Zaterdag 8> November.
JV°. 6052.
Aö. 1879.
EIDSCH
dal
lscl|
inbei
ren.
DAGBLAD.
PRIJS DEZER C0UR15T
ftejl Noor Lelden per 8 musden.1.10.
jjj[ Franco per post.1.80.
JUtooderijjke Nommen0.08.
Deze Oomant wordt dagelijks, met uitzondering
▼an Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVERTENTIESI
Ven 18 regela1.05.
Iedere regel meer0.174-
Grooiers letten neer plaatsruimte.
en
ïen
aai
LEIDEN, 7 November.
Dat de Kamer, zoo wordt in het afdee-
ngsverslag der Tweede Kamer over de staats-
igrooting voor 1880 opgemerkt, bij de tegen-
oordige inrichting der begrooting, met opzicht
it hetgeen voor gebouwen werkelijk besteed
ordt, in het duister blijft rondtasten, bleek wel
it hetgeen met het nieuw academiegebouw te
leiden is voorgevallen. Voor de stichting van
lat gebouw is nog niets wezenlijks gedaan. Er is
an werkelijken aanbouw zoo weinig sprake, dat
en thans nog hij de overwegingen in de afdee-
ngen de vraag deed of het, in plaats van een
;eheel nieuw academiegebouw te stichten, niet
ogelijk en beter ware het bestaande te vergroo-
:n. Iutusschen zijn op de staatsbegrootingen vier
laren achtereen, van 1874 af tot en met 1877,
aarlijks aanzienlijke sommen voor de stichting
an het nieuwe gebouw uitgetrokken. Die som-
en waren verscholen in het algemeen bedrag
voor aanbouw, onderhoud en verbetering van ge-
ouwen, maar bedroegen, volgens de toelichtende
telkens drie ton, zoodat in het geheel
f 1,200,000 voor deze behoefte beschikbaar is
gesteld. Daar niets aan het gebonw gedaan werd,
'5-I hadden die sommen geheel vry moeten vallen.
als meu die som aftrekt van de gezamen
lijke kosten, dan blijkt, dat over de vier jaren
voor andere gebouwen dan het academiegebouw
eene gezamenlijke som van f 266,224.65 meer is
"lesteed dan werd aangevraagd. Men nam daaruit
aanleiding tot het doen van onderscheidene vra
gen, ook met het oog op het budget-recht der Kamer.
De klacht over den onvoldoenden toestand,
waarin zich de gebouwen der Leidsche musea
bevinden, werd herhaald. Die toestand leidt tot
het langzaam bederf van daarin bewaarde kost
bare voorwerpen of belet althans die voorwerpen be
hoorlijk ten toon te stellen.
Naar men verneemt zal de paardenspoor
weg alhier Zaterdag den 22sten dezer voor het
verkeer worden opengesteld.
De heer J. B. Bietstap zal bij den heer
J. B. Wolters te Groningen uitgeven een „Wapen
boek van den Nederlandschen adel," met genea
logische en heraldische aanteekeningen, tot op onzen
tijd volledig bijgewerkt. De uitgever zal het op
eene wijze, het onderwerp waardig, naar de tegen
woordige eischen doen bewerken. De platen, ge-
teekend door een bekwaam kunstenaar, die aan
eene smaakvolle behandeling der teekenstift de
onmisbare heraldische kennis paart, zullen in
prachtigen kleurendruk en met de vereischte aan
wending van goud en zilver vervaardigd worden.
De tekst zal beknopt zijn, maar toch een niet
onbelangrijken omvang verkrijgen, omdat hij zich
moet uitstrekken over meer dan 600 geslachten.
Daar de vroegere wapenboeken te oud of te on
volledig zijn, beveelt de uitgever deze zijne na
tionale onderneming in de krachtige ondersteuning
zijner landgenooten aan.
De drie hoofdingenieurs van den waterstaat
hebben een nader rapport over de zaak van den
Lekdijk Bovendams uitgebracht, dat aan de thans
vergaderde Provinciale Staten is medegedeeld.
