LEIDSCH
DAGBLAD.
A0. 4712.
A0. 1875.
Donderdag
24 Juni.
STADS-BE RICHTEN.
HET GEMEENTE-VERSLAG.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maaDdenf 1.
Franco per post1*40.
Afzonderlijke Nommcrsn 0.02.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven,
PRIJS DER ADTERTENTIEN:
Van 16 regelsf 1.05.
Iedere regel meer0.174.
Grooterc letters naar plaatsruimte.
De BURGEMEESTER der GEMEENTE LEIDEN,
Gezien art. 48 der Algemcene Politieverordening, vastgesteld
[en 16 October 1873 Gemeenteblad n°. 4);
Bepaalt
dat bij gelegenheid van het feest, door de bargery het Sta-
lentencorps aan te bieden, op het feestterrein de RuïüO, aanst.
Donderdag den 24 Juni, de passage met rijtuig, tot het
aanbrengen cn afhalen van bezoekers, niet anders mag geschieden
lan'Jvan de zijde der Steenschuur O. Z., terwijl de rijtuigen
zich moeten verwijderen in de richting van de Raamstegen
^_dat gedurende dien avond, van 7 uren tot na den afloop der
feestviering, het rijden lang3 het Rapenburg van de Nieuwsteeg
iot de Steenschuur, en laDgs de Steenschuur IF. Z. verboden is.
De Burgemeester voornoemd,
v. D. BRANDELER.
Leiden, 22 Jani 1875.
De BURGEMEESTER, Hoofd van het Gemeentebestuur van
Leiden, doet te weten, dat aan den ontvanger der directe be
lastingen alhier zijn ter hand gesteld de op den 21stcn dezer
maand invorderbaar verklaarde kohieren voor de personeele be
lasting van wijk III, dienst 1875/6, en voor het patentrecht
(schippers, kramers, tappers enz.) alsmede van wijk I en II,
mede over dat dienstjaar; zijnde ieder verplicht zyn aanslag op
den brj de wet bepaalden voet te voldoen.
En wordt deze door plaatsing in de Laidsche Coarant afge
kondigd.
De Burgemeester voornoemd,
v. d. BRANDELER.
Leiden, 22 Juni 1875.
li.
Een minder boeiend onderwerp dan de weten-
schappelijke onderzoekingen in het gemeente-archief,
waarmee wij ons vorig artikel besloten, leveren
de geldmiddelen op, maar het belang, dat wij allen
daarbij hebben, verbiedt oris dat hoofdstuk met
stilzwijgen voorbij te gaan.
Reeds terstond valt ons het verschil in het oog
tusschen de rekening en verantwoording over den
dienst 1873, die in ontvangst 642850,15 en
in uitgaaf ƒ629134,94 bedroeg en de begrooting
voor 1874, beloopende in ontvangst en uitgaaf
497421,96. Juist geen bewijs van vooruitgang
biedt de vergelijkende opgave van verschillende
heffingen in beide genoemde jaren aan. Onder de
16 posten toch komen er zes voor, die in '74
minder opbrachten dan in '73, al is het verschil
dan ook niet groot te noemen. Een der hoofd
bronnen van vertier echter, de beestenmarkt, wijst,
een vermeerdering aan en wel ƒ4268,80 tegen
3829,70 in '73. Dit gunstig verschijnsel laat
zich gemakkelijk verklaren uit het cijfer, dat de
op de wekelijksche beestenmarkten verhandelde
waarde vertegenwoordigt, berekend naar de ge
middelde prijzen over het geheele jaar, zijnde de
hoogst belangrijke som van 6208362 of ruim
ƒ370000 meer dan het vorige jaar. Het aantal
verhandelde runderen bedroeg niet minder dan
19102, en wanneer men nu een paar bladzijden
verder in het Verslag ziet, dat daarvan per Hol-
landsche spoor werden vervoerd (dus aan- en af
voer) slechts 7116 stuks, dan mag men met allen
grond verwachten, dat de exploitatie der in aan
leg zoo goed als verzekerde spoorweglij n Leiden
Woerden vooral op den toenernenden bloei onzer
beestenmarkt een hoogst gunstigen invloed zal uit
oefenen. Immers uit de rijke Rijnstreek, die thans
ook zonder spoorwegverbinding verreweg het groot
ste aantal runderen bij ons aan de markt brengt,
zal bij een verbeterde communicatie een nog veel
grooter aantal runderen worden aangevoerd.
