LEIDSCH
DAGBLAD.
N°. 4632.
A0. 1875.
Donderdag
18 Maart.
S T A I) S - B E RI C'H T E N.
UIT DE HOOFDSTAD.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maandenf 1.
Franco per posln 1-40.
Afzonderlijke Nommers0.02.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven,
PRIJS DER ADVERTENTIES
Van 16 regelsf 1.05.
Iedere regel meern 0.17 J.
Groolerc letters naar plaatsruimte.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van LEIDEN,
Gezien art. 11, '2de alinea, der Verordening van 4 Mei
1872, op de openbare scholen voor gewoon lager onder
wijs voor on- en minvermogenden Gemeenteblad. n°. 10);
Doen te weten, dat de inschrijving van nieuwe leerlingen
-op de openbare scholen voor on- en minvermogenden zal
plaats hebben van den 8sten tot en met den '20sten Maart
e. k. in de schoollokalen in de Rijnstraat, in de Brande-
wijnsteeg, op de Binnenvestgracht aan het Plantsoen en
op de Marendorpsche Achtergracht, des voormiddags van
half neg en t.ol negen uren, en des namiddags van half twee
tot \twee uren, behalve op Zaterdag-namiddag en den
Zondag.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
v d. 6RANDELER, Burgemeester.
E KIST, Secretaris.
Leiden, 4 Maart 1875.
DE BURGEMEESTER der GEMEENTE LEIDEN herin
nert bij deze den Geestelijken en Studenten in de
Godgeleerdheid, die reeds bij de Nationale Militie zijn
ingelijfd, alsmede hun die daartoe kunnen worden opge
roepen, dat zij tot het bekomen der ontheffing van den
werkelijken dienst, bedoeld bij de 1ste zinsnede van art.
127 der wet van den 19den Augustus 1861 (Staatsblad
n°. 72), verplicht zijn, tusschen den 20steu Maart en den
Isten April dezes jaars hymne aanvrage, met het daarbij
behoorende bewijsstuk, bij hem Burgemeester in te dienen.
Do Bargemcester voornoemd,
v. d. BRAN DELER.
Leiden, 17 Maart 1875.
„Tijd is geld'1 de waarheid van dat spreek
woord onzer zoo bij uitnemendheid nijvere naburen
aan de overzijde van het Kanaal wordt door
niemand ook ten onzent betwist, doch maar al
te dikwijls vergeten dat tijd nog meer, dat tijd
ook ontwikkeling, beschaving is of, juister gezegd:
lijd kan dienstbaar gemaakt worden aan het ver
krijgen van geld, ontwikkeling en beschaving.
Het groote geheim, om dat met vrucht te doen,
is gelegen in een geschikte verdeeling van den
tijd. Hoever men het daarmee brengen kan, willen
wij door een sprekend voorbeeld aantoonen.
Een tweetal jaren geleden was in de hoofdstad
des Rijks een quaestie aan de orde van den dag,
die, hoewel in de eerste plaats van localen aard,
toch in hare gevolgen ook op het geheele land
een niet onbelangrijken invloed uitoefende. Het
gold de vraag, of de groote koopmansbeurs, tot
dien tijd van halfdrie tot halfvijf gehouden, voortaan
een uur vroeger zou worden geopend en gesloten.
Die vraag werd in toestemmenden zin beantwoorden
het daaruit voortvloeiende besluit trad den Isten
Juni 1873 in werking. En het gevolg, meer be
paald voor de hoofdstad? De avondkantooruren
vervielen en, zooals dat op de meeste buitenlandsche
handelsplaatsen het geval is, eindigden de werk
zaamheden op de cornmercieele bureelen voortaan
te zes uren.
Terwijl men evenveel werk verrichtte als te
voren, was dat nu vroeger geëindigd, omdat men
ook vroeger begon. De handelsgeëmployeerden
kregen hunne avonduren beschikbaar en gevoelden
er nu behoefte aan, die aangenaam en tevens
nuttig te besteden. Die wensch werd verwezenlijkt
door de oprichting eener Vereeniging, waaraan
men terecht den naarn „Vervroegd Beursuur"
schonk, ter herinnering aan het heuglijk besluit
van Amsterdams gemeenteraad, dat de stichting
mogelijk had gemaakt.
