LEIDSCH
DAGBLAD.
N°. 4817.
A0. 1875.
Dinsdag
26 October.
PRIJS DEZER COURANT:
Foor Leiden per 8 maanden1.
Franco per post0 I**®*
Afzonderlijke Nommers0.02.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVERTENTIES
Van 16 regels1.05.
Iedere regel meero.ni
Grootere letters naar plaatsruimte.
ST ADS-BERICHTEN.
Ter Gemeente-Secretarie is in druk, tegen be
taling van 20 cents, verkrijgbaar het Rapport der
Commissie van Financiën op de gemeente-begroo
ting voor 1876.
Amsterdams Historische Tentoonstelling.
Er bestaat een hemelsbreed verschil tusschen de
wijze, waarop men in vroeger tijd der jeugd de
schoone geschiedenis des vaderlands trachtte te
onderwijzen, en de methode, die in onze dagen
bij de behandeling van dat belangrijke leervak
wordt gevolgd. Voor de dorre opsomming van
jaartallen, schier uitsluitend geschikt om den leer
ling een onoverwinbaren tegenzin in de historie
in te boezemen, treedt meer en meer een gelei
delijke behandeling van geschiedkundige feiten in
de plaats, een beschouwing der gewichtige voor
vallen in oorzaak en gevolg; de leeraar of onder
wijzer bepaalt zich niet meer uitsluitend tot een
eentonige vermelding van bloedige veldslagen en
heillooze opstanden, rnaar wijst ook en vooral op
zoo menige roemvolle overwinning of weldadige
omkeering op het gebied van wetenschap, kunst
en nijverheid; naast de handelingen van keizers
en koningen begreep men dat in de eerste plaats
een dieper blik moest worden geslagen in het
volksleven.
Dat die meer juiste, die hoogere eischen, welke
men thans aan de behandeling der geschiedenis
stelt, zich meer en meer ook onder volwassenen
doen gelden die trouwens voor een niet gering
deel reeds de vruchten van dat beter onderwijs
mochten plukken daarvan getuigt het streven
om tentoonstellingen te organiseeren, die zooveel
mogelijk een aanschouwelijke voorstelling geven
van alles, wat betrekking heeft op ons roemrijk
verleden.
Menigeen zal, nu wij dit punt aanstippen, zich
de gelukkig geslaagde tentoonstelling van Zaan-
landsche oudheden herinneren, die duizenden be
zoekers ook van elders lokte en aan de dagbladen
weken achtereen stof tot schrijven gaf.
Dat voorbeeld wekte tot navolging aan de over
zijde van het IJ, in de hoofdstad, waar men wel
dra het plan opvatte om een dergelijke tentoon
stelling in het leven te roepen, meer bepaald betrek
king hebbende op Amsterdams „verleden, heden en
toekomst", gelijk wij dezer dagen lazen in een
bericht, dat een tegenspraak bevatte van de door
het „Ulrechtsch Dagblad" verspreide Jobstijding
als zou er weinig kans bestaan op het slagen
dier historische expositie.
Integendeel en het doet ons genoegen dit
te kunnen nederschnjven bestaat er alle hoop,
dat de voorgenomen tentoonstelling in Mei van
het volgende jaar zal kunnen worden geopend. De
subcommissiën sparen dan ook tijd noch moeite
twee onmisbare vereischten, zal de expositie aan
het doel beantwoorden. Welk is dat doel? Niet
het bezichtigen van een aantal meer of minder
kostbare, door oudheid of bewerking merkwaardige
voorwerpen, of wel stukken, die uitsluitend hun
belangrijkheid ontleenen aan hen, die er eenmaal
de bezitters van waren, of aan de gebeurtenissen,
waarop zij terugwijzen langs dien weg zou men
hoogstens tot het tijdelijk bijeenbrengen eener ver
zameling van rariteiten komen, waarvan de be
schouwing, hoe aanlokkelijk ook voor menigeen,
weinig vrucht zou opleveren.
