Donderdag 30 October.
N°. 6044.
A'. 1870.
LEIDSCH
DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURANT!
Voor Leiden per 3 maanden.............../ 1.10.
Franco per post.1.40.
AfzonderiQke Hommers0.03.
Deze Courant wordt dageiyks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRUS DER ADVERTENTIES
Tan 16 rugcisf 1.05.
I©der« regd meerv 0.17^.
Groot«r« letten naar pltitsrnltnte.
Naar aanleiding van „een waarschuwende stem."
De schryver vau het ingezonden stuk, han
delende over broodfabrieken, associatie van kapi
taal, coöperatie, tramwagens en dergelijken, heeft
wel gelijk. Deze nieuwigheden brengen schade
aan hen die op de te voren gebruikelijke wijze
het publiek voorzagen van zekere levenebehoeften
en van zekere gemeenschapsmiddelen, want de
burgerij, die er op nit is om op de onkostbaarste
wijze te verkrijgen wat zij noodig heeft, koopt in
den regel haar spijs en drank daar waar zij het
best, naar hoedanigheid en prijs der waren, terecht
kan. En wanneer zij behoefte heeft aan een ver
voermiddel, zal zij ook de voorkeur geven aan
datgene wat zij steeds tot haar dienst gereed
vindt en wat haar het minst kost. Men kan zich
daarover beklagen en jammeren over het lot van
hen die door zulke nieuwigheden hun beroep en
kostwinning verliezen, maar er is geen ander ge
neesmiddel voor deze kwaal, dan terugkeer tot
den ouden tijd, den tijd der keuren en der arbi
traire reguleu, den tijd der trekschuiten en der
bolderwagens.
Spoorwegen, telegrafen, gasverlichting, associatie,
coöperatie, in een woord alles wat menschelijk
vernuft op natuurkundig en economisch gebied
heeft ontdekt en toegepast moet in den ban wor
den gedaanwant al deze zaken hebben, op haar
tijd en beurt, aan personen van diverse beroepen en
bedrijveu schade veroorzaakt. Men kan deu staf
breken over al die uitvindingen en nieuwigheden
die het verschil maken tusscheu vroegere toestan
den eu de moderne 19de eeuw, men kan zich
verlustigen in smalen eu schimpen op de aanwen
ding van vereende krachten van verstand en
kapitaal, maar in de practijk zal er wel niemand
te vinden zijn die afstand wil doen van de voor-
deelen, gemakken en genoegens, waaraan alle
leden der maatschappij zich in meerdere of min
dere mate gewend hebben. Heeft men b. v. ge-
derende een dozijn jaren goed en goedkoop brood
gegeten, dan zal het publiek van dat voordeel
niet licht vrijwillig afstand doen. Maar gesteld dat
iemand bij machte was in dit opzicht de oude
toestanden te doen herleven, hij zou het niet
durven doen, men zou niet toelaten dat hij het
beproefde, want de burgerij zou inzien dat zij
een dwaasheid beging als zij zich ouder de leuze
van: „oorlog en dood aan het kapitaal'' liet ver
voeren om haar eigen glazen in te slaan.
Hoe zou hij ontvangen worden die de macht
had en daarvan gebruik maakte om alle spoor-
en tramwegen en telegrafen buiten dienst te stel
len Bolderwagens, diligences, trekschuiten, bo
den te voet en te paard zouden daarvoor in plaats
treden; wat thans gauw, goed en goedkoop gaat,
zou weer langzaam, leelijk en duur gaan. Maar
is het waarschijnlijk dat men in zulk een terug
keer tot het oude zou berusten? Is het denkbaar
dat het streven naar vooruitgang ooit zal ophou
den? Is het wenschelijk? En toch dit zou
het geval moeten zijn, wanneer haat en afgunst
van hetgeen men kapitaal noemt de wereld be
roofde van dezen machtigen hefboom tot ver
betering der menschelijke samenleving. Dit is
echter onmogelijk; men kan noch kapitaal in geld,
noch kapitaal in verstand, noch kapitaal in kennis
vernietigen of werkeloos maken, al wilde men
het doen. Zonder verstand en zonder kennis heeft
kapitaal in geld weinig waarde; er is in onze
maatschappij een noodzakelijk verband tusscheu
die genoemde kapitalen, zonder welke de maat
schappij niet bestaan kan. Alvorens daaraan den
oorlog te verklaren, is het wel de moeite waard
de balans op te maken en te onderzoeken of er
meer goed 4an kwaad uit is voortgekomen, of
men er meer aan te danken, dan aan te verwijten
heeft. Wij gelooven het eerste.
