DAGBLAD.
Woensdag 9 Juli.
X°. 5948.
A0. 1879.
„Aan de groote klok hangen."
LEIDSCH
PRIJS DEZER COURUSTt
Voor Leiden per 8 maanden.l.KK
FraDvo per post.1.4Ö.
AlzeudeiGjke Nommers 0.05.
Deze Courant wordt dagelijks, met nitzondering
ran Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
F RUS DER ADYEBTEHTXEUl
Van 1S regel*..LO».
Iedere regel meer...............,.......' 0.17%.
Grootnre lettere Diar ptuuroimte.
(Ingezonden.)
„Spreekwoorden zijn de wijsheid der natiën", zeide
Baconen stellig is geen spreekwoord zoo toepasselijk
op onze natie als het bovenstaande. Men hangt in
Nederland alles aan de „groote klok"en als er geene
groote klokken meer zijn, aan de kleine klokjes.
Men heeft van dit Boeddhistische-godsdienst-muziekin-
strumer.t eene plaag gemaakt voor gansch de wereld.
Niet alléén dat men de openbare uurwerken met klok
kenspellen voorzien heeft, die een geheel jaar lang
denzelfden vervelenden dreun tjingelen, waarvan boven
dien, door de hoogte waarop zij geplaatst zijn, de
halve tonen wegvallen, en de melodie dus geheel ver
minkt wordt; neen! ook alle kerken zijn met klok
ken behangen geworden, en bimbammen op kerkelijke
feestdagen tot vervelens toe hun eentonig geklep, niet
bedenkende dat zij zich daardoor prostitueeren, even
als eene vrouw die zich opzichtig gedraagt.
„Die Frauen sollen sein wie die Kirchen sohehr
[und rein
Und wiederum nicht wie die Kirchen sie sollen
[nicht mit allen Glocken zur Anbetung einladen"
zeide eens een Duitsch dichter; en het klokgelui op
Zon- en andere feestdagen heeft op mij altijd den
indruk gemaakt van het slaan op de Turksche trom
voor eene kermistent door den bontgejakten hans
worst die de „Burgers, Boeren en Buitenlui" met alle
geweld noodigt binnen te treden.
Die naar de Kerk wil, behoeft niet er heen gelokt
te worden door een heidensch klokgelui, evenmin als
dat zij die naar Opera, Concert of Komedie gaan
willen noodig vinden dat dit door klokgelui worde
aangekondigd. In Haarlem is men dan ook reeds zoo
verstandig geworden het aangaan der kerken niet meer
door klokgebimmel aan te kondigenalhoewel men
daar toch nog altijd des avonds een half uur lang
verveeld wordt door het gezanik der zoogenaamde
„damiaatjes," die men, daar de echte toch reeds
lang verdwenen zijn, gerust in den tinkroes wer
pen konde.
Het grootste en hinderlijkste misbruik echter dat
van de klokken hier te lande gemaakt wordt, is dat
bij gelegenheid van „Brand", waarbij men degeheele
burgerij eener stad gedurende een uur uit hare nacht
rust stoort door het kleppen der zoogenaamde brand
klok. En niet alléén voor één uur néén! voor
zenuwachtige menschen of voor zieken is dat „akelige
brandgelui" eene stoornis voor de geheele verdere nacht
rust. Het excuus, dat men daarmede de schutterij moet
wekken, is géén excuus. Het is onbillijk dat, zooals
in Leiden, eene bevolking van in de 40,000 inwoners
wakker geschrikt worde ten behoeve van één piket
dienstdoende schutterij.
Er was een tijd, in mijne jeugd, dat een brand
binnen Leiden zulk eene zeldzaamheid was, dat den
enkelen keer (als ik mij wel herinner, eens in de
twee of drie jaar) dat een brand plaats had, het
wel de moeite waard was, om er eens zijne nacht
rust aan op te offeren. Maar sinds onze vaderstad
het voorbeeld van „groote steden" volgen gaat, en
er thans tusschen de 12 en 18 branden 's jaars
plaats hebben, dient zij ook ten opzichte der brand-
blussching het voorbeeld dier groote steden te vol
gen, en dus:
1°. eene vaste brandweer op te richten, en
2°. de schutterij te ontheffen van de verplichting
der brandwacht, en die aan het garnizoen op te dragen.
