N°. 5666.
A0. 1878.
Dinsdag
6 Augustus.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
LEIDSCÏÏ
PRLJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 8 maanden......1.10.
Franco per post......V."n..e 1.40l
Afzonderlijke Nommers0.05.
PRIJS DER AD VERTEN TIEN
Tm 18 regels1.05.
Iedere regel meer0.17$.
Greotere letters naar plaatsruimte.
LEIDEN, A Augustus.
Dr. J. A. Beyerman heeft het beroep bij de
Remonstrantsch-Gereformeerde gemeente alhier aan
genomen.
Gistermorgen werd ds. Yan der Linden bij de
Christelijk-Gereform. gemeente (Hooigracht) alhier
ingeleid en bevestigd door zijn aftr. ambtsbroeder
ds. J. H. Donner, die 27 jaren lang haar voorganger
was geweest en tot tekst had gekozen 1 Korinthe
3 vs. 6 en 7, terwijl 's namiddags de nieuwe
leeraar zijne eerste rede hield naar aanleiding van
Psalm 121 vs. 1 en 2.
Bij de heden gehouden openbare verkoo-
ping van cokes van partijen van 100, 50, 10 en
5 hectoliters waren de hoogste prijzen 26.00,
f 13.50, f 2.90 en f 1.35; de laagste f 26.00,
f 13.50, f 2.70 en f 1.35.
Ds. P. A. J. Noordink te Aarlanderveen
heeft voor het beroep naar Idsegahuizen bedankt
en ds. J. Yan Walsem te Alphen aan den Rijn
voor dat naar Veenendaal.
Aan 's Konings commissarissen in de onder
scheidene provinciën des rijks is medegedeeld, dat
de lotelingen voor de lichting van 1878, die bij
de bereden corpsen zijn ingedeeld, den lsten Oc
tober a. s. in werkelijken dienst moeten worden
gesteld.
Men leest in de Prov. N.-B. en 's-Hert. Crt.
Donderdag-morgen werd alhier grafwaarts gebracht
het stoffelijk overschot van den heer J. J. Knotter
uit Leiden, welke, alhier bij ees familie gelogeerd,
11. Zondag-middag te Klein-Deuteren in de uit
spanning van den heer De Leeuw plotseling onge
steld werd en overleed, niettegenstaande onmiddel
lijk geneeskundige hulp werd verleend. Het behoeft
nauwelijks gezegd, dat dit plotselinge sterfgeval
op de aanwezigen diepen indruk maakte.
-In den loop van October a. s. viert Ant
werpen het 25-jarig bestaan van zijn nationaal
tooneel. De rederijkerskamer „De Olijftak" is van
meening, dat het hoogst nuttig zou wezen alsdan
een congres te beleggen, ten einde aan alle be
voegde en belangstellende personen de gelegenheid
te verschaffen hunne deukbeelden betrekkelijk het
verkeerde en ontbrekende van het tooneel bloot
te leggen. Nu het kunst en volksbeschaving geldt,
ligt voor eiken waren Nederlander geen afstand.
Geschreven redevoeringen worden niet toegelaten.
Ter gelegenheid van het congres zullen het stads
bestuur van Antwerpen en „De Olijftak" buiten
gewone feesten inrichten, waaronder gala-vertoo-
ningen, muziekuitvoeringen en, om de werkzaam
heden te besluiten, een banket bij inschrijving. De
regelings-commissie zal bij de besturen der spoor
wegen de noodige stappen aanwenden om voor de
congresleden een vermindering van reiskosten te
bekomen. De prijs der kaart voor lidmaatschap is
bepaald op 3 fr. voor België en f 1.50 voor
Nederland. Secretaris is de heer V. Ceulemans,
onder-voorzitter van „De Olijftak".
Uit Apeldoorn wordt aan de „Standaard"
gemeldDe deputatie voor de aanbieding van het
volkspetitionnement aan Z. M. den Koning, be
staande uit jhr. mr. Elout van Soeterwoude en 20
andere heeren, heeft Zaterdag eene audiëntie bij
Z. M. op het Loo aangevraagd, welke zeer be
reidwillig verleend is en 's namiddags te halftwee
plaats had.
