Duitsch lfliiid.
In de rede, waarmee gisteren de Pruisische
Landdag door den vice-president van den minis
terrad is geopend, werd namens den koning dank
gezegd voor de bewijzen van gehechtheid bij het
groote feest te Keulen. De financiëele toestand
draagt blijken van verbetering; de raming voor
1881 belooft een overschot, dat 14 millioen mark
van Pruisens aandeel aan de rijksbelastingen be
schikbaar maakt. De overgang van de spoorwegen
aan den staat wijst op heilrijke gevolgen zoo voor
de financiën als voor het verkeer. De in de vorige
zitting onafgedaan gebleven wetsontwerpen betref
fende de organisatie van het bestuur en de uit
breiding van nieuw districts- of provinciaal be
stuur zullen weder worden voorgelegd. "Verder zal
een voorstel worden ingediend tot verhooging van
de jaarwedden der onderwijzers aan de lagere
scholen en van de pensioenen der weduwen. Ein
delijk werd de Landdag uitgenoodigd zijnerzijds
mede te werken aan de uitvoering van de economi
sche hervormingen in het gansche Kijk.
- De Bondsraad heeft in een voltallige zitting
met eenparige stemmen het voorstel aangenomen
van Pruisen en Hamburg om op grond der socia
listenwet aan personen, die gevaarlijk zijn voor
de openbare veiligheid, het verblijf te Hamburg
Altona, Wandsbeck, Pinneberg, Lauenberg en
naasten omtrek te verbieden. - Het is voorloopig
gedurende een jaar van kracht. De „Reic'nsanzeiger"
publiceert de daarop betrekkelijke reeds met den
dag van heden in werking tredende verordening
van het Pruisisch ministerie, voor zooveel betreft
het Pruisische grondgebied.
Grroot^Dritannïë.
Sir Bartle Frère is tot kanselier van de Kaap-
sche universiteit gekozen.
De telegraphische gemeenschap tusschen Durban
en de Kaap is afgebroken door de Basutos die
de draden doorsneden. De „Manchester Courier"
verneemt uit Natal dat een aantal Europeanen
in het district Pietermaritzburg door opstandelin
gen zijn vermoord.
De vijfde jaarlijksche vee- en zuiveltentoon-
slelling, die Dinsdag jl. te Londen in de Agri-
cultural-Hall is geopend, is uitgebreider dan die
,van het vorige jaar.
XixrlrJje.
Uit Kagusa wordt gemeld dat de Turksche afge
zant, die een proclamatie overbracht om tot de
onderwerping van Dulcigno aan te sporen, aldaar
is vermoord. Kiza-pacha heeft persoonlijk met
Montenegro onderhandeld; genoemde aanslag zal
de Porte tot strenge maatregelen noodzaken. De
overgave van Dulcigno zal waarschijnlijk den lsten
November plaats hebben. De Engelsche vloot in
de Middellandsche Zee zal op 18 schepen worden
gebracht.
Den minister was niet bekend dat de Porte
troepen naar Oost-Rumelië had willen zenden, doch
daarin verhinderd was geworden.
LONDEN, 29 October. Aan „Daily News"
wordt uit Meshid van gisteren geseind: „20,000
Kurden onder Abdullah rukken naar Tabriz op.
Zij hebben de gansche bevolking van Soudsch-
bulak vermoord.
Uit Teheran wordt dd. gisteren geseind:
Volgens geruchten, te Tabriz in omloop, zouden
de Kurden onder sheik Abdullah zich van Urumiah
meester gemaakt hebben. Van den heer Abbott,
den Engelschen consul aldaar, is geen bericht ont
vangen. Sedert drie dagen is de telegraafdraad te
Khoi afgesneden. Drieduizend slecht gewapende
mannen waren geworven voor de verdediging
van Tabriz.
RAGUSA, 29 October. Daar Montenegro ge
weigerd heeft de plaats der onderhandelingen naar
Kunia over te brengen, is Bedry-bey vertrokken.
De onderhandelingen worden met Riza voortgezet.
Gemeenteraad.
Behandeling der begrooting voor 1881.
Alvorens tot de verhooging der jaarwedden van
de agenten van politie werd besloten, had de
Voorzitter den heer Cock vooraf nog tegengesproken
dat de commissaris van politie meer werk maakt als
rijkscommissaris dan als voor Leiden. Wat het
afrukken der Nederlandsche vlag betreft, merkte
hij op dat dit 's nachts geschied is. Ook is het
gebleken dat men niet aan diefstal, maar aan
balddadigheid te denken heeft, want men heeft
er in den modder teruggevonden. Voorondersteld
dat er zich een agent vóór het Raadhuis had
bevonden, zou hij 't dan nog in 't donker hebben
kunnen zien? Bovendien zullen zulke feiten juist
plaats hebben wanneer er geen agent in de nabij
heid gezien wordt.