LKUIKX, 29 October.
Burg. en Weth. raden gunstig op een verzoek
van H. M. D. Yan Gelder, om vergunning tot
het leggen van eene hardsteenen stoep ter breedte
van 1.15 M. voor zijn huis aan het Galgewater
wijk I n°. 15.
Ten gevolge van het raadsbesluit tot uitbrei
ding van het hulppersoneel aan de meisjesschool
lste klasse bieden Bnrg. en Weth. eene voor
dracht aan tot benoeming van eeue hulponderwij
zeres aan die school, op eene jaarwedde van 500.
De voordracht is aldus samengesteldE. Van Dijk,
M. Vrijhofl', S. Baks.
De commissie van financiën heeft geene beden
kingen tegen het voorstel tot het doen rooien en
verkoopen van eenige hoornen, tot het verleeneu
van machtiging voor de aanschaffing van jonse
boomen en eene nieuwe beplanting van de Lammer
markt, waarvoor een lOOtal hoornen zal worden
vereischt. Zij raadt derhalve dienovereenkomstig
te hesluiten.
Burg. en Weth. geven in overweging de jaar
wedde van den onlangs benoemden onderwijzer
9de klasse aan de school -n°. 2 voor onvermogen-
den, J. Verwey de Winter, om aangevoerde rede
nen, met ingang van 1 Januari 1SS0 te verhoogen
van I 700 tot f 800.
De zevende Protestantendag, welke heden al
hier gehouden wordt, werd gisteravond vooraf
gegaan door een feestelijke godsdienstoefening in
de St -Pieterskerk, waar zich tegen zeven uren een
zeer aanzienlijke schare vereenigd had, zoowel van
hier woonachtige leden van het Nederlandsclie
Protestantenbond als van andere belangstellenden,
zoomede van afgevaardigden van elders gevestigde
afdeelingen. Het inwendige van het grootsche
tempelgebouw hood een inderdaad indrukwekkend
schouwspel aau.
Toen de feestredenaar het gestoelte beklom
men had, bleef er in het kerkgebouw een adem-
looze stilte heerschen ten einde van het keurige
orgelspel van den heer J. Godefroy te genieten,
die een kerkelijkefeestouverture op Luthers koraal
„Ein feste Burg ist unser Gott", van O. Nicolai,
uitvoerde.
De vergaderden zeiven hieven daarna het eerste
vers van het eerste Ev. gezang aan, ingeleid door
een prachtig orgel-praeludium. Nadat dr. J. Hooy-
kaas, van Botterdam, vervolgens zoowel den be
langstellenden als den van verschillende oor
den van ons vaderland hier samengekomenen een
welkom had toegeroepen, vereenigde men zich
in een gebed, waarna weldra door de uitvoering
van Verhulst's „84sien Psalm" de liefelijke tonen
van koor en orkest langs de gewelven ruischten.
Zoowel de jonge dame, die de sopraan-solo vervulde,
als het vrouwenkoor, voldeden zeer goed.
Nauwelijks waren do laatste tonen weggestorven,
of de feestredenaar stond op en hield eene op deze
samenkomst betrekking hebbende toespraak naar
aanleiding van de ontwikkeling en den strijd der
Hervorming en de geboorte van het Protestantisme,
waarvan thans mede de 850ste gedenkdag werd
gevierd.