Een aaneengeschakelde, aanschouwelijke voor
stelling te geven van het leven in zijn verschil
lende uitingen in vroeger dagen, den bezoeker in
de gelegenheid te stellen zich in die tijden van
weleer terug te denken en zoo geleidelijk op te
klimmen tot het heden, ziedaar de hoofdgedachte,
die bij zulk een expositie, zal zy goed zijn inge
richt, moet voorzitten.
Maar de voorgenomen tentoonstelling kan zelfs
nog meer geven. „De meeste subcommissiën," zoo
heet het in meergemeld bericht, „zijn reeds sedert
eenigen tijd ernstig aan het werk om alles wat
Amsterdams verleden, heden en toekomst be
treft, le onderzoeken."
De toekomst! Zooals die uitdrukking daar
wordt gebezigd, komt zij velen nogal kras voor.
Doch de tentoonstelling kan althans eenigermate
een blik gunnen in de toekomst.
Zonder nog te gewagen van hetgeen ter bezich
tiging kan worden gebracht dat eenmaal der
hoofdstad ten deel zal vallen, zooals h. v. door
het geven van afbeeldingen of plastische voorstel
lingen van het kanaal door Holland op zijn Smalst,
het ontworpen Sarphati-monument en zooveel meer,
kan de tentoonstelling, ook bij algeheele afwezig
heid van dergelijke toekomstige zaken, nog zeer
veel leeren met het oog op later tijd, mits zij
goed zy ingericht.
Zijn wij het geloof aan de voorspellingen van
kaartlegsters, horoscooptrekkers, droomuitleggers
en dergelijken ontwassen, de wetenschap, die ons
van die dwaasheden heeft genezen, wees ons tevens
den weg, waarlangs wij, oorzaken en gevolgen
met elkander in verband brengende, uit het ver
leden geleidelijk kunnen opklimmen tot het heden
en, een geregelden voortgang zonder storende
invloeden aannemende, in zekere mate ook tot de
toekomst.
Wij gaan verder en beweren, dat de historische
tentoonstelling, ook zonder Pythia om dubbel
zinnige orakelspreuken te verkondigen, den be
zoekers zal kunnen leeren, dat het tot zekere
hoogte van onszelf afhangt ons een begeerlijke
toekomst te bereiden. Zij zal om slechts twee
voorbeelden te noemen de sprekendste bewij
zen leveren dat de tijden van onderlinge verdraag
zaamheid tevens die van den grootsten bloei en
welvaart waren, of wel dat een volk, welks
grootste streven in het opeenstapelen van kolossale
vermogens bestaat, onder den invloed der weelde,
die op zulk een tijdperk schier onvermijdelijk moet
volgen, gevaar loopt zijn energie te verliezen.
Maar genoegGeven wij liever ons vertrouwen te
kennen, dat velen, ook onder onze stadgenooten, over
tuigd van het groote belang der voorgenomen ten
toonstelling, volgaarne bereid zullen worden bevonden
om curiositeiten, portretten, handschriften en
dergelijke voorwerpen, die zich in hun bezit
mochten bevinden, voor enkele maanden ten be
hoeve der historische tentoonstelling in bruikleen
af te staan, ten einde zoodoende mede te werken
tot het verkrijgen van een zooveel mogelijk vol
ledig en dus aaneengeschakeld geheel. Vooral de
bewoners eener academiestad mogen hierin niet
achterblijven.
LEIDEN, 25 October.
Bij de heden gehouden openbare verkooping
van cokes van partyen van 50, 10 en 5 hecto
liters waren de hoogste prijzen f 26,50, 5.80
en f 2.80 en de laagste ƒ26.50, f 5.30 en f 2.70.
Bij de heden ten raadhuize gehouden open
bare verhuring van de visscherij van een gedeelte
der Haarlemmertrekvaart is van alle zeven per-
ceelen bij opbod huurder geworden de heer P.
Meurs, te Leiderdorp, voor de som van f 60
's jaars.
Z. M. heeft het eereteeken tot belooning
van eervollen langdurigen werkelijken dienst by
de schutterijen toegekend aan den heer J. W.