Naar aanleiding der aanstaande vernieuwing en
aanschaffing van brandbluschmiddelen deelt de voorz.
mede dat een voorstel omtrent de aanschaffing van
een tweede stoombrandspuit in onderzoek is. Volgens
den hr. Van Iterson is 't van veel meer belang er voor
te zorgen dat de stoomspuit wat vroeger op de plaats
des onheils aankomt. Liever dan voor het aanschaf
fen van een tweede stoomspuit, zou hij gelden voor
eerstgenoemd doel willen beschikbaar stellen. Hij
geeft toe, dat, evenals de Voorzitter opmerkte, de
tegenwoordige spuit, als zij eenmaal is aangekomen,
uitstekend werkt; maar zij komt te laat. Kunnen
er b. v. 's nachts in hetzelfde gebouw geen twee
personen slapen, om dadelijk bij de hand te zijn?
Niettegenstaande de heer Juta nog niet over
tuigd is van het nut van den torenwachter, wordt
de post met 14 tegen 8 stemmen gehandhaafd,
en daarna het geheele hoofdstuk met algemeene
stemmen aangenomen.
Tegen den post van f 500 voor kosten van toe
zicht op de openbare huizen verklaarde zich de
heer Donner ten sterkste. Het geheele hoofdstuk
der plaatselijke gezondheidscommissie werd vervol
gens met algemeene stemmen op 1 na vastgesteld.
In verband met de wijzigingen voor het lager-
onderwijs ondergaan enkele posten van het hoofd
stuk onderwijs enkele veranderingen, waardoor de
geheele verhooging er van 5555 bedraagt. Tegen
het hoofdstuk stemde alléén de heer Donner.
Ten gevolge van de aanneming van het voorstel
tot reorganisatie van den geneeskundigen armen-
dienst wordt de post van f 5840 voor de beloo
ningen van dokters, heelmeesters, vroedmeesters en
vroedvrouwen met 1320 verhoogd.
In de avondzitting, waarbij tegenwoordig waren
de heeren De Kanter, voorzitter, De Eremery,
Hartevelt, Librecht Lezwijn, Juta, Wilhelmy Damsté,
Van der Zweep, Verster, Scheltema, Cock, Donner,
De Goeje, Van der Lith, Driessen, Van Iterson
en Van Wensen, - werd de behandeling der be
grooting met Hoofdstuk IXrenten en aflossingen
van geldleeningen enz., voortgezet. Op voorstel der
commissie van financiën wordt de post van f 7925
voor renten van de bijzondere geldleeningen met
675 ten behoeve der gasfabriek verhoogd, en
om dezelfde reden de post voor aflossing der
bijzondere geldleeningen ad f 78,675 als eerste
aflossing met f 875 verhoogd, waarna ook het
geheele hoofdstuk met algemeene stemmen werd
goedgekeurd.
Ook bij Hoofdstuk X: andere uitgaven, niet
onder de vorige hoofdstukken begrepen, viel niets
bijzonders op te merken. Alleen sprak de Voor
zitter bij den post van f 4825 voor kosten van
gemeenschappelijke zaken enz., voornamelijk wat
het proces in zake het Utrechtsche jaagpad be
treft, den wensch uit dat het 't laatste jaar moge
zijn dat deze post zoo hoog is. Het rapport van
Ged. Staten was den leden wel reeds uit de dag
bladen bekend. De heer Donner verklaarde zich
tegen de toelage van f 1500 aan de eigenaars
van den Schouwburg, welke post echter met 11
tegen 4 stemmen werd goedgekeurd. Ingevolge een
vroeger raadsbesluit werd ten slotte de post van
f 13,200 voor aankoop van inschrijvingen op het
Grootboek met f 5700 verminderd, en eindelijk
het geheele hoofdstuk aangenomen.
Daarna kwamen de inkomsten aan de orde.
Hoofdstuk I: ontvangsten wegens vroegere dien
sten, werd onveranderd goedgekeurd.
Bij het art. handelende over de opbrengst van
brug- en liggelden, uitgetrokken tegen f 2100,
in Hoofdstuk II: opbrengst van belastingen en
heffingen, gaf de heer Donner te kennen dat hij
bij de meening blijft dat het tegenover stad-
genoolen billijk zou zijn dat er liggeld voor
schepen zou geheven worden. In andere steden
brengt die heffing een niet onbelangrijke som op
spr. meent te Delft zelfs van f 30,000. Hij geeft
een besluit daartoe in overweging. Bij de nieuwe
reorganisatie van de bediening der bruggen zou
men er ook reeds rekening mede kunnen houden.