Keeren wij tot de financiën terug, er bestaat
alle reden voor. Onder de werkelijke ontvangsten
in 1873 komt o. a. voor: Winsten (batig slot)
uit ondernemingen van nijverheid, door de gemeente
geëxploiteerd of waarin de gemeente aandeel heeft,
en daarachter het respectabele cijfer van ƒ38440,90.
Die post is niet gespecificeerd, en toch 't ware
een zoo geringe moeite geweest hem in onder-
deelen op te gevengasfabriek en nog eens gas
fabriek, ziedaar de bron dier winst of wil men
liever het misschien zachter klinkende, maar daar
om niet minder onbillijke „balig slot". Ziedaar
de waarheid, maar niet de geheele waarheid
want verhoogen wij bovengenoemde som tot een
halve ton gouds, dan eerst zullen wij ongeveer
wellicht nog niet ten volle het cijfer der winst
hebben aangegeven, dewijl in het Gemeente-verslag
niet onder het „batig saldo" is gerekend wat de
gemeente te weinig betaalt voor eigen gasver
lichting ten koste van de overige gas verbruikers,
met name de industrieelen, op wie die „winst"
voor de gemeentekas 't meest drukt. Men ziet
het, ook voor een Gemeente-verslag is toelichting
soms niet overbodig. Wij weten 't wel, dat wij
nog kort geleden een tweetal artikelen aan dat
onderwerp wijdden, maar de onverbiddelijke vol
harding, waarmee voor een niet onbelangrijk deel
de gemeentekas wordt gevuld ten koste van de
gasconsumenten, noopt ons elke gelegenheid aan
te grijpen om met even regelmatigen aandrang
een naar onze meening billijker exploitatie der
gasfabriek te vragen. De aanhouder wint, en het
„Carthaginem esse delendam" miste ook in den
Romeinschen Senaat zijn uitwerking niet.
Onder de uitgaven trekt vooral de verhoo
ging die de kosten der brandweer ondergingen
17599,54 in '73 tegen 2053,08 in '72) de
aandacht. Wij zien dan ook, dat op dat gebied
verscheiden verbeteringen werden aangebracht
de inventaris der stoombrandspuit werd uitgebreid,
een waterreservoir met verwarmingstoestel en
gasleiding aangebracht, ten einde de machine
spoedig van warrn water te kunnen voorzien; een
reddingstoestel aangeschaft benevens nieuwe slan
gen (75 meter) en bonzeilen.
Voor het lager onderwijs werd bijna 110000
uitgegeven, waarvan alleen aan jaarwedden, toe
lagen enz. 61505,88 tegen 17625,78 voor
middelbaar en 11750 voor hooger onderwijs
(het gymnasium), nuttig bestede sommen onge
twijfeld, maar waarvoor men dan ook het recht
heeft rijke vruchten te verwachten. Het armwezen
kwam der gemeente op 62708,29 te staan; het
onderhoud van eigendommen en de kosten van
openbare werken vorderden 234627,43, waar
onder voor stralen, pleinen enz. 24080,75 en
voor haveos, vaarten enz. 23636,10. De bijdrage
aan het Rijk in de kosten van bet gebouw van
het Academisch Ziekenhuis 125000) en de
aanvulling van het reservefonds der stedelijke gas
fabriek 30000) hadden natuurlijk grooten in
vloed op het hooge cijfer der hoofdsom.
Na al die Cnancieele beschouwingen is het een
aangename verpoozing een oogenblik stil te staan
bij hetgeen vermeld wordt aangaande het Museum
van schilderijen en oudheden, dat thans geheel
gereed en behoorlijk in orde gebracht is. Zooals
onze lezers weten, is het volgens de den 17den
Januari 1874 afgekondigde verordening van den
Raad dagelijks toegankelijk van 10 tot 4 uren
tegen betaling van 10 cents de persoon, terwijl
des Zondags van 12 tot 4 uren vrije toegang
wordt verleend. Onder die vrijgevige bepalingen
kan en zal hel Museum ongetwijfeld aan zijn doel
beantwoorden en veel nut stichten, vooral onder
de minder ontwikkelde volksklasse. Dat het reeds
aanvankelijk niet aan belangstellenden ontbreekt,
bewijst het aantal betalende bezoekers van 1 Mei
tot ultimo December 1874, zijnde 3300. Bij de
aangebrachte verbeteringen, de ten geschenke of in
bruikleen ontvangen of wel de aangekochte voor
werpen stil te staan, gedoogt onze ruimte niet.
