LEIDSCH
DAGBLAD.
N°. 4778.
Vrijdag
A0. 1875.
10 September.
Uit de Gemeente-begrooting
voor 1876.
li.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maandenf 1.
Franco per posln 1.40.
Afzonderlijke Nommersn 0.02.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven,
PRIJS DER ADVERTENTIES
Van 16 regelsf 1.05.
Iedere regel meer0.171.
Grootere letters naar plaatsruimte.
Na vooraf te hebben aangestipt, dat de beide
eerste door ons behandelde hoofdstukken in totaal
respectievelijk ƒ45180 en ƒ81129 bedragen, gaan
wij over tot hoofdstuk II, kosten van eigendommen
en'. De postonderhoud van huizen enz. is thans
weer tot ongeveer hetzelfde bedrag van 1874 terug
gebracht; voor het thans loopende jaar werd
daarvoor wegens buitengewone werken bijna ƒ6000
meer aangewezen of in het geheel ruim 10000.
Wat de uitgaven voor grondlasten betreft, deze
zijn eenigszins hooger geraamd 1400 tegen
1300 in dit jaar) uithoofde dat bij de gemeente-
bezittingen binnen Leiden krachtens raadsbesluit
van 13 Mei dezes jaars thans ook het gebouw
der Bank van Leening is gevoegd.
Bijzondere vermelding verdient een kleine maar
veelbeteekenende vermindering van een onderdeel
van dit hoofdstuk; voor de kosten ter zake van
het innen van renten nl. is thans slechts ƒ50
geraamd legen 100 op vorige begrootingen „ten
gevolge der vermindering van het ingeschreven
kapitaal". Uitgaven met zulk een bestemming
te zien verminderen geeft juist geen bijzonder aan-
genamen indruk. Het totaal van dit hoofdstuk
bedraagt 19850.
Bij het volgende hoofdstuk, kosten van invor
dering van belastingen, waarvan het totaal 13530
beloopt, merken wij alleen op, dat het aandeel in
de opbrengst der belasting op de honden, vroeger tot
10 pCt. aan den betrokken ambtenaar toegekend,
voor 1876 op 15 pCt. is gebracht een nieuw be
wijs dat zulk een percentsgewijze belooning een
vrij onzekeren maatstaf aanbiedt en uit het oog
punt van billijkheid niet aanbevelenswaardig schijnt.
Een belangrijk hoofdstuk is zeker dat betref
fende de openbare veiligheid en de brandweer.
Daarbij is voor de drie inspecteurs van politie
een tractementsverhooging van 100 ieder voor
gesteld, zoodat dan twee van de drie inspecteurs
900 zullen ontvangen, de derde 800. Niemand
zal dat onbillijk achten, vooral wanneer men in
aanmerking neemt het geringe verschil tusschen
de bezoldiging der agenten 1ste kl. 600) en
die van den derden inspecteur 700). Minder
duidelijk komt het ons voor, waarom ongunstig
zou worden beschikt op een verzoek om tracte
mentsverhooging van de 3de en 4de klasse, die
thans respectievelijk 440 en 400 's jaars ge
nieten. Ontvangen de agenten 1ste kl. 600, die
der 2de kl. f 350, dan komt ons de overgang tot
f 440 voor die der 3de kl. wel wat groot voor.
