LE1DSCH
DAGBLAD.
I\0. 4738.
Zaterdag
A°. 1875.
24 Juli.
EEN FIKSCH PLAN.
PRIJS DEZER COLRAAT:
Voor Leiden per 3 maandenf 1.
Franco per post.1.40.
Afzonderlijke Nommers0.02.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVERTENTIES:
Van 16 regels.f 1.05.
Iedere regel meer.0.171.
Grootere letters naar plaatsruimte.
jjS T A D S - B E R I C H T E N.
f BURGEMEESTER en WETHOUDERS van LEIDEN
brengen bij deze ter kennis van de kiesgerechtigden, dat
krachtens art. 14 en 15 der wet van 29 Juni 1851 Staats
blad. N°. 85) de verkiezing van een lid van den Gemeen
teraad, ten gevolge van het niet aannemen der op hem
uitgebrachte benoeming, door den heer Mr. H. P. J.
TOLLENS, zal plaats hebben op Dinsdag den 3den
Augustus aanstaande.
Eu geschiedt hiervan openbare kennisgeving door plaatsing
in dc Leidsche Courant.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
v. d. BRANDELER, Èurgemeester.
E. KIST, Secretaris.
Leiden, 23 Juli 1875.
Goed is een geneesheer die ziekten geneest,
maar beter een die ?e voorkomt.
Zoo ook op een ander gebied: Gelukkig het
land, waar weldadigheid wordt geoefend jegens
hen, die daartoe hun toevlucht moeten nemen,
maar gelukkiger het land, waar zooveel mogelijk
wordt zorg gedragen, dat de behoefte aan bewij
zen van liefdadigheid zich niet doet gevoelen. Elke
stap, gezet op den weg die tot laatstgenoemd doel
leidt, verdient toejuiching, en op zulk een schrede
mogen wij wijzen.
In een onlangs te Rotterdam gehouden verga
dering toch zijn de principieele bepalingen vastge
steld voor een op te richten Algemeen Nederlandsch
Weduwenfonds voor werklieden.
Geheel in den geest van onzen tijd, waarin men
er meer en meer op uit is door vereende krachten
te verkrijgen wat voor elk individu onbereikbaar
is, den tijd van brand- en levens-, zeeschade- en
zooveel andere verzekeringen, als evenveel bewijzen
voor de nog altijd onverzwakte waarheid van het
oud-Hollandsche spreekwoord: eendracht maakt
macht, den tijd zelfs van glasverzekeringen,
zoolang althans het veelbesproken hardglas ons
nog niet in staat heeft gesteld onze huizen van
minder breekbare ruiten te voorzien.
Die loffelijke zucht tot samenwerking in aan
merking genomen, mag men er zich zelfs over
verwonderen, dat het denkbeeld tot het stichten
van een weduwenfonds voor werklieden niet reeds
veel vroeger ontslaan en tot verwezenlijking ge
komen is. Hoe menigmaal toch wordt de hulp
der liefdadigheid ingeroepen voor vrouwen uit den
arbeidenden stand, die na den dood van het hoofd
des gezins, meer of minder vroegtijdig, hetzij ten
gevolge van een of ander ongeval, waarvoor juist
de werkman zoo vaak blootstaat, hetzij op de
natuurlijke wijze, geheel hulpeloos achterblijven,
dikwijls nog met onverzorgde kinderen tot haar
last 't is een geijkte term, die maar al te
juist uitdrukt dat wat voor meergegoeden hij zulk
een verlies een reden tot troost is, voor de we
duwen uit den arbeidersstand slechts de bezwaren
vermeerdert.
En de weduwen der arbeiders, die geen beroep
op de liefdadigheid doen? Zij komen gewoonlijk
ten laste alweder dat harde, maar ware woord
van kinderen of betrekkingen, ofschoon het voor
beide partijen, met hoeveel liefde die natuurlijke
verplichting ook moge worden vervuld, toch altijd
veel verkieslijker ware dat zij niet tot de onver
mijdelijke noodzakelijkheden behoorde.
