N°. 4014.
A0. 1873.
Dinsdag
11 Maart.
Mr. H. A. INTeeto,
PRIJS DEZER COURANT.
Voor Leiden per 3 maandenƒ3.00.
Franco per post3.8B.
Afzonderlijke Nommerai0.05.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van
Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Voor ieder en regelƒ0.15.
Grootere letten naar de plaatsruimte die zij bealaan.
STADS-BERICIITEN.
HER.IJK.
burgemeester en wethouders tan
leiden,
Gezien het besluit van Gedeputeerde Staten der
provincie Zuid-Holland, van den 30sten December
1872, n°. 5/1 Provinciaalbln°. 109), houdende bepaling
ran de tijdstippen van den her-ijk der maten eo ge
wichten in de verschillende gemeenten in deze pro
vincie, voor het jaar 1873;
Herinneren den ingezetenen dezer gemeente hunne
verplichting, overeenkomstig art. 15, lett. a, der Wet
ran den 7aen April 1869 Staatsblad n°. 57), tot het
doen her-ijken van alle reeds in gebruik zijnde maten,
gewichten en weegwerktuigen, onder mededeeling dat
daartoe door den ijker zitting wordt gehouden in het
lokaal van den yk, op de Aalmarktnaast de Gemeente-
Apotheek, en wel
foor de gewone gewichten, benevens de maten en
roor wijk VII, op den llden, 12,13,14 en 18 Maart,
reiken dage van des morgens 9 tot des namiddags
3 uren.
Eindelijk wordt ter kennis van de belanghebbenden
gebracht, dat volgens besluit van den Minister van
Staat en van Binnenlandsche Zaken, van den 4den
December 1872, de letter E, in den gewonen druk
vorm, schuin gesteld, bestemd is tot jaarletter zoowel
ran den ijk als van den her-ijk.
Eu geschiedt hiervan openbare kennisgeving door
aanplakking en door plaatsing in de Leidsche Courant.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
v. d. BRANDELER, Burgemeester.
E. KIST, Secretaris.
Leiden, den llden Januari 1873.
RATIONALE MILITIE.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS var
LEIDEN,
Gelet op art. 150 der Wet op de Nationale Mi
litie, van den 19 Augustus 1861 Staatsblad n°. 72);
Noodigen de lotelingen dezer gemeente uit, die
verlangen bij de Zee-Mllltle te dienen, zich daartoe
aan te melden vóór den lsten April aanstaande,
op een der werkdagen, tusschen des voormiddags tien
etvdes namiddags -drie uren, ter Secretarie dezer ge
meente.
JSn geschiedt hiervan openbare kennisgeving door
plaatsing in de Leidsche Courant.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
v. d. BRANDELER, Burgemeester.
E. KIST, Secretaris.
Leiden, 3 Maart 1873.
LEIDEN, 10 Maart.
Voor de verkiezing van een lid der Tweede
Kamer in 't kiesdistrict Leiden, op 18 Maart aanst.,
bevelen wij den kiezers ten dringendste aan
deD heer
advocaat te Leiden.
Wij deelen later de gronden voor deze aanbe
veling mede.
Het' Haagsche Dagblad vangt heden aan met de
verdediging der candidatuur van graaf Schiinmel-
penninck. Hoe? Door een eenvoudig bericht, door
één logen.
„In de hedeo te Leiden gehouden vergadering,
schrijft het, van de radicale kiesvereeniging „Het
Algemeen Belang," is voor het lidmaatschap van
1de Tweede Kamer der Staten-Generaal, kiesdis
trict Leiden, car.didaat gesteld de heer Mr. H.A.
[Seeb, advocaat.
„Ook de Algemeene Liberale Kieiers-Vergadering,
|50 leden sterk, uit de verschillende gemeenten,
heeft met 41 stemmen denzelfden candidaat voor
(le Tweede Kamer gesteld."
