Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
Dit nommer bestaat nit DRIE BLADEN,
Eerste Blad.
Voor de Inteekenaren daarop behooren
bij dit nummer van het Leidsch Dagblad de
Nos. 191 tot 196 der Ingekomen Stukken
van den Gemeenteraad.
Ons Onderwijs in onzen Gemeenteraad.
K". G634.
Maandag 3 October.
A0. 1881.
GhA*b
LEIBSCÏÏ
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 8 maanden1.10.
Franco per posta 1.40.
Afzonderlijke Nommersa O.05.
PRIJS DtfR ADVERTENTIEN:
Van 16 regels ^-05. Iedere regel meer 0.17$.
Grootere letters naar plaatsruimte. Voor het incassee-
ren buiten de stad wordt f 0.10 berekend.
Bij de behandeling van het hoofdstak onderwijs,
kansten en wetenschappen meende een lid het
gemeentebestuur ernstig te moeten waarschuwen
tegen de groote opvoering van de uitgaven voor
het onderwijs. De enorme sommen, hier opgenomen,
pleiten voor eene regeling van het onderwijs, lager,
middelbaar zoowel als hooger, die in soortgelijke
gemeenten als Leiden nergens wordt aangetroffen.
Al is het waar dat een gedeelte dier sommen aan
de gemeente wordt gerestitueerd, het is ook niet
te ontkennen dat vele hoofdstukken der begrooting,
bij dit vergeleken, schaars zijn bedeeld; dat vele
uitgaven worden ingekrompen ter wille van het
onderwijs; dat daar posten zijn van uitgaaf die
lijden ten koste van deze - terwijl ze toch niet kun
nen blijven lijden. Alles bukt voor het Hoofdstuk
Onderwijs; elke bezuiniging komt daaraan ten goede.
Deze toestand is op den duur onhoudbaar. Inrich
tingen van onderwijs, die de Wet voorschrijft, zijn
tot stand gebracht, meestal grootscher dan zij be
hoeven te zijnmaar daar zijn ook inrichtingen die
niet verplichtend zjjn en nochtans jaarlijks grooter
sommen kosten, 't Is waar, dit alles geeft getuigenis
van eene ernstige en groote opvatting van de ver
plichtingen dor gemeente ten aanzien van het onder
wijs, van kunsten en wetenschappen, doch men moet
daarbij de draagkracht der ingezetenen niet uit het
oog verliezen. Thans reeds is de hoofdelijke omslag
by na tot zijn maximum opgevoerd. Ook spr. is een
voorstander van goed onderwijs, doch op dezen
weg zal men niet verder kunnen gaan zonder de
andere gemeentebelangen zeer ernstig te benadeelen.
Een ander lid stemde met den vorigen spreker
ten volle in. Overdrijving aan den kant van het
onderwijs - stiefmoederlijke bedeeling aan de zijde
van al de overige gemeentebelangen. Dit lid zou
dan ook niet ophouden zijne stem tegen dit hoofd
stuk in het bijzonder en misschien daarom tegen de
geheele begrooting uit te brengen. Wil meninrich-
t in gen van onderwijs, blijkbaar alleen bestemd voor
kinderen van de meer gegoede klasse, - dit lid is
daar niet tegen - mits men een schoolgeld heffe,
hoog genoeg om zoodanige inrichting niet tot een
drukkenden lastpost op de begrooting te doen wor
den. En dit is thans met meer dan ééne inrichting
van onderwijs het geval.
Bij de algemeene beschoiwingen over het hoofd
stuk onderwijs werd tevens de aandacht in eene
sectie gevestigd op het groot pan tal kinderen uit
andere gemeenten, die hier de openbare scholen
bezoeken en voor wie alzoo door belasting niet wordt
bijgedragen in de meerdere kosten van het onder
wijs dan door de schoolgelden worden gedekt
Wel komt een post van f 1300 in ontvangst voor
wegens bijdragen van de omliggende gemeenten in
de kosten van het openbaar onderwijs, doch deze
som is in de eerste plaats uiterst gering in Yerhon
ding tot de geheele kosten van het onderwijs en
vervolgens heeft dit slechts betrekking op de scholen
voor on- en minvermogenden, de scholen van de
3de en 4de klasse.
