N\ 5834.
Vrijdag 21 Februari.
A0. 1879.
LEIDSCÏÏ
DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURAJiT:
Voor Leiden per 3 maanden1.10.
Franco per post1.40.
Afzonderlijke Nommcrs0.05.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzonderiug
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVERTEiVriEN!
Van 16 regels af 1.05.
Iedere regel meer0.174*
Grootere letters naar plaatsruimte.
Militarisme en Anti-dienstvervanging.
De Nedi-rlandsche natie is nu eenmaal geen
volk van militairen. Wie dat zou willen looche
nen, zou toonen een volslagen vreemdeling te zijn
in de geschiedenis van zijn eigen land. De geest
van het anti-militarisme is den Nederlander van
ouds in merg en been gevaren. En geen wonder!
Koophandel en zeevaart, landbouw en nijverheid
ze kennen geen grooter vijand dan het militair
despotisme
Despotisme! Niet onvoorbedaehtelijk vloeide
dat woord ons uit de pen. Naast die ééue don
kere schaduwzijde, het onttrekken der beste krach
ten aan zoo menige bron van bestaan, die daar
aan groote behoefte heeft, doet zich nog een an
dere, niet minder somber getinte schaduwzijde
voor, die, welke wijst op den volslagen slaafschen
toestand, waarin hij wordt geplaatst, die door het
lot wordt aangewezen om de wapens te dragen
in 's lands dienst.
Het geruchtmakende voorbeeld, dezer dagen in
schier alle dagbladen besproken, kan daarvan weer
ten bewijze strekken. Een zware-, een lijfstraf
op een soldaat toegepast en dat nog wel voor een
verzuim, dat hij volgens het oordeel van allen,
die de zaak onderzochten, op gcenerlei wijze had
kunnen vermijden. Stel u voor een oogenblik in
de plaats van den man. Welk een gevoel van ver
ontwaardiging Voorzichtig, de man is sol
daat en van verontwaardiging of gevoel van eigen
waarde zelfs geen sprake. Militaire discipline, dat
is bet wachtwoord, hetwelk voor hem geldt. In
verzet komr-n bij den krijgsraad, ja, dat kan bij.
Maar er zijn enkele gevallen en sommige personen,
waarin en omtrent wie men tot dat verzet niet
zoo heel gemakkelijk overgaat.
Die zaak maakte gerucht, zooveel gerucht zelfs,
dat alle groote bladen als om strijd naar middelen
zoeken om dergelijke feiten te voorkomen. Het
eene wil een beroep op den krijgsraad, het andere
zoekt baat bij den minister van oorlog, een derde
weder wil de zaak in de Tweede Kamer te berde
brengen, en intusschen heeft de soldaat, neen,
wat meer zegt, de milicien, zijn straf ondergaan,
acht dagen cachot, om den anderen dag op water
en brood, om niet te spreken van de boeien,
waarvan men nu opeens, te recht of ten onrechte,
niet meer hoort gewagen. Al die pogingen der
dagbladen, ze getuigen opnieuw op welsprekende
wijze voor onze stelling: de Nederlandsche natie
is geen volk van militairen. Wat in een militair
land als b. v. Duitschland met stilzwijgen zou
worden voorbijgegaan, doet hier te lande in de
pers, ja in de samenleving een waren storm opgaan.
Dat achten wij een gelukkig teeken. Voor den
milicien, den man door het lot aangewezen om
de wapens te dragen en wien het ontbrak aan de
middelen om een ander in zijn plaats te stellen, zal de
sympathie, die hij in zijn weinig benijdenswaar
dig lot hij het algemeen mocht ondervinden, althans
een wezenlijke troost zijn.
Minder sympathie, ja werkelijke antipathie zal
dat gebeurde doen ten deel vallen aan het Anti-
dienstvervangingbond, het lichaam dat zich als
hoofdbeginsel voorstelt de afschaffing der dienst-
vervanging en als einddoel de invoering van den
algemeenen dienstplicht zooveel mogelijk van allen
zonder onderscheid.