Hen ziet in dat dit een logen is. De vergade-
'fiug van „Het Algemeen Belang" en de „AÏlge-
|meene liberale Kiezers-Vergadering" is dezelfde.
Wel, zal men misschien zeggen, dat is toch een
onschuldige, minstens een onschadelijke logen. In
[plaats van den steun van twee heeft dan de heer
eeb slechts dien van één vereeniging.
luist. Maar de bedoeling van het Dagblad met
deze logen was dan ook een andere: het moet
ou heeten dat het bijeenroepen van een „alge
meene vergadering van liberalen" slechts 50 kie-
iers kon overhalen om te verschijoen, en dat
maar" 44 stemmen op den heer Neeb werden
■itgebracht.
En de waarheid is dat de Kiesvereeniging „Het
Algemeen Belang", geen candidaat willende stellen
vonder het gevoelen der kiezers en de buiten
districten te kennen, mét hen een vergadering
heeft gehouden en dat déètrop de beer Neeb 44
van de 53 uitgebrachte stemmen heeft erlangd.
De voorstelling, gisteravond onder directie van
den heer J. C. Valois gegeven, was druk bezet.
Het kluchtig drama Ali-Baba, of de veertig dieven,
gaf veel genoegen en dè vertooners hielden het
talrijke publiek gedurende den ganschen avond
in eene opgewonden stemmii g, terwijl de costu
mes en decuiatiën daartoe bijzonder medewerkten.
Tot onze groote vreugde zagen wij in den
schouwburg aangekondigd dat de heer Spoor, op
Woeusdag 12 Maart, ter zijner benefice zal op
treden in hel tooneelspel De oude korporaal, en wel
in de rol van Korporaal Simon. Deze voorstelling
aan te bevelen, is tegenover den verdienstelijken
Spoor onze plifcht, en wij willen daartoe eerst
een terugblik slaan in het bijna afgeloopeu speel
seizoen. In October II. trad de beer Spoor opals
Daniel Lambert, in Piammina; als lord Dudley in
Johanna Grey, in November als Bug Blat, in het
drama van dien naam; in December als George
Germany, in Dertig jaren of het leven van een dob
belaar-, in Babagas als de prins van Monaco; als
Raoul Montjoye, in de Egoist-, als Hendrik van
Navaire, in de vier Hendrikken -, als Lode wijk XVI,
in Maria Antoinette, terwijl hij in Preciosa wel
willend de rol vaD don Alonzo op zich nam en
nu weder zal optreden in het aangekondigde stuk.
lu de opgeuoemde stukken vervulde de heer Spoor
de hoofdrol, en werd door onze trouwe comedie-
bezoekers telkeüs toegejuicht.
Van zijne vele vrieuden is het wel te verwach
ten dat zij zijne benefice-voorstëlllngl zullen bij
wonen, te meer, daar de geabonncerden tegen
abonnementsprijs bezit van liuuue plaatsen kunnen
nemen.
De beer Spoor verdient aller belangstellingen
krachtige ondersteuning en vrorul nu zijne keuze
is gevallen op het zoo gunstig bekende tooneelspel
De oude korporaal.
Het wetsontwerp tot wijziging der wetten op
de Nationale Militie bestaal uit 32 artikeleu, die
voor een groot gedeelte met anders bevatten dan
de verklaring, dat zekere artikelen der bestaande
wet vervallen.
De belangrijkste bepalingen zijn de volgende:
Art. 1 bepaalt, dat art. 4 der wet van 1861
wordt: „Een ieder, die ter inlijving bij de militie
wordt opgeroepen, is verplicht zijn dienst in per
soon waar te nemen."
Art. 4 wijzigt het minimum van maat, van 1.56
op 1.55 M.
