D*»-A fa m.«i' 1
V iSkO
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
In het belang eener tijdige expeditie der
Courant wordt men verzocht de advertentiën
bestemd voor het des avonds verschijnende
nommer niet later te bezorgen dan des na
middags te YIER uren, des Zaterdags echter
reeds te DRIE uren.
Burgerwoningen.
vo /v* on
1\ U i Ot/.
LEIDSCÏÏ
DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 8 maandenL10.
Franco per post1.40.
Afzonderltjke Nommers0.05.
PRIJS DER ADVERTENTIE*:
Van 16 regelsf 1.05.
Iedere regel meer0.171.
Grootera letten naar pleatsrnimte.
Het onderwerp, door dit opschrift aangeduid,
is, inzonderheid voor de groote gemeenten van
ons land, niet minder een „vraagstuk" dat ern
stige overweging verdient, dan de quaestie der
arbeiderswoningen. Met de laatste houdt zich sinds
eenige jaren de philanthropic aan de eene, de weten
schap der staathuishoudkunde aan de andere zijde
bezig, en ofschoon het laatste woord over deze
zaak nog in lang niet gesproken zal zijn, en de
volledige regeling van dat gewichtig sociaal belang
nóg wel eenigen tijd zal uitblijven, toch ont
dekken we hier en daar een krachtig streven om
aan de werklieden de zegeningen van een gezellig
„thuis" te verschaffen. Dat Leiden, een der zetels
van wetenschap en industrie beide, in dit opzicht
vrijwel achteraan komt, stippen we slechts terloops
aan, minder als een verwijt dan wel als een
kleine aansporing.
Geheel anders is het gesteld met de oplossing
der woning-quaestie, voor zooverre zij de zooge
naamde burgerklasse betreft. Daaromtrent ligt het
terrein nog ten eenenmale braak, eenvoudig om
dat men bij de bespreking van maatschappelijke
vraagstukken al te eenzijdig het oog vestigt op de
behoeften en wenschen van hen die zich bij voor
keur „de proletariërs" noemen. Men gevoelt niet,
of toont althans niet te begrijpen, dat voor den
breeden zoom der burgerij, die zich beweegt tus-
schen de eigenlijke arbeiders en de „bezittende
klasse", de strijd om het bestaan niet minder
zwaar is dan voor de mannen van den handen
arbeid, en dat het algemeen welzijn door een ver
standige behartiging van de belangen dezer inge
zetenen niet weinig kan worden gebaat.
Voor lieden die „fatsoenlijk" moeten leven van
vaste inkomsten, waarvan we als grenzen de cijfers
f 800 en f 2000 per jaar kunnen stellen, is het
uiterst moeielijk, in Leiden geschikte woningen
te vinden. Dit bezwaar schijnt wel van jaar tot
jaar toe te nemen. Reeds lang hebben we hooren
beweren dat de huurprijzen hun toppunt hadden
bereikt en een daling niet kon uitblijven,doch
wie daarop wil wachten, mag wel het geduld be
zitten van den bekenden man uit Kampen, die den
IJsel wilde passeeren als het water zou zijn voor-
bijgevloeid. In het hart der stad worden aanhou
dend „toe-huizen" in winkels herschapen
en al mag dit getuigen van klimmend vertier, de
bedoelde klasse van personen heeft weinig reden
zich er over te verheugen. Alleen de huiseigenaars
vinden er hunne rekening bij.