Maar wie, die ook maar eenigszins belang stelt
in het lot zijner zonen, zou met het oog op feiten
als het hier boven vermelde zijn adhaesie kunnen
schenken aan liet beginsel, door het Anti-dienst-
vervangingbond voorgestaan, en daardoor meewerken
om eerlang ook zijn eigen zoons bloot te stellen
aan het ondergaan van dergelijke grievende erva
ringen P
Neen, voorwaar, we zijn geen Romeinen, die
onze kinderen voor het vaderland ten offer zouden
brengen. Heel verheven, zoo verheven zelfs dat
men er eenigszins duizelig van zou worden. Neen,
wij, zonen der 19de eeuw, bewegen ons wat lager
bij den grond, of, juister gezegd, wij hechten wat
meer aan de belangen en de lotgevallen onzer
kinderen. Het vaderland, ja, is ons dierbaar, maar
dan toch omdat „onze wieg er stond" en ook die
onzer kinderen. Eu daarom, onze zonen, die ook
in die wieg sluimerden, wij zullen ze zooveel
mogelijk beschermen tegen de alles behalve aan
gename ervaringen, die hun deel zouden kunnen
wordeu bij het dragen der wapenen in den dienst
des vaderlands.
De onderscheiding van milicien te zijn, milicien,
nog steeds, ondanks het reeds zoo veeljarig bestaan
van het Anti-dienstvervangingbond blootgesteld
aan de tallooze kwellingen, die hij, meer dan het
publiek wel vermoedt, van zijn meerderen vooral
in lagen rang aanhoudend ondervindt; in veelal
onzuivere, slecht geventileerde en soms nog slechter
verwarmde kazernen gehuisvest; op één lijngeplaatst
met oudgedienden, nommerverwisselaars en plaats
vervangers, die, bij uitstek bedreven in het uit
braken van de ergerlijkste vloeken en het inzwelgen
van walgelijke hoeveelheden sterkedrank, een toon
beeld van zedenbederf opleverenmet alle andere
militairen „beneden den rang van officier" veelal
uit het openbaar maatschappelijk verkeer geweerd
blootgesteld eindelijk, als ware dat alles nog niet
genoeg, aan zware en onverdiende straffen zie,
die onderscheiding verlangt geen rechtgeaard Neder
lander voor zijn zonen.
Voorzeker, de laatste dagen waren het Anti-
dienstvervangingbond niet gunstig.
LEIDEH, 20 Februari.
Zaterdag a. s. zal de vereeniging „Het Me
talen Kruis" alhier in de Stadszaal baar 25-jarig
bestaan herdenken. Verschillende vereenigingen
zullen tot opluistering dier feestelijkheid hunne
medewerking verleenen.
Zelden heeft een onderneming zooveel belan-
gelooze en welwillende medewerking ondervonden
als dit met de soiree van morgenavond het geval
is. Zoo zal, naar wij vernemen, de bovenzaal, voor
deze gelegenheid als foyer ingericht, worden gestof
feerd door de heeren Van Ewijk en Groen, terwijl
de heeren D. Sala Zonen de spiegels en de heer
S. H. Molenbroek de meubelen daartoe zullen
beschikbaar stellen. Goed voorgaan in het een,
doet goed volgen in het ander.
Vrijdag 21 Maart e. k. zal door de hoofd-
administratië» van de hierna vermelde corpsen, in
hunne daarbij aangeduide garnizoensplaatsen, wor
den aanbesteed de levering van 222 remontpaardeu,
waarvan het getal voor elk corps is bepaaldvoor
het 2de regiment huzaren te Venloo op 41, voor
het 3de regiment huzaren te 's-Gravenhage op
17, voor het 4de regiment huzaren te Leiden op
62, voor het 2de regiment veld-artillerie te 's-Gra-
venhage op 60 en voor het regiment rijdende
artillerie te Amersfoort op 42 stuks.
Door de heeren A. J. E. baron Van Ittersum
te Bennebroek, mr. W. Jager Gerlings en J. II.
