Maandag 13 October.
N°. 6029.
A0. 1879.
Tweede Blad.
LEIDSOH
DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per S maanden..........f 1.10.
Franco per post.l-*0.
Afzonderlijke Nommera.0.05.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
Van 16 regels1.05.
Iedere regel meer0.171*
Groolere letters naar plaatsruimte.
LEIDEN, 11 October.
Met een enkel woord maakten wij melding
van den belangrijken, opnieuw bewerkten catalo
gus van ons Stedelijk Museum van Oudheden en
Schilderijen. Hij bevat niet minder dan 1954
nommers en beslaat 175 compres gedrukte pagina's.
Reeds bij het enkel doorbladeren ontwaart men
welk een kostbare schat omtrent de geschiedenis
onzer stad, hare industrie enz. in de Lakenhal
vereenigd is, dank zij ook de belangstelling die de
commissie van vele harer stadgenooteD, hetzij door
geschenken hetzij door het in bruikleen afstaan
van verschillende meer of minder belangrijke voor
werpen, ondervond. Er wordt opnieuw een beroep
gedaan op ieder die iets op Leiden betrekkelijk
onder zijne bewaring heeft. Zijne voorwerpen zul
len met de meeste zorg worden bewaard en bij de
eerste opvordering tegen behoorlijk re?u worden
teruggegeven. Zooals reeds werd opgemerkt, doet
de commissie aan deze voor den bezoeker onmis
bare handleiding eenige regelen voorafgaan, het
een en ander vermeldende dat wel bij sommigen
niet onbekend zal zijn, maar dat toch ook meer
algemeen bij de Leidenaars mag gekend worden.
Ook zij moet nog erkennen dat de oorsprong van
Leiden in het duister ligt; toch zijn er enkele
gegevens die het min of meer waarschijnlijk ma
ken, hoedanig men zich dien voorstellen moet.
In de oudste aardlagen van de Breestraat, die
door menschenhanden daar zijn opgebracht, treft
men oud aardewerk aan, waaronder Romeinsche
potscherven zijn gevonden. De Romeinen hebben
dus eenmaal langs dien weg gewandeld en dat
verwondert ons niet, in aanmerking genomen de
uitgebreide nederzettingen, die zij langs den Rijn
in de buurt van Leiden hadden gevestigd bij
Koudekerk, Leiderdorp, Valkenburg en Katwijk.
Een sterkte hebben zij vermoedelijk hier niet ge
had, wellicht een veer en herberg bij de Hoog
straat. Gedurende de eerste eeuwen onzer jaartel
ling vernemen wij evenmin iets van Leiden, de
monumenten ontbreken; uit de vroege middel
eeuwen is alleen de Burcht overgebleven, waar
schijnlijk door de Noormannen gebouwd, ter be-
heersching van den Rijn en de Lee of Mare.
Sinds dien tijd kan men spreken van een versterkte
verging. In de oude stukken komt Leithen,
Leiden of ter Lee dan ook voor als in drie deelen
verdeeld, vermoedelijk de buurten van het Stad
huis, die van den Burcht, en van de Haarlem
merstraat of Marendorp.
In de 12de, of op het einde der 11de eeuw
werd Leiden tot stad verheven, en bestond toen
uit de vier vierendeelen van het gasthuis, het
want- of lakenhuis, het vleeschhuis en het wol
huis, die bij den blauwen steen door de Maars-
mansteeg en Choorsteeg van elkander waren ge
scheiden, begrensd aan de oostzijde door den Rijn,
aan de westzijde door de Langebrug, destijds een
water, en aaD de noord- en zuidzijde door het
water van de Steenschuur en het Rapenburg.