Art. 5 bepaalt dat ieder, die voor de loting zich
als vrijwilliger aanmeldt bij de landsuiilitie en als
zoodanig iugelijfd wordt, niet verplicht is in de
kazerue te woueu of deel te netneu aan de me
nage der ouderofficieren of soldaten, mits hij 1°
aan de te stellen eischen van bekwaamheid vol
doet, 2° voor eigen rekening iu zijne kleediug en
uitrusting voorziet en zonder genot van soldij,
brood of toelage voor kleeding- en reparalielönds
verlangt te dienen. Van 2° wordt ontheffing ver
leend indien de vrijwilliger aantoont buitenstaat
te zijn daaraan te voldoen. Wie zich aldus als
vrijwilliger heelt aangegeven, behoudt toch het
recht om inmiddels opgekbuieue redenen van vrij-
stelliug te doen geldeu en op dien grond van zijn
aangifte ontslagen te worden (art. 8.)
Art. 18 bepaalt dat de vrijwilligers, voor zoo
verre zij daartoe geschikt zijn eu er gelegenheid
bestaat, worden ingelijfd bij liet corps eu geplaatst
in liet garnizoen hunner keuze.
Art. 19 bepaalt, dat aan de in art. 5 genoemde
vrijwilligers, in lijd van vrede, op verzoek, uit
stel van eerste oefening voor hun eerste dienst
jaar wordt verleend; het uitstel kan ook voor
het tweede eu, iu bijzondere omstandigheden, voor
het derde jaar worden verleend door den Minis
ter van Oorlog.
In de memorie van toelichting op dit wetsont
werp wordt gezegd, dat het zich bepaalt lot het
uitlokkeu eener beslissing omtreDt het hoofdgeval
van verplichten persoonlijken dienst, afschaffing
dus van plaatsvervangingen nummerverwisseling,
om later bij goedkeuring onmiddellijk over
te gaan om de militie- eo de schutterij wet geheel
te herzien. De verhooging van bet contingent, bij
het vorige ontwerp tegelijk voorgesteld, is thans
weggelaten.
De regeering verdedigt breedvoerig het begin
sel van persoonleken dienst. Zij beroept zich op
het kamerverslag over het mobilisatierapport, op
de noodzakelijkheid om de gehalte des legers door
het opnemen van beschaafden te verbeteren, op
het wenschelijke van lichaamsoefeningen, eu op
bet voorbeeld vao Pruisen, Duitschland, Oosten
rijk, Rusland, Denemarken en Frankrijk, waar
de persoonlijke dienst langeren of korteren tijd
bestaat en zij, die het meeste belang hebben bij
de nationale zelfstandigheid, rust en orde, niet in
het leger worden gemist. Het wegvallen vaD een
bron van winst voor minvermogenden acht de
regeering niet hoog, daar het geld voor plaatsver
vangers en nommerverwisselaars gegeven, voor
een groot deel slechts ten bate komt van maat
schappijen eu commissionnairs en voor het overige
meestal verbrast en verkwist wordt.
Omdat de krijgsdienst zwaarder drukt voor per
sonen, die tot een vak van wetenschap of kunst
worden opgeleid, dan voor werklieden en land
bouwers, is door eenige bepalingen aan vrijwil
ligers de dienst gemakkelijker gemaakt.
Naar de beide souvereirien van Nederland en
België is aan den nieuw bedijkten polder in het
Zwin, het recht van eerstgeboorte in aanmerking
genomen, de naain gegeven van\Villem-Leopold-
polder.
Do Geneeskundige Raad voor de provinciën
Friesland eo Groningen heeft zich bij een gemo
tiveerd schrijven gevveud tot den minister van
binoenlaodsche zaken, met verzoek om invoering
aan de hoogeschool van voldoend methodisch
onderwijs in de gezondheidsleer en in de daar
mede onafscheidelijk verbonden geneeskundige
politie. De Raad wenscht verder hetzelfde voor
de polytechnische school te Delft, ten behoeve
vnn de civiel-ingenieurs, opdat zij de ontvangen
kennis in verhand kunnen brengen met de prac-
tische gezondheidsleer, bij het stichten van ge
houwen, enz.