Neemt men nu voor de beide laagste klassen
dezelfde verhouding in acht als die, welke voor
de beide eerste geldt, dan zal men komen tot
500 voor de agenten 3de kl., 450 voor die
der 4de. Wij welen, dat dit een meerdere uitgaaf
zal vorderen van 32 x 50 f 1600 en
7 x f 60 ƒ420 of te zamen 2020, maar
dan vragen wij of voor dit bijzondere geval
een dergelijke verhooging op een begrooting van
bijna een half millioen zoo bezwarend mag worden
geacht, dat men de voorkeur zou geven aan het
bestendigen van een r.aar onze meening al te
sterk afwijkende verhouding. De goede naam,
dien onze politie heeft welen te verwerven, zelfs
in moeilijke omstandigheden, getuige het legio
feesten uit de laatste jaren met hun tijdelijke opeen-
hooping van opgewonden menschenmassa's, is zeker
voor geen gering deel toe te schrijven aan de goede
houding ook der lagere politie-beambten. Moge
.de Gemeenteraad die zienswijze deelen en
daarvan blijk geven door ook voor de agenten
3de en 4de klasse een verhooging van bezoldiging
voor te stellen, en wel, als het kan, tot 500
en 450. Immers het door B. en Ws. tegen die
verhooging aangevoerde argument, dat bij elke
vacature een genoegzaam aantal geschikte candi-
daten zich aanmelden, is alleszins vatbaar voor
bestrijding. Candidaten toch moeten hun geschikt
heid allijd nog bewijzen; aan de fungeerende
agenten weet men wat men heeft. Bovendien zulk
een redeneering zou bezwaarlijk algemeen kunnen
worden toegepastwie b. v. bewijst, dat er ook
voor agenten 1ste klasse geen geschikte candidaten
te vinden zijn, die zich tevreden stellen met een
lagere bezoldiging, b. v. van 500? Dit geheele
hoofdstuk bedraagt f 67285, het volgende betref
fende de plaatselijke gezondheidspolitie, dat niets
vermeldenswaardigs oplevert, 2050.
Kosten voor het onderwijs en ter bevordering
van kunsten en wetenschappen is het belangwek
kende ops-hrift van hoofdsluk VII. In het alge
meen won hierbij opgemerkt, dat de aanneming
van het voorstel om de jaarwedden der leeraars
van de gemeente-instellingen voor hooger en mid
delbaar onderwijs, die met 1 Jan. 1876 minstens
2 dienstjaren en van de overigen, zoodra zij 2
dienstjaren zullen hebben, voor de leeraren van
het gymnasium een verhooging van 490 (in
't geheel 15740), voor die der h. b. s. eene
van 840 (lotaal 20980) zal ten gevolge heb
ben. De kosten voor de parallelklassen daaren
tegen zijn 500 lager voorgesteld, d. i. op slechts
200. Mogen dergelijke bezuinigingen of vereen
voudigingen niet plaats hebben ten koste der toe
lating van overigens bekwame candidaat-leerlingen.
Wat het onderwijzend personeel hij het lager
onderwijs betreft, is er voor de bezoldiging der
hoofd- en hulponderwijzers en onderwijzeressen,
de voorgestelde verhoogingen in aanmerking ge
nomen, ƒ83330 uitgetrokken tegen 76475, voor
het loopende jaar vastgesteld, en 64633, in '74
uitgegeven. Van harte wenschen wij, dat die ver
schillende verhoogingen ten gevolge mogen hebben,
dat de thans zoo menigvuldige en voor het onder
wijs zoo hoogst nadeelige wisselingen van het
doceerend personeel een einde mogen nemen. De
bijgevoegde lijst van onderwijzers alleen aan de
lagere scholen vermeldt vijf vacalures.
Met genoegen vermelden wij, dal de post kosten
der bewaarscholen met 300 is verhoogd (totaal
8580), ten einde aan hulponderwijzeressen en
kweekelingen van bijzondere bewaarscholen koste
loos toegang te verschaffen tot de zoo nuttige
kweekschool voor bewaarschoolhouderessen, even
als wij rnet voldoening constateeren, dat weder
een toelage van 100 is voorgedragen ten be
hoeve der ook in 1876 vanwege de commissie
voor de volksvoorlezingen te houden tentoonstelling
van door den handwerksman gekweekte bloemen.
Hoofdstuk VII sluit met een kolossaal cijfer,
162882, een derde van alle uitgaven te zamen.
Maar juist de bladzijde, die deze som vermeldt,
achten wij de schoonste uit de begrootingsmemorie,
en daarom willen wij dien post voor ditmaal tot
rustpunt nemen, overtuigd dat de gelden, aan het
onderwijs besteed, ruimen interest zullen afwerpen,
niet alleen voor onze goede stad, maar ook voor
het geheele land.