Door den Voorzitter wordt opgemerkt dat reeds
een liggeld van schepen wordt geheven, die handel
drijvenechter niet van die welke alleen laden en
lossen. De hooge opbrengst te Delft spruit meer voort
uit de doorvaart- en havengelden, die aldaar ge
heven worden. Dit wenschte de heer Donner dan
ook hier wel toegepast te zien. - Ingevolge raads
besluit betreffende de reorganisatie van de bedie
ning der bruggen wordt de post ten slotte met
f 4900 verhoogd. - Met het oog op het aantal leer
lingen wordt de opbrengst van schoolgeld van het
Gymnasium, thans op 6000 uitgetrokken, met ƒ1025
verhoogd, en de opbrengst der H. B.-S., uitgetrok
ken op 7900, met f 610 verhoogd. Bij den post van
f 34,000 als opbrengst van schoolgeld van het
lager onderwijs had de heer Donner opnieuw eenige
bezwaren, ook wat de stijging der kosten betreft.
Hij verklaarde echter ten slotte dat hij het den
leden op dit gebied niet heel lastig meer zou
makende ondervinding zelve zal spreken.
In hoofdstuk IIIbaten en opkomsten uit ge
meente-eigendommen, onderging de post van
f 17,180 voor renten van kapitalen in verband
met de gasfabriek en de bank van leening met
750 vermeerderd en met 580 verminderd en
alzoo gebracht op f 17,850.
Toen de „ontvangsten, resultaten van een af
zonderlijk beheer", met name der gasfabriek, aan
de orde kwamen, wenschte de heer Scheltema te
motiveeren waarom hij tegen dezen post zou stem
men, en wel om de uitgetrokken winst der exploi
tatie. Ter staving van zijn reeds meermalen te
kennen gegeven gevoelen omtrent de onjuiste
cijfers, haalt hij thans een exploitatie-rekening der
stoomvaart-maatschappij „Zeeland" aan, ten einde
op het verschil te wijzen dat er bestaat tusschen
een winst van exploitatie- en de eigenlijke winst
die men in een zaak heeft gemaakt. Daarentegen
tracht de heer De Eremery, als commissaris, de
goede resultaten aan te toonen die de in de in
richting gestoken gelden hebben opgeleverd. Hij
gaat daartoe de geschiedenis der fabriek en de
verschillende prijsverminderingen van het gas na,
en ook de lichtsterkte. Alles is verbeterd. Tegen
het laatste teekent de heer Van Iterson protest
aan. Geenszins kan hij wat dit punt betreft met
spr. meegaan. Hij had zelfs gehoopt nu te hooren
waarom men nog niet de vereischte lichtsterkte
heeft verkregen. Hij verwacht nu bij het volgende
rapport daaromtrent opheldering. De heer Harte
velt acht het door den heer Scheltema aangehaalde
voorbeeld niet zeer gelukkig; het heeft met beide
inrichtingen niets gemeen. In antwoord op den heer
Van Iterson verklaart de heer De Eremery dat
o. a. ten gevolge van bekende huiselijke omstan
digheden van prof. Rijke en het daardoor nog niet
in gebruik nemen van den nieuwen photometer
de onderzoekingen nog niet konden plaats hebben,
zooals men die voornemens was te doen. Hij hoopt
echter dat dit reeds over deze maand anders zal
zijn, misschien nog beter dan in Engeland. Spr.
verzoekt dus om nog eenig geduld. De heer Cock ge
looft dat de raadsleden wel genegen zullen zijn dit te
schenken. Maar de burgerij is er óók nog! Toen
deze indertijd zag dat de Raad zich met de zaak
Telegranunen.
BUDAPEST, 28 October. De commissie der
Hongaarsche delegatie heeft over het budget voor
buitenlandsche zaken beraadslaagd. De baron Von
Haymerlé antwoordde op de tot hem gerichte vragen
o. a. het volgende:
„Wanneer na de regeling der militaire voor
waarden tot overdracht van Dulcigno en het vertrek
der Turksche troepen, Montenegro het betwiste
grondgebied niet binnen zekeren korten termijn
bezet zal hebben, zal de demonstratie met het
vereenigd Europeesch eskader uit den aard der
zaak een einde hebben genomen. De Oostenrijksch-
Hongaarsche regeering zal tot geen maatregel over
gaan, welke in zijne verdere ontwikkeling tot eene
oorlogzuchtige handeling tegen de Porte zou kun
nen leiden."
De minister verwachte verder eene spoedige rege
ling der handelsbetrekkingen met Duitschland door
middel van een tariefsverdrag.
Hij zeide nog, aan de mogelijkheid van het be
staan van Turkije binnen de grenzen van het Ber-
lijnsche verdrag te gelooven, wanneer de Porte van
haren kant daartoe medewerkte.