Besluiten wij daarom met onze instemming te
betuigen met het woord van hulde, den heer
Wttewaal, die deze gemeente metterwoon heeft
verlaten, in het Verslag gebracht voor alwat hij
voor het Museum deed.
LGIDES, 23 •Juni.
Gisteren is aan de hoogeschool alhier bevorderd
tot doctor in de rechten de heer J. Ph. Castendijk,
geb. te Haarlem, na verdediging van stellingen.
De off.-v.-gez. 3de kl. F. Daniels, van het
4de reg. inf., is overgeplaatst bij het 1ste reg.
inf. te Leeuwarden.
De kapt. H. J. G. Furstner, van het 4de
reg. inf., is overgeplaatst bij het 8ste reg. met
bestemming voor het gedeelte te Doesburg; de
kapt. M. L. L. Schell, van het O.-I. leger, wordt
bij het 4de reg. inf. gedetacheerd en heiast met
het commando over de 4de comp. van het depot te
Gouda.
In de gisteren gehouden zitting van den
Haagschen gemeenteraad werd omtrent het voorstel
betrekkelijk de toewijzing van de inschrijvingen
op de eerste serie der 4'/, pCt. rentende geld-
leening van ƒ1,800,000 medegedeeld, dat totaal
voor eene som van ƒ1,193,000 is ingeschreven.
B. en Ws. waren van oordeel dat de serie kon
worden gegund ad 95 pCt. en deden daartoe het
voorstel. Bij de beraadslaging hierover maakten
sommige leden bezwaar tegen het lage bedrag
van den koers, met het oog op de volgende lee
ningen en uithoofde van het feit dat in andere
gemeenten, die in minder gunstige flnancieele
omstandigheden verkeeren dan Den Haag, de koers
op 100 slaat. Men gaf dus in overweging te gunnen
tegen 96 pet. of wel in hei geheel niet, te meer
daar in 1880 tot de aflossing wordt overgegaan
en andere fondsen op een hoogeren koers staan.
Een voorstel van den heer De Charro om niet
te gunnen onder 96 pCt. en om de leening tot
dat cijfer open te stellen werd, na bestrijding door
den heer Polak en den Voorzitter, rnet 18 tegen
10 stemmen aangenomen. Naar aanleiding diar-
van is de inschrijving opengesteld tot 28 dezer.
H. M.^ de Koningin is gisterochtend per
stoomschip Valk te Woolwich aangekomen. Zij
reist incognito onder den naam van gravin Van
Buren.
Het stoomschip Thomas Sorby is 21 dezer
te Batavia aangekomen; de Maas, van New-York
naar Rotterdam, is gisteren Lezard gepasseeerd.
Ter vervulling van de bestaande vacature
van predikant bij de Ned. herv. gemeente te
Amsterdam is opgemaakt het volgende drietal:
Ds. C. J. Bryce, te 's-GravenhageDs. G. J. Van
der Flier, le Delft; Ds. J. J. Van Toornenbergen,
te Rotterdam.
De geneeskundige staatscommissie, zitting
houdende te Utrecht, heeft het getuigschrift voor
het 1ste gedeelte van het arts-examen uitgereikt
aan den cand.-arts D. Koert.
Voor het admissie-examen tot de lessen der
hoogeschool te Groningen is geen enkel adspirant
opgekomen.
Het waarborgkapitaal van 500000 drie
percents inschrijving op het Grootboek, dat bijeen
moest worden gebracht om te kunnen aanvaarden
de som van 1,800,000, door den Raad van
Amsterdam in 1874 bestemd voor den bouw van
arbeiderswoningen, is sedert eenigen tijd gevonden,
i Reeds is de koninklijke goedkeuring verleend aan
