Dinsdag £9 Maart.
6477.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
A
fl lO o
Ou 1
LEIDSCH
DAGBLAD.
PRIJS DEZES COURANT:
Voor Leiden per 8 maandenf 1.10.
Franco per post1-40.
Afzonderlijke Nommers..-0.05.
PRIJS DER ADVERTENTIES:
Van 16 regels.1.06.
Iedere regel meer0.17$.
Grootere letters naar plaatsruimte.
LEIDEN, 38 Waart.
De feestviering der Waalsche gemeente alhier,
ter gelegenheid van haar 300-jarig bestaan, werd
op den avond van den eigenlijken dag zeiven, 26
Maart, ingeleid door een goedgeslaagd feest, aan
weeskinderen en jeugdige catechisenten, in het wees
huis gegeven. - In het kerkgebouw der Waalsche
gemeente had gisteren de kerkelijke viering plaats,
■waarbij een zeer groot publiek en een aantal afge
vaardigden van zustergemeenten waren opgekomen.
Ds. Chavannes, die als feestredenaar optrad, had
tot onderwerp zijner rede gekozen Matth. Y, vers 48.
Zijne toespraak werd voorafgegaan door schoon
orgelspel en vierstemmig koorgezang, terwijl bijwijze
van tusschenzang, door een koor met begeleiding
van orgel en strjjkquartet op verdienstelijke wijze
werd gezongen het koor uit Haydn's „Schepping"La
terre, le ciel sont pleins de tes ouvrages (Die Him-
mel erzahlen die Ehre Gottes). De uitvoering had
plaats onder leiding van onzen stadgenoot, den
heer Wetrens. Na de predikatie werd nog een
driestemmig gezang, eerst door het koor, daarna
door de gemeente, gezongen.
Zooals wij reeds in de gelegenheid waren mede
te deelen, heeft dr. W. N. Du Kieu, naar aanlei
ding van den feestelijken dag, een brochure uitge
geven, die aan de leden der gemeente werd rond
gedeeld. Het werkje is getiteld: „Lambert Daneau
a Leyde, notice historique, a l'occasion du 300 ième
anniversaire de la fondation de la communauté Wal-
lonne de Leyde, le 26 mars 1581." De man wiens
naam aan het hoofd genoemd wordt, is de eigenlijke
stichter der thans zoo bloeiende Waalsche gemeente.
Daneau, de verdienstelijke Geneefsche godgeleerde,
volgeling van Calvijn en medewerker van den be
roemden Théodore De Bèze, kwam den 14den Maart
1581 in onze vaderstad aan, waar bij als hoog
leeraar in de godgeleerdheid aan de jeugdige
hoogeschool optrad, en hield, blijkens twee officiëele
bescheiden, den 26sten Maart zijn eerste leerrede
in de Fransche taal voor de door hem opgerichte
Waalsche gemeente. Niet lang duurde het of er
ontstond een gespannen verhouding tusschen den
nieuwbenoemden hoogleeraar en de overheid der
stad, die zich zooveel moeite gegeven had om den
beroemden godgeleerde door schoone aanbiedingen
on het zenden van geschenken over te halen een
leerstoel alhier te komen bekleeden. De strenge
begrippen over kerkelijke discipline van den in de
school van Calvijn opgevoeden leeraar kwamen spoe
dig in botsing met de meer vrijzinnige denkbeelden
van onze magistraten, die hem later in een brief aan
curatoren beschreven als iemand „die met zijne Cal
vinistische denkbeelden het geweten der burgerij een
nieuw juk wilde opleggen, al even onverdraaglijk
als dat van het Pausdom." Het gevolg van den
strijd, waarin ook de bekende predikant Coolhaes
zulk een groote rol speelt, eindigde daarmede dat
Lambert Daneau in het einde van Februari 1581
zijn ontslag aan curatoren inzond en reeds den
20sten Mei van hetzelfde jaar als hoogleeraar aan
de protestantsche hoogeschool te Gent zijne intree
rede hield. Zijn vertrek was voor het hooger onder
wijs te Leiden en niet minder voor de opkomende
gemeente een zwaar verlies.