Eene vaste brandweer is allernoodzakelijkst; want
gewoonlijk verschijnt de stoombrandspuit eerst als de
brand reeds half gedaan is. Want voordat de paarden
uit hunne stallen gehaald zijn, stoom opgemaakt, de
brandmanschap opgezeten en de spuit ter plaatse is,
verloopt meer dan een half uur, een verlies van tijd
dat de vlammen meesterlijk weten te gebruiken.
Door eene vaste brandweer zoude de kwaadwillige
brandstichting grootendeels gefnuikt worden. Thans
komt de brandweer gewoonlijk zóó laat, dat zij zich
er alleen toe bepalen kan den voortgang van den
brand te stuiten, zoodat de sporen van het misdrijf
(bijaldien het mocht gepleegd zijn) onherroepelijk uit
gevaagd zijn. De kwaadwillige kan zich dus hierop
verlaten, en dit vergemakkelijkt zijn opzet. Stonden
de spuiten geladen en bemand op hunne posten, zoo
zoude de brand wezenlijk kunnen „gebluscht" worden,
eer nog de oorzaak van den brand mede ver
brand was.
In de tweede plaats is het onbillijk de burgers die
schutterplichtig zijn, na hun vermoeiend dagwerk nog
te dwingen den geheelen nacht te staan schilderen
in eene brandstraat zonder dat zij daarom ont
heven worden van de verplichting den volgenden dag
weder aan hun dagwerk te gaan. Voor zulke diensten
zijn militairen de aangewezen wacht, opdat zij ten
minste iets retourneeren voor de zware opofferingen
die de burgerij zich moet laten welgevallen om eene
kostbare legermacht te onderhouden. Deze zouden die
wacht ook veel sneller, beter en doelmatiger vervui
ler, daar zij bijeen gehuisvest zijn, niet eerst naar
hunne uniform behoeven te zoeken en van vrouw en
kroost afscheid te nemen.
Hiermede zou dan het „brandklokgelui" kunnen
afgeschaft worden. Het is vroeger reeds bewezen, dat
de torenwachter nog nooit het eersteen brand ont
dekt heeft, en een zeer aanprijzenswaardig voorstel
tot invoering van electrische brandsignalen is reeds
vroeger in deze courant gedaan.
Een signaal naar de kazerne zoude in veel korter tijd
dan dit nu bij de „klokkenluiders" het geval is, een piket
wachtsoldaten naar de plaats des onheils brengen
de brandweer die op hare posten staat, kan ook on
middellijk verschijnen, en zoo wordt het gevaar voor
uitbreiding verminderd, en de ramp spoediger gekeerd,
zonder dat het noodig is een veertigduizendtal vreed
zame burgers van hunne welverdiende nachtrust te
berooven.
Een brand gaat slechts hun aan die er bij betrok
ken zijn: dus hem bij wien de brand woedt, en hun
die den brand blusschen moeten, benevens de onmid
dellijke buren. Deze laatsten hebben geen brandklok
noodighet geratel der spuiten, de vuurgloed en het
schreeuwen op straat zullen hen eerder wekken dan
de brandklok, waaronder velen hunner ongestoord door
slapen. Een electrisch signaal wekt de brandweer, de
politie en het garnizoen, en zoo zal men er ook ein
delijk toe kunnen geraken dat niet elk brandje „aan
de groote klok gehangen" behoeft te worden en dui
zenden wien de brand niets aangaat wakker te kleppen.
Ik merk op dat ik gceoe „oratio pro domo" hoad, daar
ik de jaren van schatter- en brandweerdienst reeds lang te
boven ben.
LEIDEN, Juli.
Door de geneeskundige staatscommissie alhier
is heden het getuigschrift uitgereikt aan den heer
M. Van de Stempel, doctorandus, en daarmede de
zitting gesloten.
De faculteit van rechtsgeleerdheid aan de
Leidsche hoogeschool heeft de ingezonden prijs
verhandeling „over de verschillende wijzen waarop
naar het Romeinsche en het hedeudaagsche recht
bezit door derden verkregen en verloren wordt"
met goud bekroond. Bij opening van het naam
briefje bleek schrijver te zijn de heer H. L.
Drucker, candidaat in de rechten te Leiden. Niet
onopgemerkt mag blijven, dat dit binnen weinig
jaren de derde jongeling uit Voorschoten is,
wiens antwoord met goud of zilver bekroond
werd. Allen genoten hunne eerste opleiding
aan de openbare lagere school aldaar en waren later
leerlingen van de hoogere burgerschool te Leiden.
