LEIDSCH
DAGBLAD.
N°. 4273.
A0. 1874.
Donderdag
15 Januari.
NOG IS HET TIJD.
TRIJS DEZER COUR AST:
Voor Leiden per 3 maandenf 1.
Franco per post1-40.
Afzonderlijke Nommers0.02.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVERTE.NTIEN
Van 16 regelsf 1.05.
Iedere regel meer0.17$.
Grooterc lellers naar plaatsruimte.
Was tot vóór weinig tijds het bepalen der keuze j
van het geschenk, aan Z. M. den Koning den
I 12den Mei a. s. aan te bieden, slechts een lasten
in het duister, omdat men nog niet wist over
welke som men zou kunnen beschikken, thans is het
waarschijnlijk dat men niet zal overgaan tot uitvoe
ring der aanvankelijk geopperde plannen, het aan-
koopen van een buitengoed te 's-Heerenberg of
het bouwen van een nieuw paleis te Amsterdam.
Onze meening dienaangaande hebben wij reeds
N vóór geruimen tijd aan het hoofd van ons blad
uitgedrukt, zoodat het wel overbodig zal zijn er
op te wijzen dat wij door den aard van het ge
schenk aan den 12den Mei gaarne een hooger
beteekenis zouden hebben zien toegekend. Men
is echter van kwaad lot erger vervallen, want op
een vergadering van burgemeesters der verschil
lende provinciale hoofdsleden werd besloten tot
het aanbieden van een geschenk in goud en
zilver.
Daartegen is van verschillende zijden een
krachtige soms welsprekende stem opgegaan, en
wij aarzelen niet ons bij de bestrijders \an dat
plan aan te sluiten. Het Nieuws van den Dag
heeft er terecht op gewezen dat een geschenk,
dat in de kast wordt gezet om alleen bij feestelijke
gelegenheden voor den dag te worden gehaald,
dat door een lakei wordt aangedragen en weder
weggeborgen, alles behalve aan de eischen van
een nationaal cadeau voldoet. Een nationaal ge
schenk, zoo vervolgt het blad, moet altijd te zien
zijn, èn voor den landzaat èn voor den vreem
deling.
Neen, voegen wij er bij, ook dat laatste kan
ons nog niet geheel voldoen. Het geschenk, den
12den Mei aan onzen Koning aan te bieden, moet
door zijn aard getuigen van heigeen de natie op
i dien heuglijken dag met haar Vorst gevoelt, moet
aantoonen waarom wij Nederlanders er prijs op
stellen het vierde eenér eeuw te hebben doorleefd
onder het bestuur van Willem III, moet een zinne-
beeld zijn van den band, die Vorst en Volk omsluit.
Aan die eischen voldoet noch een landgoed, noch
een villa, noch zelfs een museum, hoe gewenscht
oven'gens ook, en wel 't allerminst een cadeau in
zilver en goud. Het geschenk moet de zinnebeeldige
voorstelling, de afschaduwing zijn van hetgeen ons
zoo trotsch doet zijn op het bezit van een Koning
als de onze. Behoeft men nog te vragen wat dat
I is'? Antwoordt gij allen, die na den watersnood
I van het rampspoedige jaar 1861 getuigen zijt. ge-
j weest van den intocht van Z. M. binnen de hoofd-
8 stad. Dat vorstelijk rijtuig, omstuwd, schier ge-
I dragen door die allen, voor wie de drommen der J
cavalerie geen beletsel waren geweest om tot den
geliefden monarch door te dringen, die wuivende
handen, die wemelende hoofden, die diep uit de
borst opgestegen juichkreten, die van alle zijden
nederdalende bloemenregen. neen, dien vorst
geen cadeau in goud en zilver geschonken, maar i
de penningen van schier geheel het volk, de j
penning men vergete het nietook van j
I den werkman hem aangeboden om er mee te j
handelen naar welgevallen, en de uitkomst zal
het leeren dat het geëerbiedigd Hoofd van den
staat beter de beteekenis begrijpt en vooral ge-
voelt van den 12den Mei 1874 dan zoo menigeen, j
1 die zijn stem gaf voor een geschenk in edel 1
metaal.
