LEIDSCH
DAGBLAD.
Donderdag
A0» 1876.
24 Augustus.
THEORIE EN PRACTIJK.
i\°. 5071.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maandenf 1.10.
Franco per post1.40.
Afzonderlijke Nommers0.02.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVERTENTIES:
Van 16 regels
Iedere regel meer
Grootere letters naar plaatsruimte.
1.06.
0.17*.
Den Sisten dezer zal te VGravenhage de alge
meene vergadering worden gehouden van eene Ver
eeniging, die zich mag verheugen in een aantal
(eden, gelijk slechts zelden door dergelijke lichamen
hier te lande wordt bereikt; volgens de laatste
opgave toch bedroeg het bijna 8000. Uit die uit
gebreidheid alleen reeds zou men genoegzaam
kunnen verklaren, dat die vereeniging bij hei ha
ling, met name in de d gbladpers, een onderwerp
van bespreking uitmaakt, en wij behoeven dan
ook ternauwernood nog hierbij te voegen, dat wij
het oog hebben op den Anti-dienstvervangingbond.
Voor die ruchtbaarheid zijn echter ook andere
oorzaken op te geven, waarop juist dezer dagen
weder meer in het bijzonder de aandacht werd
gevestigd.
Op het terrein, waarop de Anti-dienstvervan-
gingbond zich beweegt, heerscht een strijd tus-
schen theorie en practijk, die menigeen, en onder
hen zeker ook leden van den Bond, in schijnbare
tegenspraak brengt met zichzelf. Velen, die het
beginsel van den Bond huldigen, zien zich voor
het oogenblik in de onmogelijkheid geplaatst bet
in toepassing te brengen.
Vandaar de polemiek, dezer dagen over dat punt
eenige dagbladen gevoerd en waarvan wij ook in
onze kolommen molding maakten. Uit het feit,
men weet het, dat door de verzekering-maat
schappij „de Eendracht" voor de lichting 1876
p. m. 700 plaatsvervangers en nummerverwisse-
laars waren gesteld, leidde de „Arnh. Ct." de
gevolgtrekking af, dat „in plaats dat het beginsel
van zelf aan zijn militaire verplichtingen te vol
doen veld wint, meer ouders dan vroeger hun
zonen daaraan trachten te onttrekken."
"Wie niet inziet, dat het laatste waar kan zijn
zonder daarom het eers'e in te sluiten, geeft zeker
geen blijk van groote scherpzinnigheid. Het doet
ons dan ook genoegen, dat Mr. F. T. Vredenrijk
Engelenburg tegen de conclusie der „Arnh. Ct."
is opgekomen, en wij aarzelen niet ons aan zijn
zijde te schareD, of liever wij begroeten in hem
een geestverwant, die door zijne verklaring getoond
heeft, dat wij niet alleen staan in de meening,
die wij omtrent de zaak van den Anti-dienstver
vangingbond reeds in onze nommers van 17 en
18 Mei en van 15 Juni 11. uitspraken.
Maar juist daarom zijn wij van oordeel, dat het
meer dan tijd wordt dat het publiek ingelicht
worde omtrent den weg, langs welken de Anti-
dienstvervangingbond zijn overigens zoo loffelijk
doel zal trachten te bereiken. Velen zijn het eens
met het beginsel, meerderen nog verkeeren in
onzekeiheid omtrent den modus quo, of, sterker
nog: velen stemmen in met het gronddenkbeeld:
onvervreemdbaarheid van den dienstplicht; meer
deren nog zijn overtuigd van de onmogelijkheid
dat beginsel in de tegenwoordige omstandigheden
toe te passen. Wie ziji.e kinderen liefheeft, wie
het lichamelijk en zedelijk welzijn zijner zoons in
het oog houdt, hij zal elk middel aangrijpen om
hen buiten de kazerne te doen blijven, om hen
te onttrekken aan de almatttnde oefeningen in een
tropische zomerhitte, die naar veler eh ook naar onze
meerling konden vermeden worden. En al blijken
nu de berichten, volgens welke die exercitiën
weder enkele zonen des volks het leven kostten,
gelukkig onjuist te zijn, uit het feit, hoe afkeu
renswaardig ook, dat dergelijke geruchten in om
loop komen, klinkt ons reeds zijdelings de afkeu
rende stem legen, die onder het volk tegen die
levensgevaarlijke manoeuvres opgaat.