Niet het minst worden de gemeente-ambtena
ren, wier aantal in een stad van over de
veertigduizend zielen wel eenig gewicht in de
schaal legt, door dien onhoudbaren toestand
gedrukt. Woningen tot een huurprijs van 300 a
400 gulden worden met den dag schaarscher. Wij
noemen dit cijfer niet zoo maar in den blinde:
zijn onze inlichtingen juist, dan wordt aan de
hoofdonderwijzers der lagere scholen als vergoe
ding voor het gemis van vrije woning (overeen
komstig de voorschriften der wet) een bedrag van
f 350 uitgekeerd. Welnu, voor die som zijn bijna
geen woningen te vinden, voldoende aan de be
hoeften van een eenigszins talrijk gezin, en de onder
stelling is wel te wagen, dat in de meeste plat
telandsgemeenten de hoofden der lagere scholen
ruimer zijn gehuisvest dan hunne ambtgenooten in
deze gemeente, als de laatsten tenminste geen eigen
middelen bezitten om het tekort aan te vullen, iets
waarop natuurlijk niet mag worden gerekend.
Andere ambtenaren (bij lager en middelbaar on
derwijs, bij de verschillende afdeelingen onzer ge
meentelijke administratie, enz.) verkeeren in vooral
niet beter conditie, en zeer velen zijn verplicht,
willen zij de grenzen van hun huishoudelijk bud
get niet overschrijden, een gedeelte van een huis
voor lief te nemen en zich daarmee, zoo goed en zoo
kwaad als 't kan, te behelpen.
Klagen baat in den regel niet veel.
Ook zal niemand uit den kleinen burgerstand
verlangen dat ook over hem de philanthropic haar
vleugelen uitbreidt. „Self help" is hier het eerste,
het tweede en het derde middel om tot een goede
uitkomst te geraken.
„Selfhelp", maar onder voorlichting der weten
schap. Wat de arbeiders met succes beproeven,
moet ook door hen, die een trapje hooger staan
op de maatschappelijke ladder, in 't werk worden
gesteld. Door vereeniging van krachten moet het
groote vraagstuk onder de knie gebracht worden.
Er zijn in ons midden mannen van intellect in
overvloed, die cijferen kunnen en administreeren,
en wien het wel zou gelukken een bevredigend
antwoord te vinden op de vraag„Op welke wijze
kan een vereeniging van personen, die jaarlijks
drie- a vierhonderd gulden voor woning beschik
baar hebben, zich het genot van geschikte woon
huizen verzekeren?"
Wij stellen die vraag juist nu, in verband met
de aanhangige dempingsplannen. Ons nummer van
14 April 11. bevatte een relaas van „geruchten",
door dit plan in het aanzijn geroepen, en die, als
zij waarheid behelzen, op zeer gewichtige hervor
mingen wijzen. Evenwel, de beer loopt nog geheel
vrij in 't bosch rond, zoodat het wel wat voor
barig schijnt over de verdeeling van zijn huid te
gaan delibereeren. Toch, wie iets wil, moet
er niet te laat mede aankomen.
Gesteld, het groote plan wordt ten uitvoer ge
bracht. Dan komen er geschikte perceelen bouw
grond te koop, en aan gegadigden zal het niet
ontbreken.
Eene vereeniging van belanghebbenden, gecon
stitueerd b. v. onder den naam van „Bouwmaat
schappij voor den burgerstand" of zoo iets, brengt
de gelden bijeen om terreinen te koopen. Voor
den bouw wordt kapitaal opgenomen, in den vorm
van aandeelen, waartoe ook de gestorte gelden voor
den grondaankoop worden gereduceerd. De huur
prijzen der woningen dienen tot a. rente, b. aflos
sing, c. onderhoud der woningen. (De reparatiën
worden op geregelde tijden opgenomen door een
commissie uit de aandeelhouders. Dit punt is niet
zonder belangde meeste eigenaars hier ter stede
zijn gewoon geraakt, de zorg voor onderhoud een
voudig aan de huurders over te laten, en dezen,
ten einde niet al te uncomfortable te wonen,
moeten daar wel genoegen mee nemen.) Naaflos
sing van het kapitaal zijn de woningen natuurlijk
volle eigendom der vereeniging, en kunnen zij
of aan de huurders individueel in eigendom wor
den overgedragen, bf de vereeniging kan het ter
rein hare* werkzaamheden uitbreiden door de stich
ting van nieuwe woningen. Dat laatste is een
quaestie van later zorg.