LEIDEN!, 0 September.
De minister van oorlog heeft de chefs der
corpsen gemachtigd orn de militairen van den
Israëlietischen godsdienst, die hunne eerlang inval
lende godsdienstige feesten ten hunnent mochten
wenschen te vieren, daartoe in de gelegenheid te
stellen door aan hen, wier ouders of betrekkingen
in hunne garnizoensplaats wonen, op de feestdagen
vrijstelling van den dienst te verleenen en aan
hen, wier ouders of betrekkingen niet verder dan
30 kilometers van hunne garnizoensplaatsen woon
achtig zijn, tot het bijwonen der feesten verlof te
verleenen van 29 dezer tot 3 October, van 8 tot
10 October en van 13 tot 24 October; aan de
overigen verlof te verleenen van 28 Sept. tot 25
October.
Het stoomschip Conrad, van Nieuwediep
naar Batavia, is den 7den dezer 's namiddags van
Southampton vertrokken; de Groningen, van
Rotterdam naar Batavia, is den 8slen van Suez
vertrokken.
Gisteren is te Delft de dag feestelijk her
dacht, waarop 200 jaar geleden door Anthony
Van Leeuwenhoek de mikroscopische wezens wer
den ontdekt. De feestviering werd te 1 uur ge
opend in de Waalsche kerk met eene redevoering
van Prof. P. Harling, van Utrecht. Het medaille
fonds werd overgedragen aan de Kon. Acad, van
weienschappen, en de medaille voor de eerste
maal toegewezen aan den heer C. G. Ehrenberg,
Ie Berlijn. Vervolgens werd de gedenksteen in
den gevel van Leeuwenhoeks huis onthuld en be
zichtigden de feeslgenoolen, waaronder vele Neder-
landsche en buitenlandsche geleerden, de tentoon
stelling van Leeuwenhoekiana in de voormalige
Schepenskamer (thans het kantongerecht), waarvan
Leeuwenhoek van 1660 tot 1696 bewaarder is
geweest. De redevoering bij het graf van Van
Leeuwenhoek is uitgesproken door Prof. Oudemans.
De feesldag werd besloten met een maaltijd,
waaraan ongeveer 80 personen deelnamen. De
minister van binnenlandsche zaken woonde het
feest bij.
De gemeenteraad van Haarlemmermeer heeft
besloten zich hij adres tot de Tweede Kamer te
wenden lot ondersleuning van het voorstel van den
heer Rutgers van Rozenburg, in zake den aanleg
van een spoorweg van Amsterdam op Leiden door
Haarlemmermeer.
Naar men verneemt zal op de begrooting
van oorlog voor 1876 eene verhooging van circa
ƒ16000 voorkomen om de tractementen van eenige
officieren van gezondheid te verhoogen. Er zal
namelijk bepaald worden: dat officieren-van-ge-
zondheid 1ste kl. met 25 dienstjaren boven hun
tractement bekomen 600, met 24 dienstjaren
400, met 23 dienstjaren 200; ofticieren-van-
gezondheid 2Je kl. met 15 dienstjaren ƒ300, met
14 dienstjaren 200, met 13 dienstjaren ƒ100.
Tevens zou de rang van majoor-titulair voor ofQc.-
van-gezondheid worden ingesteld.
De heer Burgers, president der Transvaalsche
republiek heeft gisteren te Amsterdam in het
Amslelhotel verscheidene personen ontvangen.
Later is hij naar Haarlem vertrokken. Hij is
voornemens eenige weken tot herstel zijner
gezondheid in Duitschland door te brengen en
over eene maand naar ons land terug te keeren,
om zich legen 20 November weder in te schepen.
Dan vertrekken met hem naar Zuid-Afrika eenige
bekwame mannen en geschikte jongelieden, die
eene aanstelling in den dienst van de republiek
I hebben verkregen.
Bij het bijleggen van het conflict tusschen
Tripoli en de Vereenigde Staten heeft de Neder-
landsche consul te Tripoli, de heer Emile Testa,
