N'
Idaandag 1 Augustus.
A". 1881.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
Dit Ncmmer bestaat uit TWEE BLADEN.
Eerste Blad.
Zwemmen of baden voor alleman!
65v
LEIDSCH
DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURANT:
Toot i«iden per 8 maanden.1.10.
Franco per post.1.40.
Atooderlijke Hommers.a 0.05.
PRIJS DER ADVERTENTIE*:
Tan 16 regels.rr1.08.
Iedere regel meer0.17
Grootera lettere naar plaatsruimte.
stads-berichten.
DE BURGEMEESTER van LEIDEN;
Gelet op art. 21 der wet van 4 December 1870 (Staatsblad
N'. 134);
Brengt ter kennis van de ingezetenen dat gedurende de afge-
loopen week één persoon aan mazelen is overleden.
Leiden, De Burgemeester voornoemd,
30 Juli 1881. DE KANTER.
II.
Onder bovenstaanden titel gaven we in het nummer
van 13 Juni j.l. eenige beschouwingen over de hier
ter stedo beschikbare badgelegenhedenwe behielden
ons toen voor eerlang op dat onderwerp terug te
komen. Verschillende omstandigheden hebben ons
tot heden verhinderd, aan ons voornemen gevolg
te geven.
Bjj de bespreking der verschillende inrichtingen
hebben vee er onwillekeurig één vergeten, namelijk
het Badhuis van den heer Van Driel op deBloem-
markt. Toch verdient deze niet over het hoofd te wor
den gezien; onzes inziens voldoet zij aan alle eischen
die aan een particulier etablissement gesteld mogen
worden, en kan zij gerust de vergelijking mot elders
bestaande binnenskamers-badhuizen doorstaan.
Voor mingegoeden evenwel is ook deze badgelegen
heid ontoegankelijk, omdat de prijzen te hoog zijn;
niet objectief, in verband met de exploitatie-kosten,
maar subjectief, met het oog op de gebruikers voor
wier belangen we in ons vorig artikel opkwamen.
We houden dus ouzo conclusie staande, namelijk
deze: Voor bemiddelden en voor onvermogenden
bestaat er in of nabij onze goede stad voldoende, -
voor burgerklasse geen do minste gelegenheid om
zich door het gebruik van een bad te verfrisschon.
En nu rest ons het belangrijkst gedeelte van onze
taak - de vraag te bespreken langs welken weg
voorziening in deze leemte te verkrjjgen is.
We zouden kunnen voorstellen, een met een pear
honderd handteekeningen voorzien adres te richten
tot het gemeentebestuur, om de vestiging te vragen
van een tweede bad- en zweminrichting, toeganke
lijk tegen betaling van 10 cents, en ons verzoek
motiTeeren met de bewering, dat voor een bevolkings
cijfer als het onze zoodanige uitbreiding van de zorg
voor de openbare gezondheid geenszins overtollig
kan worden geacht. Doch op die goedkoope manier
willen we ons van de zaak niet afmaken; wanneer
door samenwerking van particuliere krachten het
doel kan worden bereikt, is de kans van slagen ge
wis veel grooter. In dien zin willen we thans een
plan, - althans wat de hoofdtrekken aangaat, ter
overweging aanbieden, en het zal ons hoogst aan
genaam zijn, als meerderen zich geroepen gevoelen
in dit blad over de zaak in openbare gedachtenwis-
seling te treden. De herfst- en wintermaanden die
we te gemoet gaan zonden dan gebruikt kunnen
worden om het plan in elkander te zettenhet voor
jaar van 1882 om het ten uitvoer te brengen. Als
dan opnieuw de temperatuur de grenzen nadert,
waarop wij de kikvorschen gaan benijden, - dan zijn
we klaar.
Het is een onbetwistbaar axioma dat we, om te
zwemmen of te baden, water noodig hebben. We
wenschen de benosdigde wateroppervlakte te zoeken
aan het bovengedeelte van den Nieuwen Rijn in de
stad, daar waar de rioolstoffen haar verontreinigenden
invloed nog niet hebben aitgeoefend, - dus tusschen
de brug aan de Rijnstraat en het Plantsoen: of,
zoo de scheepvaartbelangen dit minder wenschelijfe
maken, buiten de voormalige Hoogewoerdspoort,
nabij de in aanbouw zijnde remise van de Tramweg-
maatschappij. Waarschijnlijk zon het gemeentebe-
I stuur geen bezwaar maken op billijke voorwaarden
water, - en indien do keus op laatstbedoeld terrein
viel, grond voor den bouw van bet badhuis af te staan.