Die beteekenis en ziedaar de fout men
beeft ze niet gevat. Men heeft gehandeld als zou
men den 12den Mei a. s. het 25jarig huwelijks-
feest vieren van Koning en Koningindat ware
een huiselijk feest geweest en daarvoor zou een
gouden of zilveren servies hebben gepast. Maar
thans is het de natie, die haar 25jarige vereeni-
ging viert rnet haar hoofd, den Koning; beiden
vieren te zamen een gemeenschappelijk feest, en
daarom moet het cadeau een nationaal cadeau
zijn van den Koning, voor en door het Volk.
Daarom juichen wij het toe, dat men zich
Maandag te Amsterdam tegen de uitvoering van
het beraamde plan heeft verklaard, en even
zeer dat er in het Maas-en-Waalsche pogingen
worden aangewend om den 12den Mei een monu
ment op te richten ter plaatse der doorbraak van
1861. Maar waarom daaraan niet een nuttige
strekking gegeven, waarom niet een liefdadig
heidsinrichting daarvoor in de plaats gesteld, door
Vorst en Volk Ie zamen gesticht, hetzij dan daar
ter plaatse of elders?
Oostenrijk, wij wezen er vroeger op, heeft ons
een zoo schoon voorbeeld gegeven, dat wel der
navolging waardig is, vooral voor ons Nederlan
ders, immers geen Vorst zoo bemind als de onze,
want hij is koninklijk niet in praalvertoon, maar
in weldadigheidheldhaftig niet op het bloedige
slagveld, maar te midden der ontketende baren
van den watersnood, edel in geslacht maar meer
nog in menschenwaarde, en naast hem zetelt een
Vorstin, wier weldadigheidszin schier spreekwoor
delijk is geworden.
LEIDEN, 14 «Januari.
Ds. J. Holster heeft voor het beroep naar
de Chr. ger. gemeente te Pernis bedankt.
De Minister van Oorlog heeft machtiging
verleend om den milicien-plaatsvervanger W. F.
H. M., van het 4de regiment infanterie alhier in
garnizoen, met een briefje van ontslag van het
corps weg te zenden en zulks daar hij, van 15
Mei jl. eerst onder de wapenen zijnde, zich als
een onverbeterlijken dronkaard heeft doen kennen.
Naar men verneemt zal die verwijdering uit de
gelederen morgen plaats hebben.
Voor de prijsvraag voor het legaat Hoeuff
zijn bij de Koninklijke Academie van weten
schappen, afd. Letterkunde, dit jaar niet minder
dan zes prijsverzen ingekomen, onder de volgende
titels: 1. De Italica anastasi. 2. Musa (Elegia).
3. De Odis deliciis (Elegia). 4. Alcaicum de
Vesevo monte saxa ignita vomente VI Kal.
Mai MDCCCLXXfl. 5. Lucreliiad Memmiüm
epistola de scribendo poemala de rerum nalura.
6. Redilus ad suos (Elegia).
Na langdurige beraadslaging is gisteren bij
den Gemeenteraad in Den Haag, bij meerderheid
van stemmen, aangenomen het ontwerp eener be
antwoording aan Gedeputeerde Staten, die het
wenschelijk oordeelden, dat van Gemeentewege
zou worden opgericht eene derde openbare bur
gerschool voor meer uitgebreid lager onderwijs,
tegen matig schoolgeld. Aangenomen is ook 't voor
stel tot voorloopige regeling der exploitatie van
de duinwaterleiding, aan het hoofd waarvan alsnu
zal worden geplaatst een directeur op een bezol
diging van ƒ3000, een controleur en boekhouder.