Op boeiende wijze worden deze en tal van meerdere
historische bijzonderheden uit die dagen door den
verdienstelijken schrijver dezer „notice historique"
vermeld, terwijl hjj er herhaaldelijk aan herinnert
dat de door geloofsijver uit hun land en erf ver
dreven Fransche protestanten, zonder de edelmoedige
gastvrijheid der Nederlanders, hier niet hunne kerk
hadden kunnen stichten, maar tevens hoe geheel
Nederland, en vooral Leiden, dat een der eerste
steden was die hare poorten voor de nieuwe burgers
opende, bij het opnemen dier krachtige en nijvere
elementen welvoer.
De titelplaat, bij het werkje gevoegd en ontleend
aan het „Straetenboek" van 1587, stelt de kerk der
„gesluierde bagijnen" voor, waarin de Waalsche ge
meente het eerste jaar van haar bestaan hare bijeen
komsten hield, van Sept. 1575Jan. 1581 als uni
versiteitsgebouw, van 1597 tot 1859 voor de anatomie,
van 1644 tot 1807 als Engelsche kerk gebezigd en
waarin sedert 1591 de bibliotheek der hoogeschool
gevestigd is.
Naar wij vernemen, bestaat er ernstig gevaar
dat ds. Schuurman, beroepen predikant bij de Evang.-
Luthersche gemeente alhier, zijn dienst met het
aanstaande Paaschfeest niet zal kunnen aanvangen.
Genoemde heer toch moet zelfs in zeer zorgwek-
kenden toestand verkeeren, door een leverziekte,
waaraan hij sedert lang lijdende was.
Bij de heden gehouden openbare verkooping
van cokes in partijen van 100, 50, 10 en 5 hecto
liters, waren de hoogste prijzen f 38.00, f 20.00,
f 4.10 en f 2.00; de laagste f 38.00, f 20.00,
f 4.00 en f 2.00.
Met leedwezen, zoo schrijft men ons uit War
mond, verneemt elk inwoner van de plaatsen waar
hij als rijksontvanger is werkzaam geweest, het aftre
den als zoodanig van den heer H. J. Clarion. Was hij
een ijverig dienaar in zijne betrekking, hetgeen zijn
veeljarige dienst alsmede zijn eervol ontslag aan
duiden, hij was tevens mensch, die gaarne hielp
waar hij dit kon en vermocht.
Moge zijne, nu rustige levensbaan zoo vergenoegd
en effen zijn als zijne trouwhartigheid verdient en
hem van harte wordt toegewenscht door de vele
vrienden die hij zich verworven heeft.
Door de stembevoegde leden der Ned.-Herv.
gemeente te Katwijk aan Zee is het beroepswerk
voor predikanten en de verkiezing van ouderlingen
en diakenen weder aan den kerkeraad opgedragen.
Bij de Chr.-Geref. gemeente te Alphen is
beroepen Ds. P. Yan der Sluijs te Amsterdam.
Het departement Alphen en omstreken der
Maatschappij tot Nut van 't Algemeen heeft tot
algemeenen secretaris gekozen mr. A. Kerdijk.
De kapelaan van „het Zwaantje" te Hazers-
woude is verplaatst naar Amsterdam en de heer
van Stolk, kapelaan te Alphen, naar Delftshaven.
Zijn opvolger is de heer Bots, thans kapelaan te
Den Helder.
Op de Haagsche tentoonstelling van afgesne
den bloemen is voor een mozaïekbouquet door den
heer W. Vogels te Wassenaar behaald een eersten
prijs, bestaande in een verguld-zilveren medaille.
In Den Haag is eene vergadering gehouden
van ingelanden van Rijnland, ter bespreking van
eonige gemeenschappelijke belangen, onder voorzit
terschap van mr. P. F. Hubrecht. Yan de ruim
zeventig ingelanden die zich bereid hadden verklaard
de vergadering bij te wonen, en die circa 4000 bun
ders vertegenwoordigden, kwam een veertigtal ter ver
gadering, terwijl van de meeste overigen bericht van
verhindering was ontvangen. De aanleiding tot deze
bjjeenkomst was het besluit van Rijnlands bestuur
om een subsidie te verleenen aan het waterschaps
bestuur van den Noorder-Lekdijk Bovendams voor de
verhooging van dien dijk, waarmede de heer H. en
velen met hem zich hadden bezwaard gevoeld. De slot
som der discussie was, dat een voorstel werd aange
nomen, volgens hetwelk namens ingelanden aan de
Provinciale Staten voor Zuid- en Noord-Holland
adressen om zekere reglementswijzigingen tot stand
te brengen, zullen worden aangeboden, vergezeld
van zoodanige adstructie en toelichting als noodig
en nuttig zullen bevonden worden. - Bovendiefi werd
nog de vraag gesteld of de instelling van een nieuw
waterschap, waardoor de Noorder-Lekdijk, althans
ten deele, ten laste der ingelanden vau Rijnland
zal komen, in hun belang is. Daar deze vraag de
hoogst gewichtige quaestie raakt of alle achterlig-
gènde waterschappen, die, ten gevolge van deir
natuurlijken toestand van het land, alle evenzeer be
lang hebben bij het behoud van den Lekdijk, een
afzonderlijk waterschap te dien einde moeten vor
men, - en de noodige gegevens aan de vergadering
ontbraken om thans een oordeel daarover te vestigen,
werd met algemeene stemmen besloten de leden van
het bureel als commissie ad hoc in te stellen en
deze te belasten om die vraag te onderzoeken en
aan de vergadering een prae-advies uit te brengen,
met machtiging, des geraden, zich andere ingelanden,
rechtsgeleerden of waterbouwkundigen te assumeeren.
