LEIDSCH
DAGBLAD.
N°. 4751.
Dinsdag
A0. 1875.
10 Augustus.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maandenf 1.
Franco per posln L&O.
Afzonderlijke Nommers0.02.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVERTENTIES
Van 1—6 regelsf 1.05.
Iedere regel meerB 0.17$.
Grootere letters naar plaatsruimte.
LEIDEN, 9 Augustus.
n.£Al de leerlingen van de 5de klasse der hoogere
burgerschool alhier, 15 in getal, hebben zich aan
het eindexamen der hoogere burgerscholen in
Noord-Holland onderworpen en hadden het geluk
te slagen. Hunne narnen zijnH. L. Drucker,
C. Groll, H. G. W. Plantenga, J. Van Leeuwen,
J.j C. H. Fischer, J. W. C. Van Sleeden, A. R.
Ophorst, G. H. Brouwer, C. H. G. A. De Vogel,
F. G. Goudsmit, A. C. Kamp, J. A. Van der
Zweep, C. W. C. M. Stroo, L. P. Ten Gate en
J. C. Zaalberg.
Heden werd in het Nutsgebouw alhier de
-aanbesteding gehouden van het bouwen van een
voorportaal enz. by de bewaarschool van het
departement. Er waren vijf biljetten ingekomen,
liet werk werd, behoudens de goedkeuring van
•den raad op het verzoek om afstand van ge
meentegrond, aan den laagsten inschrijver, den heer
J. J. Planjer, gegund.
By de heden gehouden openbare verkooping
van cokes van partijen van 50, 10 en 5 hecto
liters waren de hoogste prijzen ƒ27.50, /5.60
-en ƒ2.80 en de laagste f 27.00, ƒ5.30 en ƒ2.65.
De heer Johs. Bastiaans Jr. gaf Vrijdag in
de groote kerk te Haarlem een vocaal- en orgel
concert, met medewerking van mej. G. Donker,
sopraan, ex pensionnaire van Z. M. den Koning,
mej. H. Donker, den heer B. J. De Goey, tenor,
en den heer V. G., bariton, welke uitvoering dooi
den aanzienlijk publiek werd bijgewoond. De stuk
ken, door den heer Bastiaans ten gehoore ge
bracht, voldeden zeer en beantwoordden geheel
aan de verwachting die men van hem mocht
koesteren. De dames solisten, alsmede de tenor
zongen de liederen van het programma uitmuntend
en verwierven den bijval der aanwezigen herhaalde
malen, terwijl de bariton zijne taak niet onver
dienstelijk waarnam. De opbrengst dezer uitvoe
ring was bestemd voor de noodlijdenden door de
overslroomingen in Frankrijk; zij bedroeg, na
aftrek der kosten, ruim 200.
In art. 7 is de aansluiting der gymnasiën
aan de hoogere burgerscholen geregeld; „dien
tengevolge zegt de minister in zyn antwoord
op het afdeelingsverslag der Tweede Kamer be
treffende het wetsontwerp op het hooger onder-
wys moest de cursus der gymnasia van zes
tot zeven jaren worden verlengd, zoo men wil
dat het overbrengen der letterkundige propae-
deusis naar het gymnasium eene waarheid zij, en
de jongelieden hij hunne komst aan de universi
teit rijp zijn voor hunne zoogenaamde vakstudiën."
In gemeenten, waar eene hoogere burgerschool
bestaat, kunnen gymnasiën met vijfjarigen cursus
worden ingesteld; in gemeenten van minder dan
20,000 zielen progymnasiën. „Tot aan hel laatste
jaar zegt het verslag van den zeven- of
van den vijfjarigen cursus behoort het onderwijs
voor allen zonder onderscheid hetzelfde te zijn.
In den aanvang van dat laatste jaar kan eene
splitsing plaats hebben in overeenstemming met
bet vak van studie, waaraan de leerlingen zich
zullen wijden Nu er ook gymnasia met vijf
jarigen cursus (gelijkstaande met de vijf hoogste
studiejaren van den zevenjarigen cursus) worden
toegelaten, schijnt het raadzaam, aan de gymnasia
met den tot vier jaren verkorten cursus (gelijk
staande met de vier laagste studiejaren van den
zevenjarigen cursus), in het 3de lid van art. 7
vermeld, den naam van progyrnnasiutn te geven.