Het eerste gedeelte van liet notarieel examen
is met gunstig gevolg afgelegd door den heer
J. C. Van Bergeyk te Leiden.
De 1ste luit. J. M. Brants, van de zesde
afdeeling vesting-artillerie te Helder, is overge
plaatst naar het 2de reg. veld-artillerie en inge
deeld bij een der batterijen te Leiden.
Uit het hedenmiddag ontvangen verslag van
den toestand der gemeente over 1878 blijkt, dat
de werkelijke bevolking op 31 December 11. be
stond uit 19,528 mannelijke en 21,712 vrouwe
lijke, te zamen 41,241 personen, daar gedurende
den loop van het jaar de bevolking eene vermeer
dering onderging van 118 m. en 146 vr., te zamen
264 personen. Onder het totaal der bevolking zijn
ook begrepen 334 m. en 46 vr. behoorende tot
de landmacht. Het getal geborenen, levende, be
droeg 741 van het mannelijk en 725 van het vrouwe
lijk geslacht, samen 1466 en dat der levenloos aan-
gegevenen samen 78. De sterfte in de gemeente,
zonder levenloos aangegeven, na aftrek van de
elders woonplaats hebbenden (91) en met inbegrip
van de alhier woonachtigen in andere gemeenten
overleden (21) bedroeg 561 m. en 556 vr., samen
1117. Er werden 333 huwelijken gesloten. Het
getal overledenen in het academisch ziekenhuis
bedroeg 147, waarvan er 77 woonachtig waren in
andere gemeenten.
De verdeeling der bevolking naar de onder
scheidene godsdienstige gezindten (wettige be
volking) is als volgt: Ned. Hervormden 12,818
m. en 13,842 vr., samen 26,660Fransche of
Waalsche Hervormden 412 m. en 432 vr. :844;
Evang. Lutherschen 484 m. en 502 vr.: 986;
Hersteld Evang. Luth. 8 m. en 18 vr.26;
Doopsgezinden of Mennonieten 108 m. en 129
vr.237Remonstranten 95 m. en 136 v.
231Christelijk afgescheidenen 599 m. en 606
vr.1205; Roomsch-Katholieken 4719 m. en
5716 vr.10435; oud-Roomschen of van de bis
schoppelijke clerezy 20 m. en 36 vr.56Neder-
duitsche Israëlieten 236 m. en 281 vr.517;
tot geene der genoemde en nog acht andere ge
zindten die hier geen vertegenwoordigers tellen be-
hooren 29 m. en 15 vr., samen 44.
- De verkiezing voor de Tweede Kamer door
het overlijden van jhr. J. L. Cremer Van den
Berch van Heemstede, in het hoofdkiesdistrict
Leiden zal plaats hebben op Dinsdag 29 Juli. e. k.
en zoo herstemming noodzakelijk is, zal die ge
schieden op Dinsdag 12 Augustus daaraanvolgende.
De kiesvereeniging te Woubrngge heeft als
caudidaten gesteld voor de verkiezing van drie
raadsleden, op den 15den Juli e. k., de aftredende
leden, de heerenW. Den Hertog, P. De Ridder
en M. Kroes.
In het verkeer met Frankrijk kan i* het ver
volg mede gebruik worden gemaakt van brief
kaarten met betaald antwoord. Het port van een
vooraf betaald antwoord is hetzelfde als dat van
de briefkaart zelve, namelijk 5 cent.
Met den lsten October e. k. zullen bij het
departement van oorlog, na vergelijkend examen,
één of twee tweede klerken worden aangesteld op
eene jaarwedde van f 400. Het examen zal plaats
hebben in September. De aanvragen tot toelating
daartoe behooren door de ouders of voogden van
de adspiranten bij op zegel gesteld request uiter
lijk op den 6den September bij bet. departement-
van oorlog zijn ingediend en moeten vergezeld zijn
van de noodige bewijsstukken.
Uit Nenwied is gisteravond de tijding ont
vangen dat prinses Vou Wied voorspoedig is be
vallen van eene dochter, die evenwel kort na de
geboorte overleed. De prinses bevindt zich, volgens
heden nader ontvangen bericht, redelijk wel.
Voor de tentoonstelling van pluimgedierte,
die 13, 14 en 15 September op het terrein van
het zoölogisch genootschap 's-Ilage zal gebonden
worden, en waarbij S gouden, 15 verguld zilvereD,