De eerste uitbreiding kreeg de plaats door een
toevloed volders nit Vlaanderen, die de Volders
gracht, thans de Langebrug, bezettendaarna door
het bouwen der St.-Pieterskerk in 1121. Daarop
verplaatste de graaf zijn domicilie uit Haarlem
naar Leiden en zijn krijthof of tornooiveld, boom
gaard en hoeve, werden rondom zijn gevangenis
en zijn paleis aangelegd. In de volgende eeuw
werd de overzijde van den Rijn, die van liever
lede bebouwd was, onder stadsbestuur getrokken.
Leiden heeft zijn opkomst en bloei te danken
aan de lakennering en aan de Academie; ver
maardheid aan het manmoedig doorstaan van het
beleg van 1574 en aan de talrijke kunstenaars,
aan wier hoofd staat Rembrandt Van Rijn.
Het was een gelukkig denkbeeld om alles wat
aan Leidens lot herinnerde, samen te brengen in
het gebouw der Lakenhal, op zich zelf een fraai
gebonw, maar tegelijk de Leidsche nering, de ader
van Leidens bloei vertegenwoordigende.
Het gebonw werd in 1640 ingericht met het
doel om de lakens te keuren en te prentenvan
buiten is het gebleven zooals het was, met uit
zondering van de grijs bepleisterde voorpui, de
deuren en ook het dak, waarin glasruiten zijn
geplaatst. Dat deze toevoegsels het gebouw niet
verfraaien, spreekt van zelf; het plan bestaat, zoo
mogelijk den voorgaanden toestand weder iü het
leven te roepen. De festoenen boven de ramen
zijn evenals de ornamenten op de poort en van
het frontespice aan de lakenbereiding ontleend;
vier basreliëfs stellen het handwerk voor; welk
doel men met de ledige nissen heeft gehad is nog
niet bekend; de architect was A. Van 's Grave-
sande. Het huis is thans van binnen geheel ver
bouwd, alleen de bovenzijkamer links is bewaard
gebleven de muur met eikenhouten beschot scheidt
deze van de overige vertrekken; boven dit beschot
werk prijkte vroeger de schilderij der staalmeesters
van Jan De Baen.
In de kamer daartegenover vindt men den ouden
schoorsteen nog met de schilderij der staalmeesters
van Karei De Moor en in de achterkamer rechts
een dergelijken schoorsteen, doch eenvoudiger en
met eikenhouten mantel.
De pogingen der Museum-commissie, bij de
gestichtsbesturen aangewend, om de onder hen
berustende voorwerpen voor het Museum in bruik
leen af te staan, werden met gunstigen uitslag
bekroondde grootste en schoonste verzameling
kwam van het Heilige Geest of Arme wees- en
kinderhuis; doch de lijst der in bruikleen afge
geven stukken bewijst dat geen enkele inrichting
is achtergebleven, behalve het Hoogheemraadschap
van Rijnland, dat zelf een zoogenaamde rariteiten
verzameling bezit in de in onden stijl herstelde
hoofdzaal van het fraaie Rijnslandshuis. Wij kun
nen den kenners van schoone kunsten en geschie
denis aanraden deze zaal een bezoek te brengen,
evenzeer als aan het Stadhuis, waar zoowel de zalen
en de schilderstukken als de tapijtwerken, daarin
aanwezig, de aandacht verdienen.
Gemengd Nieuws.
Als verdacht van den moord gepleegd
te hebben op den onbezoldigden rijksveldwachter
H. Coremans, tevens speciaal opziener der jacht
en visscherij van den heer Gihoul te Essehen, is
ouder de gemeente Rozendaal gearresteerd J. Jonge-
neelen te Nispen, in de nabijheid van wiens woning
de verslagene doodgeschoten werd gevonden.
Een vleeschhonwer te Arnhem, de
heer A. S. Salomons, heeft bij circulaire aan zijne
begunstigers kennis gegeven, dat hij zijne vleesch-
prijzen met 20 cent per kilo heeft verminderd.
Bij den tegenwoordigen stand der veeprijzen
schrijft hij is 10 cent geen afslag, veel minder
5 cent, maar wel 20 cent per kilo.