Dit geschiedt alleen ter bevordering van duide
lijkheid en beknoptheid."
De minister handhaaft de bestaande hoogescholen
en blijft ook bij zijne zienswijze omtrent de af
schaffing der theologische faculteiten; hij wil zelfs
in dit gewijzigd ontwerp het afzonderlijk onder
wijs in de godsdienstwetenschap, 't welk in het
laatste wetsontwerp was opgenomen om eeniger-
mate aan de bedenkingen tegen het weglaten der
theologische faculteiten tegemoet te komen, doen
vervallen. De bezwaren tegen het toevoegen van
dit onderwijs aan de faculteit der letteren en
tegen een doctoraat in de godsdienstwetenschap
kwamen hem gegrond voor. Daarentegen achtte
hij het met de commissie van rapporteurs onver
mijdelijk om, als maatregel van overgang, bij voor
baat onveranderd te laten de theologische facul
teit, zooals die historisch bestaat. Ten einde aan
het hervormd kerkgenootschap een behoorlijken
tijd te laten om zelf in de opleiding zijner leeraren
te voorzien, is dat tijdperk van overgang op vijf
jaren vastgesteld. Door de aanneming van dit
overgangstijdperk zal, naar de minister meent,
alle vrees voor achterstelling van de godgeleerd
heid vervallen. Behoorlijk voorbereid en wel toe
gerust zal de kerkelijke instelling in het leven
kunnen treden en de taak voortzetten, die de
Staat, als overblijfsel uit eene vroegere orde van
zaken, voor het grootste kerkgenootschap tot nu-
toe vervult. De Staat geeft den arbeid der vor
ming van leeraren eerst uit handen, als het kerk
genootschap gereed is om die geheel over te
nemen. Naar de godsdienstwetenschap als surro
gaat-vak van onderwijs behoeft niet te worden
omgezien, want de cyclus der godgeleerde studiën
neemt die wetenschap in zich op.
Prinses Marianne der Nederlanden en prins
en prinses Albert van Pruisen met gevolg heb
ben Zaterdag de Kon. Nederlandsche fabriek van
gouden en zilveren werken van de heeren J. M.
Van Kempen en Zonen, te Voorschoten bezocht
en met veel belangstelling de verschillende afdee-
lingen dier inrichting in oogenschouw genomen.
Uit het door het bestuur der spaarbank
van het departement der Maatschappij tot Nut
van 't Algemeen, Oude Wetering c. a., Leimuiden
en Rijnsaterwoude, uitgebrachte verslag over het
boekjaar 1874, deelen wij het volgende mede:
Op 31 Dec. 11. telde de Bank 248 deelhebbers,
terwijl 21 in den loop van het jaar 1874 de Bank
hadden verlaten. Op 302 posten werd ingebracht
ƒ13,389.571/, en op de 70 posten terugbetaald
ƒ10,318.50. Onder de ingebrachte gelden waren
42 nieuwe rekeningen, een bedrag dat tot heden
nog niet bereikt was. Onder 248 deelhebbers waren
er 30, die minder dan ƒ5; 49, die van 5 tot
20; 39, die van 20 tot 50; 43, die van 50
tot 100; 61, die van 100 tot 500; 16, die van
ƒ500 tot /1000 en 10, die meer dan 1000 op
hunne boekjes te goed hadden. Gezamenlijk hadden
zij van de Bank te eischen de som van 42,632.18'/2.
Daarentegen bedroeg de bezitting der Bank op
ultimo Dec. II. aan effecten, hypotheken enz. eene
som 59,139,73, zoodat er een batig saldo of
reservekas overbleef van 6507,54'/, op ruim
12 pCt. van het kapitaal der deelhebbers.