Treffen en hier komen wij tot een ernstige
vraag treffen die zoo streng opgevatte exer-
citiëii wel doel? Zijn zij voldoende orn het leger
te maken tot eene armee, geschikt om in tijd van
nood het vaderland te verdedigen? Die vraag
wordt ons in den mond gelegd door de overwe
ging, dat na de telkenmale mislukte reorganisatie
plannen der levende strijdkrachten het leger vol
gens veler opinie nog ongeveer in denzelfden toe
stand vei keert als ten tijde der bekende inobilisitie,
toen het bleek, dat er nog heel wat meer aan
ontbrak dan een knoop aari een slobkous. In die
meening wordt men versterkt door hetgeen zoo
nu en dan in dat opzicht ruchtbaar wordt gemaakt.
Wij herinneren slechts aan hetgeen nog dezer
dagen in zoo menig blad te lezen stond, dat nl.
de paarden eener batterij veld-artillerie, orn aan
de zomermanoeuvres te kunnen deelnemen, moesten
worden aangevuld met die van een ander dergelijk
corps. En nu komen wij tot deze vraagIs het
niet hoogst wenschelijk, dat er eens ernstig worde
onderzocht of ons leger in lijd van nood werkelijk
in staal is met vrucht actief op te treden? Zoo
neen, dan mag men vragen: waartoe die alsdan
geheel op zichzelf staande levensgevaarlijke exer
citiën? Zoo ja, men houde bij die alsdan ver
klaarbare en in een afgerond geheel passende
oefeningen althans in het oog, dat men groolen-
deels te doen heelt met die zonen des volks, die
bij hel leger slaan alleen omdat hun middelen
hun niet veroorloofden een ander in hun plaats
te stellen.
In dezen voor hen weinig benijdenswaardigen
toestand verandering te brengen, ziedaar het doel,
dat de Anti-dienstvervangingbond zich voorstelt.
Dat beginsel wij huldigen het, maar tevens
vragen wij en velen met ons hoe zal hij
daartoe komen zonder voorafgaande verbetering
der kazernen en van zooveel meer dat verbetering
eischt? Toch niet door invoering der vroeger door
ons geschetste en wat op hetzelfde neerkomt
afgekeurde einjahrig-freiwilligen onzer Duitsche
naburen? Zoo zouden wij van Scylla op Charyb-
dis vervallen.
Wellicht dat de eerstdaags te houden algemeene
vergadering van den Anti-dienstvervangingbond
eenig licht in deze duisternis zal doen opgaan.
LEIDEN, 23 Augustus.
Bij koninklijk besluit van 31 Juli jl. zijn de
statuten goedgekeurd van de Vereeniging tot op
richting van een museum van moderne kunst in
Den Haag. De Vereeniging stelt zich ten doel het
totstandbrengen, zoowel door aankoop als door
schenking, van eene verzameling van kunstwerken
van hedendaagsche Nederlandsche meesters. De
eigendom der aldus verkregen kunstwerken gaat
onmiddellijk over op de gemeente 's-Gravenhage,
maar blijft niettemin onder het toezicht en het
beheer van het Bestuur dezer Vereeniging, be
staande uit eene commissie van negen personen,
onder welke drie kunstenaars.
Gisteren heeft aan het ministerie van buiten-
landsche zaken de uitwisseling plaats gehad der
acten van bekrachtiging der overeenkomst, den
17den Juli jl. tusschen Nederland en België ge
sloten tot wijziging van het gemeenschappelijke
reglement voor het loodssvezen op de Schelde.
Door de genie zijn de plannen vervaardigd
en ter goedkeuring aan het ministerie van oorlog
gezonden voor den bouw van verschillende gebou
wen en werken, in het nieuw op te richten vaste
artüleriekamp op de Oldenbroeker heide.