Uit dien hoofde werd in overweging gegeven eene
regeling te ontwerpen, waarbij voor de kinderen uit
andere gemeenten een hooger schoolgeld werd ge
heven dan voor de Leidsche leerlingen. Kon zulka
onder de werking der vorige wet op het lage?
onderwijs niet geschieden, thans was aan dit be
zwaar te gemoet gekomen, door de bepaling van
art. 41, eerste alinea, der Wet van 17 Augustus
1878, luidende: „Tenzij bij eene regeling, krachtens
het laatste lid van art. 16 gemaaktanders is be
paald, bedraagt het schoolgeld voor de kinderen
uit de andere gemeenten niet meer dan dat voor
kinderen nit de heffende gemeente."
Overigens ligt het in den aard der zaak dat de
toegang tot de school aan kinderen nit andere
gemeenten kan worden geweigerd en daartoe zon
zeker moeten worden overgegaan, wanneer door
den toevloed van kinderen uit den vreemde de
kosten van de school te zeer zonden worden verhoogd.
Ook kwam de zaak der prijsuitdeelingen in eene
sectie ter sprake. Een lid, oorspronkelijk niet voor
het stelsel van prijzen gezind, kon zich daarmede
vereenigen, nadat hem was medegedeeld dat aan
ieder leerling, die zich zulks niet onwaardig had
gemaakt, een prijs werd toegekend, terwijl in geenen
deele alleen aan de vlugste leerlingen prijzen ten
deel vielen.
Een ander lid kon zich alleen vereenigen met
het toekennen van prijzen op de scholen voor on-
en minvermogenden, omdat, wat de andere scholen
betreft, de ouders zeiven in staat konden worden
geacht om voor het beloonen hunner kinderen, daar
waar zulks noodig was, zorg te dragen.
Andere leden beschouwden de prijsuitdeeling meer
uitsluitend als eene zaak van paedagogischen aard,
waaromtrent zij geneigd waren het advies van de
over de verschillende inrichtingen van onderwijs
gestelde autoriteiten te volgen, terwijl één lid zich
verklaarde tegen het uitreiken van prijzen in het
algemeen, op welke school ook, omdat het daarin,
zijns inziens, gelegen kwaad ten opzichte van hen
aan wien geene onderscheidingen werden verleend,
grooter was dan de daaraan verbonden voordeelen.
LEIDEN, 1 October.
Heden is aan de universiteit alhier de heer E. A. O.
Was, geb. te Maartensdijk, bevorderd tot doctor
in de wis- en natuurkunde met academisch proef
schrift, get.: „Het beginsel van Doppler, in de
geluidsleer."
In verband met de wet tot regeling van den
kleinhandel in sterken drank wordt doorB. enWs.
aan den Raad voorgesteld het te heffen bedrag als
vergunningsrecht, ingaande met 1 Nov., a. s. op
het maximum van f 25 per honderd gulden huur
waarde of gedeelten daarvan te bepalen. Het aantal
inriohtingen waar sterke drank wordt verkocht,
vallende in de termen van de wet, is in deze ge
meente aanzienlijk te noemenhet bedraagt ongeveer
350, terwjjl het in gemeenten met meer dan 20,000
en ten hoogste 50,000 zielen, en onder welke rubriek
de gemeente Leiden valt, niet meer mag bedragen
dan 1 op 400 inwoners, alzoo in deze gemeente
met 41,238 zielen 103. Het is alzoo wenschelijk dat
successievelijk een groot aantal van de bestaande
inrichtingen worde opgeheven en daartoe zal de
heffing van een recht van f 25 ongetwijfeld veel
bijdragen. Bovendien is dat bedrag niet te hoog
te noemen voor die inrichtingen waar de omvang
van het bedrijf eenigszins belangrijk is, met het
oog op de aanzienljjke winsten, die dit bedrijf oplevert
Eene eenigszins juiste raming fe g6yMj yafc dé Yer
moedehjke opbrengst is than^ nog ondoenlijk. Op^
ontwerp-begrooting is v;^, MB Mng yan
f 3000 uitgetrokken j waarbjj in aanaerking moet
worden genomen dat ovcr 1882 tweederde
gedeelten va^ de belasting zullen knnneif Wótcléü
ontvangen.^ daar met de begjng eerst me{ 1 ^33,
°P iVeik tjjdstip de loopende patenttermijn eindj^l»
kunnen worden aangevangen. In dien gees
wordt den Raad een ontwerp-verordening ter goed*
keuring aangeboden.
