LEIDSCH DAGBLAD. N°. 4485. A0. 1874. Donderdag 24 September. PRIJS DEZER COURJlNT: Voor Leiden per 3 maanden1. l Franco per postn 1*40. Afzonderlijke Nommers0*03- Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen, uitgegeven. PRIJS DER ADVERTENTIES: Van 16 regelsf 1.05. Iedere regel meer0.174. Groolerc letters naar plaatsruimte. FEESTLECTUUR. Wij hebben in den laatsten tijd zeker geen gebrek gehad aan feesten, nationale feesten bij uitnemendheid ter herinnering aan de belang rijkste feiten uit den worstelstrijd van vqor drie honderd jaren, ter gedachtenis nu laatstelijk nog aan de 25-jarige regeering van onzen geëerbie- digden Koning, en het ontbrak hij die gelegenhe den 't allerminst aan feestlectuur, in rijm en proza, als voorbode of nasleep van die festiviteiten. Onder al die letterproducten was veel goeds aan te wijzen, maar ook misschien wel voor 't meerendeel menige pennevrucht, die alleen aan de omstandigheden, waaraan zij haar ontstaan had te danken, eenige waarde ontleende, maar alle letterkundige verdienste miste. Ook b'g het driehonderdjarige jubilaeum, dat Leiden eerstdaags zal vieren, zal het niet aan feestlectuur ontbreken. Reeds werd menige pen daartoe in beweging gebracht en, wij mogen 't gerust zeggen, met goeden uitslag. Onder al die grootere en kleinere werkjes trekt vooral een bij den uitgever van dit blad verschenen boekje de aandacht, getiteld „Leidens nood en ontzet in 1574, historische novelle door C. Fogteloo, leeraar aan de Rijks hoogere burgerschool te Alkmaar." Wij weten allen dat Leiden vóór drie eeuwen na een langdurige belegering, een nauwe inslui ting, die binnen de benarde stad hongersnood en zijn onafscheidbare gezellin, de pest, deed ont staan, op den 3den October 1574 werd ontzet door Boisot, die met een vloot over de over stroomde landen de veege stad te hulp kwam; telken jare sinds die drie eeuwen werd de 3de October op feestelijke wijze herdacht, in tal van ge zinnen de tradilioneele hutspot genuttigd en de hoofd feiten van het beleg cn het ontzet in het geheugen teruggeroepen, en ondanks dat allee zijn er velen, die zich geen duidelijk begrip kunnen vormen van de verhoudingen en toestanden dier dagen. Hun vooral zal de „Historische Novelle" welkom zijn. Zij leidt den lezer binnen in een burgergezin uit dien tijd, doet hem een uitval der belegerden bij wonen, verplaatst hem in de slad ten tijde van den hongersnood, als de zoon der moeder, die den prangenden honger niet kan stillen met een stuk gekookt leder, de eenige duif, die nog in zijn bezit is, moet weigeren, omdat het diertje als brieren- bode der algemeene zaak nog van te veel nut kan zijn; of wel zij brengt hem in tegenwoordigheid van Pieter Adriaansz. Van der Werf, eerst als voorzitter der vroedschap, later te midden der hongerende volksmenigte, en doet hem eindelijk getuige zijn van het blijde ontzet. En al die verschillende tafereelen zijn aan elkaar verbonden door een draad, die ze tot een geheel maakt, zoodat de naam van „novelle", die op het titelblad prijkt, er niet ten onrechte aan is gegeven. Al ligt er geen fijngesponnen intrige aan het verhaal ten grondslag, menig figuurtje vormt er een treffende tegenstelling, die niet nalaat een diepen indruk te maken. Jan, de 16-jarige zoon van den warmoezier Gerrit Jansz., vergezelt heimelijk de bende, waarmee zijn vader een uitval doet, en op het oogenblik dat deze, na een Spaanschen hopman te hebben geveld, zelf