Het ligt niet op onzen weg, hier de namen te
vermelden der beide heeren, die in deze het
initiatief namen en met een drietal andere han
delsspecialiteiten het voorloopig comité vormden,
evenmin als wij in bijzonderheden zullen stilstaan
bij alles, wat voorafging, eer den 17den November
'1873 de concept-statuten werden goedgekeurd en
door de 172 handelsgeëmployeerden, die tot de
nieuwe Vereeniging toetraden, een definitief hoofd
bestuur werd gekozen. Liever willen wij in korte
trekken constateeren, van welk een verbazend
snellen vooruitgang het eerste jaar van het bestaan
der instelling, het jaar 1874, getuigt.
Het aantal gewone en buitengewone leden was
op den Isten Januari van dit jaar tot 301 ge
klommen, terwijl dat der honoraire leden, in
Maart van het vorige jaar ongeveer 50, op dat
tijdstip met een tiental was vermeerderd.
Dat de jeugdige Vereeniging zich in veler be
langstelling mocht verheugen, daarvan kunnen de
namen der verschillende sprekers, die in het af-
geloopen jaar achtervolgens in de algemeene
bijeenkomsten optraden, het bewijs leveren. Sprak
de hoogleeraar Mr. S. Vissering voor haar over
„kapitaal, crediet, rente en interest", een onder
werp bijzonder geschikt om de stof tot bespreking-
voor de leden van zulk een Vereeniging uit te
maken, dezen streefden ook naar meer algemeene
ontwikkeling en vonden in die richting bevredi
ging door het optreden van mannen als de heeren
Pierson en Quack, Lemcke en Gosschalk, Ten
Brink en Gram, De Veer en Valès, terwijl een
tweetal kunstbeschouwingen den leden een paar
aangename avonden verschaften.
Weldra deed zich bij hen de behoefte gevoelen,
om ook zelf op verschillend gebied werkdadig op
te treden, en zoo ontstonden achtervolgens de af-
deelingen Boekhouden en Handelsrekenen, Letter
kunde, Debating-club, Gymnastiek en Schaakclub.
Een aangenamen indruk rnaakl de uit het ge
heele verslag sprekende toon van erkentelijkheid
voor de van verschillende zijden welwillend ver
leende hulp. Trouwens daarvoor bestond alle reden
niet alleen dat het gemeentebestuur der hoofdstad
aan de Vereeniging tijdelijk het gebruik van de zoo
genaamde militiezaal afstond, maar ook verschil
lende consuls en haridelscorporatiën, boekhandelaars
en uitgevers, redactiën van dagbladen en tijdschrif
ten schonken haar menig blijk van welwillendheid.
Wel een bewijs dat menigeen het loffelijk doel
der stichting toejuichte, en terecht.
In die Vereeniging toch, lhans in een fiksch
gebouw in de Doelenstraat gevestigd, begroeten
wij een heuglijk verschijnsel op maatschappelijk
gebied. Haar ontstaan legt getuigenis af van een
bij onze talrijke handelsgeëmployeerden meer en
meer ontwakende zucht naar nog iets anders dan
bestoven handelsboeken en geestdoodende becijfe
ringen; van het besef dat er, naast het debet en
credit der koopmansrekening, nog een debet en
credit van hoofd en hart bestaat, waarvan de
balans ook nu en dan dient te worden vereffend.
Dat de handelschefs door hun welwillende me
dewerking hebben getoond, dat ook zij dat begrij
pen, strekt hun tot eer en zal hun tevens ten
bate komen; want tijd is geld, maar ontwikkeling
van het verstand en veredeling van het hart door
een gezellig en nu en dan ook leerrijk samenzijn
verhoogeri de geschiktheid voor het werk en den
lust om het te verrichten; zij leeren met den tijd
te woekeren en zijn dus ook geld. Moge dat be
sef meer en meer in alle standen der maatschappij
doordringen
LEIDEN, a 7 Haart.