Ter aanvulling van twee vacatures aan de open
bare Jongensschool 2de klasse zijn de volgende
voordrachten opgemaakt ter benoemiiig van even
zooveel tweede onderwijzers aan genoemde school,
ieder op eene jaarwedde van f 800, vermeerderd
met f 100 voor het geven van onderwijs in de-
Fransche taal, als1°. F. J. F. Tijssen, onderwijzer*
te Waalwjjk; W. H. Haaselbach en J. C. Tan der
Hek, beiden onderwijzer te Gouda; - 2°. W. H-
Haaselbach en J. C. Yan der Hek, beiden onderwijzer
te Gouda, en C. Pannekoek, onderwijzer te Yelpi
Bij B. en "Ws. is geen bedenking tegen de inwil-
ïging van het verzoek van mej. A. M. Will, om-
eervol ontslag uit hare betrekking van eerste onder
wijzeres aan de Meisjesschool der 2de klasse, tegen
8 November a. s., ten gevolge harer benoeming
tot leeares aan de Middelbare Meisjesschool te Leeu
warden.
De commissie van financiën heeft geene beden
kingen tegen de voorstellen van B. en Ws. tot
wijziging van de verordeningen op de heffing en
invordering der plaatseljjke directe belastingen, be
trekkelijk het verzoek van S. A. Klaassen tot aanleg
en exploitatie van een stoomtram tusschen Noordwijk
en Piet-Gijzenbrug, betrekkelijk het verzoek van
J. H. Zitman tot continuatie van de levering van
schoolboeken enz., tot vaststelling van verordeningen
op de heffing en invordering van het vergunnings
recht voor den verkoop van sterken drank en tot
verhoogiDg van de begrooting dienst 1881 met
50,000, in ontvangst en uitgaaf, ter voorziening
in de behoefte aan kasgeld, ten einde de uitgaven
voor de aangevangen werken ten behoeve voor de
uitbreiding der gasfabriek te kunnen voldoen.
Ter aanvulling van de vacature in de plaatselijke
schoolcommissie, ontstaan ten gevolge van heb door
mr. P. A. Van der Lith genomen ontslag, heeft die
commissie de volgende aanbeveling ingediend;,nl. de
heeren J. H. Donner en mr. S. Le Pöole.
Behalve' in de kerken derNederl.-Hervormde
gemeente, gelijk gemeld is, zal- de gedenkdag van
Leidens ontzet Maandag a. s. ook in die der gere
formeerde en der christelijk gereformeerde gemoentsn
godsdienstig gevierd worden.
Yan gemeentewege zullen des namiddags- van
twee tot vier uren op de Korenbeurs-en des-avonds
van acht tot tien uren aan de Beostenmarki muziek
uitvoeringen gegeven worden^
De minister van binncmlandaohe zaken- heeft
1°. bepaald dat de commissi^ belast methet exami-
neeren van hen, die een -akte van bekwaamheid
wenschen te verkrijgen tot het gaven van middel
baar onderwjjs in het handt- en rechtlijnig teekenen
en boetseeren of de aJxte van bekwaamheid ra het
handteekenen, voor -dit jfaar zitting zal houden te
Delft2°. benoemd'tot 'lid en voorzitter dier com
missie jhr. mr. V. E. X. De Stuers, referendaris
bp het departement van. binnealandsche zaken; tot.
ledenA. Apol, lea' raar aan dehoogere burgerschool
te Amsterdam; B. Karteling, leeraar aan de rijks-y
kweekschool te D' ^venterE. Lacorable, leeraar aawa
de Polyt. School te Delft; A. Lang, leeraar aan da-
academie van ba eldende kunsten te 's-Gravenhagpy
W. B. G. Molk enboer, directeur der normaalschool
voor teekenond- er wijzers te Amsterdamdr. H. "Troub,
adsistent bij 1 net academisch ziekenhuis te Leiden,
R. Witte, w erktuigknndig ingenieur der artiBerie.
stapel- en cc ,nstructiemagazijnen te Delft.
Heder T6rtrokken van de Kweekschool voor-
Zeevaart i .lhier 158 scheepsjongens, om oj. de op-
leidingBsel ,ep6n „Anna Paulowna" en. „Admiraal Yan
Wassen- aer" te worden overgeplaatst, op ieder de
ielft. D e nieuwe cursus wordt geopend met 140
iongenF i-
Hel terrein heeft thans, nu het bastion, dat op
deu omtrek zulk een fraai gezicht aanbood, is weg
gebroken, een belangrijke uitbreiding ondergaan.