door den dood wordt bedreigd, treft een kogel uit het musket van den zoon den aan valler der vaders. Gerrit Jansz. is gered; zonder dat hij weet dat hij het behoud van zijn leven aan zijn zoon heeft te danken, wijkt hij naar de stad terug, en weinige oogenblikken daarna valt de 16-jarige knaap in handen van den Span jaard om de vreeselijkste martelingen te ondergaan. Wel weet hij den hem dreigenden dood voor een oogenblik te ontsnappen, maar om weldra te vallen door de kogels zijner vervolgers, onder wie zich Van Hoogstraten bevindt, een glipper of Spaanschgezinde, wiens dochtertje Maria op het zelfde tijdstip liefderijk wordt verpleegd ten huize van Gerrit Jansz., den vader van den gevallen knaap. Ook het omslag verhoogt de waarde van het boekske; het geeft een duidelijke teekening van de belegerde stad en de punten, in den omtrek door den vijand bezet, henevens afbeeldingen van papieren noodmunten, van geuzenschepen enz., terwijl de titelplaat eenige photographieën naar oude gravures bevat. Buitendien valt het werkje door den laag gestelden prgs onder ieders bereik. LEIDEN, 33 September. Wij vernemen met genoegen, dat onze be gaafde stadgenoot, de heer B. Bruining, zich welwillend bereid verklaard heeft, van liet model van het gedenkteeken voor Leidens ontzet photo- graphische afbeeldingen te vervaardigen, die bij de aanstaande tentoonstelling voor geringen prijs verkrijgbaar zullen zijn, en waarvan de opbrengst door hem ten behoeve van het gedenkteeken be schikbaar wordt gesteld. De heer Bruining, die vroeger reeds door zijne uitmuntende afbeeldin gen der Brieische Nimf een bewijs gaf van zijn helangeloozen ijver voor de vaderlandsche kunst, toont hier opnieuw, hoe hij gezind is hare be langen te bevorderen en tot het verheerlijken van de groote daden onzer vaderen mede le werken. Ongetwijfeld zullen velen gaarne gebruik maken van de gelegenheid om zich eene afbeelding aan te schaffen van het schoone kunstgewrocht, door de heeren Koelman en Vogel ontworpen, en dat eenmaal, naar wij hopen, als een sieraad van onze stad prijken zal Ier vereeuwiging van den moed en de volharding van Leiden en van den onsterfelijken Van der Werf, waaraan Nederland de bevestiging zijner vrijheid te danken had. De Koninklijke goedkeuring is verleend op de hesluiten der Stalen van deze provincie, tot wijziging van het reglement van politie op de vaart door de schutsluis en brug aan de Gouwe onder Alphen, alsmede tot regeling der heffing en invordering van de doorvaartgelden, ten be hoeve der prov. Zuid-Holland, aan die sluistot af- en oveeschrijving op de provinciale begrootin gen voor 1873 en 1874 en tot toevoeging van nieuwe posten van uitgaaf aan die voor hel dienst jaar 1874, houdende regeling van de toekenning van pensioen, te verleenen bij ontslag aan den hoofdingenieur van den prov. waterstaat in Zuid- Holland. Ter vervanging van Jhr. Mr. H. J. Van der Heim, thans minister van financiën, is tot lid der Prov. Staten in het hoofdkiesdistrict Den Haag ge kozen Jhr. Mr. J. F. Schuurbecque Boeye, lid van den gemeenteraad (conservatief), rnet 400 van de 693 geldig uitgebrachte stemmen, waarvan 347 de volstrekte meerderheid. De liberale candidaat Mr. L. G. Greeve, kantonrechter, bekwam 283 stem men. Door deze benoeming is het getal gemeente raadsleden, die voor genoemd district in de Staten zitting hebben, tot zes gekUmmen. Bij A. Egmond te Enkhuizen verscheen dezer dagen eene