Blankwaardt, muzikant bij de dd. schutterij alhier.
Zaterdag is aan de hoogeschool alhier bevor
derd tot doctor in de rechten de heer C. H. Nieu-
wenhuys, geb. te Soerabaia, met stellingen.
Bij de Zaterdag in Den Haag gehouden
examens voor lager onderwijs waren voor de akte
in de Engelsche taal opgekomen 9 candidaten;
toegelaten werden mej.M. S. Bates uit Leiden,
M. J. Berlling uit Gorcura, M. C. Gorijn uit Leiden
C. E. Van Olst uit Dordrecht, M. W. Pesch uit
Rotterdam. Voor hoofdonderwijzeres verwierven
van de 10 candidaten 6 de akte als: mej. H. E.
Bakker uit Den Haag, M. J. Bos uit Schiedam,
C. M. H. J. Gersen en J. P. M. H. Gordon uit
Leiden, J. D. A. Roeby en A. M. H. Visée uit
Den Haag.
In de maanden Juli, Augustus en September
zijn aan het postkantoor alhier de volgende brieven
gezonden, die wegens onbekendheid van de adres
santen niet bezorgd zijn kunnen worden:
Noord-AmerikaJ. De Mooy, Beaver Block.
België: Wahlen en Co., Brussel. Duitschland: H.
H. Holle, Bad-Ems; Duister, Cöln; Mej. Dielz,
Crefeld; Wishoogh, KoningsteeleMej. B. Brouwer,
Kreuznach; Kitlisch, Leipzig; H. C. Hartevelt,
Mainz; P. G. Beukers, Marburg; I. H. Plath,
MunchenB. H. Carp, Schwelmen; L. C. Van
Heukelom, Trèves. Engeland: W. Van Bijlandt,
L. Sacsionie, beiden te LondenLouise Meyer,
Eestbourne. FrankrijkWed. P. A. Beguin van
Zeyl, LourdesJ. de Bruin, Du Pont en Co., H.
Modderman, allen te Parijs; N. Taverne, Pau.
Op de voordracht voor ingenieur van Rijn
land zijn door dijkgraaf en hoogheemraden geplaatst
Dr. E. F. Van Dissel, civiel-ingenieur, thans werk
zaam bij den aanleg van staatsspoorwegen te
Rotterdam, en J. M. Telders, in dezelfde betrek
king werkzaam te Arnhem. De jaarwedde voor
deze betrekking wordt voorgesteld op f 4500 's jaars
plus reiskosten.
Het stoomschip Friesland ïs gisteren van
Batavia te Brouwershaven gearriveerd, hebbende
56 dagen reis, door het verlies van schroef
bladen werd de reis zeer vertraagd; de Madura
is gisterochtend van Batavia naar het Nieuwediep
vertrokken.
Bij de Tweede Kamer is ingekomen een
wetsontwerp, strekkende om, als bijdrage tot
dekking van de uitgaven ten behoeve der vol
tooiing van het vestingslelsel voor den dienst van
1876, toe te staan eene uitkeering van 5 mil-
lioen gulden uit de nader bij de wet vast te stellen
saldo's der Indische diensten van 1867 en 1872.
Uit het voorloopig verslag der Commissie
van rapporteurs omtrent de kiestabel blijkt, dat
het oordeel van vele leden over de wijze, waarop
de regeering deze aangelegenheid behandeld heeft,
niet gunstig is. Het onderzoek van het eerste ont
werp was nutteloos geweest; het tweede ontwerp
moest, als ware er niets voorafgegaan, in de afdee-
lingen worden overwogen. Werd reeds hierdoor
afdoening in de vorige zitting schier onmogelijk,
wederom zond de minister van hinnenl. zaken,
in plaats van op een drietal eenvoudige vragen
te antwoorden, een geheel nieuw ontwerp in,
waarvan ten derden male verzending naar de af-
deelingen noodig bleek. De minister kan daarbij
het verwijt niet ontgaan, zijne voordrachten met
weinig zorg te hebben voorbereid. Met de voor-