Ook de deputatie, belast met de adressen van
ruim 400 kerkeraden, werd tegelijkertijd op het
paleis toegelaten.
Ds. P. \an Son, voor de deputatie der kerke
raden, voerde het eerst het woord. Daarna sprak
de heer Elout. De Koning dankte voor de goede
woorden Z. M. toegesproken, verklaarde dat het
hem een genoegen was geweest de deputatie op
het Loo te ontvangen en betuigde zijne hooge
belangstelling. Z. M. gaf de verzekering, met al
de leden van zijn Huis niets anders te bedoelen
dan het geluk van Nederland. „Leve Nederland
riep Z. M. ten slotte, dat door de deputatie met
„Leve de Koning!" beantwoord werd. Prof S.
Yan Yelzen besloot met den Koning dank te
zeggen voor de hartelijke ontvangst. De voorzitter
der deputatie, de heer Elout, werd door Z. M.
den Koning aan tafel genoodigd.
De uitnoodiging, aan 240 bewoners der
Amsterdamsche Kal verstraat gericht, tot eene bij
eenkomst in het „Café Suisse", om over de
wenschelijkheid te spreken van des avonds te acht
uren de winkels te sluiten, werd slechts door 54
winkeliers bijgewoond. Het voorstel van drie win
keliers, die deze vergadering hadden uitgeschreven,
om tot sluiting over te gaan, werd in stemming
gebracht en verworpen met 38 tegen 16 stemmen,
waarna de volgende motie werd aangenomen: „De
vergadering, de wenschelijkheid erkennende dat de
magazijnen des avonds te acht uren worden ge
sloten, acht dezen maatregel voor het oogenblik
nog onuitvoerbaar, doch behoudt zich voor langs
anderen weg het doel te bereiken.
De erfgenamen van wijlen den heer mr. O.
C. J. Yan Hogendijk van Domselaar hebben zijne
stichting te Tiel geschenken aan de diaconie der
Hervormde gemeente aldaar, niet te 's -Hage, zooals
werd gemeld.
Yolgens bij de regeering ingekomen bericht
zal in Augustus 1876, te Sidney (Nieuw-Zuid-
Wales), eene internationale tentoonstelling van
voorwerpen van landbouw, nijverheid en kunst
gehouden worden. Tot het verkrijgen van inlichtin
gen wordt verwezen naar de Nederlandsche Maat
schappij ter bevordering van nijverheid te Haarlem,
en naar de Hollandsche Maatschappij van landbouw,
aan welke het programma is toegezonden.
De volgende ambtenaren bij de administra
tie der posterijen zullen hunne functiën uitoefenen
als volgt, te wetende commies 2de kl. H. Hel
ling op het bureau van den inspecteur der poste
rijen te Utrecht, en de commies 4de kl. H. W.
Tijdeman, ten postkantore te Meppel.
De gewone audiëntiën van den minister van
financiën, van den minister van oorlog en van den
minister van waterstaat zullen Donderdag a. s.
niet plaats hebben.
Het stoomschip „Madura" vertrok Zaterdag
van Nieuwediep naar Java, en de „W. A. Scholten"
van Rotterdam naar Nieuw-York.
De Eerste Kamer heeft heden een achttal
aan de orde gestelde wetsontwerpen unaniem aan
genomen. Alleen tegen dat tot vaststelling van
bijzondere bepalingen tot beteugeling der longziekte
onder het rundvee in het spoelingdistrict, stemde
de heer Geertsema, die den maatregel bestreed,
terwijl deze door den min. van binnenl. zaken
werd verdedigd. Morgen komen de overige ont
werpen aan de orde, behalve de onderwijswet, die
Woensdag zal behandeld worden.