Hierna deden koor en orkest zich weder hooren
met de uitvoering van het lste gedeelte van den
indrukwekkenden „42sten Psalm" van Mendels
sohn. Na de dankzegging klonk eindelijk bet
machtige en krachtige „Halleluja" uit Handels
„Messias", dat niet minder dan de vorige zang
stukken met belangstelling door de vergadering
werd gevolgd. Zoowel de leden van het vrij tal
rijke vrouwen- en mannenkoor en die van het
orkest, als hij die even welwillend de leiding er
van op zich genomen had, de heer A. J. Wetrens,
hebben aanspraak op ieders erkentelijkheid en waar
deering voor hunne opluistering der feestviering.
Alvorens dan ook de samenkomst met het lied
der gemeente: „Zijn naam moet eeuwig eer ont
vangen", besloten werd, betuigde de redenaar aan
allen die ook maar op éénige wijze tot het wel
slagen der samenkomst hadden medegewerkt en
van huune ondersteuning of welwillendheid hadden
blijk gegeven, hartelijke» dank.
Hedenmorgen bad op de begraafplaats aan
de Mare de teraardebestelling plaats van den heer
D. II. Poelman, eersten onderwijzer aan de open
bare school n». 3 voor minvermogenden alhier.
Een schaar van vrienden volgde den lijkstoet, ter
wijl hij door ambtgenooten grafwaarts gedragen
werd. Op het. lijkkleed waren twee kransen ge
hecht, een van zijne laatste leerlingen, die rondom
het graf hadden plaats ge,nomen. Behalve vele be
langstellenden stonden daar ook de president der
plaatselijke schoolcommissie en de bestuurders van
het genootschap M. S. G. Door den heer Snoek,
leeraar aan de burger dag- en avondschool te Am
sterdam, oudsten vriend van den overledene, werd
een hartelijk woord te zijner nagedachtenis ge
sproken, terwijl de heer J. Wuyster, hoofdonder
wijzer der school, de verdiensten van den over
ledene in het licht stelde. Het lager onderwijs in
deze stad verliest in hem een zijner bekwaamste
mannen, die bij een hoog besef van plicht nederig
heid en eenvoud voegde.
Bij de Maandag gehouden aanbesteding van
levensmiddelen ten behoeve der vereeniging „Uit
Liefde" alhier, gedurende hetdeelseizoen 187980,
zijn aannemers geworden de heeren: A. Das, voor
gort a 0.125S/100 per liter; J. P. FonteiD, voor
rijst a 0081 0 per 5 hectogram, en W. F. Milders,
voor wit gebraakt brood a f 0.10'/, per 5 hectogram.
Wegens uit te voeren herstellingen aan de
brug over den Bijn aan het Haagsche Schonw is de
passage voor rij- en voertuigen, paarden en vee
over die brug gesloten van 29 October tot en met
3 November a. s. De passage van 's-Gravenhage
naar Amsterdam en omgekeerd moet plaats hebben
over Leiden. Wegens het inbangen van nieuwe
benedendeuren in de Mallegatsluis te Gouda zal
de scheepvaart door die sluis gestremd zijn van
den 7den tot en met den lOden November.
Alle postzegels en briefkaarten van vroe
gere uitgiften worden te rekenen van 1 Novem
ber buiten omloop gesteld. Wie na dien datum
andere postzegels en briefkaarten gebruikt, dan
de laatst ingevoerde, thans in gebruik zijnde,
wordt geacht zijne brieven of gedrukte stukken,
monsters enz. niet gefrankeerd te hebben en on
geldige briefkaarten te hebben verzonden, zoodat
zijne stukken als ongefrankeerde, met dnbbel port
worden belast. ïntusschen kan men gedurende
3 maanden, dns van 1 November 1879 tot 31
Januari 1880, zijn buiten omloop gestelde post
zegels en briefkaarten, zoo zij zich in ongeschon
den staat bevinden, op de postkantoren inwis
selen tegen geld of gangbare zegels en briefkaarten.
Bij de gisteren gehouden verkiezing van een
lid voor den gemeenteraad van Bodegraven, ont-