HET SCHIJNGELUK.
FEUILLETON.
N°. 4044.
Donderdag
A0. 1878.
17 April.
STADS-BER1CHTEN.
STANDBEELD
iPieter Adriaansz. van der Werf.
EIDSCH
DAGBLAD
IPRIJ8 DEZER COURANT.
'oor Leiden per 3 maandenƒ8.00.
franco per posts 3.86.
l/ionderlyke Nommers0.06.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering vaD
Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVERTENTIKN.
Yoor ledaren regelf 0.18.
Grootare letters naar de plaatsroimte die xg beskan.
Lg&dering van den Gemeenteraad van Leiden,
[Vrijdag 18 April 1873, 's namiddags te twee
'erzoek van Jhr. W". I C. Rammelman Elsevier,
•m continuatie als gemeen te-archivaris. (59).
'oordracht betrekkelijk het adres van de schip-
jers op Utrecht, om vrijstelling van de betaling
ran het padgeld. (45 en 45*).
Suppletoiro begrooting en staat van af- en over
drijving op de begrooting, dienst 1872, van het
G. Weesbuis. (46).
Is voren van het Evangelisch Luthersch Wees-
Oudeliedenhuis. (47).
voren van het Werkhuis. (48).
itaat van af- eu overschrijving op de gemeente-
3grooting, dienst 1872. f50 en 50*).
oordracht tot onderhanasche verhuring van het
lokaal bij de Hooglandsche kerk en van het huis
luiten de voormalige Wittepoort. (51).
t'erzoek van A. M. Cattel, om ontslag als hulp-
mderwijzer aan de openbare school voor meer
itgebreid lager onderwijs der 2de klasse, voor
mgens. (52).
oordracht betrekkelijk den verkoop van de lan-
brijen der Yereenigde Gast- en Leprooshuizen,
verband met de adressen van de fabrikanten
Zuurdeeg en Zn. c. s. en J. C. Zaalberg en
c. s. (53 ea 53*).
Voordracht betrekkelijk de aanwijzing van het
1 ,aecilia-Gasthuis voor de opneming en verpleging
au lijders aan besmettelijke ziekten. (54).
dem tot verlenging van de tegenwoordige pacht
overeenkomsten ten aanzien van de tolheffing
het Zijlhek en aan de brug te Leiderdorp.
(55 en 55*).
Idem betrekkelijk het geneeskundig onderzoek
der openbare vrouwen. (56 en 56*).
Verzoek van de Commissie voor het oprichten
ran een Btandbeeld van van der Werf, om gratis
gebruik van de Stads Gehoorzaal. (58 en 58*).
Voordracht betrekkelijk de aanvulling van het
reservefonds en het bedrijfskapitaal der Stedelijke
Gasfabriek. (57 en 57*).
Idem tot hot verleenen van afschrijving en resti-
utie van plaatselijke directe belasting, dienst
1872. (HO).
Viem tot wijziging van het Raadsbesluit van 17
ilctober 1872, voor zooveel betreft den verkoop
ran Inschrijving op het Grootboek ten name van
lie Yereenigde Gast- en Leprooshuizen. (61).
(Rekening van de Kamer van Koophandel en Fa
brieken, dienst 1872. (49).
VOOR
lot derde eeuwfeest van Leiden ontzet begiut
I naderen. Iu Nederlands geschiedboek staat die
ieurtenis uiet gulden letteren aangeschreven.