historisch-dramatische schets in vier bedrijven door H. H. Hartman. Wij gelooven dat dit tooneelstuk, getiteld „De zoon van den Water geus" door beoefenaars van tooneelspelkunst met genoegen zal worden begroet. Het komt ons althans alleszins ter opvoering geschikt voor. Het onder houdende en nuttige kinderwerkje van den heer P. Louwerse „Vlissingen in 1572" schonk den schrijver de noodige bouwstoffen voor dit drama, waarvan het 1ste en 2de bedrijf speelt op Walcheren in 1572, het 3de en 4de in de omstreken van Leiden in 1574. Den heer Jhr. W. H. F. H. Van Raders, laatstelijk directeur der burgerlijke openbare wer ken in Ned.-Indië, die. gisteren in het moederland teruggekomen, in Den Haag is gearriveerd, wacht een blijk van hulde en sympathie voor zijne wel geslaagde pogingen in het belang der lotsverbetering van het corps O.-I. ingenieurs. Een prachtige zilveren bokaal met toepasselijke ornamentatie en zinrijke inscriptie zal hem worden aangeboden. Dit kostbaar kunstwerk, dat voor de belangheb benden eenige dagen ter bezichtiging was gesteld, getuigt opnieuw voor den reeds gevestigden naam der Kon. Ned. Fabriek van zilverwerken van de firma Van Kempen te Voorschoten. Voor het admissie-examen aan de hooge- school te Utrecht gehouden, hadden zich aange meld 15 candidaten, waarvan er 13 zijn toegelaten. Langs den Hollandschen IJzeren spoorweg (lijn AmsterdamRotterdamHelderZaandam) zijn, gedurende de maand Augustus 1874, 243,154 reizigers vervoerd; opbrengst f 213,540.17s en aan goederen f 59,052.16; totaal f 272,592.335. Sedert primo Januari aantal reizigers 1,515,433; opbrengst van reizigers engoederen f 1,097,180.79. De Ned. Bank had op 21 Sept. bij een muntmateriaal van f 134,709,203.545 voor eene som van f 130,400,120.78 minder aan bankbil jetten in omloop dan waartoe zij gerechtigd is, terwijl het muntmateriaal op zijne beurt f 52,160,048.315 meer bedraagt, dan in verhouding tot de schuldvorderingen tot dekking noodig zou wezen. - Z. M. heeft de benoeming van J. Van Barne- veld, burgemeester van Arnbt-Hardenberg, tot secre taris dier gem., goedgekeurd; op zijn verzoek, eervol ontslag verleend aan Dr. S. Poslhuma, te Haarlem, als plaatsverv. lid van den geneesk. raad voor Friesland en Groningen; benoemd tot raads heer in het prov. gerechtshof le Utrecht, Mr. C. G. Berger van Hengst, thans rechter in de arrond.- rechlbank te Utrecht; den luit.-ter-zee lsle kl. P. Ten Bosch met den 30slen dezer eervol ont heven van de hem tijdelijk opgedr. betr. van com mandant van het Kon. instituut voor de Marine le Willemsoord en directeur van het onderwijs aldaar, en die heirekking opgedragen aan den kapt.-luit. ter zee J. W. Binkes; hij de artillerie benoemd, bij den staf van het wapen, tot luit.-kol. voor speciale diensten, ter beschikking van den Minister van Oorlog, den majoor A. E. Reuther, van het 2de reg. vest.-art.; aan A. Smink eervol ontsl. veldwachter van sluis n°. 13 der Zuid- Willemsvaart, een pensioen verleend van f 93 's jaars. Gemengd Nieuws. Als een staaltje van eerlijkheid wordt uit Delft gemeld, dat dezer dagen iemand die zich in beschonken toestand aan 't politie- hureel aldaar had aangemeld, met verzoek er zijn roes te mogen uitslapen, bij zijn ontwaken op de brits een portemonnaie, inhoudende twee gulden, vond, welke hij bij het heengaan aan den. inspecteur van politie overhandigde.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1874 | | pagina 1