LEIDSCH
DAGBLAD.
N°. 4295.
A0. 1874.
Dinsdag
10 Februari.
PRIJS DEZER COURANT
Voor Leiden per 3 maandenf 1.
Franco per post
Afzonderlijke Nommers0.02.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zou- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVERTENTIES:
Van 16 rebelsf 1.05.
Iedere regel meer0.17a.
Groolcrc letters naar plaatsruimte.
LEIDEN, f> Februari.
Heden legde Prof. M. De Vries het rectoraat
neder met het houden van eene Latijnsche rede
voering de Academici Lugduno Batava liber-
tatis praesidio, d. i. over de Leidsche Hooge-
school, steun der vrijheid.
De redenaar wees in hreede trekken er op, hoe
de vrijheid oorspronkelijk het doel der vestiging
van de Hoogeschool geweest is en langs welke
middelen en op welke wijze onze voorouderen
dit doel hebben trachten Ie verwezenlijken;
hoe alle instellingen van vroegeren en lateren
tijd vrijheid hebben geademd; hoe de Hooge
school niet was eene muffe scholastische in
stelling, maar eene vrije en zelfstandige Uni
versiteit in den eigenlijken zin van het woord,
eene corporatie aan wier hoofd niet stond
een Kanselier of een Inspecteur, maar Cura
toren, door de slaten wel is waar gekozen, maar
geenszins onder hun macht; hoe er verder vrij
heid was voor de Professoren wat te onderwijzen,
vrijheid voor de studenten wat te leerengeen
tucht als in kloosters of seminaria, geen voor
geschreven dwangcolleges weinige examina en
niet streng. Hoe het wijders aan dat vrije leven
te danken was dat vele uit den vreemde
deze Hoogeschool kwamen bezoeken, gelijk men
aan de andere zijde er op uit was beroemde ge
leerden tegen groole opoffering aan de Academie
te verbinden; hoe deze vrijheid ademende geest
heeft teweeggebracht dat men in de bangste
tijden alles veil had voor waarheid en recht en
hoe eindelijk deze geest tot den huidigen dag
steeds is blijven voortduren.
De redenaar wees er ten laatste op hoe wel
is waar onze wetten overal de vrijheid hul
digen, doch niettemin een waakzame vijand
poogt in te sluipen, die zich niet ontziet, tot
zelfs in de volksvertegenwoordiging, op onze
Hoogeschool een blaam te werpendat wel
is waar nog geene vrees bestaat, dat dergelijke
eenzijdige bekrompenheid in Nederland ooit zege
vieren zal, doch niettemin voortdurende zorg en
waakzaamheid worden vereischt, wil men niet
verrast of overrompeld worden. Tot de handha
ving dier vrijheid worden de krachten van het
jeugdige geslacht, bepaaldelijk die van de alumni
onzer Hoogeschool, opgeroepen.
Hel is onmogelijk van deze zoo schoone
rede zelfs eene flauwe schets te gevenmen
moet ze gehoord hebben om ze te genieten.
Voldoende zij het mede te deelen, dat niet
tegenstaande de redenaar niet minder dan 2>/2
uur gesproken heeft, de geestdrift, die hij
wist op te wekken, geen oogeriblik verzwakte
en het talrijk auditorium aan zijne lippen bleef han
gen. Was het wonder waar niet alleen eene
sierlijke maar eene mannelijke taal gesproken
werd, waardig om tot het geletterd en niet ge
letterd publiek door te dringen!
Blijkens een telegram van den luit.-generaal
an Swielen, gedagleekend 4 dezer en in den laten
avond van den 7den bij het departement van Ko
loniën ontvangen, was er sedert 29 Januari niets
belangrijks voorgevallen, en ook de toetreding tot
onderwerping niet vooruitgegaan. In het binnen
land aangelegd wordende versterkingen getuigden
van eene voortdurend vijandige houding van hoof
den, maar gaven geene bezorgdheid, daar het
slechts plaatselijke middelen van tegenstand zijn,
die gemakkelijk onschadelijk kunnen gemaakt
worden. Door de verovering van den Kraton is
de kracht der verdediging gebroken, en wat ver
der geschiedt slechts partieel. De kleine man
scheen voor de voortzetting der vijandelijkheden
minder gestemd.
