Zaterdag 30 April.
6503.
A0. 1881.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
Het Rapport in zake de Gasquaestie.
fo
LEID8CH
DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden1.10.
Franco per posta 1A0.
Afzonderlijke Nommers.a 0.05.
PRIJS DEB ADVERTENTIEN:
Van 16 regels1.05.
Iedere regel meer0.17$.
Grootere letters naar plaatsruimte.
Reeds is ons n°. van 27 April jl. maakten wij met
een enkel woord melding van het antwoord van
commissarissen der gasfabriek op een missive van
B. en Ws., houdende verzoek om inlichtingen aan
gaande eenige door den heer De Goeje in de raads
zitting van 17 Maart 11. gemaakte opmerkingen.
Het groote belang der zaak, welke het hier geldt,
noopt ons uitvoeriger op dat stuk terug te komen.
Voor ons ligt het verslag der gemeenteraadszit
ting van 17 Maart - men ziet alweer waar het goed
voor is in het bezit van die documenten te zijn -
waarin de heer De Goeje zijn interpellatie hield,
hierop neerkomende dat het gebruik van twee ver
schillende photometers (den Letheby-photometer door
den deskundige, den Evans-photometer aan de gas
fabriek) de door de persoonlijke fouten der waar
nemers toch reeds zoo moeilijk betrouwbare resul
taten nog onzekerder maakt; dat het den inter-
pellant daarom wenschelijk voorkomt, dat commis
sarissen er op blijven aandringen, dat, hoezeer het
ook bevreemdt dat de deskundige daartegen be
zwaar maakt, op beide plaatsen van waarneming
mot beide instrumenten proeven zullen worden
genomen.
En wat is nu het antwoord van h'eeren commis
sarissen Commissarissen achten de beste oplossing,
dat de Raad hem machtige den Letheby-photometer
aan de fabriek te plaatsen en voortaan de gasbe-
reiding zoodanig in te richten, dat dit instrument
steeds een lichtsterkte aangevo van 16ofl7Engel-
sche standaardkaarsen.
Als men zulk een antwoord leest na alles, wat
er over de gasquaestie werd geschreven en gespro
ken, zou men den moed gaan verliezen om opnieuw
te beloogen wat reeds voor de honderdste maal
werd aangetoond en alleen kan leiden tot hetgeen
allen, die belang stellen in een goede straatverlich
ting, nog steeds blijven wenschen, ja mogen eischen.
Maar de zaak is van te groot gewicht om er de
bijl bij neer te leggen. Nogmaals dan: Wat raakt
het alle belanghebbenden, welke lichtsterkte aan de
fabriek wordt verkregen? Daaromtrent zjjn zij vrij
onverschillig, en terecht; het eenige wat zij wen
schen, ja mogen eischen, overeenkomstig hetgeen in
den gemeenteraad werd besloten, is een lichtsterkte
van minstens 10 kaarsen in hun woningen, op hun
straten.
En nu leert het staatje over de lichtsterkte in de
afgeloopen maand Maart, door commissarissen zelf
in hun antwoord aangehaald, dat tegenover gemid
deld 17.90 kaarsen aan de fabriek, slechts 16.52
kaarsen op een afstand van 1100 meter werden
verkregen. Een verschil dus van bijna ll/2 kaars.
Summa summarum, indien aan het verlangen van
commissarissen wordt voldaan, heeft men kans tegen
over 16 a 17 kaarsen aan de fabriek slechts 14.50
a 15.50 kaarsen ongeveer in de stad te verkriigen.
Merkwaardig is hetgeen commissarissen hierop
laten volgen„Hierdoor zal naar hun meening blij
ken dat de uitgaven der exploitatie niet zoo aan
zienlijk behoeven verhoogd te worden als nu het
geval is, en worden tevens de verschillen, nu voort
spruitend uit de persoonlijke fouten van twee waar
nemers, opgeheven." Wie nu betalen die verhoogde
uitgaven? Immers de gasverbruikers. En hebben zij
niet eenparig verklaard dat verbetering der hoedanig
heid van het gas hun verkieslijker voorkwam dan
verlaging van den gasprijs? Indien dus de belang
hebbenden bij uitnemendheid voor goed gas gaarne
een betrekkelijk goeden prijs betalen, wat bekom
meren dan heeren commissarissen zich over het uit
blijven der vroeger in het vooruitzicht gestelde ver
laging van den prijs?
