N°. 4080. A0. 1873.
Zaterdag 7 Juni.
LANDVERHUIZING.
L EID S C H |gi§ DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden1.
Franco per post1.40.
Afzonderlijke Nominers0.02.
i.
Wanneer het resultaat van een volkstelling ons
leert, dat de bevolking van ons land in de laatste
tien jaren weer met zoo- of zooveel duizend zie
len is toegenomen, plegen wij ons in dat bewijs
van vooruitgang te verheugen, zonder er ons
rekenschap van te geven waarom. En toch is
*t de vraag of die gestadige vermeerdering van
bewoners wel zoo in alle opzichten wenschelijk
is. In het algemeen zal dit wel het geval zijn
voor landen, waar men een groote uitgestrekt
heid bebouwbare, maar schaars bewoonde streken
aantreft, doch dat kan voor ons koninkrijk niet
gelden. Gelukkig hebben wij dan ook nog andere
middelen van bestaan dan landbouw en veeteelt,
en wel voornamelijk handel en industrie, die,
vooral wat den handel betreft, niet afhankelijk
zijn van de meerdere of mindere uitgestrektheid
vruchtbaren grond, waarover men kan beschik-
ken. Echter kan niet ieder uit die bronnen van
welvaart putten, en zijn wij al een handeldrij
vende en zeevarende natie, niet minder ook leg
gen wij ons toe op landbouw en veeteelt; doch
menigeen, die hetzij door aanleg en neiging, hetzij
door opleiding er toe gekomen is daarin zijn
middel van bestaan te zoeken, wordt belemmerd
door het gebrek aan beschikbaren vruchtbaren
grond, die dan ook, zooals wij allen weten, in de
laatste jaren zoo ontzettend hoog in prijs is ge
stegen. Wel levert ons land onafzienbare heide-
I velden op, doch de ontginning daarvan is ten
gevolge van de duurte der mestspecién en van
de bezwaren, die met den aanvoer daarvan ge-
l paard gaan, te kostbaar dan dat zij eenig gewicht
I in de schaal zou kunnen leggen met het oog op
I de behoeften aan beschikbaren grond.
Men was dus genoodzaakt naar een ander
hulpmiddel uit te zien, en dat heeft men gevonden
in de landverhuizing. Ieder mensch is de gehecht
heid aan den geboortegrond als ingeschapen, maar
wanneer in ons eigen vaderland de weg tot wel
vaart ons is afgesneden, zijn wij wel gedwongen
haar te zoeken in die streken, welke ons meer
kans aanbieden daartoe te geraken. Telken jare
•ekt er dan ook menig gezin van hier naar Ame
rika, en juist de landbouwende stand is onder
die landverhuizers veel sterker vertegenwoordigd
dan de ambachtsman. Zoo zijn er in het jaar
olgens officieele opgaven over zee vertrokken
'1209 hoofden van gezinnen en op zichzelf staande
personen, waarvan Gelderland alleen er 232, Gro
ningen 285 leverde, twee provinciën, vooral de
eerste, waar men uitgestrekte onbebouwde vlakten
aantreft.
Wat daarbij, althans voor ons land, minder
gunstig mag heeten, is het feit dat de bepaald
behoeftigen onder die landverhuizers verreweg de
minderheid vormen. In 1872 bedroeg het op de
1209 personen slechts 294, tegen 811 mingegoe-
den en 104 welgestelden. Zij die ongeveer niets
bezitten blijven dus in hun vaderland, terwijl
daarentegen zij die iels, en zij die tamelijk veel
het hunne kunnen noemen, daarmede naar elders
erhuizen. Die verhouding valt nog sterker in het
oog, wanneer men in aanmerking neemt, dat er
oneindig minder welgestelden zijn dan behoeftigen
en dat dus hel cijfer van 104 voor de eersten
heel wat meer beteekent dan dat van 294 voor
e laatsten.
