindering. Het werd weder
om gesteld op 1 daags of f 100 voor het ge-
heele seizoen; kinderen nit liefdadige instellingen
werden voor f 0.75 daags verpleegd. Gaarne zou-
den regenten tot eene vermindering der verpleeg-
gelden hebben besloten, doch de inkomsten der Ver-
eeniging lieten het niet toe. Zonder vermeerdering
dier inkomsten zal dit in een volgend saizoen even
min knnnen geschieden, en daarom meenen regen
ten degenen, die in de inrichting belangstellen en
iets willen doen om op den duur den toegang ge
makkelijker te maken, dringend te mogen uitnoo-
digen om in eigen kring de toetreding van nieuwe
leden en begunstigers krachtig te bevorderen.
Het getal verpleegde kinderen bedroeg in 1881
85 tegen 76 in 1880; 49 meisjes en 36 jongens.
Van deze 85 kinderen hebben er 26 genezen, 52
zeer verbeterd het gesticht verlaten. Het gebonw
bleek steeds goed te voldoen aan zijne bestemming.
De reeds vermelde toestel voor constanten en geïn-
duceerden electr. stroom, dien de Vereeniging van
den Prins van Oranje ontving, bewees uitmuntende
diensten. Het getal zeebaden bedroeg 1126, circa
400 meer dan in 1880het getal binnenbaden 825.
De vereeniging telde op hot tijdstip der vaststel
ling van dit verslag 170 leden, derhalve 28 meer
dan in het vorige jaar. Ook het getal begnntigers
klom van 59 tot 70. In de laatste dagen van
December werden regenten aangenaam verrast door
de mededeeling, dat de heer Johs. Hilman, den
17den November 11. te Amsterdam overleden, aan
de Sophia-Stichting de aanzienlijke som van achtdui
zend gulden heeft gelegateerd.
De tiendaagsche maildienst van Amsterdam
op Batavia der Maatschappij „Nederland" zal den
8sten April a. s. een aanvang nemen. Tevens zul
len dan de steomsohepen dier Maatschappij zoowel
op de heen- als op de thuisreis Marseille aandoen
in de plaats van Napels. Voor passagiers, die ge
deeltelijk over land willen gaan, is dat een be
langrijk voordeel. Onze maildienst op Napels ver
valt dan tevens.
In dit seizoen zullen nog door het tooneel-
gezelsohap van den heer Van Zuylen ten tooneele
worden gebracht een oorspronkelijk stuk van den
heer Maas Geesteranns, „Marietje" getiteld, en de
„Taming of the Shrew" van Shakespeare, naar de
vertaling van dr. Bnrgersdijk. Ook is bij dat gezel-
sohap in studie „Rny Bias."
Van de Rotterd. afdeeeling van het „Ned. Tooneel"
worden opvoeringen verwacht van „Macbeth" en
van een nienw Btnk van Rosier Faassen.
Te Utrecht is een vergadering gehouden door
het hoofdbestuur der internationale tentoonstelling
voor landbouw en veeteelt. De vraag werd besproken
of de tentoonstelling gehouden zal worden te Utrecht
of Amsterdam; de meeste leden waren voor Utrecht,
vooral met het oog op de uitmuntende gelegenheid
voor de stalling van het vee in de veestallen aan
den Leidschenweg aldaar. In een volgende verga
dering zal hieromtrent een beslissing genomen worden.
Z. M. heeft benoemd tot notaris binnen het
ftrr, Amsterdam, ter standplaats Onder-Amstel,
J. A. Ockhnysen, candidaat-notaris te Amsterdam;
pensioen verleend aan E. Visscher, gew. rijksveldw.
3de kl. (brig, tit.), ten bedrage van f 367 'sjaars.
Gemengd Nieuws.
Hoe „handjevol" ter wereld kwam. -
Dr. Cornelis Bontekoe (16471685) woont een
publieke promotie te Leiden bij; een thesis schijnt
hem strijdig met de leerstellingen van René des
Cartesvurig opponent als hij is, moeten hem klakke
loos de woorden „natura natnrans" van Spinoza
zijn ontsnapt.
Behalve later onder Boerhaave, was het getal
medische studenten op dat tijdstip aldaar grooter
dan ooit, en vele waren tegenwoordig. Zij zijn blijk
baar onder den indruk der woorden van den strijd-
Instigen dokter. Daar rijst de mannelijk Bchoone
gestalte van dr. Frans Deleboe Sylvius (1614—1672).
De gevierde meester, de welsprekende hoogleeraar
kan niet dulden, dat een tred verder gezet wordt
dan de Frincipia Fhilosophiae leeren. Ademlooze
stilte. De volbloed Franschman, geïncarneerd Car
tesiaan daarenboven, kan zich moeielijk intoomen.
Prachtige zwaai van de manica togae dextra, sluiten
en openen van de hand, minaohtend optrekken van
den linker-mondhoeken krachtig weergalmt:
„Manipnlus/N. Speet.
Den 20sten December verliet de 7'/,-
jarige Georgia a Moore de woning van haar vader,
een timmerman te Londen, om naar school te gaan.
Zij kwam daar ook, al te 12 aren bij kennissen,
waar ook haar moeder dien dag was, en vertrok
te halftwee om weer naar school te gaan, die vlak
bij was. Maar men zag haar daar niet meer; zij
verdween, niemand wist hoe. Dadelijk werden naspo
ringen gedaan, premiën uitgeloofd voor hem, die
het kind terugbracht, maar alles was tevergeefs.
De Moores hadden geen vijanden, het kind zelf
was algemeen bemind om haar lieftalligheid en
schranderheid en het weer op den 20sten Dec. was
niet van dien aard om een kind tot wandelen nit
te lokken. Men verdiepte zich in gissingen, terwijl
de bedroefde ouders half ziek van angBt waren.