Uen lsten April 1572 was, door de inneming
Oen Briel, de grondslag gelegd van Neder-
ds bevrijding; op den 3deu October 1574 werd
r het ontzet van Leiden die bevrijding ver-
!rd. De onbezweken trouw en volharding
Leidens burgerij baddeu het Vaderland ge-
ons onafhankelijk volksbestaan bevestigd,
lenieen is de wensch, dat bij de feestelijke
ting van dien heuglijken gedenkdag een
dbeeld inoge verrijzen ter eere van Pieter
irlaansz. van der Werf. De wakkere burger
lef, aau wiens geestkiacht en heldeumoed het
Vaderland zijne verlossing te danken had, wiens
naam voor het vaderlandscb gevoel de herinnering
aan dat groote feit vertegenwoordigt, heeft eene
onbetwistbare aanspraak op die hulde vao het
dankbare nageslacht. Qetuigde reeds de onsterfe
lijke Willem I, dat hij de dieusten van VaD der
Werf „altijd gaarne met alle dankbaarheid er
kennen zou": die stem vindt uog heden weer
klank in elk hart, dat warm voor het Vaderland
klopt, liet aanstaande eeuwfeest is de bij uil-
stek gepaste gelegenheid, oui aan die nationale
verplichting te voldoen.
De ondergeieekenden hebben zich vereenigd
0111 de zaak tot stand te breDgen. Vertrouwende
op de warme belangstelling hunner stad- eD land
genooten, richten zij tot allen het dringeude ver
zoek, tot de volvoering vau hun vaderlandscb
plan te willen medewerken.
Aau de ingezetenen van Leiden zullen lijsten
worden toegezonden, waarop ieder kan intee-
keoen voor de gift, die hij wil afzonderen.
Alle inwoners van Nederland buiten onze stad
worden uitgenoodigd, hunne bijdragen aan een
der ODdergeteekeuden te willen inzenden. Moge
ouze oproeping met eene gewenschte uitkomst
worden bekroond, eu de 3de October 1874 tot
een heerlijk getuigenis verstrekken, dat de Neder-
lauders nog altijd de zegeningen waardeeren,
eenmaal aan huD voorgeslacht verleend, en de
nagedachtenis hunner grootere Vaderen in eere
weten te houden.
Wij verblijden ons hierbij te mogen voegen, dat
Z. ff. H. Prins Alexander der Nederlanden
zich welwillend bereid verkleurd heelt hetEere-
voorzitterscbap onzer Commissie te aanvaarden.
Het doet ons vaderlandsch gevoel goed, ook hier
den naam van Oranje met dien van bet Neder-
landsche voik iuuig verhouden te zien. Waar een
afstammeling van den Vader des Vaderlands het
voorbeeld geeft om aau ous wakker voorgeslacht
hulde te bewijzeD, daar zal de Nederlaudschn
natie niet ucbterblijvea.
Dr. M. de Vries, voorzitter; Dr. W. N. du Rieu,
onder-voorzitter; Mr. J. A. F. Coebergh, 1ste
secretaris; Jhr. W. J. C. Rammelman Elsevier,
2de secretaris; A. Ophorst, 1ste penniugmeester;
G. J. Corts, 2de penningmeester; D. N. Brouwer,
T. J. van 't Hooft, Ds. J. E. Iuckel, A. H. Bakker
Kurff, L. OostveeD, Dr. G. D. J. Schotel, W. J.
Snouck Hurgrouje en W. F. van Wijk Jr., leden
der uitvoerende commissie.
Ds. P. van BoDga, Dr. J. A. Boogaard, Dr. A.
H. van der Boon Mesch, Ds. J. D. B. Brouwer,
B. Corts, J. M. E. Dercksen, J. A. van Dijk,
Ds. J. H. Donner, L. Driessen, Jhr. Mr. D. T.
Gevers van Endegeest, Mr. J. E. Goudsmit, Ds.
H. G. Hagen, M. Hartog, Dr. A. Heynsius, Mr.
H. P. van Kaathoveo, Mr. C. H. P. Klaverwij-
deu, Dr. A. Kueneu, C. J. Leembruggen, Dr. D.
de Loos, Past. A. O. Quant, A. L. Reimeringer
Jr., P. L. Tichler, A. Tieleman, Th. van Wijk,
W. vun Wrangel auf Lindenberg en J. Zaalberg.
LEIDEN, 16 April.