Krelage te Haarlem, Jhr. J. B. Van Merlen en
mr. B. J. Muller te Heemstede worden pogingen
in het werk gesteld tot het oprichten van eene
afdeeling „Haarlem en omstreken" der Ned. Maatsch.
voor tuinbouw en plantenkunde, waartoe Vrijdag
7 Maart in de sociëteit „Vereeniging" te Haarlem
eene vergadering zal gehouden worden.
Aan dr. A. De Jong, privaat-docent in de
psychiatrie aan de universiteit van Amsterdam, is
de leiding opgedragen van den geneeskundigen
dienst in het Nederlandsch Israëlietisch krank
zinnigengesticht in die gemeente. Dat gesticht,
waarin zich op het oogenblik 138 patiënten be
vinden, zal nu worden dienstbaar gemaakt aan het
hooger onderwijs, zoodat door dr. De J ong voortaan
ook daar college zal worden gegeven.
De tweede en derde verdieping van het rijks
museum van schilderijen te Amsterdam zullen vau
3 tot 24 Maart voor het publiek gesloten zijn.
De bouw van een school met onderwijzers-
woning te IJmuiden zal weldra worden aanbesteed.
De begrooting is, naar men verneemt, f 23,000.
De school zal worden geplaatst op het Willemsplein.
Naar „Het Vaderland" verneemt is bij de
Tweede Kamer ingekomen de memorie van ant
woord op het voorloopig verslag betreflende het
ontwerp tot wijziging van enkele bepalingen der
wet op het middelbaar onderwijs. In hoofdzaak
handhaaft de minister zijn ontwerpde verandering
van eenige beteekenis is daarin gelegen, dat volgens
de gewijzigde voordracht niemand de akte B zal
kunnen verkrijgen, die niet in het bezit is van
de akte A.
In de laatst gehouden vergadering der
Deventer werkliedenvereeniging is besloten, in
den loop van den zomer een wetenschappelijk
reisje te maken naar Arnhem, tot het bezoeken
der tentoonstelling, welke dit jaar zal worden
gehouden. Staande de vergadering lieten 25 leden
zich voor dit doel inschreven.
Vanwege den Koning is aan dr. L. R.
Beynen te 's-Hage een zilveren theeservies met blad
en koffiekan aangeboden, als een bewijs van waar-
deering der lessen in de Nederlandsche taal
en letterkunde, door genoemden geleerde aan de
Koningin gegeven. Op verzoek van H. M. wordt
dit onderricht thans weder voortgezet.
De Amst. Crt. spreekt het bericht tegen,
dat prinses Hendrik het verlangen zou hebben
kenbaar gemaakt, dat de fonteinen als nationaal
huldeblijk ter gelegenheid van haar huwelijk met
wijlen prins Hendrik niet zullen worden opge
richt. Van zulk een verlangen is bij het hoofd
comité niets bekend, en II. K. II. heeft eerst
Dinsdag kennis gekregen van het rapport van de
jury over de drie bekroonde ontwerpen.
Bij koninklijk besluit is bepaald, dat de
bootsmans- en schiemansmaat der marine, tot nu toe
den graad van korporaal bekleedende, voortaan
den graad van sergeant zullen kunnen bekleeden
en distinctieven op de beide bovenmonwen zullen
dragen. Bij gemeld besluit is tevens bepaald hunne
maandelijksche soldij, de opneming in het vaste
corps en de uit te betalen gelden bij het aangaan
eener verbintenis.
De 300-jarige herdenkdag van het sluiten
der Unie van Utrecht werd te Grand Rapids in
Michigan door een sedert vijf jaar aldaar bestaande
Hollandsche onderlinge vereeniging gevierd op
23 Januari, door het houden van een optocht met
fakkellicht, begeleid door een militair muziekcorps,
het houden van aanspraken door een zevental
Hollanders, het zingen van toepasselijke liederen
en de uitvoering van eenige muziekstukken. Voor
het gebouw, waarin het feest werd gegeven, was