En wat het tweede gedeelte der aangehaalde
zinsnede betreft, de twee waarnemers, waartegen
commissarissen bezwaar hebben, zijn in ons oog juist
onmisbaar, en de verschillen, al of niet voortsprui
tende uit de persoonlijke fouter, mogen naar onze
meening volstrekt niet worden opgeheven, zal niet
alle zoo hoogst wenschelijke controle ten eene-
male ontbreken.
Het is waar, de waarneming met twee verschil
lende toestellen, al zijn het dan ook beide standaard
instrumenten, levert een onzekeren grondslag op.
Doch er bestaat een middel om dat bezwaar uit
den weg te ruimen. Indien de deskundige, om welke
reden dan ook, den Evans-photometer als waar
nemingswerktuig verwerpt, dan getrooste de go-
meente zich de voor een zoo belangrijke zaak zeker
niet weggeworpen kosten, verbonden aan het aan
schaffen van een tweeden Letheby-photometer, die
dan in de vereischte donkere kamer aan de fabriek
moet worden geplaatst. Een omwisseling van
instrumenten zal dan ter vergelijking onnoodig zijn,
en acht men dan nog een onderlinge verificatie
wenschelijk, dan zal het voldoende zijn, dat de
waarnemers onderling van plaats verwisselen. Daar
tegen zal bij den deskundige, die dan op beide
waarnemingspunten zich van den door hom uit
sluitend gewenschten Letheby-photometer zal kunnen
bedienen, wel geen bezwaar bestaan.
Zoolang men aan de waarnemingen van den des
kundige, welke in den eersten-tijd soms onverklaar
bare afwijkingen opleverden, een gevolg van de
zee van moeielijkheden, aan dergelijke experimenten
verbondon, vertrouwen blijft schenken, zal men zijn
adviezen dienen op te volgen.
Maar wat men ook doe, men trede nimmer
in het voorstel van de heeren commissarissen om
de waarnemingen eenvoudig tot de fabriek te be
perken. Zulk een controle is geen controle, waarbij
de verbruikers ook maar het geringste belang hebben.
Zij vragen uitsluitend: welk gas levert men ons
in de gemeente, op een tamelijken afstand van de
fabriek. En als men dan ziet, gelijk wij reeds in
ons N°. van 27 April jl. opmerkten, dat elders,
b. v. in de naburige residentie, op nog heel wat
grooter afstand dan 1100 meter van de gasfabriek,
gemiddeld een lichtsterkte van boven de 16 kaarsen
wordt verkregen, dan bestaat er zeker geen enkele
reden, waarom men hier ter stede niet dezelfde
bevredigende uitkomst zou kunnen verkrijgen, maar
men zich zou moeten bepalen tot voor de verbruikers
niet het minste belang opleverende waarnemingen
aan de gasfabriek.
LEIDEN, 29 April.
De stad onzer inwoning heeft heden een ge
voelig verlies geleden door het onverwacht afsterven
van een harer meest geachte ingezetenenden heer
Gualtherus Kolff. Gisteren in den vooravond nog in
volle gezondheid verkeerende, werd hij kort daarna
door een plotselinge ongesteldheid overvallen, die
weldra het ergste deed vreezen. Hedennamiddag om
halfdrie was hij dan ook niet meer. Zijn verscheiden
zal door velen diep gevoeld worden. Niet alleen
was hij een trouwe en liefdevolle echtgenoot en
vader, ook voor hulpbehoevenden was hij of een
trouwe en goede raadsman of een steeds welwil
lende hulp. Altijd was hjj bereid een ieder met zijn
helderzienden blik met raad en daad bij te staan.
Vandaar dat ook zoo menige instelling het zich
tot een eer rekende hem tot commissaris of mede
bestuurder te bezitten.
In het bijzonder gaf hij blijken hoezeer hem de
Kweekschool voor Zeevaart alhier ter harte ging.
