Prijscourant der Effecten.
langstellerideii was zoo groot, dat zelfs de recht
zaal, waar vroeger de arrondissernents-rechtb. haar
zittingen hield en die nu ook voor deze gelegen
heid werd in gebruik genomen, nog te klein bleek
te zijn, om al de toehoorders te kunnen bevat-
i ten. Verschillende hier ter stede gevestigde rechts
geleerden, hoogleeraren en godsdienstige gezindten
waren onder hen vertegenwoordigd. De advo-
I caat van de eischeres begon met er op te wij
zen dat de quaestie volgens hem heel een
voudig was. Als hij echter de groote belangstel-
I ling die hier aan den dag gelegd wordt, en de
I berichten in de couranten nagaat van wat er in
I de vorige zitting is voorgevallen, dan moet hij tot
I de overtuiging komen dat er iets diepers in de
zaak ligt opgesloten. Hij kan den knoop daarvan
I echter niet vinden, en zal over de zaak zelve zoo
I kort mogelijk zijn. Wie is de eischeres? De ge-
I meente-commissie der Nederd. Herv. Gem. Wie
I is die gemeente-commissie? Ze bestaat reeds sedert
I eenige jaren. Van wat er sedert 1798 gebeurd is,
l geloofde spr. bijna niet te behoeven gewagen, doch
gaat na wat de reglementen van 1809 bepalen,
hoe de comm. door tusschenkomst van den kerke-
raad en de leden zijn ontstaan en de omschrij
ving hoe de betalingen zullen plaats hebben en wat
de coram, te doen heeft. Het koninklijk besluit
van Aug., waarbij in art. 9 bepaald werd dat
iedere gemeente zorgen moest, dat er eene com
missie benoemd werd die de regeling der zaken
op zich namverschillende andere reglementen,
besluiten en organisatiënde bevoegdheden van
elke gemeente, die haar beheer wil voeren zooals
het was, bij een en ander aanhalende beschouwin
gen van Prof. Stuffken over de herziening van het
kerkelijk reglement, werden door hem in herinnering
gebracht. De commissie hier is blijven bestaan, ze is
gebleven bij hare oude vrijheden. Zoo heeft die
commissie geleefd en gewerkt, onafgebroken. In
1853 is er een verschil ontstaan. Of dit was over
de predikants-tractementen of over iets anders
doet er niet toe. Eindelijk zou men de zaak doen
beslissen en nederleggen in den schoot der ge
meente. Er werd een nieuwe commissie benoemd.
Een proces is er aangevangen tot het overleggen
van rekeningen. Daarop ontstond weer verschil
over 't recht van bestaan tusschen de oude en
nieuwe commissie. Toen kwam de rechtbank en
besliste dat de nieuwe commissie geen recht van
bestaan had. De oude commissie was wettig ver
klaard door de rechtbank, door den kerkeraad,
door den boezem der gemeente. De vroegere ban
den van '19 waren geslaakt. Er is door een lid
ook een geschrift uitgegeven om de leden te ont
raden zich van de gemeente af te scheiden. Waar
zou 't dan heen? vroeg men. Wel, zooals 't ge
gaan is als na 1819. Bezwaren hebben zich niet
voorgedaan. Er werd een stemming gehouden.
Van de 1375 verklaarden 1035 om zich niet en
340 om zich wel aan te sluiten. Men begreep
toen dat men niet moest aansluiten. Er ont
stonden nieuwe moeielijkheden, die de ge
meente-commissie weder wilde wegnemen. Eene
tweede stemming had er plaats, waarbij er 1013
niet verlangden met de gemeente-commissie mee
te gaan en geen 500 verklaarden dat niet verkies
lijk te achten. Den zesden Juli werd de vraag
gesteld of men zou blijven bij de oude bepalingen.
750 verklaarden van niet, 24 zeiden bij 't regle-
i ment van 't jaar '9 te willen blijven. Die stemming
is aangekondigd in de couranten en aangeplakt.
Zoowel die couranten als de biljetten en het proces
verbaal worden door spr. aan den kantonrechter
overgelegd. Den vijfden Aug. werden 18 notabe
len gekozen. Uit het aantal stemmen blijkt dat
de gemeente aan die stemming wel heeft deelge
nomen. Met de woorden van Paulus kan men hier
dus zeggen dat alles met orde en eerlijk is geschied.
Eenstemmigheid in de wereld vindt men echter
zelden, en zoo waren er ook hier die niet tevre
den waren.
Wat had de gemeente-commissie te zeggen vóór
1816? Bitter weinig. Bij 't concilie van Embden
geschiedden de beroepingen door de manslidmaten.
In 1613 werd daar eenige verandering in gebracht.