Op de vraag, of de regeéring voornemens .zou
zi n het Noord-Hollandsche kanaal over Zaandam
met het Noordzeekanaal te verbinden, in plaats
van het doortrekken van Schermerboezem, ant
woordt de Sloompost het volgende:
„Zijn wij wel ingelicht, dan is er van het op
zijde schuiven vau het plan tot verbetering van
het Noord-Uóllandsch kanaal geen sprake, maar
is de beslissing daaromtrent door de regeering
alleen aangehouden, iu verband met het onder
zoek eener aanvrage tot verbindiug van het Noord-
Hollandsch kanaal, met het Noordzeekanaal, langs
de Zaan."
Naar men verneemt, zal met 1 April a. s. de
volgeode mutatie bij den waterstaat plaats heb
ben. De hoofdingenieur H. S. J. Rose, van 's-Hep-
togenbosch naar den Haag; de hoofdingen. T. W.
H. van Opstall, van Arnhem naar 's-Hertogenbosch;
de hoofding. A. L. de Bruyn Kops, van Breda naar
Arnhem; de iDgenieur 1ste kl. Th. Bleckinaun,
van den Haag Daar Breda; de ingen. J. W.
Welcker, van Gorcum naar deD llaag; deingeD.
K. T. W. Rooseboom en de ad9p.-ingen. A. Keure
naer naar Gorcum, terwijl de ingeD. C. J. Kool
in deD Haag geplaatst wordt.
De Tijd deelt een schrijven mede, door de aarts
bisschoppen en bisschoppen van Nederland inde
vorige maand gericht aan de bisschoppeu van
Duitschland, om hun geluk te weuscheD met het
memorandum, te Fulda uitgevaardigd, eu melde
krachtige houding, door hen tegenover de vervol
ging aangenomen.
Ook aan den bisschop van Bazel en aap Mer-
tnillod, bisschop van Hebron i. p. i. en vicaris-
apostolicus van Geneve, is een gez» inenlijk schrijven
van gelijke strekking toegezonden.
Uit Bentheim schrijft men aan de Arnh. Ct.
De geprojecteerde verhooging der belasting op
deu tabak zet ook bier uiet weinig kwaad bloed.
Hier behoort de tabak even goed tot dedagelijk-
sche behoeften, als brood, zout, eDz. Voor het
overige zal de nieuwe tabaksbelasting den smok
kelhandel op onze grenzen weder in grooten
bloei breDgen, en al mocht de regeering deze nog
zoo sterk bezetten, de smokkelhandel zal slechts
te algetneener warden, naarmate de verhooging
van de belasting, zonder eenige noodzaak, stijgt.
Alen koesterde hier de meening, dat de betaling
der 5000 Fraosche ntillioeneo ons van eenige be
lastingen ontheven zou hebben daarentegen heeft
eene verhooging, in plaats van vermindering daar
van plaats.
De heer G. V(osmaer) schrijft het volgende aan
de Ned. Speet, over het Citadelgedenkteeken
„Zeventien modellen van ontwerpen voor een
gedenkteekqn, bestemd om de nagedachtenis van
de Gitadelverdedigers te vereeren, zijn aan de
commissie iogezondeo eu door baar tentoongesteld.
Daaronder zijn er die te zwak zijn teu opzichte
der kunstwaarde om in aanmerklDg te komen.
Anderen die te veel overladen zijD, maar gesteld
dat zij aan de koust voldeden, veel te kostbaar
zouden zijn. Wanneer wij het oog houden op drie
zaken, de gebeurtenis die moet worden gesymbo
liseerd, de plaats waar het gedenkteeken staan
moeiten de beschikbare gelden, dan komen, dunkt
ons, eigenlijk twee ontwerpen vooral in aanmer
king. m
Het eene bestaat uit een met bommen en ket
tingen omringde glooiing, die de namen der ge
sneuvelden zal dragen, waarop een eenigszins
spits toeloopend voetstuk, dat eene gewapende
maagd draagt. Minder goed voldoen de vier me
daillons aan de hoekeo, die weggelaten kunnen
worden. Doch de gewapende vrouwenfiguur is een
schoon beeldje. Zij drukt met de linkerhand het
zwaard in de schede en houdt inetde rechter
een krans boven het graf. De strijd is ten einde,
maar de gevallenen hebben een kroon verdiend.