Z. M. heeft met ingang van 1 Sept, a. s.
1°. den luit. ter zee 1ste kl. J. W. Yisser, op
zijn verzoek, ter zake van in en door den dienst
ontstane lichaamsgebreken, op pensioen gesteld
2°. bevorderd tot luit. ter zee 1ste kl., den luit.
ter zee 2de kl. P. Heyning; aan den Oost-Ind.
ambtenaar R. Rotzoll, laatstelijk burger opnemer
in het gouvernement Celebes en onderhoorigheden,
thans met verlof hier te lande, op zijn verzoek,
met 1 Aug., eerv. ontsl. verl. uit 's land dienst,
met behoud van recht op pensioen; aan den met
verlof in Europa aanw. kapt. der inf. van het
leger in Nederl. Indië G. A. Diederich, met ingang
van 1 Aug., wegens ongesch. tot het gaan her
vatten van den werk. dienst, ten gevolge van
lichaamsgebreken, eervol ontslag verleend uit den
militairen dienst, met toekenning van pensioen.
Na de breedvoerige schriftelijke en monde
linge gedachtenwisseling, welke over het wetsont
werp tot herziening der wet van 13 Augustus
1857 tot regeling van het lager onderwijs, reeds
heeft plaats gehad, meende de commissie van rap
porteurs, bij de mededeeling der uitkomsten van
het onderzoek in de afdeelingen der Eerste Kamer,
waaraan door 29 leden werd deelgenomen, zooveel
mogelijk beknoptheid in acht te mogen nemen.
Het bleek daarbij dat ook in deze Kamer het
op reeds bekende gronden rustend verschil van
gevoelen bestaat. Aan de ééne zijde eene aanzien
lijke meerderheid, welke grootendeels met inge
nomenheid zich ten gunste dezer voordracht, aan
de andere zijde eene minderheid, welke zich beslist
daartegen verklaart. Door verscheidene leden werd
opnieuw het oordeel uitgesproken, dat dit wets
ontwerp, ook zelfs bij eene vrijgevige opvatting
er van, niet kan geacht worden in overeenstem
ming te zijn met den geest onzer grondwet. Bij
de grondwet van 1848 is vrijheid van onderwijs
verkregenzij verklaart dat het geven van onder
wijs vrij is, zij erkent naast het openbaar het
bijzonder onderwijs. Wel verre nu, dat het thans
aangeboden ontwerp verbetering aanbrengt, zal het,
tot wet verheven, den toestand der bijzondere
scholen nog ongunstiger maken. De verhooging
der minima van de traktementen, het facultatief
stellen der schoolgeldheffing, de beperking van het
kweekelingen-stelsel, de hoogere eischen voortaan
bij het afleggen der examina gesteld, de bepaling
van art. 4, en de wijze waarop dit artikel kan
worden uitgelegd en nog zoovele andere bepalin
gen bedreigen het voortbestaan der bijzondere
school in nog veel hoogere mate, dan de bestaande
wet van 1857 reeds deed.
Al de bezwaren, door de minderheid aangevoerd,
bleven van de zijde der meerderheid niet onbe
antwoord. De grondwettige quaestie, die men op
werpt, was, naar het oordeel van deze leden, geen
quaestie. Het voorschrift van art. 94 is gebiedend,
waar geboden wordt dat overal in het rijk van
regeeringswege voldoend openbaar lager onderwijs
moet worden gegeven. Wanneer aan dat voorschrift
uitvoering wordt gegeven, dan vervult de staat
daarmede niet een beroep, maar een plicht; dan
komt de staat daardoor niet als bijzonder persoon
in concurrentie met wien ook, maar dan voldoet
hij aan een gebiedend voorschrift. Nu het blijkt
dat het openbaar lager onderwijs niet zóó is ge
regeld, dat het aanspraak meer kan maken op
voldoend, zooals de grondwet voorschrijft, is het
de plicht van de overheid verbetering aan te bren
gen en mag deze verbetering niet achterwege
blijven, omdat het bijzonder onderwijs, door de
verbetering van het openbaar onderwijs, in meerdere
of mindere mate zou worden bemoeielijkt.
De beschuldiging als zou dit ontwerp anti
kerkelijk en anti-christelijk zijn in zijne richting
vond krachtige tegenspraak. Deze beschuldiging
rust op geen grond. De voordracht is niet kerkelijk
omdat onderwijs van staatswege gegeven niet
kerkelijk mag zijn, maar deze onzijdigheid sluit
tevens vijandschap uit. Anti-christelijk is de wet
evenmin, waar zij gelegenheid geeft tot godsdienst-