En wat is er nu geschied? Voordat 't proces
begon, is vanwege den kerkeraad een voorstel tot
verandering gedaan, in dier voege dat er benoe
mingen van notabelen door stembevoegde leden
der gemeente zouden plaats hebben. En nu? Ze
zijn gekozen. De notabelen zouden vervolgens de
gemeente-commissie benoemen, en die beiden de
begrooting onderzoeken en vaststellen. Wat men
dus toen verlangde, is later tot stand gekomen. Dat
kan men ook zien in 't reglement. Telkenmale moeten
er notabelen en leden van de gemeente-commissie
aftreden. De gemeente kan dus telkens haren
invloed hier uitoefenen. De vraag is gedaan of er
geen census moet zijn voor de stembevoegdheid
Er kan een zekere census worden bepaald, wan
neer men dit noodig oordeelt. Binnen Leiden kan
evenwel volgens art. 2 van 't Reglement stembe
voegdheid bestaan zonder census. De inrichting is
hier zoo liberaal mogelijk. Men heeft hier alge
meen stemrecht. Geen bijdragen voor de algemeene
kas. Als men de geheele inrichting nagaat, heeft
men hier een volkomen republiek, zonder gedril.
Men is vrij in de handelingen zonder vreemde
inmenging, 't Is hier bijna een ideaal. Waar gaat
'techter heen? Zooals in Den Haag en Utrecht.
Is 't daar dan zoovéél anders. O neenMen ver
gelijke de reglementen maar van daar. Allen
worden daar gelijk gesteld, wanneer ze dit maar
niet zijn en wanneer ze dat maar niet zijn, geen
onteerende straf hebben ondergaan en niet in
gebreke zijn gebleven te voldoen aan den hoof-
delijken omslag. Spr. tracht vervolgens aan te
toonen dat hier in Leiden bestaan heeft en be
houden is een zelfstandig beheer. Dit is door den
koning in 1814, door andere autoriteiten in 1815
en ook in 1869 erkend. Het is erkend als een
zelfstandig lichaam. Door de stemming van de
leden der gemeente zijn de veranderingen goed
gekeurd, die ook in de kerk zijn afgekondigd. Het
is bekrachtigd door stemming en de notabelen.
De vraag is nuheeft de gemeente-commissie
recht om den omslag te heffen? Ze overwoog de
herstelling der kerkgebouwen, alsmede dat de zoo
noodige verhooging van de traktementen der
predikanten in lang niet was gebeurd. Door de
notabelen werd dit erkend en goedgekeurd. Ze
hadden dus geld noodig. Hoe komen we daaraan
vroegen ze. Er zijn leden die zeggenwe hebben
geen voldoend licht om te oordeelen of de behoeften
werkelijk bestaan. Dat gaat hun niet aan. Daarvoor
zijn de notabelen, die men bij de rijksinrichting
der Staten-Generaal kan vergelijken. Zij alleen
hebben 't recht dit te beoordeelen. De hoofdelijke
omslag is echter noodig. Men heeft van de andere
zijde echter eigen wijsheid willen laten gelden.
De gemeente-commissie heeft gemeend met de
invordering de burgerlijke wijze te moeten vol
gen. Er is een adres aan den kerkeraad ingediend,
waarin adressanten wel hun betalingsplicht erken
nen, doch volgens hen is echter niet goed gehandeld.
Volgens hen bestaan er geen bepalingen hoe die
omslag moet plaats hebben. Maar dit is toch geen
reden om den omslag niet te betalen. Wat moet
de gemeente-commissie dus doen? Doen wat ze
doetVoortgaanNiet aan degenen, die reeds
betaald hebben, het geld teruggeven. Veeleer
dienden allen eerst te betalen en dan onderhan
delen met de bereidwillige gemeente-commissie.
Men had haar in de gelegenheid moeten stellen
de predikanten die verhooging te geven, waarop
zij reeds lang aanspraak hebben. Men had mede
moeten werken om de overeenstemming te bevor
deren en helpen herzien wat herzien moest worden.
Men zoekt nu spijkers op laag water.
Nadat door spr. vijf kwartier achter elkaar het
woord was gevoerd, erlangde dit de advocaat van
den gedaagde, mr. Vlielander Hein, die een plei
dooi van een uur hield, daarin ontkennende dat
men recht tot hefffug van verplichten hoofdelijken
omslag had. Wel is er in het reglement van 1809
sprake om voordrachten te doen aan de
gemeente tot vinding van buitengewone bijdragen.
Spr. behandelde de zaak van een kerkrechtelijk en
civielrechtelijk standpunt en deed daarbij zooveel
aanhalingen van vroegere besluiten, verordeningen,
herroepingen van bestaande reglementen, gevallen
arresten van den Hoogen Raad, van het kanton
gerecht te Arnhem, wat verschillende schrijvers
gezegd hebben enz. enz., waarin zijn collega blijk
baar niet wilde onderdoen, dat een oningewijde
er wel bijna van moest gaan duizelen en hem als
het ware alles groen en geel voor de oogen werd.