De heer O. Gleuns, landmeter van het ka
daster, te Sappemeer, is voornemens, te beginnen
met 1874, een tijdschrift te bewerken onder den
titel: „Archief voor het Kadaster," uitgever de
firma J. B. Wolters te Groningen. Het werk zal
in drie hoofdrubrieken worden bewerkt, behalve
eene afdeeling van huishoudelijken aard voor de
ambtenaren van het vak. De eerste rubriek zal
een eigenlijk archief zijn voor alles wat tot heden
merkwaardigs over de zaak, in het binnen- en
buitenland, is gepubliceerd. Hoogst interessante
opstellen en mededeelingen over de kadasters van
Rusland, Italië, Spanje, Engeland, N.-Amerika
etc., liggen daarvoor reeds gereed. Weinig bekend
geworden, maar niettemin kostbare opstellen en
andere stukken over het Nederl. kadaster, zullen
worden gereproduceerd. De tweede rubriek zal
eene zooveel mogelijk compleete kroniek geven,
van alles wat zoo binnen- als buitenlands op
kad. gebied (in zijn ruimsten omvang) voorvalt.
De heer Gleuns heeft zich daartoe in verbinding
gesteld met de hoofden der werkzaamheden in
de verschillende ryken en heelt ruime toezegging
van medewerking hier te lande. De derde rubriek
zal bestemd zijn tot orgaan, zoowel der ambte
naren van het vak zelve, als van de beoefenaren
van verwante vakken.
De Maandag ten stadhuize te Amsterdam
gehouden vergadering der Commissie voor het
feestgeschenk aan Z. M. den Koning heeft een
afkeurend votum uitgesproken over het denkbeeld
om Z. M. een eetservies aan te bieden. Men scheen
vrij algemeen in te zien, dat wat een passend
geschenk bij een zilveren of gouden bruiloft kon
zijn, daarom nog niet verdient tot een nationaal
gedenkstuk verheven te worden. In de circulaire,
die aan de ingezetenen van Amsterdam zal wor
den gericht, komt duidelijk uit, dat men wenscht
te geven een geschenk, dat met de waardigheid
van een Koning over een beschaafd en denkend
volk strookt. Aan de Commissie der Burgemees
ters zal in dien zin, namens Amsterdam, door
den Burgemeester bericht worden gedaan. De
Vergadering was tamelijk geneigd, aan de Com
missie van Burgerneesteren, (die, door van goud
of zilver te spreken, zich eenigszins gebonden
had) hare vrijheid te hergeven, opdat ook op de
keuze van de stof, waaruit het voorwerp zou
vervaardigd worden, nog niet werd vooruitge-
loopen. De mogelijkheid derhalve, dat den Koning
een paleis gegeven worde, is nog niet afgesneden
te minder daar rnen vrij eenparig erkend heeft,
dat het geschenk niet zou kunnen gereed komen
vóór de maand Mei, en dus in beeld zal moeten
worden aangeboden.
De Uitvoerende Commissie te Rotterdam
voor de feestviering bij gelegenheid van de 25jarige
regeering van Z. M. den Koning, heeft in eene
onlangs gehouden vergadering niet eenparige stem
men besloten, hare medewerking toe te zeggen
aan de Commissie van Burgemeesters, die in de
vergadering, gehouden te Amsterdam 29 Decem
ber 11., het initiatief genomen heeft orn Z. M. bij
de aanstaande feestviering een nationaal geschenk
aan te bieden. Van de gelden, die te Pmtterdam
reeds zijn ingezameld, zal een later te vermelden
bedrag voor genoemd doel worden beschikbaar
gesteld.
's Rijks middelen hebben opgebracht: inde
maand December jl. 7,032,310 tegen 6,579,466
j in December 1872 en in de 12 maanden van het
j afgeloopen jaar ƒ84,781,466 tegen ƒ82,511,301
in 1872. De raming der middelen voor 1873 was
j ƒ76,649,323.
Door den Raad der gemeente Deventer is
besloten tot het invoeren van het tonnenstelsel.
De Commissaris des Konings in Zuid-Hol-
land heeft de aandacht van den Minister van
Oorlog er op gevestigd, dat het voldoen aan de
voorwaarde waaronder aan miliciens-verlofgangers,
namens den Minister van Oorlog de vergunning
1 kan worden verleend ter uitoefening van de bui-
tenlandsche zeevaart en visscherij, voor de be-