Zoo verliepen weken. Thans heeft men het lijk van
de arme kleine gevonden in de Medway bij het
dorpje Talding (Kent). Om den nek waren donkere
kringen; blijkbaar was het kind eerst geworgd en
daarna in de rivier geworpen; ook was er een
steen om het lijf gebonden. Men heeft vermoedens
op zekere vrouw Pay, die vroeger te Londen dicht
bij de Moores woonde en niet lang geleden naar
Talding vertrok. Vrouw Pay is gearresteerd en de
justitie doet ijverig onderzoek.
Door een paniek, veroorzaakt door het
roepen van brand, werden 5 personen op een meeting
te Londen zwaar gewond en een aantal personen
kreeg lichte wonden in het gedrang.
De Russische universiteiten zullen met
Mei worden geslotenopdat de studenten onder
toezicht hunner ouders zonden zijn, wanneer de Czaar
gekroond wordt.
Een ontzettende brand wordt per tele
graaf nit Nieuw-Tork bericht, waarvan de omvang
nog niet bekend is. Een blok huizen tusschen Par-
krow en de Nassau- en Beckmanstraat is Dinsdag
avond een prooi der vlammen geworden. De brand
is zoo schielijk uitgebarsten dat de bewoners ter
nauwernood den tjjd hadden nit hun bed te sprin
gen en door het raam te ontvluchten, terwijl, helaas,
verscheidene slachtoffers in de vlammen omgekomen
zijn. Twee vrouwen, die uit het raam sprongen,
kwamen dood op de straat neder. Eerst sprak men
van 100 a 150 verongelukten, maar die cijfers zul
len, naar men hoopt, wel overdreven zijn. De schade
wordt op 1 s 1| millioen gulden geschat. Gelukkig
dat een der hoekhuizen zoo stevig gebouwd was
dat het als 't ware een Blagboom voor het vuur
bood, anders waren alle nabnrige huizen in de
asch gelegd. Algemeene verslagenheid heerscht in
Nieuw-Tork.
INGEZONDEN.
Mijnheer de Redacteur,
In het L. D. van heden komt in het verslag van
de laatste vergadering van de „Afdeeling Leiden
der Ned. Maatsohappij voor Tuinbonw- en Planten
kunde" eene bespreking voor van den invloed der
maan op den plantengroei.
Naar aanleiding van eene daarbij geopperde
meening verzoek ik U eene kleine plaatsruimte voor
het volgende.
De invloed in het algemeen van de maan op
weder en plantengroei wensch ik in het midden te
laten, aangezien één tuinbouwkundige, die zich in
zijnen arbeid naar de maan regelt, omdat
„zijn vader en zijn grootvader dit altijd deden",
of één zeeman, die de wolkenbrekende kracht
der volle maan als een feit aanneemt, omdat
hij bij maanschijn beter het gaan en komen der
wolken kan constateeren dan bij nieuwe maan, - op
dit terrein gewoonlijk meer gezag heeft dan tien
of twintig physici of meteorologen, die nit jaren
lang stelselmatig voortgezette waarnemingen, tot
negatieve resultaten zijn gekomen.
De heer W. heeft echter gevraagd„waarom, wan
neer de maan - hetgeen eene uitgemaakte zaak
is - invloed uitoefent op den waterstand, ze niet
evengoed invloed zon uitoefenen op de lucht, en
daardoor op het plantenrijk."
Op het eerste gedeelte dezer vraag: „oefent de
maan invloed nit op de hoogte der atmospheer (en
dus op de hoogte van den barometer), evenals ze
dit op de hoogte van het water doet", knnnen we
sinds lang volkomen bevestigend antwoorden. Deze
invloed^ moet bestaan, doch hoe groot is hij
Reeds kort nadat Newton de juiste verklaring
van ebbe en vloed gegeven had, ging men deze zelfde
verschijnselen in de atmospheer zoekenèn op
theoretisch èn op practisch terrein waren echter de
resultaten onzeker, totdat de beroemde sterrenkun
dige Laplace, die ook over ebbe en vloed zulke sehoone
onderzoekingen gedaan heeft, de zaak aanpakte en
tot volkomen duidelijkheid bracht. In zijn beroemd
werk „Mécanique Céleste" behandelt hij de zaak
theoretisch, toont aan dat de bedoelde invloed be
staan moet, en hoe deze van den stand der maan
afhangt, en onderzoekt vervolgens, met behulp van
den astronoom Bouvard, eenige duizenden baro
meter-waarnemingen gedurende zeven jaren aan de
ParijBche sterrenwacht volbracht. Hieruit vindt hij
voor de grootte van de schommelingen, die de baro
meter maakt ten gevolge van de werking der maan,
niet meer dan vijf honderdste doelen van een milli
meter. Later, nog vier jaren waarnemingen aan
dezelfde inrichting volbracht, in dit onderzoek mede
nemende, wordt het sesnltaat nog kleiner, en be
draagt slechts twee honderdste millimeter. Na hem
hebben tal van meteorologen, o. a. Eisenlohr, LBb-
bock en Rudolf Wolf dit onderzoek voortgezet, en
allen komen tot de conclusie, dat de, bedoelde in
vloed zoo klein is, dat hij geheel verborgen wordt
onder allerlei toevallige storingen en waarnemings
fouten.
Dat nu deze kleine barometerverandering, van
nog geen tiende deel van een milimeter, invloed zon
hebben op den plantengroei, is moeilijk aan te
'i nemen, wanneer men van de telkenB voorkomende,
oneindig veel grootere toevallige variatiën, die tot
tientallen millimeters opklimmen, niet den minsten
directen invloed kan bespeuren.
Leiden, 31 Jan. '82, Wilterdink,