Volgens dat rapport is het voor alsnog, wegens on
bekendheid met de geschiedenis der ijsgangen en
van gelijktijdige waterstanden (waartoe meer zelf-
registreerende peilschalen noodig zijn) onmogelijk
den Bovenlekdijk tegen doorbraak en ijsverstop
ping te beschermen, afgescheiden van den toestand
der Zuiderlekdijken. Maar wel kunnen verbeteringen
worden aangebracht, om het gevaar voor eenigen
tijd weg te nemen, althans zeer te verminderen.
Daartoe is rivierverbetering noodig, eene taak van
het Rijk, maar tevens zoodanige verhooging van
den Noorderlekdijk, dat in het ougunstigste geval
de Zuiderlekdijk eerder kans heeft van bezwijken
dan de Noorder-. Thans bestaat een overwicht van
den Zuider- op den Noorderdijk soms van 70
centimeter.
Het oordeel der drie ingenieurs is nu, dat het
gevaar, dat voor den Noorderlekdijk wordt ge
vreesd, weggenomen of althans merkelijk vermin
derd kan worden door eene dijkverhooging tot
1.50 M. boven den hoogst bekenden waterstand
bij open rivier voor het dijkvak boven Kuilenburg
en van 1 M. beven dien waterstand voor dat be
neden de spoorwegbrug. Het overwicht van den
Noorderlekdijk zon dan bedragenvoor het dijk
vak AmerongenWijk-bij-Duurstede gemiddeld
24 cM., voor dat van Wijk tot de spoorwegbrug
bij Kuilenburg gemiddeld 32 cM., voor dat van
de spoorwegbrug bij Kuilenburg tot bet Klaphek
gemiddeld 49 cM.
De kosten van die verhooging worden geraamd
op f 700,000. Tevens is eene behoorlijke aanslui
ting met den Lekdijk-Benedendams noodig. Die
aansluiting, over ongeveer 10,000 M. leDgte door
getrokken, zou 170,000 vorderen.
De uitvoer van aardappelen uit Nederland
naar België is zeer belangrijk en bereikt iu de
laatste drie jaren het gemiddelde cijfer van 9
mill. kilo. Ten deze moet opgemerkt worden, dat
België enorme hoeveelheden aardappelen uit Prui
sen, Prankrijk en Engeland koopt, niet voor zijn
eigene behoefte, maar om ze naar Engeland uit
te voeren, welke tusschenhandel voorzeker goede
voordeelen afwerpt. Waarom trachien onze land
bouwers en handelaars niet rechtstreeks in Enge
land een débouché te vinden, ten einde die win
sten zeiven te trekken? vraagt de Nederlandsche
consul te Brussel in zijn jaarverslag over 1878.
De handel iu haring blijft voor Nederland een
wezenlijk monopolie; het leverde van een totalen
invoer in België van 4,473,305 kil. niet minder
dau 4,152,986 kil. Ook van andere visch was de
de invoer uit Nederland zeer aanzienlijk, bedra
gende 4,830,000 kil., tegen 1,700,000 kil., welke
Engeland, onze eenige concurrent, leverde.
Onlangs werd bericht dat aan dienstplich
tigen op verzoek van ouders of voogden gedurende
de maanden November tot Februari verlof kon
verleend worden, en de verklaring medegedeeld,
die daartoe aan de betrokken commandanten be
hoorde te worden ingezonden. Dit bericht heeft
in een ander blad tegenspraak gevonden, en beiden,
bericht en tegenspraak, hebben de ronde door de
couranten gedaan. Voor degenen onzer lezers, die
dientengevolge aan de waarheid van het eerste
bericht mochten zijn gaan twijfelen, deeleu wij
mede, dat het volkomen juist is geweest.
De miliciens van de lichting van 1879, die
zijn aangewezen om nh 1 Mei 1880 in werkelijken
dienst te blijven voor het zoogenaamde blijvend
gedeelte, moeten onder de wapenen worden ge
houden bij de infanterie tot ultimo September,
bij de vesting-artillerie tot ultimo October van
het volgend jaar.
Het getal miliciens, die, overeenkomstig de
bedoelingen van den minister van oorlog, voor
den wintertijd verlof hebben gevraagd, is, naar
men aan het U. D. meldt, veel grooter dan dat,
waaraan zoodanig verlof kan worden toegestaan.