Den werkman in staat te stellen om te voor
komen dat de vrouw, met wie hij lief en leed
deelt, na zijn dood tot zulk een hulpbehoevenden
toestand zou vervallen ziedaar het doel van
een Algemeen Nederlandsch Weduwenfonds voor
werklieden. Het welslagen der ontworpen inrich-
ting zal natuurlijk afhangen van de meerdere of
I mindere deugdelijkheid der grondslagen, waarop zij
zal worden gevestigd, van de wijze, waarop zij
zal beheerd worden.
Het pleit zeker voor het plan, dat de ontwer
pers zich de oprichting van een algemeen werk-
mans-weduwenfonds hebben voorgesteld. Immers
men weet het, dat bij grooter deelneming dergelijke
ondernemingen ook grooter kans van slagen aan
bieden.
Aangezien nog slechts de principieele grondslagen
zijn vastgesteld, zal men eerst later met de bijzonder
heden der voorgenomen inrichting bekend kunnen
wordenwij hebben hier nog slechls met een be
gin te doen, maar een begin, waarvan het begin
sel zeker ieders goedkeuring zal wegdragen. Onge
twijfeld zullen dan ook velen, bij wie thans van
tijd tot tijd wordt aangeklopt tot ondersteuning
van hulpbehoevende werkmansweduwen, gaarne
indien de eventueele statuten zich daartegen niet
verzetten bijdragen tot ondersteuning der lof
waardige onderneming. Al moge het hoofdbeginsel
zijn, dat de werkman door eigen middelen zijn
weduwe een minder zorgvol bestaan verschaft,
de bijdragen van hen, die willen medewerken om
hem die taak gemakkelijker te maken, zullen zeker
niet worden versmaad. Hoe dit zij, met belang
stelling wachten wij nadere bijzonderheden omtrent
de zaak af.
Boven zeiden wij reeds, dat zulk een inrichting
geheel overeenkomt met den geest van onzen tijd,
voegen wij daarby, dat de behoefte daaraan zich
heden ten dage veel sterker doet gevoelen dan
vroeger het geval kon zijn. Ziehier wat wij be
doelen: Op kleinere plaatsen, ten pl^ttelande
't is een algemeen bekend feit wordt minder
armoede geleden dan in grooter gemeenten, om
dat de ingezetenen er meer van nabij bekend zijn
met elkanders omstandigheden en de hand der
liefdadigheid veelal juist aan hem of haar wordt
toegereikt, die er de grootste behoefte aan ge
voelt. Nu spreekt 't van zelf dat bij de steeds toe-
nempnde bevolking hier te lande, nu de groote
steden zich meer en meer uitbreiden, ja op bijna
elke plaats, ook ten plattelande, het aantal inge
zetenen steeds vermeerdert, dezen ook minder
gelegenheid hebben zich op de hoogte te stellen
van elks bijzondere omstandigheden; het gevolg
daarvan is dat menigmaal juist die arbeiders
vrouwen, die haar man door den dood hebben
verloren, maar te fier zijn om zich tot anderen
om hulp te wenden, van alle ondersteuning, waarop
juist zij zooveel aanspraak zouden hebben, verstoken
zijn. Ook in die leemte zal het arbeidersweduwen-
fonds voorzien.
Bepalen wij ons voorloopig lot deze weinige
regelen over dit onderwerp. Spoedig hopen wij
meer te vernemen van een plan, dat ongetwijfeld
aller belangstelling overwaardig is.
LEIDEN, 23 Juli.
In de tweede helft van de rnaand Sept.
e. k. zal, ter benoeming van één of meer adspirant-
ingenieurs bij deu waterstaat een vergelijkend onder
zoek plaats 'hffiben. Tot dit onderzoek worden
toegelaten Nederlanders, die een voldoend examen
als civiel ingeniêur hebben afgelegd aan de poly
technische school te Delft, mits zij op 1 Nov.
e. k. den ouderdom van 27 jaren niet hebben
bereikt. Zij, die zich aan het vergelijkend onderzoek
wenschen te onderwerpen, moeten vóór 1 Sept.
daarvan aan het depart, van binnenl. zaken doen
blijken bij op zegel geschreven adres.