Het beschikbare watervlak zij verdeeld in twee
afdeelingen, door rasterwerk gescheiden: een voor
de baders, een voor de zwemmers. Het geheel natuur
lijk door een dichte palissadeering aan het publiek
gezicht onttrokken.
Het gebouw op den oever zij zoo eenvoudig moge
lijk: het behoeft slechts te bestaan uit een reeks
doelmatige kleedkamertjes met concierge-woning,
privaten en duinwaterkraan.
Wat betreft de oprichtingskosten: als niet-des-
kundigen op architectonisch gebied moeten wij er
een slag in slaan, - doch uit besprekingen met onder
scheiden personen dis het plan in beginsel toejuichen
en schr. tot de publiceering van zijn denkbeeld aan
moedigden, meenen wij te mogen afleiden dat de ge
raamde cjjfers voor de hoogst bescheiden inrichting
die ons voor den geest zweeft niet te laag zijn gesteld.
Ziehier dan onze berekening, die we onder verbe
tering aan het oordeel van belangstellenden onder
werpen
Do op te richten voreeniging tot stichting en
instandhouding eener nieuwe zwem- en badinrich
ting besluite tot de uitgifte van minstens 200 aan-
deelen, elk van 25 gulden.
Het beheer geschiede kosteloos: de bestuursleden
worden door en uit de leden (aandeelhouders) gekozen.
De aandeelen geven roorloopig geen rente, doch
de houders hebben beschikking over 12 badkaarten.
Voor niet-leden zij de toegang op 10 cents bepaald.
Afzonderlijke uren worden voor dames, andere voor
kinderen beneden 12 jaar (onder geleide) aangewezen.
Van het oprichtingskapitaal (minstens f 5000)
wordt de helft besteed voor den bouw van het bad
huis en de inrichting der zwem- en badplaats. De
wederhelft dient als bedrijfskapitaal, waarvan de
rente, vermeerderd met de opbrengst der verkochte
badkaarten, in de kosten van onderhoud, toezicht
en zoo mogelijk zwom-onderwijs moet voorzien.
Het saldo boven de uitgaven wordt gereserveerd.
Is het reserve-fonds tot het cijfer van het oprichtings
kapitaal gestegen, dan worden de reglementaire be
palingen in dien zin gewijzigd, dat den aandeelhouders
eenig dividend kan worden uitgekeerd.
In afwachting van nadere gedachtenwisseling, waar
voor we ons met aandrang aanbevelen, onthouden
we ons van verdere aanwijzingen. Moge ons voor
stel eenige sympathie vinden bij Leidens burgerklasse!
LEIDEN, 30 Juli.
Aan den gemeenteraad alhier is overgelegd
een schrijven van het bestuur van het Genootschap
„Mathesis Scientiarum Genitrix," houdende verzoek
dat de toelage uit de gemeentekas ten behoeve van
het Genootschap moge worden verhoogd en wel tot
f 6000 per jaar, veiyneerderd met de kosten voor
vuur en licht. De redenen die tot het indienen van
dit verzoek hebben geleid, zijn ia het rapport uit
voerig uiteengezet en het komt B. en Ws. voor dat
de behoefte aan verhooging van het subsidie daarin
voldoende is aangetoond. Zonder vermeerdering toch
van inkomsten zoude tot eene belangrijke beperking
van het onderwijs of wel tot eene overneming van
de Burgeravondschool door de gemeente moeten
worden overgegaan. Met het bestuur zijn zij even
wel van oordeel dat zulks niet in het belang van
de gemeente kan worden geaoht en zij zien er alzoo
geen bezwaar in tot eene verhooging van het sub
sidie te adviseeren, overtuigd dat door het behoud
van de instelling op den tegqnwoordigen voet de
gemeente in alle opzichten wordt gebaat.