Hij bleef echter tot 't laatste het recht ontkennen.
Nadat er daarna tot één uur pauze werd gehou
den, ontstond er weder een uitvoerige dupliek van
ruim anderhalf uur, waarna de kantonrechter de
uitspraak bepaalde op Zaterdag 15 September a. s.
AMSTERDAM, 4 Aog.
staatsfondsen.
Nederl., Cert. Nat. W. S. 21 pCt.
dito dito 3 n
dito dito 4
Oostenrijk, Obl. Papier
Mei/November5 n
dito Obl. Pap. Febr./Aug.5
dito in Zilv. Jan en Juli.5-
dito dito April en Oct. 5
dito Gond dito dito. .4
Portugal, Oblig. Boitenl.
1853/18693 i
Rusland, Obl. Hope Cu.
1798/18165 a
Obligatiën 1864 ƒ1000 .5
dito 1866 1000 .5
dito 1872 gecons.5
dito I860 2e Leen. .41
Oblig. Leening 1867/69 .4
Spanje, Oblig. Buitenland
1867/721
dito Buitenl. 1876.2
dito Binnenl1 n
dito Binnenl. 1876.2
Turkije, Obl. Alg. Schuld
18655 i>
Egypte, Obl. Leen. 1868 .7
Noord-Amerika, Olig. Ver.
Staten 1871. .5
Brazilië, Ob. Loud.1865. .5
Columbia, dito41
Peru, Oblig. 18706
dito dito 1872 6
Industrieele en Finan-
tieele ondernemingen.
Ned., Aand. Ned. H.-Maat. Res-
contre nieuwe5 pCt.
Aand. Ned.-Ind. Handelsbank
Oostenr., Aand. Nat. B
Spoorwegleeningen.
Ned., Aand. Holl. IJz.-Spoorw.
Aand. M. tot Expl. v. St.-Spw.
Aand. Ned. Centr.-Spoorw
Aand. Ned. Rijn-Sp. Volgef
Obl. Boitel-Wezel41 pCt.
Hongarije, Aand. Oost-
Hong. Spoorweg .5
dito Theiss.-Sp. aand.5
Obl. Theiss.-Spoorweg .5
Italië, Obl. Vict.-Emanuel.3
dito Obl. Zuid-Ilalié Sp.3
Oostenr.Obl.Fr.-Oost.Sp.3
Polen, Aand. W.-Bromb.4
dito dito W.-Weenen
Rnsl., Aand. Gr. Sp.-M. .5 pCt.
Aand. Balt. spoor3
Obl. Br.-Grajewo5
dito Jelez-Griasi5
dito Jelez-Orel f 1000. .5
Aand. Kiew-Brest5
ditoKursk-Chark./'lOOO .5
Obl. K.-Cb.-Azow5 B
dito Mosk.-Sm. f 1000 .5 n
Ji'.o Poti-Tiflis f 1000.5
dito Rumenen. 7
N.-Amerika, oblig. Atlant.
Miss.-Ohio.7
Oblig. Centr.-Paciöc..6
dito Californië-Oregon .6
dito St.-Joaquin Valley .6
Cert. T. A. North-Western
Oblig. Chic. S.-West. .7 pCt.
dito Denver-Paci6c..7
Denver Rio-Grande7
Aand. Erie-Spoorweg
Cert. Amst. Illinois
Obl. Kansas-Pac. .7 pCt.
dito St.-Louis-St.-East. .7
dito Miss. Kana. Teiaa .7
dito Oregon-Calif7
dito St.-Paul Pac. 2e S.7
dito dito 1869.7
dito St.-Vinc. Brain. .7
Aand. Un. Pat.-Hoofdl
Oblig. Union Pac. Hoofdl .6 pCt.
Premieleenlngen.
NederL, Stad Amsterdam..3 pCt.
dito Stad Rottcrdam..3
Hongarije, Leen. 1870
Oostenr.,Stl.fl250,1854..4 pCt.
dito 500,1860..5
dito 100,1864
Turk. Spw.-Leec8 pCt.
Vor. dag.
Laagste.
Hoogste
64%
64%
7754
101
100%
101
50%
50%
50%
54?4
54
Ha
60%
50 94
5074
9i
9154
90%
81
80%
81%
8154
72%
71154
11 Ha
11 His
233/8
233/g
11
llHe
54
21
21%
22
9%
954
5 fa
103%
103%
104
95
12%
12%
10%
10%
126
no%
121%
102
12714
127%
19%
75%
66 54
65%
40{4
40%
61%
52
48
103%
103%
46
61%
62%
85%
853/8
85%
41%
42
853/J
.85%
74%
85%
85%
85%
17%
99%
100
81%
81%
50
59%
46%
11%
1254
57%
56%
57%
45%
21
73/8
7%
98%
98%
99
10354
101%
61
613%
87
91%
108
107%
108
6 54
Prolongatie 2 tl pCt.