Intusschcn het feit is, hoe betreurenswaardig
ok, alleszins te verklaren. Hij, die besluit ter
erbetering zijner omstandigheden zijn vaderland
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
te verlaten, toont daardoor ongel wij feld een zekere
male van geestkracht te bezitten, en die wordt
zeer zeker meer bij den bezittende dan bij den
niet-beziltende gevonden.
LEIDEN, 6 Juni.
De kiesvereeniging Nederland en Oranje
beveelt als lid voor de Tweede Kamer aan den
heer Jhr. Mr. J. L. Cremer van den Berch van
Heemstede, terwijl door Algemeen Belang wordt
aanbevolen Mr. II. G. Verniers van der Loeff, ad
vocaat te Rotterdam.
Mevrouw Lina Schneider, die onlangs in
den Haag verwijlde en voor haar vertrek naar
Duilschland een voordracht over Sappho te Leiden
heeft gehouden (waar om den overgrooten toe
loop van hoorderessen en hoorders de collegezaal
van Prof. Selenka voor haar was ingeruimd), vond
bij haar terugkomst te Keulen een prachtig borst
sieraad, dat haar door de Groothertogin van
Saksen-Weimar-Eisenach werd aangeboden als
blijk van erkenning voor haar verdiensten jegens
de Nederlandsche letterkunde. Vad
Z. M. heeft den heer Jhr. C. A. van Sijpe-
steyn, Gouverneur van Suriname, benoemd tot
commandeur der orde van de Eikenkroon.
De architect J. H. Leliman, voorzitter der
Maatschappij tot Bevordering der Bouwkunst, te
Amsterdam, is voor zijne uitstekende verdiensten
benoemd tot „conseiller honoraire de la Sociélé
des architectes du département du Nord".
Gisteren zijn door de Commissie voor het
Middelbaar Onderwijs, na afgelegd examen, toege
laten de heeren: J. A. Ruutjes, van Amsterdam,
voor boekhouden (schoolonderwijs) en H. C. Ploos
van Amstel, van Nieuweramstel, voor boekhouden
(huisonderwijs).
Afgewezen 1 voor geschiedenis, 1 voor Hoogd.
taal- en letterkunde; 1 voor Engelsche taal- en
letterkunde en 1 voor Fransche taal- en letter
kunde.
Twee candidaten voor boekhouden hebben zich
onder het examen teruggetrokken.
De heer J. A. Kool, van wiens overlijden
wij gisteren melding maakten, trad reeds op zeer
jeugdigen leeftijd in militairen dienst, zoodat hij,
hoewel slechts 53 jaren oud, het Metalen Kruis
voor den lOdaagschcn veltocht bezat. Hij was
eerst officier der genie, doch werd door de Aken
Maastrichtsche spoorwegmaatschappij belast met
den aanleg en later met de exploitatie van dien
spoorweg, weshalve hij den militairen dienst ver
liet. Een der schoonste bruggen voor den tijd
waarin zij gebouwd werd, een meesterstuk, werd
door hem ontworpen en uitgevoerd, namelijk de
brug over de Maas bij Maastricht.
Toen besloten was tot aanleg van Staatsspoor
wegen, werd de heer Kool verzocht om als hoofd-
ingenieut* in algemeenen dienst bij den aanleg
werkzaam te wezen, hetgeen hij aannam. Als zoo
danig werd hij belast met den aanleg van de
Zuiderlijn en werden de bruggen te Culenborg,
Bommel, Hedel, Moerdijk, de groote werken te
Vlissingen en Rotterdam, de afdamming van de
Oosterschelde en het Sloe, enz. onder zijne lei
ding ontworpen en uitgevoerd.
In verschillende vereenigingen met een weten
schappelijk doel bekleedde hij een plaats van on
derscheiding zoo vervulde de overledene de be
trekking van Penningmeester in den raad van
bestuur van het Koninklijk Instituut van inge
nieurs, welks 55jarig bestaan hij in Augustus van
het vorige jaar mocht medevieren.