"Wat aangaat de aanvrage om de kosten van vuur
en licht geheel voor rekening der gemeente te nemen,
knunen zij mededeelen dat, blijkens het laatst uit
gebracht verslag van het Genootschap, de uitgaven te
dier zake van September 1879 tot 31 December 1880
hebben bedragen f 1398.80, terwijl in den cursns
1878/79 daarvoor is uitgegeven f 612.42 en in den
cursus 1877/78 f 627.OS1/,. Wanneer men in aan
merking neemt dat vroeger een deel van de kosten
van gaslicht werd gevonden uit den post vuur en
licht voor de hoogere burgerschool, in welken toe
stand met 1 Augustus 1879 verandering is gebracht
door het afzonderlijk meten van het in de beide
inrichtingen gebruikt gas, dan zullen de uitgaven
van één jaar op niet minder dan f 900 kunnen wor
den geraamd. Het komt B. en Ws. minder wenschelijk
voor de kosten van vuur en licht voor rekening der
gemeente te nemen, omdat alsdan niet met juistheid
bekend is welk bedrag telken jare ten laste van
de gemeentekas komt en tevens eene voortdurende
controle noodig is, waarmede uit den aard der zaak
administratieve bemoeiingen gepaard gaan. Zij geven
er daarom de voorkeur aan, eene vaste som jaar
lijks ter tegemoetkoming in de kosten van vuur en
licht beschikbaar te stellen, welke som op grond
van de boven medegedeelde berekening zoude moe
ten worden bepaald op f 900.
Zij geven den Raad alzoo in overwoging het
tegenwoordige subsidie ten behoeve van het Genoot
schap „Mathesis Scientiarum Genitrix" bedragende
f 5000 met f 1900 te verhoogen en vaBt te stellen
op f 6900 per jaar, in te gaan met het jaar 1882,
onder bepaling dat alle kosten van vuur en licht
komen ten laste van het Genootschap, in welk ge
val die som op de begrooting van voornoemd jaar
zal worden uitgetrokken.
Door het kiescollege der Ned.-Herv. gemeente
alhier is het volgende zestal predikanten samen
gesteld: dd. J. H. Cordes, te Yorden; P. Van Son,
te Amsterdam; dr. P. G. Datema, te Weesp; dr.
A. J. Th. Jonker, te Heerdo; W. Vliegenthart, te
Groningen, en G. Boer, te Ouderkerk a. d. IJsel.
Op „Rhynzigt" werden deze week 478 baden
door heeren en 89 door dames genomen.
Gedurende deze week zijn dagelijks in het
Werkhuis alhier opgenomen van 4764 volwassen
personen en van 47 kinderen.
Den 2den Aug. zal het 50 jaar geleden zijn
dat onze troepen de Belgische grenzen overtrokken
en de tiendaagsche veldtocht een aanvang nam.
Maandag a. s. zal de School met den Bjjbel
te Katwijk-binnen, aan welke school-de heer W.
Beek tot hoofdonderwijzer benoemd is, geopend wor
den. Reeds zijn ruim 50 kinderen ingeschreven. Ook
te Katwijk aan Zee worden pogingen aangewend
ter oprichting van eene dergelijke school. De heer
J. H. Donner, van Leiden, zal er morgen, des na
middags te 4 uren, in de Hervormde Kerk, van
wege de Unie, eene rede houden over het christelijk
onderwijs.
Men schrijft ons uit Oudshoorn van heden:
Ons dorp had gisteren een recht feestelijk aanzien.
De burgerij, vernomen hebbende dat op dien dag-
haar burgemeester met zijne zuster, die de bruid is,
en haar bruidegom, benevens verdere familie, de ge
meente zou bezoeken, bewees hare belangstelling
in de vreugde dier familie en daarbij de goede ver
standhouding, die tusschen hoofd en ingezetenen
bestaat, doer het nagenoeg algemeen uitsteken der
vlaggen uit hare woningen.
Door het gemeentebestuur van Ter Aar is
aangekocht een terrein tot het bouwen van eene
nieuwe openbare school, niet omdat de oude onbruik-
baar geworden is, maar aangezien de weg naar deze,
volgens het oordeel van den inspecteur Moens, voor
sommige leerlingen wat te lang is.
In de 9de zitting van de Algemeene Synode
werd door een lid van de commissie tot rapport
in zake kerspelvorming medegedeeld, dat hij opnieuw
ter tafel wenscht te brengen een voorstel, door hem
ten vorigen jare gedaan, om wijziging te brengen
in het reglement op de erkenning van nieuwe ge-