Eenigen tijd geleden bood zekere A. Bijl,
bewoner van het Oudemannenhuis te Gouda, prins
Frederik een zeer fijn, kunstig vervaardigd knip
sel aan, voorstellende: Flora, hulde brengende aan
het „Metalen Kruis." De prins heeft dat geschenk
gaarne aanvaard, en den vervaardiger een geëmail
leerd gouden medaillon, met paarleu omzet, doen
aanbieden, waarin het portret van prins Frederik
is geplaatst.
Ten gevolge der beweging door K. Ris tegen
de Amsterdamsche spaarbank opgezet, zijn in de
maand October f 159,160 teruggehaald, d. i.
56,000 meer teruggehaald dan ingebracht en
f 38,500 minder ingebracht dan in de maand
September.
Wanneer zij, die hnn geld terughalen, dit ren
teloos laten liggen, zullen zij niet alleen de rente
derven, maar de verzoeking zal velen te sterk zijn
om er niet van te gebruiken voor dringende za
ken en tallooze zaken nemen het karakter van
dringend aan voor hem, die het geld beschikbaar
heeft. Anderen zullen het beleggen, maar waar?
hoe? bij wien? De ondervinding is niet zeer aan
moedigend en zoo, wat wij willen aannemen, ook
bij de Amsterdamsche spaarbank soms eene fout
wordt gemaakt, die hooge uitzondering belet niet,
dat de soliditeit dezer inrichting de meeste andere
geldbeleggingen voor kleine bedragen overtreft.
Het is te betreuren ter wille van de velen, die
zich lieten medeslepen om hun geld terug te vra
gen en daarvan de nadeelige gevolgen vroeg of
laat zullen ondervinden, dat het bestuur niet heeft
kunnen goedvinden den houders der boekjes, die
niet met de boeken der spaarbank overeenstemden,
het verschil bij te betalen, desnoods uit eigen
middelen, zoo het meende dat de statuten het
recht niet gaven dit uit de kas der spaarbank te doen.
Met een paar honderd gulden ware misschien
alles gedekt en dit treurig gevolg eener fout, ter
goeder trouw gemaakt, voorkomen.
Voor m. o. is gisteren in Den Haag toege
laten A. De Priester, van Meppel, voor geschie
denis. Voor de akte als hulponderwijzeres werden
geëxamineerd 14 candidaten; 5 werden afgewezen
en 9 toegelaten, mej.Th. A. Des Amorie Van
der Hoeven uit 's-IIage; C. M. Jurriaanse, W.
C. De Ligt, J. II. Mijs en J. M. De Regt uit
Rotterdam; W. Romburgh uit Leiden; Stipriaan
Luïscius uit Rotterdam en S. Ph. Vollgraff en M.
J. Wejman uit 's-Hage.
Mina Kruseman zegt in het Soer. Hbld.
dat de berichtgever van het nieuwtje, betreffende
haar aanstaand vertrek naar Banda, zich heeft ver
galoppeerd, daar zij heel rustig te Soerabaia woont
en blijft wonen bij de familie Megelink, al zal zij
ook genoodzaakt zijn van 1 October af den aan-
genamen plicht te vervullen, van drie malen
's weeks naar Sidbo-Ardjo te gaan, om ook aldaar
les te geven.
Zeer vele leden in de afdeelingen der Tweede
Kamer hebben hoogst ongaarne den post van
f 100,000 voor aankoop van een gebouw tot
woning van den commissaris des koniugs in
Leeuwarden bestemd, die ten gevolge van een
votum der Kamer van de vorige begrooting was
weggevallen, op deze begrooting weder zien uit
trekken. Een belangrijk aantal leden wilde de
aangevraagde som toestaan indien de regeering
de zaak op eene voor 's lands belang minder
bezwarende wijze zou kunnen regelen. Nog meer
algemeen verklaarde men zich tegen het toestaan
van een eersten termijn van f 50,000 voor
het verbouwen der woning van eten commissaris
des koniugs te Zwolle, dat zich niet wel liet
rechtvaardigen.