De algemeene vergadering van deelhebbers
in de Hollandsche IJzeren-Spoorweg-maatschappij,
te houden op 20 Aug. e. k., heeft ten doel: de
goedkeuring van overeenkomsten, door den raad
van administratie der Holl. IJzeren-Spoorweg
maatschappij met de hooge regeering gesloten
1°. tot wijziging der voorwaarden van concessie
voor exploitatie van meerdere staalslijnen: 2°.
tot wijziging der concessie tot vaststelling van een
nieuwen termijn, waarop de regeering de be
voegdheid zal hebben, zich in het bezit te stellen
van den Holl. IJzeren-Spoorweg. De sub 1°. ge
noemde overeenkomst bepaalt, dat de Staat aan
de Maatschappij verleent en deze aanneemt de
exploitatie: a. van den spoorweg voor rekening
van den Staat aangelegd of aan te leggen, ver
meld in de laatste zinsneden van art. 2 der wet
van 18 Augustus 1860; b. van de spoorwegen,
welke vóór 31 Dec. 1885 nog voor rekening van.
den Staat mochten worden aangelegd en aansluiten
aan spoorwegen, alsdan door de Maatschappij ge
ëxploiteerd. Van de sub b. genoemde spoorwegen
zijn uitgezonderd die welke krachtens art. 91 der
cencessie, zooveel noodig bekrachtigd deor de wet
van 3 Juli 1863, in exploitatie komen bij de Maat
schappij tot exploitatie van Staatsspoorwegen.
Van het 4de reg. inf. alhier in garnizoen zal
morgen naar Amersfoort vertrekken ten einde
aldaar tijdelijk in den garnizoensdienst te voorzien
een detachement sterk 2 onderofficieren en 43
minderen, onder bevel van den lsten luitenant
C. J. H. Wieling.
In het Oranje-hotel te Scheveningen ver-
eenigden zich hedenmiddag een 25-tal heeren,
verbonden aan de Rotterdamsche „Humber Steam-
schip Agents Conperence" aan een gemeenschap
pelijk diner, tot besluit van een uitstapje, dat zij
heden, begeleid door den heer Reynst hadden ge
maakt. Uit Rotterdam, waar men zich in het Bath-
hotel had vereenigd, werd over Delft een rijtoertje
naar de Wijkerbrug gedaan en na het gebruiken
van een lunch naar de Vink en Leiden.
Naar men verneemt is aan mevrouw Van
Manen in Den Haag, lid der Sophia-Vereeniging
tot bescherming van dieren, de bijzondere onder
scheiding te beurt gevallen, met een eere-diploma
der „Royal Society for the Prevention of Cruelty
to Animals" te Londen begiftigd te worden.
De Maatschappij tot Nut van den Javaan
heeft voor hare rekening verspreid eene brochure
van den heer Neurdenberg, over de wenschelijk-
heid eener reorganisatie van het inlandsch onder
wijs, in verband met het plan tot oprichting eener
kweekschool op Java. Voor dit doel is tot hiertoe
2827.73'/2 bijeengebracht.
Aan den adjudant-onderofficier J. C. Sleutel,
conducteur der artillerie van de 1ste klasse bij
de magazijnen te Amsterdam, is de gouden medaille
toegekend met de daaraan verbonden gratificatie
van 50, ter zake van 36 jaren trouwen mili
tairen dienst.
In de gisteren te Amsterdam gehouden
vergadering van typografen, uitgeschreven door
het Nederlandsch Typografenbond, is besloten tot
het houden van eene tweede vergadering, om
daarna een voorstel tot billijke loonsverhooging
aan de patroons te doen.
De gemeenteraad van Zwolle besloot den
23sten Maart jl. tot verkoop eener 4 pCt. inschrij
ving op het Grootboek, groot nominaal 115,700,
benoodigd voor den bouw van nieuwe bruggen,
petroleum-magazijn enz. Gedeputeerde Stalen van
Overijsel hebben bij hun besluit van 15 April jl.
hunne goedkeuring onthouden. De gemeenteraad
van Zwolle, zich niet kunnende vereenigen met
het besluit van Ged. Staten, heeft zich tot Z. M.
den Koning gewend, die bij besluit van den 24sten
Juli jl. het besluit van Ged. Staten heeft vernie
tigd en het raadsbesluit alsnog goedgekeurd.
Bij het departement van financiën is benoemd
tot kamerbewaarder J. H. Sperwerslager, thans
bode.