Naar men verneemt bestaat aan 's Rijks
Munt het voornemen om, na de noodige koperen
pasmunt, voor één millioen gulden aan tien- en
vyfcentsiukken te slaan.
De stagnatie van de scheepvaart door de
ondieplen in den Rijn bij Alphen blijft voortduren.
Rijnland, waarop de zorg voor de onbruikbaar
heid van het vaarwater rust, doet nu die ondiep
ten peilen.
Den 20sten, 2lsten en 22sten dezer is te
Dordrecht het 45-jarig herinneringsfeest der Ver
eeniging „Het metalen Kruis" feestelyk gevierd.
Overal waren de nationale kleurea ontplooid. De
oud-strijders woonden ten getale van 361 eene
wapenschouwing der d.d. schutterij by. Bij de ont
vangst der ridders aan 't slationen in de sociëteit
„Kunstmin", daarna ten raadhuize en in de alge
meene vergadering werden hartelijke toespraken
gewisseld. Verschillende concerten van 't fanfare
corps der schutterij en 't harmonie-corps werden
in „Kunstmin" of in het openbaar op het stations
plein gegeven. Een watertochtje naar het Hol-
landsch Diep werd Maandag ondernomen en daarna
werden aan 't veer te Papendrecht eenige verver-
schingen gebruikt. Aan een diner in de Harmonie
namen 155 oud-9trijders deel.
Tot leden van het hoofdbestuur werden gekozen
de heeren jhr. mr. Van der Goes, van Dirksland»
en J. Mauritz, van Dordrecht. Van de 63 bestaande
secties en afdeelingen hadden 17 geen bericht in
gezonden. Het aantal leden bestaat (zonder deze
17 secties en afdeelingen) uit 1236 oud-strijders.
Den 91en October a. s. zal de „Alcmaria
Victrix" worden onthuld. De onthulling en over
dracht zullen plaats hebben des middags te 12
uren, waarna receptie van de algemeene en de
subcommissiën ten raadhuize. Volksspelen zullen
in de Kenneraerhout des middags gehouden worden,
des avonds vuurwerk en na afloop daarvan muziek
uitvoering. Voor een en ander heeft de raad een
krediet van 2500 aan B. en Ws. verleend.
Door den hoogleeraar S. Ribbing is aan de
universiteit te Upsala een som van 966.87 bij
eengebracht, welke aan het Spinoza-comité in Den
Haag is overgemaakt. Het heeft deze bijdrage ge
heel aan het initiatief van genoemden hoogleeraar
te danken, met wien het in geenerlei betrekking
stond.
Het stoomschip „Torrington", van Batavia
naar Rotterdam, is 21 dezer van Suez; de „Con
rad", van Nieuwediep naar Batavia, is gisteren
van Port Said vertrokken.
De Ned. Bank had op 21 Aug. bij een munt en
muntmateriaal van f 159,806,800.18'/, voor eene
som van f 174,142,713.97*/a minder aan bankbil
jetten in omloop dan waartoe zij gerechtigd
is, terwijl het muntmateriaal op zijne beuit
f 69,657,085.59 meer bedraagt, dan in verhouding
tot de schuldvorderingen tot dekking noodig zou
wezen.
De luit.-ter-zee 1ste kl. E. J. Hoos, aan
boord van Zr. Ms. wachtschip te Willemsoord eu
gedet. op de kanonneerboot n°. 13, wordt met
den 25sten dezer op nonacl. gesteld, terwijl de
luit.-Ier-zee 1ste kl. C. H. De Goeje met '1 Sept.
a. s. geplaatst wordt aan boord van eerslgemel-
den bodem; de luit.-ter-zee 2de kl. W. G. Van
Nes, laatst behoord hebbende tot het eskader in
Oost-Indië en van daar den lOden dezer in Nedei-
land teruggekeerd, is met dien datum op nonaci.
gesteld.
Den 6den der volgende maand zal van Rot
terdam per stoomschip „Drenthe" naar Java vei
trekken een detachement suppletietroepen, sterk
100 man, benevens 5 onderofficieren, ouder bevel