Geen gejammer, geen overdreven gebareneen
waardige, ernstige houding, ziedaar wat voor-dit
geval volkomend passend is en zeer goed is uit
gedrukt. Met wijziging van eenige details in het
bouwkundige gedeelte, (b. v. de scherpe driehoe
ken op het hellend vlak; de medaillors, die naar
het voetstuk kunnen verplaatst wordeD), is dit
een ontwerp dat met eenvoud de zaak goed sym
boliseert.
Zuiver architectonisch is liet tweede ontwerp
dat wij bedoelen. Het is een vierzijdige naald,
met voetstuk en stylobaat. Alleen bij de over-
gangeu van dit op het voetstuk, en van dat op
de naald, zijn de geledingen met een vlak blad
ornament bekleed, De wand van het voetstuk
draagt een krans, in relief en de namen der ge
sneuvelden. De. gegevens zijn eenvoudig en het
eisebte veel talent daarmede iels schoons te ma-
keD. Hier komt het alleen aan op zuiverheid van
vormen, op juistheid -van verhoudingen en op het
schooue rythme vao de lijnen der profieleD, die
vaD den grond af snel eu veerkrachtig moeten
omhoog stijgen en het oog geleiden. Dit is hier
op eeDe zeer gelukkige wijze gedaan.
Wij meeneu dat deze twee ODtwerpen ernstig
de aandacht verdieuen en zeer goed geslaagde
modellen-zijn."
Een ander iozeoder iu den Speet., de heer F.
v. d. H., heelt, met geen der ingezonden modellen
vrede, maar steekt er op zeer geestige wijze mede
den draak.
De audiëntie van deu Minister vau Oorlog zal
op Donderdag 13 Maart aanstaande niet plaat9
hebben.
Z. M. heeft aan L. A. H. de Sturler de Frienis-
berg, op 2ijo verzoek, eervol ontslag verleend als
burgetn. van Ten Boer en Noörddijk.
Z. 11. heeft aan de na te melden offic. bij de
dienstd. schutt., op hun verzoek, eervol ontslag
verleendbij die te Helder, aan G. G. van der
Sande, als 2den luit.; bij die te Middelburg, aan
Jhr. Mr. D. G. van Teylingen, als lsten luit.
Voorts zijn b.j de dd. schutt. benoemdte Enk-
huizen, tot 2deu luit. Mr. L. H. D. de Vos tot
Nederveen Cappel( thans schutter; te Middelburg,
tot lsten luit. J. A. Zip, thans 2de luit.; tot 2den
luit. M. J. Bouvin, thans schutt.; te Stad Almelo,
tot2den luit. L. J. Eugberts, thaus sergeant.
Z. M. heeft op het daartoe door hem gedaan
verzoek aan den offic.-van-gez. 3de kl. bij den
milit. geneesk. dieust in West-Indië S. J. Juda,
met ingang van 1 Mei 1873, eervol ontslag ver
leend uit Zr. Ms. mil. dienst.
Z, M. heeft aan de O.-I. ambt. J. L. BrugmaD,
laatstelijk comm. bij het mariue-etabl. te Soera-
baya en P. Stam, laatstelijk eerste comm. op het
res. kantoor te Palembang, thans met verlof hier
te lande, op verzoek, met ingang van 1 Maart
1873; eervol ontslag verleend uit 's laods dienst,
met toekenning van pensioen.
Z. M. heeft aan den heer Mr; O. J.' E. graaf
van Bylandt, op zijn verzoek, eervol ontslag ver
leend uit zijDe betrekking vbd referendaris bij