Gisteravond werd in de Stadsgehoorzaal de
meetiog gehouden betreffende de oprichtiDg van
eeD standbeeld voor Pieter AdriaanszooD van der
Werf. Reeds lang voor acht uren stroomde een
massa niensclieo, mannen en vrouwen, naar de
zaal, die weldra geheel bezet was. Te acbtureD
trad Prof. M. de Vries op en sprak iD eeoe sier
lijke improvisatie een krachtig woord tot inlei
ding van deze bijeenkomst. Hij wees er op hoe
zwaar Leiden in de droevige dagen van het be
leg geteisterd is gewordenhoe vaD der Werf
krachtig en onwrikbaar staDd hield, ook te mid
den van een moedelooze burgerschaar; hoe Lei
den niet alleeD, maar gansch Nederland veel, zeer
veel aan vaD der Werf te danken had: eD daar
om was het onmogelijk dien burgervader te ver
geten. Spreker vergeleek de verlossing van Leiden
bij het jubilé dat wij tegemoet gaaD, en besloot
uiet eene krachtige opwekking aan Leidens bur
gerij.
Daarna trad Dr. G. D. J. Schotel op. Zijne in
leiding was, dat hij overal, in de geschiedenis,
bij historieschrijvers, bij dichters, staatslieden en
alle voorname mannen, den hoogsten lof voor van
der Werf heeft geboekt gevondeD.
De vraag of van der Werf eeD standbeeld ver
diende, beantwoordde hij met een ja, waarin door
de tegen woord tgen luide werd ingestemd. „Hij
had zich niet vergist," zeide hij, „want sedert
laDg had Leidens burgerij het verlangen naar
eene vereering van van der Werf te keuuen ge
geven.
Zijne pogingen waren bekroond en ter gesohik-
ter tijd hoopte hij het beeld van den grooten Leid-
schen burgervader te mogen aanschouwen."
Spreker deelde verder eeoige bijzonderheden
uie^e over van der Werf eu zijn geslacht, roemde
zijue gehechtheid aan het Huis van OraDje, he
sprak met een enkel woord de regeering van
Prins Willem i eu in hoeverre van der Werf die
regeering steunde.
Vau der Werf was boveudien een trouw vriend,
eeu eerlijk raadsman en een veilige gids op maat
schappelijk eu regeeriugsgebied, de ziel van Oranje,
de ziel van Leiden, de ziel van geheel zijn volk.
Met eeu enkel woord gaf hij te keuoen, dat de
vereering van van der Werf niet moet geschie
den uit een godsdienstig, maar uit een historisch
oogpunt. De toestand van Leiden in die dagen
inocht niet vergeteD worden. Spreker schilderde
tredend de belegering, deu hongersnood en de
pest; wees op de onderhandelingen van Spanje
en deed den moed eD standvastigheid van van
der Werf uitkomen, Iedereen moet zijn vaderlaud
liefhebben, en die dat vaderland liefheeft moet
ook zijne geschiedenis vereeren en dat toooen door
zijue ingenomenheid met belangrijke gebeurtenis
sen, zooals het beleg van Leiden. Vol vertrouwen
ziet hij Donderdag 17 April tegemoet eu hij is
verzekerd dal niemand, zelfs niet de armste, de
schaal der collecte zal laten voorbijgaan zonder
eeu offer te brengen.
Met eeü „Leve de herinnering aan den trouw-
sten burgervader Pieter Adrz. van der Werfl"
eindigde Dr. Schotel zijne rede, die met daverende
cd aanhoudende toejuichingen der aanwezigen
werd beantwoord.
Nadat prof. de Vries deD spreker en al de
aanwezigen bedankt en nog eens opgewekt had
tot eene algemeene deelneming, verliet een ieder
hoogst voldaau de Stadsgehoorzaal.