Ze was als het ware zijn pleegkind. - Tijdens hij in
Indië vertoefde, gaf hij aldaar aan den boekhandel
een belangrijken stoot om dien uit den toestand te
dier tijde op te richtende tot heden steeds bloeiende
en alom gunstig bekende firma G. Kolff C°. te
Batavia was er o. a. het gevolg van. Aan zijn in
vloed was hot daardoor mede te danken, dat de
banden op dit gebied tusschen hier en ginds nauwer
werden toegehaald. Hier te lande teruggekeerd, ves
tigde hij zich eerst in zijne geboorteplaats Gouda,
daarna te Leiden; doch de handel was hem te lief
om een werkeloos leven te lijden.
Menig belangrijk en prachtig werk, zoowel op
letterkundig als op aardrijkskundig en ander gebied,
vooral op Indië betrekking hebbende, zag bij hem
het licht. Vele schrijvers stelden het op prijs door
zijne energie wanneer hij de uitgave der vruchten
van hun geest of kunst op zich wilde nemen. Daarom
nam hij in de uitgeverswereld hier te lande een
voorname plaats in en werd ook hij tot bestuurder
van de Vereeniging tot bevordering hunner belangen
gekozen. Wanneer het noodig was, gaf hij eveneens
blijk mede een welversneden pen te bezitten.
Zijn heengaan zal te meer gevoeld worden omdat
het plaats had op den nog krachtvollen leeftijd van
ruim 54 jaren.
Den 18den April 11. was het 25 jaar geleden dat
prof. R. F. H. P. L. A. Van Boneval Eaure tot hoog
leeraar in het privaatrecht aan de Groningsche
academie benoemd werd. Drie jaren bleef hij daar
werkzaam en sedert 22 jaar is hij een der sieraden
der Leidsche hoogeschool. In beide plaatsen heeft
hij niet alleen tal van leerlingen gevormd, maar ook
vrienden en vereerders zich verworven en dezen
wenschten dien dag niet onopgemerkt te laten voor
bijgaan. Daar evenwel de juiste datum met het
Paaschfeest samenviel, is die herdenking uitgesteld
tot op a. s. Maandag. Zij zal, naar wij vernemen,
een geheel huiselijk karakter dragen, daar de be
scheiden hoogleeraar te kennen heeft gegeven van
alle openbare manifi statiën liever verschoond te willen
blijven.
Blijkens de voor het jaar 1881 vastgestelde
kiezerslijsten is het aantal kiezers in deze gemeente
als volgt: voor de Tweede Kamer der Staten-
Generaal 1233, voor de Provinciale Staten 1228 en
voor den Gemeenteraad 1771.
Mej. W. J. Sturon te Leiderdorp is benoemd
tot hoofd der bewaarschool te Barwoutswaarder.
Ds. Van Spall te Leimuiden heeft bedankt
voor de beroeping naar Andel.
Het beroepingswerk bij de Ned.-Herv. ge
meente te Woerden zal niet meer door het kies
college, maar door den kerkeraad geschieden.
Men verzoekt ons onze lezers er opmerkzaam
op te maken dat de tentoonstelling van Oude Kunst
in de Gothische Zaal te 's-Hage a. s. Zondag, 1 Mei,
onherroepelijk gesloten wordt. Op dien laatsten dag
is zij nog van 12 tot 6 uren geopend tegen een
entree van 25 cents.
De chef van het militaire huis en de opper
kamerheer des Konings maken bekend dat Z. M. op
Woensdag den 4den Mei a. s., des morgens te half-
tien, in het paleis te Amsterdam audiëntie zal ver-
leenen aan militairen, civiele autoriteiten en com-
missiën, en op Donderdag, 5 d. a. v., te halftïen
aan particulieren. Degenen, die verlangen tot deze
audientiën te worden toegelaten, worden uitgenoo-
digd zich in te schrijven op' een der lijsten, welke
daartoe aan het paleis gereed zullen liggen van
heden af tot en met 2 Mei, des namiddags te 4
uren, op welken tijd die lijsten zullen worden gesloten.
De Nederlandsche Stoomboot-Maatschappij te
Amsterdam keert over het afgeloopen jaar 7 percent
dividend uit; het winstcijfer bedraagt 122,513.27.
De heeren Van Ollefen, Moor en Veltman te
Amsterdam, hebben voor de gala-voorstelling ©p
7 Mei a. s. den doer hen gepachten stadsschouw-