Bij vonnis van het hoog militair ge-
rechtshof, in hooger beroep gewezen, te 's-Hertogen-
bosch uitgesproken, zijn J. P. v. D. en J. H.
G., beiden maréchaussee te paard, veroordeeld ieder
tot één jaar cellnlaire gevangenisstraf, wegens in
de uitoefening hunner bediening zonder wettigen
grond gebruik maken van geweld tegen eenige
burgers, waardoor twee dezer personen zijn gewond
geworden, met het 'gevolg dat een dezer lieden,
door het bekomen van zwaar lichamelijk letsel,
gedurende meer dan twintig dagen is verhinderd
geworden persoonlijken arbeid te verrichten, ge
paard aan verzachtende omstandigheden.
De heer S. Chatwood, brandkasten-
fabrikant te Londen, heeft het bekende voorstel
van den heer E. Vogel Jr. te Middelburg niet
aangenomen. Hij wil alleen om f 6000 wedden,
terwijl de winner die gelden aan de algemeene
armen te Arnhem moet afstaan.
Men verneemt, datte Stadskanaal een
vrouw haar man vergiftigd heeft en daarna zelve in
den regenbak is gesprongen. Zij is verdronken, maar
men hoopte den man nog in het leven te be
houden.
Blijkens een gisteren ontvangen tele-
graphisch bericht van den opper-postdirecteur te
Keulen, is aldaar niets bekend omtrent de in
hechtenisneming van den voortvlucht.igen post-
conducteur Peter Ehrhardt.
Omtrent den apothekersbediende Wal-
der, die te Parijs den apotheker Lagrange en zijn
dienstbode vermoordde, verneemt men dat hij
aan mevrouw Lagrange een brief heeft geschre
ven, gedateerd uit Parijs en te Rouaan op de
post gedaan, waarin hij haar kennis geeft van de
moorden die hij gepleegd had om te stelen en
dat als hij in Amerika fortuin zou gemaakt heb
ben, hij haar de uit een koffer gestolen 2000
franken zou teruggeven. Mevrouw Lagrange echter
zegt dat de koffer juweelen, zilverwerk en onge
veer 10,000 franken aan geldswaarde bevatte. De
beide lijken waren, vreeselijk in het gelaat ver
minkt, in een kelder gevonden. Daarnaast lag
een bebloede stamper. Men weet dat Walder de
richting naar Havre heeft genomen, maar gelooft
dat hij weer te Parijs teruggekomen is, waar ijverig
naar bem gezocht wordt.
Eene dépêche uit Constantine (Al
giers) meldt, dat aldaar onlangs bij gelegenheid
der wedrennen twee tribunes zijn ingestort, waar
door zeventig personen zwaar gewond zijn, van
welke men eenige in de ambulance op het terrein
zelf heeft moeten amputeeren. De gekwetsten zijn
naar het hospitaal overgebracht.
De „Golos" vermeldt het volgende
merkwaardige geval uit de Russische rechtspraak.
Tusschen het einde van 1877 en het begin van
1879 werden te St.-Petersburg herhaaldelijk brie
ven vermist en eindelijk viel de verdenking op
een brievenbesteller, Alexeyeff genaamd, in wiens
woning bij eene huiszoeking dan ook de duide-
lijke bewijzen van schuld gevonden werdenge
opende brieven met en zonder geldswaarde, om
slagen enz. De beschuldigde ontkende niet, dat
hij die brieven verduisterd had en daarvoor vrij
aanzienlijke sommen had genoten, maar hij bracht
te zijner verschooning in het midden, dat hij
dikwijls beschonken was en ook geen tijd had
om alle brieven te bezorgen, die hem werden
toevertrouwd. De jury verklaarde hem toen „niet
schuldig" en hij werd vrijgesproken.
Te Par ij s zijn twee luchtballons op-
gestegen, die door een metalen draad van 120
meter aan elkander verbonden waren, waarlangs men
van den eenen naar den anderen ballon telegrafeerde.