Z. M. heeft benoemd bij het 4de regiment
infanterie, alhier in garuizoen, tot kolonel en
commandant vaD het corps, den luit.-kolooel
C. L. Loder van het Sde regiment.
Prof. Dr. Rosensteio, benoemd tot boogleeraar
aan de boogeschool te Leiden, zal in het laatst
van deze maand Groningen en hare academie
verlaten. Het is nog niet bekend, of Dr. Kooyker,
die tot zijD opvolger benoemd is, die betrekking
zal aanDemen.
Men leest in de Staali-Courant:
Naar aanleidiug vaD het in de dagbladen van
den 13den dezer opgenomen Reuter-telegram uit
Penang, waarin werd gezegd dat versterking van
de naar Atchin gezonden troepenmacht was aan
gevraagd, zijn van de Indische Regeering inlich
tingen verzocht. Deze zijo gegeven bij een hedeu-
morgen ontvangen telegram, waaruit blijkt dat
geene versterking was gevraagd, maar alleen
aanvulling van ammunitie voor de marioe en
toezending van de achtergebleven artillerie-paar
den. Een en ander was sedert verzonden.
Volgens de Maandag, per mail, bij het Depar
tement van Koloniën aangebrachte berichten zou
de expeditie naar Atchin zijn samengesteld als
volgt: Opperbevelhebber, generaal-majoor I. H.
R. Kohier. Adjudanten: een kapitein vaD de
landmacht en een luiteuant-ter-zee 1ste klasse.
Landmacht. Staf. Chefkolonel der geDie
A. W. Egter van Wissekerke. Infanterie3de
bat. (van Samarang en Willem 1), commandant:
majoor P. P. Cavaljé; 9de bat. (van Weltevre
den), commandant: majoor C. J. Knoote; 12de
bal. (vau Weltevreden), counnaudaut: luit.-kol.
J. G. van Thiel; corps barissaus van Madura,
commaudant: luit.-kol. P. R. De Rochemont.
Cav.: eeu detachement vau bet escadron te Rijs
wijk, onder commando van deD ritmeester H. K.
E. Periè. Artillerie: Staf, commandant: luit.-kol.
H. G. Bouwmeester. Eeu halve veldbatterij, een
berghatterij en eenige vesting-artillerie. Genie:
Chef: kapt. W. J. Leers. Een compagnie mineurs
en sappeurs van Baojoe Biroe. Militaire admi
nistratie: Chef, onderintend. lste kl. J. Hofstede.
Geneesk. dienst: Chef, dirigeerend otitic, van gez.
lste kl. J. H. Beckiug.
Koelies: 1000 bannelingen met de noodige
uiandoors.
Transportvloot. 5 stoomschepenKoning
Willem III, Gouverneur-Generaal Uijcr, Baron Sloet
van de Beele, Baron Bentinck, William Mackinnon, en
5 zeilschepeuSusanna Johanna, Josephine, Kosmo
poliet III, Johanna Elisabeth, Maarten van Bossem.
(Vervolg.)
ufiaii konden die dames, die men toen cocodctles
mde en die twee winters er pleizier iu
fondeu hadden in korte rokken op het hal
komen zich naar goeddunken kleeden en
cavaliers de oogen verblinden,
pe rollen werden verdeeld eu spoedig geleerd.
hield twee repetitiën te Parijs eu sprak af
algemeene repetitie op het kasteel van Saint-
p te houdeu.
b gravin zond vijftig invitaties aan hare goede
'eoden. De intendant moest geen kosten spa-
om al die menschen iD het kasteel en den
"rek te logeereu, alsook voor de doozeu, kof-
1 en de bedienden. Daarna kreeg hij order om
heide kleine herbergen van het naburige dorp
Ie huren en drie onbewoonde huizeD, om de
'"ere genoodigden te kuuDen herbergen, die de
'eede serie uitmaakten, het parterre of de cla-
6 vau mevrouw genoemd.
II.
De familie van Saint-Lonp.
