EEN STANDBEELD
i8D het hierbijgaande, eene wijziging in de
Jannen van de van der Werf-Commissie kan
jweegbrengen.
Daarom richt ik tot U het beleefd verzoek,
iet in Uw geacht blad te willen opnemen, opdat
laardoor wellicht mijne verlangens zouden kunnen
ervuld worden.
Hoogachtend
Uw Dv. Dr.
J. O.
voor
Pieter Adriaans/., v. cl. Werf.
Als 't gelukt, als de sympathie groot genoeg
al zijn, dan zal Leiden haar standbeeld N°. 2
ebben, 't Zal dan nog wel eenigen tijd duren,
aar enfin, 't komt dan toch wel.
Een ieder zal begrijpen dat ik hiermede bedoel
it standbeeld dat voor van der Werf zal worden
igericht.
ioevele gesprekken, handelingen, hoevele dwaas
eden zelfs heeft de naam van van der Werf dezer
agen reeds veroorzaakt! Al neemt men maar
ikel het uitsteken van zoovele vlaggen op
rzoek van de Heeren der Gebuurten op den
ag dat de collecte voor het standbeeld plaats
ad, dan is dat reeds genoeg om mijne uitdruk-
og dwaasheid te billijken.
Velen, Goddank, jal velen zijn er geweest die
in de roepstem der Gebuurte-Heeren geen ge-
ior hebben gegeven. Zij hebben ten minste ge-
ond verstandiger dan de anderen te oordeelen,
lor de grillen niet uit te voeren die men van
!d verlangde.
Waarvoor zal nu het standbeeld voor van der
'erf dienen? Waartoe dient nog heden het stand-
:eld voor Boerhaave?
Om de stad te verfraaien? Om vreemdelingen
lokken? Om den hoogmoed van sommigen der
irgers eenigszins te prikkelen, daar ook hunne
stad in het bezit is van een standbeeld of meer?
t zou voorwaar een dure liefhebberij en groote
aasheid zijn.
Ik zeg sommigen der inwoners. Ja, vraagt
ichts hoevelen er zijn geweest, die omtrent de
richting van het standbeeld voor Boerhaave ge
heel onverschillig bleven. Vraagt ook nu, hoe-
len omtrent het standbeeld voor van der
erf koud en onverschillig zijn en die om de
□e of andere reden zich genoodzaakt hebben
voeld, om te offeren op de schaal die Iiud
°rd aangeboden, tlun aantal is groot, dunkt mij.
Een standbeeld, zegt men, is het blijk van
inkbaarheid dat een volk geeft aan de nage-
chtenis van iemand, die aan het vaderland,
n de kunst, enz. vele en groote diensten heeft
wezen.
Volgens mijn oordeel, gaat met het oprichten
u standbeelden veel geld verloren, om aan de
reepzieke hartstochten van sommigen te vol-
en.
Maar wanneer men aan van der Werf een blijk
n dankbaarheid wil geven, voor de diensten
i hij het vaderland en daarmede ook ons heeft
wezen voor welke diensten wij hem ook
:l dankbaarheid verschuldigd zijn waarom
p geld verkwist, om er een beeld voor te laten
vaardigen dat niet het minste nut stichten
Is; dat alleen op den dag der onthulling het
«st de aandacht van het publiek zal trekken
weinige dagen daarna bijna of in 't geheel
t meer wordt opgemerkt, dan alleen door de
tele vreemdelingen die onze stad bezoeken.
der outhullingMisschien de drukste,
ar dan toch de aangenaamste voor de Com-
ssie; ook voor het volk van den geringen stand,
beschonken langs de straten loopen, zingen,
ieren en leven schoppen zal.
lij de onthulling van het standbeeld voor Boer-
ve hebben wij dit gezien en de weinige be-
igstelling in het bezit van dat beeld kunnen
immers nog heden gewaar worden,
let volk moest, in plaa's van te sympathisee-
wraak roepen over het voornemen dat eenige
nnen de zoogenaamde van der Werf-com-
iie willen ten uitvoer brengen, nl. gelden
en te zamelen, om daarvoor ter eere van van
Werf een monument op te richten I Maar,
!aas I
Het volk is nog niet rijp voor republiek, enz.
heb ik wel eens hooren beweren. Deze
orden kan ik voor eeu gedeelte ook hier toe-
sen en zeggen het volk is nog niet rijp om
me standbeelden meer te dulden,
let is te bejammeren dat men de gelden, af-
onderd om aan de nagedachtenis van iemand
blijk van hulde en dankbaarheid te brengen,
t beter weet te gebruiken en alleen aan-
ndt om er beelden voor te koopen.