Het kamp der expeditionaire troepen werd
niet meer gealarmeerd, In enkele in de nabijheid
gelegen kampongs waren de vrouwen teruggekeerd;
ook werden door enkelen boomvruchten en andere
kleinigheden te koop gebracht, en het volk bewoog
zich, in tegenstelling met vroeger, op eigen terrein
ongewapend. Dit deed den opperbevelhebber raad
zaam achten om eenigen tijd van bezinning te
geven alvorens handelend op te treden, en af te
wachten wat de vredesgezinden zullen doen. De
dood des Sullans wordt bevestigd. De cholera was
door de gegunde rust belangrijk afgenomen.
Bg de heden gehouden verkooping van Cokes
op het Raadhuis alhier van partijen van 100, 50,
10 en 5 hectoliters, waren de hoogste pr'yzen
51, 26,50, 5.50 en ƒ2.80; de laagste ƒ51,
25.50, 5.20 en 2.65.
Ter gelegenheid van den dies natalis wap
perde gisteren en heden van de openbare en vele
particuliere gebouwen de vaderlandsche driekleur,
terwijl vooral hedenmiddag door de rijtoeren van
eenige heeren studenten in bontgekleurde costumes
door de stad eene buitengewone drukte heerschte.
In het eerste nommer van Iiygieiaweek
blad voor de gezondheidsleer in Nederland, onder
redactie van A. H. Israels te Amsterdam, staat
o. a. het volgende te lezen
Hoe t er onder onze sleden uitziet.
Een verslag van den gemeente-architect over
het ruimen van riolen te Leiden, geeft ons ge
legenheid een blik te werpen op den toestand,
waarin vele riolen in onze steden verkeeren. In
de „Narmslraat", van de Beestenmarkt naar de
Binnenvest, moest een riool worden ontruimd.
Bij het maken van een opening aan de Binnen
vest bleek al dadelijk, dat een overwelving van
de rioolmonding aldaar ontbrak. Zij was door een
bedekking met planken vervangen en die planken
waren vermolmd. De wanden van het riool ge
leken meer op gestapelde puin dan op metsel
werken. Nadat het dicht ineengeperste vuil, dat
elke doorlating van privaatstofïen en regenwater
had tegengehouden, was weggeruimd, moesten
nieuwe wanden en een nieuw gewelf worden ge
metseld. Men ging voort met het openen van het
riool. Er werden 32 openingen gemaakt. Overal
werd dezelfde toestand gevondendichte massa's
zand, door het ontstaan van gaten in 't riool
daarin gevallen, vast ineengedrongen privaatvuil,
dikwijls slechts „met een pikhouweel los te ma
ken;" grootendeels ingevallen metselwei ken, met
of zonder behoorlijke dekking. Bovendien werden
6 groote dwarsriolen en 12 kleinere spruiten ge
opend, die allen geruimd en meer of minder
vernieuwd moesten worden. Ook werden de kolken
geledigd en de waterkanalen weder in staat ge
bracht water door te laten. De geheele lengte
geruimd riool was 160 meiers. Toen de hoofd
riolen en takken geledigd waren, begon de inhoud
der spruiten binnen de huizen bijna overal ter
stond weg te vloeien. Er werden niet minder dan
8 pramen met 68 scheepstonnen, d. i. omstreeks
60 kubieke meters, rioolstof weggevoerd. Hierdoor
werden ongeveer 50 woningen gebaat. Men denke
zich het gevaar, waarmede 60 kubieke meiers
rioolstoffen in den bodem de omgeving bedreigen
Bij het openen van een ander riool, in de Galg
straat, vond men daar denzelfden toestand. Gedu
rende het ruimen sprong de inhoud van de sprui
ten in de huizen, die door het verstopte riool
geen uitweg had kunnen vinden, en dus onder de
huizen was blijven staan, somtijds met geweld