Mijuheer de graaf van Saiut-Loup, die op de
registers van zijn kerspel eenvoudig Julien Sau-
veur heette, was secretaris geweest, daarna de
vertrouweling van een persoon wiens avonturen
veel gerucht gemaakt hebbeu. Geen opvoeding of
ouderwijs ontvangen hebbende, want hij was
ter wereld gekomen als om Gods wil en tot nie-
mands genoegen, stond hij zeer verlegen, toen
hij zich eenklaps door de gunst van zijn meester
te uiiddeD van mannen van verdienste geplaalst
zag, die spraken over dingeD, waarvan hij geen
woord begreep.
Hij gevoelde het verschrikkelijke zijner onwe
tendheid en, daar hij volhardend was iD het goede
zoowel als het kwade, sloot hij zich maaDden
achtereen 's nachts in zijn kamer op, met een
onderwijzer in de geschiedenis en letterkunde, die
hem de beginseleD der menschelijke wetenschap
leerde, ouder belofte van geheimhouding die duur
gekocht werd.
Weldra in alle geheimen der regeeringskunst
ingewijd, bekleedde Julien Sauveur verschillende
ambten in dieust van den staat; hij toonde zich
nooit minder bekwaam dan zijne voorgangers, en
zelfs waren zijne opvolgers zoo gelukkig, van zijn
initiatief te kunnen voortzetten. Begaafd meteen
ijzersterk temperament, had hij tot zijne leus ge
kozen: alles leeren, alles weten. Hij natn spoedig
in zich op, waartoe hem de tijd om te leeren ont
broken had, eu niemand vermoedde ooit dat de
geleerdheid, waarvan bij blijken gaf, dikwijls
geïmproviseerd was.
Omstreeks 1858 tot graaf verheven, een groot
grondeigenaar geworden door waarlijk vorstelijke
aankoopeD, altijd gereed staande voor zijn mees
ter, die ware toewijding wist op prijs te stelleD,
kreeg hij zijn leeuwendeel in al het geharrewar
der regeering; en zoo werd bij er toe gebracht
om „op bevel" een arm meisje le huwen, maar
vau den eersten adel, waarvan het blazoen om
politieke redenen weder verguld moest worden.
Mijnheer van Saint-Loup bad bij zijne vrouw
drie kindereu gehadde beide oudsteD, twee
dochters, waren zeer jong gestorven. Het jongste,
Raoul, was iu 1870 negen jaar oud. De knaap was
toevertrouwd aan de zorgen vau eeu onderwijzer,
den heer Hubert, die met zijn leerling eeD der
bovenkamers van het kasteel bewoonde.
De toestand van dien onderwijzer was niet ge
makkelijk bij mocht zijn leerling geen oogenblik
alleen laten, wiens gezondheid reeds de sporen
droeg van de losse jODgelingsjaren des vaders.
Dikwijls over pijn in de lendenen en vermoeid-
heid klagende, bijna altijd verkouden, terwijl me
nigmaal als hij wat lang gespeeld of geloopen had
een weinig wit schuim op zijn mond stond, als
leed hij aao vallende ziekte, scheen de jonge Ra
oul van Saint-Loup deu uiauDelijkeu leeftijd uiet
te zullen bereiken, en toch wilde zijn vader dat
hij degelijk studeeren zou en bijna een kleiDe
geleerde worden.
De vader dacht oamelijk aan al de kwelling,
die hij had moeten verdureD, toen hij niet onder
wezen zijn openbare loopbaan begOD; hij wilde
dat zijn zoon niet aau die vernederiogen zou bloot
staan tegenover mannen van kunde. Het zwakke
gestel van het kind schrikte den trotschen vader
niet af, die de hoop niet koD laten varen, dat
zijn naam beroemd zou worden tot in het tweede
en derde geslacht.
Terwijl de gravin zich geheel aan het genot
eener wufte wereld overgaf, werkte eu verrijkte
de graaf zich voor dien zoon, die niet in het le
ven kon blijven; hij was willens blind in dat
opzicht en vertrouwde de geneeshccrcn, die hem
met de genezing vau het kind zochten te vleien.
Wordt vervolgd