PRIJS DER ADYERTENTIEN:
Van 16 regels1.05.
Iedere regel meer0.17J.
Grootere lellers naar plaatsruimte.
Aan de Ned. Ind Spoorwegmaatschappij bewees
hij als commissaris gewichtige diensten. Zoowel
hier te lande als in den vreemde werden zijne
verdiensten naar waarde erkend, waarvan het
ridderkruis der orde van den Nederlandschen Leeuw
en dat der Belgische Leopoldsorde blijk heelt ge
geven.
Mgr. H. Loos, aartsbisschop der Oud-Kat
holieke Kerk, te Utrecht, is Woensdag middag
overleden. Het Utrechtsch Dagblad zegt van
hem o. a
„Aan een teedere zorg voor de aan zijne hoede
toevertrouwde Kerk, voor welker belangen hij tot
den laatsten ademtocht gewaakt en gestreden
heelt, paarde hij een humaniteit, een eenvoudig
heid van zeden, die de ware kenmerken eens
bisschops, en schoone sieraden eens rechtgeaar-
den burgers zijn."
Het stoomschip Tromp is gisteren van
Nieuwediep naar zee vertrokken, bestemd naar
Batavia via Suez, met 300 personen aan boord.
"Volgens een bij het Departem. van Koloniën
ontvangen bericht van den majoor-commandant
van het detachement suppletietroepen, aan boord
van het naar Oost-Indië bestemde schip Java
van de stoomvaartmaatschappij „Java", heeft dat
vaartuig wegens beschadiging door brand van de
vilten en houten bekleedsels der ketels, in den
morgen van den 2den dezer te Portsmouth moe
ten binnenloopen. Gedurende den brand, die
geene verdere gevolgen had, heeft er geene ver
warring geheerscht en hebben de officieren en
manschappen hun plicht gedaan. De geest onder
de militairen wordt geprezende inrichting en
uitrusting aan boord hadden tot dusver niets te
wenschen overgelaten.
Blijkens een nader telegram was de beschadi
ging door den brand onbelangrijk, zoodat, na
behoorlijke reparatie, het schip in den nacht van
den 4den op den 5den dezer de reis reeds weder
heeft kunnen voortzetten.
De Stoomvaartmaatschappij „Java" heeft
het volgende telegraphisch bericht van den directeur
ontvangen die zich dadelijk naar Portsmouth
begeven bad: „Na een gestreng onderzoek aan
boord, dat zes uur duurde en hetwelk gehouden
werd in bijzijn van kapitein, eersten machinist en
bevelvoerende officieren der troepen, is gebleken,
dat de brand ontstaan was door groote onvoor
zichtigheid van den tweeden machinist. Van dit
onderzoek werd een proces-verhaal opgemaakt en
geteekend voor den Ned. Consul."
De Java heeft reeds gisternacht de reis voort
gezet. De schade was zeer gering. De passagiers
waren zeer tevreden en gezond.
B. en W. van Amsterdam zullen op Maan
dag 16 Juni, te 12 uren op het Raadhuis, in het
openbaar en bij enkele inschrijving doen aanbe
steden Het maken van de onderheide fondeering,
met de fondeeringmuren voor de rijksacademie van
beeldende kunsten, aan de Stadhouderskade tegen
over de Hollandsche Gasfabriek, met de levering
van alle daartoe noodige materialen.
Men meldt uit Middelburg:
Z. M. de Koning en Prins Hendrik komen
Maandag de werken te Vlissingen bezichtigen; zij
zullen te Middelburg bij den commissaris des
Konings het middagmaal gebruiken en denzelfden
avond naar de residentie terugkeeren.
Naar men verneemt zal met de aansluiting
van den Ned. Rijnspoorweg met den weg van de
IIoll. Maatschappij te Rotterdam nog dit jaar een
aanvang gemaakt worden. De benoodigde terrein
nen zijn reeds aangewezen.