Veg dus met standbeelden, monumenten enz. I
leiden tot niets.
'Vaarorn nu niet eenig geld bijeengezameld
bij gelegenheid van het aanstaande SOOjarig
enkfeest van Leidens ontzet, in plaats van een
udbeeld voor van der Werf, ter zijner eere eene
chting daar te stellen welke een liefdadig doel
>ogt Zoovele armen, zoovele blinden loopen
it rond en moeten al bedelende in de behoef
ten van hun leven voorzien. Zoovele ongelukki-
gen naar lichaam en geest worden hier nog ge
vonden die, onverschillig den leeftijd dien zij
hebben bereikt, aan hun lot worden overgelaten.
Dagblad bezorgers die, reeds op leeftijd, echter
dien ouderdom nog niet hebben bereikt die hen
in staat stelt in eene nu reeds bestaande inrich
ting te worden opgenomen arme kinderen van
8 a 10 jaar, wier opvoeding door de ouders ge
heel wordt verwaarloosd en wier toekomst on
gelukkig zal zijn, daar zij dan bun vader zullen
navolgen in het orgeldraaien of bedelen, omdat
dit het eenige zal zijn wat zij hebben geleerd.
Zij hebbeu toch verzorging Doodig, die arme na
tuurgenooten. Zij zijn wèl te beklagen 1
Dat men nu in plaats van een standbeeld op
te richten, eene inrichting daarstelle, waarin
bovenbedoelde personen worden opgenomen. Ddar
konden dan gebrekkigen en ongelukkigen eene
herberging vinden en hun het leven aangenaam
worden gemaakt; arme kinderen hunne woon
plaats vinden en eeuige opvoeding ontvangen om
later een nuttig lid in de maatschappij te worden.
Met zulk een plan zou ik volkomen instem
men; zulk een voornemen zou ik ten volle toe
juichen. Ik geloof dat men dan ook meer belang
stelling zou ondervinden en minder moeite zou
hebben om de benoodigde gelden bijeen te krij
gen, dan de collecte voor het standbeeld heeft
doen blijken.
Nu roep ik: Weg met de van der Werf-com
missie! Dau zou ik roepen; Leve de van der Werf-
commissie 1 J. O.
Leiden, 5 Mei 1873.
BUITENLAND.
Frankrij k.
De Zaterdag gehouden vergadering der perma
nente commissie bood niets belangwekkends aan.
Een paar leden maakten eene aanmerking op
maatregelen, welke in het departement du Gard
tegen de drukpers waren genomen, waarop de
minister van binnenlandsche zaken eenige in
lichtingen gaf.
De vergadering werd daarna gesloten, nauw-
lijks vijf minuten geduurd hebbende.
De verleden Zondag tot afgevaardigde ge
kozen Lockroy bevindt zich in de gevangenis vau
St. Pelagie, waar hij zijue straf ondergaat voor
een drukpers-delict. Zijne straftijd is den 18den
Mei verstreken, dus juist op den dag waarop de
nationale vergadering bijeenkomt.
De graaf van Parijs is Zaterdag met zijn broe
der, den hertog van Chartres, die zich naar zijn
regiment in Algiers terugbegeeft, te Marseille
scheep gegaan. De graaf blijft slechts kort te Al
giers.
Van de aangeklaagde Arabische hoofden zijn
er twee ter dood veroordeeld, 5 tot deportatie,
een tot levenslangen dwuogarbeid, 2 tot vijf jaren
tuchthuisstraf, de overigen zijn vrijgesproken.
De maatschappij, die de speelbank te Monaco
heeft gepacht, heeft hare balans over het laatste
jaar, dat den lsten April eindigde, openbaar ge
maakt. Daaruit blijkt dat de maatschappij een
winstje heeft behaald van 5,990,000 francs. Trekt
men daarvan de algemeene onkosten af ten be
drage van 800,000 francs, dan blijft er nog een
saldo over van 5,190,000 francs. Het kapitaal der
maatschappij bediaagt 12 millioen. Onder de aan
deelhouders komt in de eerste plaats voor „een
machtig en voornaam heer," die geen aoder is
dan de vorst van Monaco.