Z. M. heeft aan den hoogleeraar Dr. G. D.
L. Huët alhier, op zijn verzoek, eervol ontslag
verleend als lid en vice-president der commissie
gedurende den tijd van een jaar, ingegaan 1 Aug.
1874, belast met het afnemen der geneeskundige
examens, volgens art. 5 der gemelde wetbenoemd
tot lid en vice-president dier commissie den hoog
leeraar Dr. S. S. Rosenstein alhier, thans plaatsverv.
lid, en tot plaatsverv. lid Dr. J. P. T. Van der
Lith, hoogleeraar te Utrecht.
Naar men verneemt heeft het bestuur van
de studenten-ijsclub alhier besloten, tgdens de
studentenfeesten in de maand Juni a. s. een gon-
deltocht te houden met muziek, illuminatie en
vuurwerk.
De minister van marine brengt ter kennis,
dat in Mei bij de directie der marine te Helle-
voetsluis een vergelijkend examen zal plaats hebben
van jongelingen, die als machinist-leerling der 2de
kl. wenschen te worden aangenomen. Het getal der
te plaatsen jongelingen zal zich tot twintig be
palen. Ouders of voogden, die verlangen dat
hunne zonen of pupillen tot dit examen wor
den toegelaten, dienen, vóór of uiterlijk op den
laatsten April, een op zegel geschreven verzoek
schrift in aan het departement van marine. Al
leen worden tot het examen toegelaten zij, die
op 1 Januari van dit jaar het 15de levensjaar
reeds en het 20ste nog niet zijn ingetreden.
Bij de Nederd. herv. gemeente te Rotter
dam is gisteren beroepen Ds. P. Huet, predikant
te Dirksland.
Gisteren heeft Dr. N. Beets te Utrecht in
het groot auditorium van het Academiegebouw
het hoogleeraarsambt in de godgeleerdheid met
eene oratie plechtig aanvaard. Op den voorgrond
stellende dat de studie van den mensch hem ten
allen tijde in hooge mate had aangetrokken en
dal daarom een leerstoel in die onderdeelen der
godgeleerde wetenschap, welke den mensch tot
onderwerp hebben, in zedeleer en kerkgeschiedenis,
hem meest welkom was, sprak de hoogleeraar
over karakter, karakterschaarschte en karaktervor
ming in den tegenwoordigen tijd en in verband
met. het hooger onderwijs. Eene groote menigte
geleerden en academie-burgers woonde de plechtig
heid bij.
Het stoomschip Conrad, van Nieuwediep
naar Batavia, is gisterochtend te 7 uren van
Southampton vertrokken.
Omtrent de Leeuwarden wordt aan het
Utr. Dagbi. medegedeeld, dat het schip den 29sten
Januari te Curacao is aangekomen, na achtervolgens
Barbados, Martinique, Guadeloupe, St.-Martin, St.-
Eustatius en St.-Thomas bezocht te hebben. Op
't eerste eiland werd door den gouverneur een
cricket-partij ter eere der Hollandsche marine ge
geven, die door 't ongunstig weder in een bal
werd veranderd. De Engelschen zijn er ongezellig,
't geen zelfs op de vrijgelaten slaven is overge
gaan, die lui en onbeschoft zijn, zoodat men ze
met slokken van 't lijf moet houden. Bij Barbados
viel een jong matroos boven uit 't tuig op den
rand der boot en in zee, waar hij dadelijk wegzonk.
Te Martinique heerschte de echie Fransche be
leefde geest, dien men ook bij de negers terugvond.
Op St.-Martin werd een officieel bal door den
waarnemenden gouverneur, te St.-Thomas een
partij door den Hollandschen consul gegeven. Overal
werd de marine goed ontvangen. Te Curasao,
waar 't schip enkele weken blijft, is dat zeker
niet 't minst T geval. Van Curasao moet men
naar La Guaira, om eenige pressie uit te oefenen
dan naar Havanna, en vóór Mei moet 't schip
thuis zijn, om waarschijnlijk spoedig naar d
Oost te stevenen.
In de openbare zitting van den gemeente
raad te Schiedam, Donderdag jl. gehouden, is o. a.