los. Vijf schuitvrachten, met 45 scheepston riool-
vuil, d. i. omstreeks 43 kubieke meters, werden
vervoerd. Ondertusschen waren de klachten der
bewoners van de Nieuwsteeg over de zoogenaamde
„Arkegracht", bij den dag toegenomen. Deze be
gint op het Rapenburg nabij de Heerensteeg en
loopt in kromme richting onder huizen, binnen
plaatsen en tuinen naar een grooten beerput nabij
de Salomonsteeg. Van den toestand dien men
aldaar aantrof „laat zich geen denkbeeld vormen,1'
zegt de gemeente-architect. De dan eens smaller,
dan eens wijder wordende, dan eens hooger, dan
eens lager liggende overwelfde gracht, die eene
lengte heeft van ongeveer 130 meters, was tot
de kruin toe gevuld met het afzichtelijkste vuil,
dat stijf ineengedrongen en voor een groot deel
een vaste massa geworden was. Elke afloop van
kolken, pompwater enz. werd tegengehouden, het
welk gepaard met een aantal verstopte privaten,
ingevallen kruinen en afdekkingen met planken,
hier en daar onder de vloeren der woonvertrek
ken aangetroffen, hetgeen een hoogst onhoudbaren
en ten uiterste voor de gezondheid gevaarlijken
staat van zaken veroorzaakte.
Zoo ziet het er onder onze steden uit.
Zaterdag had te Katwijk aan den Rijn de
plechtige teraardebestelling plaats van wijlen den
heer M. A. F. H. Hoffman, ridder van den Ned.
Leeuw, oud-lid van de Tweede Kamer der Staten-
Generaal. Te halfacht verliet de begrafenisstoet
het woonhuis van den overledene op den Kneu
terdijk in Den Haag, voorafgegaan door Uvee boden
van de Eerste Kamer en vier boden van de
Tweede Kamer en begeleid door een volgkoets.
Aan den Benoordenhout gekomen, werden de
leden van den stoet per as naar de Haagsche
Schouw vervoerd, waar te elf uren de plechtige
optocht werd hervat en zich nog vijf koetsen met
leden der familie en verdere belangstellenden
achter den lijkwagen aansloten. Te Valkenburg
werd de sombere trein onder het doortrekken
ontvangen met klokkengelui, en weldra werd ook
te Katwijk het dof gebrom van de doodklok ver
nomen, 'twelk werd voortgezet tot de eenvoudige
eikenhouten kist met zilveren naamplaat op een
baar de kerk was ingedragen. Daar schaarden de
bloedverwanten van den afgestorvene en al degenen
die op zijn uitdrukkelijk verlangen waren gevolgd,
zich voor de baar, ten einde den heer Koelman,
leeraar der Hervormde gemeente te Katwijk, te
volgen in het biddend woord dat door hem werd
gesproken tot lof van hem die zulk een welbesteed
leven had geleid, en tot troost en opwekking van
de betrekkingen die zulk een gevoelig verlies had
den geleden. Daarop werd nog het woord ge
voerd door den heer Messchert van Vollenhoven,
oud-burgemeester van Amsterdam, lid van de
Tweede Kamer, als lid der familie, en den heer
Van Voorthuysen, predikant te Voorburg, waarna
baron Van Wassenaer van Gatwijck, schoonzoon
van den overledene, zijn dank betuigde voor
de betoonde belangstelling. Nu werd de baar
weder opgenomen en buiten de kerk naar den
ingang van den grafkelder der familie Van Was
senaer Cat wij ck gedragen, waar het lijk in alle
stilte werd bijgezet.
De inschrijvingen voor het geschenk, Z. M.
aan te bieden, hebben te Woerden bedragen
220.
Het stoomschip Prins van Oranjekapt.
Aukes, van Nieuwediep naar Batavia, kwam 6
dezer, te 7 uren des morgens, te Port Said aan,
en zou Zaterdag de reis vervolgen. Alles wel aan
boord.