Ondanks de groote winsten, die de maatschappij
behaald heeft, werd er, gelijk verzekerd wordt,
Diet „grof" gespeeld, zooals in de Duitsche bad
plaatsen. Maar er zijn drie tafels waar men zich
aan roulette, en twee waar men zich aan rouge et
noir te goed kan doen. Een der roulette tafels
heeft 100,000 francs in één dag gewonneneene
andere 120,000 francs. Over het algemeen brengt
de roulette het dubbele op van rouge et noir. De
maatschappij beeft hare beambten dit jaar weer
goed betaald. Elk heeft 15,000 francs ontvangen,
behalve vrije huisvesting, en eene gratificatie van
1000 francs is er aan toegevoegd.
De algemeene raad van het departement
der Rhóne heeft besloten 15,000 fraDcs beschik
baar te stellen voor gemachtigden der werklieden-
vereenigiDgen, die naar de Weener tentoonstel
ling zullen worden gezonden, om zich daar be-
keud te maken met de nieuwe of verbeterde
voortbrengselen der nijverheid.
<jiroot-15r-it;nmië.
In 't Hoogerhuis deelde Lord Kimberleyjl. Vrij
dag mede, dat alle maatregelen genomen waren
tot bescherming van de Britsche bezittingen tegen
de Ashautijnen. De sterkte der laatstgenoemden
was zeer overdreven opgegevende inboorlingen
waren van wapenen voorzien tot zelfverdediging;
en behalve uit vier oorlogschepen aan de kust,
bestODd de Britsche strijdmacht uit 840 man, waar
aan nog versterking zou toegevoegd worden.
Het Journal de St. Pétersbourg neemt uit de
Moskauer Zeitung een artikel over, geschreven naar
aanleiding van het debat gevoerd in het Engelsch
Parlement betreffende Centraal-Azië. Het slot
daarvan luidt; Wanneer volgens de woorden van
Gladstone Engeland de vrijheid van den handel
handhaaft, dan zal Rusland hetzelfde doen tot
bescherming zijner belangen, zonder die vaD En
geland afbreuk te doen.
Ouitschland.
Het wetsontwerp betreffende de belasting op
de tabak is thans openbaar gemaakt. De inko
mende rechten zijn daarin vastgesteld voor on
bewerkte tabaksbladen en stelen per centenaar
14 thlr.bewerkte tabak: o. sigaren en sigaret
ten SO thlr., b. op andere wijze bewerkte 20 thlr.
De in het tolgebied gekweekte tabak is onder
hevig aan een belasting van 1 thlr. per cente
naar. Voor het overige bepaalt het wetsontwerp
de wijze vau heffing, de behandeling van het
tabaksplanten, de restitutie van rechten bij uit
voer van bewerkte en onbewerkte tabak. Het
geheele ontwerp bevat 44 art. Er bestaat niet
veel kans dat het in dit jaar zal worden behan
deld door den Bondsraad.
De paus heeft den burgemeester Contzen te
Aken het grootkruis van de orde van den Heili
gen Gregorius geschonken.
In een rapport over den toestand der Duit
sche armee wordt geconstateerd, dat sedert den
laatsten oorlog de volgende verbeteringen en uit
breidingen hebben plaats gehad1. de invoering
van achterlaat-veldstukken en versterking der
veldartillerie; 2. de invoering vaD getrokken mor
tieren bij het belegeringsgeschut; 3. eene reeks
veroeteringen in het revolver-geschut; 4. alge
meene uitrusting der cavalerie met ver-dragende
vuurwapenen; 5o. invoering vaD luchtballons en
duiveposten voor communicatie van belegerde
vestingen6o. invoering van afzonderlijke afdee-
lingen voor spoorwegen en telegrafen te velde;
7°. oprichting van afzonderlijke torpedo-afdeelin-
gen. Veranderingen van of wijzigingen in unifor
men heeft nagenoeg niet plaats gehad. Daaren
tegen is er veel verbetering gebracht in de oefe-
oingeD, inzonderheid voor het vormen van carré's
en de linie-formatie bij de infanterie.
Oostenr.Hong.-Monarchie.