Voor het eerste natuurk. staatsexamen
hebben zich 80 candidalen aangegeven, waarvan
zich 21 vóór of gedurende het examen terug
trokken, 35 werden afgewezen en 24 toegelaten,
t. w.: J. Keyzer, P. A. Faassen, K. Van Giffen,
L. Steinmeier, J. H. Lindman, P. Stolje Jr., J.
De Groot Kz., H. E. Bimmerrnan, A. F. Verschuur,
H. G. J. Rahder, L. J. De Rochemont, W. Blaak-
hert, F. Van Valkenburg, L. Marcus, G. C. Eykman
D. G. Boer ma, J. C. Mohr, J. J. Quadekker, M.
Ph. Rieselade, A. Ekerman, A. Kuipers, H. Drijf
hout, G. C. Van Balen Blanken, M. C. Giltjes.
Bij de tweede zitting 4874/75 der commissie
voor het natuurk. staatsexamen, te Amsterdam
gehouden, zijn zes militaire studenten van den
geneeskund. dienst tot candidaat-arts bevorderd
A. Faassen, P. J. Kintz, A. P. Langeveld, J. A.
Wijnhoff, A. D. Van Steenbergen en J. C. F.
Schilfer.
Bij het examen van apothekers-leerlingen te
Meppel zijn gisteren alle candidaten toegelaten:
Smeets uit Gulpen, De Longte uit Zutfen, Van
Dierman en Oldeman uit Wormerveer, Van Gunkel
uit Amsterdam, en Ophorst uit Gorcum.
De commissie tot afneming van de examens
voor leerling-apotheker te Middelburg heeft geëxa
mineerd en toegelaten de heerenJ. G. Hertstein,
J. Broodmar. en A. P. Guldenberg.
De geneesk. staatscommissie, zitting hou
dende te Utrecht, heeft het getuigschrift voor het
iste gedeelte van het artsexamen uitgereikt aan
den heer M. K. Enthoven, milit. student, cand.-arts.
Te Oegstgeest zijn tot leden van den gemeen
teraad gekozen de heeren A. Olsthoorn, D. M.
v. d. Hoef en H. H. R. Heyrmans.
Te Aarlanderveen zijn tot leden van den
gemeenteraad herkozen dé' heeren A. P. Zaalberg,
L. Rodenburg en G. Van Niekerk, herstemming
tusschen de heeren G. Verduyh en J. H. Riïtirig
te Alphen herstemming tusschen de heerèiV' G'. L.
Pièk, B. ËrkelèVlS,1 P. Oosthóek Mz., A. Oosthoek,
J. Visser, M. Van Hoóff, G. Van der Meer en
P. H. Schoutente Noordwijk herkozen de heeren
Mr. F. A. G. graaf VaVi Limburg Slirum Noord-
wijk, Dr. J. Everwijn en A. Van der Plas Bz.
te Oudshoorn herkozen de heeren H. Kloöt, W. G.
Wernink en S. G. Piek.
Eene te Boskoop gehouden collecte voor de
noodlijdenden door den watersnood in Frankrijk
heeft f 81.67 opgebracht.
De zegepraal, die de liedertafel „Rotte's
Mannenkoor" bij het concours te Gent behaalde,
wordt door haar in de eerste plaats geweten aan
de wijze waarop haar jeugdige directeur, de heer
Ludwig Felix Brandts Buys, de voorbereidende
oefeningen heeft geleid en bovenal ook aan de
groote mate van inzicht, waarmede hij het Vlaam-
sche prijsnummer heeft «pgevat, zóó dat het de
bewondering van den componist zelf heeft gaande
gemaakt. Ten einde haren directeur daarvoor dank
-.te betuigen, bracht de zangvereeniging hem gister
avond eene serenade.
Namens het-bestuur der Koninklijke Koor-
maatschappij van Gent wordt het bericht, als zou
zij, ontevreden over de uitspraak der Jury, waarbij
de eerste prijs met algemeene stemmen aan de
liedertafel „Rotte's Mannenkoor" was gegeven
aan de Mannenvereeniging Caecilia in Den Haag
„eene speciale gouden medaille" geschonken heb
ben, geheel ongegrond verklaard. Zij rekent het
ten plicht te verklaren, dat, zelfs bij verschil van
meening, zij het nooit op zich zou hebben willen
nemen, het werk der onafhankelijke en kundige
mannen, wier hulp zij had ingeroepen, te verbreken.