Hoofddoel van dit artikel is alleen, de zaak
aan de orde te stellen, in de hoop dat ook ande
ren zich genoopt zullen gevoelen er het hunne
van te zeggen en, beter nog, de handen aan het
werk te slaan.
LEIDEN, 21 April.
Heden is aan de hoogeschool alhier de heer H.
J. Van Rhijn, geb. te Katwijk aan Zee, bevorderd
tot doctor in de geneeskunde, met academisch
proefschrift, get.„Over ruggegraatsverkrommingen,
behandeld volgens de methode van Sayre."
Naar aanleiding van een ontvangen besluit
van den Commissaris des Konings in de provincie
Zuid-Holland, houdende eenige bepalingen ten
aanzien der beschrijving van het patentrecht voor
het dienstjaar 1880/81, alsmede naar aanleiding
van een gelijk besluit, betrekkelijk de beschi ij ving
der personeele belasting voor hetzelfde dienstjaar,
maken B. en Ws. o. a. bekend dat op den lsten
Mei a. s. een aanvang zal worden gemaakt met
de beschrijving der patentplichtige slijters, tappers,
kroeg- en koffiehuishouders, waarvoor de decla-
ratoiren aan de huizen zullen worden rondge
bracht en na ver'oop van drie dagen, vanwege
den ontvanger der directe belastingen, tegen re?u
worden afgehaald, en wordt dien patentplichtigen
herinnerd dat zij hun beroep niet mogen uitoefenen
dan nadat zij de helft van hunnen aanslag over
het a. s. dienstjaar hebben voldaan en nadat het
verschuldigde over het voorgaande jaar ten volle
zal zijn aangezuiverd, waarvan zal moeten blijken
alvorens de akten van patent aan hen kunnen
worden afgegeven; zoomede dat ook op den 7den
Mei a. s. een aanvang zal worden gemaakt met
de beschrijving der belasting op het personeel,
eveneens voor hetzelfde dienstjaar. Belanghebbenden
worden herinnerd aan de verplichting om bij be
zwaarschriften, zoo wat patent- als personeele be
lasting betreft, over te leggen een duplicaat van
het aanslagbiljet, tegen betaling van 5 cents bij
den ontvanger der directe belastingen verkrijg
baar. Tot tegen schatters zijn benoemd de heeren
J. C. Rijk, A. Verhoog, W. A. Van Lith, J.
Engels Jr. en A. Boekwijt.
Bij gelegenheid van de voorstelling gister
avond ter benefice van den heer Van Zuylen in
den schouwburg te Delft gegeven, werd aan ge
noemden heer, als blijk van belangstelling in het
onlangs door hem gevierde feest, door de leden
der schouwburg-commissie, namens het Delftsche
studentencorps, een geschenk aangeboden, bestaande
in een album op standaard van ebbenhout, bene
vens een prachtige krans.
Voor het beroep naar de Christ.-Geref. ge
meente te Alphen aan den Rijn is bedankt door
den heer Ph. J. Wessels te Zierikzee.
De heer J. P. Van Dijk, pred. te Gendringen,
heeft het beroep naar Woubrugge aangenomen.
Tot hulponderwijzer te Nieuwkoop is benoemd
de heer H. H. Kolkman te 's-Hage.
Het dagelijksch bestuur van Amsterdam heeft
aan den gemeenteraad voorgesteld om met de firma
Liernur en De Bruyn Kops eene regeling te
treffen ter uitvoering van het raadsbesluit, waarbij
aan die firma wordt opgedragen de aanleg en
exploitatie gedurende twee jaren van het pneu
matisch stelsel in het zoogenaamde Vondelkwar
tier. Volgens die regeling zou een lid der firma
zich daar ter stede vestigen, tegen een jaarlijksch
honorarium van f 8000 en f 2000 ineens voor
vestigingskosten. Het verdere hulppersoneel en de
vereischte lokalen worden vanwege de gemeente