De Oo8tenrijksche delegatie heeft het gewone
budget van Marine, gelijk hare commissie het
had voorgesteld, aangenomen, zoomede het bui
tengewone budget, nadat de delegatie een voor
stel der commissie had verworpeD, strekkende
om 564,000 op de begrooting te brengen voor
het bouwen van een schip met bomvrije verblijf
plaatsen.
Gisterochtend heeft de graaf van Vlaanderen
de Weener tentoonstelling bezocht.
Italië.
De Opinione deelt 't resultaat mede van de con
ferentie, die eenige afgevaardigden uit de Kamer
met de Ministers gehouden hebben. Eerstgenoem-
den berustten in de intrekking van 't ontwerp
betreffende het arsenaal te Tarente, onder beding
dat de Regeering een ander ontwerp zou indie
nen, waarbij de uitgave van 614 millioen gehand
haafd, doch bepaald zon worden, dat de werken
aan 't arsenaal zouden wordeD uitgebreid, zoo
dra de toestand der fiuanciën dit zou gedoogen-
De Ministers zijn hedenmorgen bijeengekomen
om een definitief besluit te nemeD.
Spanje.
Het oflicieele blad bevat een dagorder van
Nouvilas, waarin gezegd wordt dat de Republiek
nooit bij verrassing over het lot des legers zal
beslissen. De minister zal aan de constitueerende
Cortes de hervormingen voorstellen. De Natie
heeft de Republiek geproclameerd; de constitu
eerende Cortes zal haar orgaoiseerende soldaten
moeten gehoorzamen. Er zal met spoed eeD einde
worden gemaakt aan den burgeroorlog.
Uit Barcelona wordt bericht, dat don Alfon-
sus met 12000 man, tot verscheidene Carlistische
benden behoorende, in de laatste dagen de om
streken van Barcelona heeft afgeloopen. De gene
raal Velarde is eergisteren naar die streken vertrok
ken. De Carlisten hebben den spoortrein bij Eor-
dera aangevallen. Twee compagnieën geregelde
troepen zijn in hun gezicht gevlucht.
De onverzoenlijken hebben te Madrid eene
meeting gehouden. Geen hunner leiders was daarbij
tegenwoordig. Er wareo weinig personen aan
wezig.
TELEGRAMMEN.
Rio de Janeiro, 4 April. In do geheele pro
vincie zijn zware regens gevallen. Daardoor is
groote schade aangericht. Alen heeft 't verlies
van menscbeDlevens te betreuren. Twee derde
gedeelten der stad Macahe zijn verwoest.
Lissabon, 4 Mei. Volgens tijdingen uit Bue-
nos-Ayres van 2 April, is in Paraguay een op
stand uitgebarsten, doch de troepen hebben de
opstandelingen uiteengejaagd en 120 hunner ge
vangen genomen. Te Assumpsion is de staat van
beleg afgekondigd.
Bern, 5 Mei. Bij de volksstemming in dit kan
ton, gisteren gehouden, zijn de volgende uitkom
sten verkregen1. over de wet op de bezoldi«
digingen 12,421 voor, 16,726 tegen; over die betref
fende de kazernen en andere militaire inrichtingen
18,613 voor, 10,088 tegen. Van de 30 ambtsdistric
ten, is de uitslag in acht nog niet bekend.
Londen, 5 Mei. In het Lagerhuis heeft de heer
Stansfield drie ontwerpen voorgesteld en toege
licht. Zij strekken: 1». tot wijziging vaD de
schatting der eigendommen bij plaatselijke be
lastingen 2o. tot het aannemen van een gelijk-
vormigen grondslag in de schatting der eigen
dommen 3°. tot definitieve regeling van de plaat
selijke belastingen.
Het ontwerp tot afschaffing van de tests aan
de hoogeschool van Dublin is in comité aange
nomen.
Wew-Tork, 6 Alei. De bewoners van Louisiana
hebben zich gewapenderhand verzet tegen de
ambtenaren der belastingen. Volgens een gerucht
zijn bij de worsteling eenige personen gewond.
LAATSTE BERICHTEN.