Dat prae-advies zal in eene nadere vergadering ter
tafel worden gebracht, terwijl dan tevens eene op
roeping tot alle ingelanden zal worden gericht om
die nadere vergadering bij te wonen.
In een vergadering van het hoofdcomité ter
behartiging van de belangen der Transvaal is be
sloten 500 pd. st. f 6000) naar Zuid-Afrika te
zenden voor de weduwen en weezen der in den
strijd gevallen Transvaalsche Boeren. De eene helft
daarvan wordt gezonden aan den heer De Waal,
Nederlandsch consul te Durban, de andere aan dr.
Van Oordt, te Kaapstad, redacteur van het „Volks
blad", aan wien vanwege het hoofdcomité reeds
vóór eenige weken daarover geschreven is. Door een
telegraphisch bericht worden beide heeren hiervan
onderricht. Voorts zijn in dezelfde vergadering brie
ven van gelukwensching vastgesteld „aan het Trans
vaalsche Volk" en aan het te Londen gevestigde
„Transvaal independance commitee."
In eene buitengewone, algemeene vergadering
van deelhebbers der Nederlandsche Rijnspoorweg
maatschappij, is het bestuur gemachtigd ten laste
der Maatschappij een geldleening te sluiten van
f 1,200,000, tot den koers van 97'/2 pet., alsmede
tot het aangaan eener overeenkomst betreffende
de exploitatie van een stoomtramweg van het station
Ede naar Wageningen.
Bij den gemeenteraad van Delft is ingekomen
een adres van den heer S. E. Oudschans Dentz,
te Leeuwarden, om concessie te verleenen voor het
aanleggen eener drinkwaterleiding, zoomede een
adres van de heeren C. De Ligt, te Rotterdam, en
M. C. Wente, te 's-Hage, om concessie tot het
aanleggen van een stoomtram van Delft over Pijnacker
naar Rotterdam.
Jhr. P. A. R. Beelaerts Yan Blokland, over
leden te Utrecht, heeft aan het Aardrijkskundig
Genootschap te Amsterdam gelegateerd een bedrag
van f 1000, vrij van successierechten.
Het stoomschip „Prinses Amalia", van Am
sterdam naar Batavia, is Zaterdag te Napels aan-
gekomen en heeft denzelfden dag de reis voortgezet;
de Conrad" vertrok dien dag van Batavia naar
Amsterdam.
De heer F. J. Meyer is gesteld ter beschikking
van den gouverneur-generaal van Ned.-Indië, om
te worden benoemd tot 3den stuurman bij de gou
vernementsmarine daar te lande.
De gewone audiëntie van den minister van
financiën zal Donderdag a. s. niet plaats hebben.
Gemengd Nieuws.
Kooplieden op de Zaterdagsche markt
alhier lokken tegenwoordig de jeugd door het aan
bieden van werktuigjes, die, evenals de diamant der
glazenmakers, geschikt zijn tot het doorsnijden van
glas. Een 12-jarige knaap, die zich voor 25 cents
zulk een aardig instrumentje aangeschaft had, be
proefde bij eene wandeling langs de Botermarkt de
deugdelijkheid der nieuwe vinding op de talrijke
spiegelruiten der groote winkels aldaar - en waarlijk
met den meest verrassenden uitslag. De jeugdige
misdadiger, die waarschijnlijk niet zal begrepen
hebben welk een geduchte schade hij door zijn
speelschheid heeft aangericht, is door den ijver der