(Per telegraafDen Haag, 6 Mei. In de zitting
der Tweede Kamer is heden de discussie over de
rechterlijke organisatie hervat. Het artikel 56, be
palende dat ingeval van stremming van den dienst,
door benoeming van een lid of ambtenaar der
rechtbank tot lid der Tweede Kamer, het perso
neel tijdelijk kan worden vermeerderd, werd
verworpen met 52 tegen 10 stemmen, evenzeer
als het amendement van den heer Lenting, om
het Kamerlid, gedurende de tijdelijke vervanging,
twee derdeD der bezoldiging te geven, met 49
tegen 14 stemmeD. Daarna is de behandeling
der quaestie over het appèl in strafzaken en der-
zelver gelijke wijze van berechting aangevangen.
Morgen voortzetting.
Volgens een van den Gouverneur-Generaal
ontvangen telegrafisch bericht van heden, zou de
transportvloot den volgenden dag Singapore ver
laten. De gezondheid der troepen was zeer vol
doende.
Utrecht, 6 Alei. Ook alhier is eene snbcom
missie gevormd voor de oprichting van een stand
beeld voor den edelen Burgervader van Leiden,
die zich in de tijden der Spaansche onderdruk
king een onvergetelijken naam heeft verworven.
Naar wij vernemen bestaat deze commissie uit
een zestal oud-Leidscbe studenten, de heeren
Mr. Kneppelhout van Sterkenburg, Ds. van Hoog
straten, l'rof. de Jong, Mr. graaf van Limburg
Stirum en Mr. Baert, terwijl de heer Hasselmau
oud-Leidsch burger en fabrikant is. Als belang
stellenden zijn daarbij nog gevoegd eeu paar
ijverige mannen, wier nameu algemeen bekend
en wier personen geacht, genoegzaam waarbor
gen opleveren met dit genoemde zestal, dat deze
commissie, uitstekend saamgesteld, alles in het
werk zal stellen om aan haar doel te beantwoor
den. Wij wenschen het achttal dan ook een
goeden uitslag toe op zijn edel pogen, en twijfelen
er niet aan, of ook ODze stad zal gaarne mede
werken, om de commissie in haar pogen te steu-
neD, ter wille van een zoo schoon en vaderlands
lievend doel. ff]. d.)
Den Haag, 6 Mei. In de buitengewone verga
dering der Frov. Staten op heden, werd behan
deld:
1°. het nemeD van voorzieningen ter buitenge
wone herstelling van den Oudeiaudschen zeedijk.
Het voorstel strekt, om de begrooting van 1873
tot dat einde in ontvangst en in uitgave met
f 80,000 te verhoogeD.
Het voorstel van Ged. staten alsook een amen
dement van den heer van Weel om den inlaag-
dijk en achterlandsdijk te onderzoeken, daarover
in de aaust. zomervergadering rapport uit te
brengen en zoo noodig voorstellen tot herstel aan
te bieden, werd zonder hoofdelijke stemming
aangenomen.
2». wijziging der provinciale huishoudelijke be-
grootiug voor 1873. Dit voorstel strekt om den
post: tegemoetkoming aan gemeenten in de
kosten tot behoorlijke inrichting voor het lager
onderwijs beuoodigd met f 43,500 te verhoogen
wordt zonder beraadslaging en zouder hoofde
lijke stemming goedgekeurd.
Hierna vraagt de heer v. d. Berch v. Heem
stede het woord en zeide, dat hij, benoemd tot
lid van de Tweede Kamer der St.-Generaal, zich
verplicht ziet de betrekking van lid van Ged.
Staten neder te leggen. Tevens is hij tot het be
sluit gekomen, na afloop van deze vergadering,
zijn ontslag te nemen als lid der Prov. Staten,
waardoor de kiezers in het hoofdkiesdistrict Zoe-
termeer in de gelegenheid worden gesteld vóór
de aanstaande zomervergadering een ander in
zijne plaats te benoemen.
De Voorzitter betuigt, als tolk der vergadering,
haar leedwezen over het besluit waartoe de heer
v. d. Berch v. Heemstede gekomen is. Zijne groote
werkzaamheid, zijne gehechtheid aan de bevor
dering van de belaDgen en van de weivaart der
provincie zullen bij allen voortdurend in aange
name herinnering blijven. Hoeveel leed het hem
ook doet, den heer v. d. B. v. H. te moeten mis-
seo, moet hij het door dezen genomen besluit
eerbiedigen.
Deze toespraak van den Voorzitter werd door
de vergadering met toejuichingen begroet,
