FEUILLETON.
N°. 3961.
Woensdag
A0. 1873,
8 Januari.
Ileidsch
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van
Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DHR ADVKRTKNTI EN.
Voor iederen regel..
Orootere letton naar de plaateroimte die beslaan.
0.15.
E»RIJS DEZER COURANT.
Voor Leiden per 3 maanden
Franco per post.
Afzonderlijke Nommen
STADS-BERICHTEN.
-BURGEMEESTER EN WETHOUDERS van
LEIDEN,
Gezien art. 3 van het Koninklijk besluit van den
laten December 1865 Staatsblad n°. 131), houdende
bemalingen omtrent de certificaten van Nederlandschen
oprsprong of bewerking
Doen te weten, dat in de maand Januari 1873 zal
wórden opgemaakt eene lijst van hen, die in de
gemeente een tak van Nijverheid uitoefenen, waarvan
de voortbrengselen met Certificaten van Neder-
landschcn oorsprong of bewerking tegen een
lager recht in Nederlandscb-Indië kunnen worden
ingevoerd, en roepen mitsdien belanghebbenden op,
om zich, ten einde op die lijst geplaatst te worden,
met overlegging van een afschrift van bun patentblad
in de maand Januari 1873 ter Secretarie dezer ge
meente aan te melden.
En geschiedt hiervan openbare kennisgeving door
plaatsing in de Leidsche Courant.
Burgemeeater en Wethouders voornoemd,
v. d. BRANDELER, Burgemeester.
E. KIST, Secretaris.
Leiden, 21 December 1872.
LEIDEN, 7 Januari.
Bij de voorstelling, gisteravond in den schouw
burg gegeven door het gezelschap van den heer
J.' C. Valois, was de zaal tamelijk goed bezet.
Het opgevoerde stuk, de Tier Hendrikken en de
Waarzegster van Catharina de iledicis, kwam ons,
wat den inhoud betreft, zeer duister voor en we
vonden de intrige al zeer karig.
Marianne, de waarzegster, legt voor de vier
Henderikken de kaart en voorspelt drie hunner
dat zij gedood zullen worden en aan den vierde
dat hij gelukkig zal zijn; en dat alles komt prompt
uit; zietdaar alles!
Een slecht stuk is dit drama evenwel niet;
alleen de schrale inhoud maakt het onbeduidend.
Van -zelf is er dus weinig gelegenheid voor de
vertooners om in dit stuk te schitteren en toëh
maakten zij er van wat zij konden. Wij begrij
pen zeer goed dat het voor een directie zeer
inoeielijk is altijd een even goede keuze ledoen;
zij moet elkeeu wat naar zijn gading geven.
Daarom waren er misschien ook velen onder
het publiek wien dit drama genoegen verschafte.
Wij willen het gaarne hopeD, ook al scharen wij
ons niet onder hen.
Bij de heden gehouden verkooping van Cokes
op bet Raudhuis alhier van artijen van 10 en
50 hectolit rs waren de hoogste inschrijvingen
f 4.60 en 22.50 en de laagste 4.50 en f 22.50.
Gisteren is de schoenmaker van Z. op den pu-
blieken weg tusschen Lisse en Warmond aange
rand en bijna geheel sprakeloos van schrik bij
zijne moeder te Leiden aangekomen. Het eenige
wat men tot nu toe van hein vernam, is, dat
hij door 10 a 12 personen is aangevallen en van
ai zijn geld ongeveer f S.50 beroofd is.
Gisteravond is alhier op de Heerengracht een
poging lot inbraak gepleegd, maar die gelukkig nog
TT BI E K 5»
en
hel GouvcrnemeHl der Nalionale Verdediging.
Vervolg).
Ik zag in hen kostbare figuren, wier zaak
kennis hen weldra tot gewaardeerde dienaren
des lauds zou kunnen verheffen. De heer Gam-
betta, die toen in de gunst der meerderheid van
de kamer deelde behoorde tot het getal.
V; Zij zeiden tot mij: „De revolutie staat voor
de deur, zij is onvermijdelijk; in uwe handen
moet de macht overgaan. Welnu, stel u aan ons
hoofd en wij zullen er ons allen te zamen op
toeleggen het land te reddeD, dat, zonder dit,
verloren is." Ik antwoordde hen dat dit niet
ging; dat de toestand voor hen en voor mij ver
pletterend zou ziju; dat het gezag moest blijven
in de handeu waarin het zich bevond, behoudens
een verandering, hierin bestaande om het te doen
Iovergaan in den boezem van het Wetgevend
Lichaam. Mijn denkbeeld was op dat oogen
ƒ8.00.
8.85.
,0.05.
bij tijds ontdekt werd door eenige burgers, die
den schuldige, onder toevloed van een groote
volksmenigte, in handen der politie stelden. Men
beweert echter dat de gearresteerde niet wel bij
het hoofd was.
Blijkens heden in den Haag ontvangen bericht
is Verlind, de derde persoon verdacht van mede
plichtigheid aan den gepleegden dubbelen moord,
thans ook en wel te Rijssel gearresteerd.
Men ineldt ons uit den Haag
Terwijl Mej. Jeanne dp VrieSi eene der doch
ters van de Nederlandsche zangeres Mevr. RoSa
de Vries, te Brussel veel bijval inoogst, verwerft
de andere dochter, Fidès thans in de Opera te
Parijs schoone lauweren. Zij heeft daar onlangs
drie débuten gedaan, en telkenmale met onver-
deeldeu lof. Ouder anderen is zij, als donna El-
vire, in Don Juan opgetreden, en de Revue des
deus Mondes brengt haar hulde voor de wijze
waarop zij dit gedaan heeft. „Mej, Fidès de Vries
nam hier hare plaats ouder de eersten in. Men
spreke ons nog van minbeteekenende rollen: al
dus gezongen en gespeeld, erlangt de personage
van Elvire, die anders zoo zeer wordt ter zijde
gesteld, een dramatisch en muzikaal gewicht,
hoedanig het publiek zich geenszins voorstelde.
Dit wekte in de gansche zaal eene streelende
verrassing op, en op het einde van het air, dat
bij de Italianen gezongen wordt en dat Mej. de
Vries in de Fransche partitie hersteld heefRvieleD
haar toejuichingen te beurt, zooals nog geene Elvire
hier gehoord had. Mej. Nillson, nopens wie men
in der tijd zooveel gerucht in het Lyrisch theater
gemaakt heeft, had uitstekende hoedanigheden,
verwonderlijke stemmiddeleumaar zij ver
vulde toch de rol niet ten volle en behoudens
eeDige vermaarde kqnsttooisels, waarmede men
men de personage versierde, bleef deze tooh iu
hare handen bij 'toude, terwijl bij mejuffrouw
de Vries niet alleen de zangeres van onderschei
ding in het licht treedt, maar gij ook gevoelt dat
hier ernstige, verstandige studie van de rol is
voorafgegaan, den type dien Mozart bedoelde, en
dien men in ziju geheel nog nooit zoo wèl had
gevat. Niet ontbreekt aan deze creatie van de jeug
dige artiste, noch stem, noch de toon, noch het
gebaar Sedert is mejuffrouw de Vries iu Hamlet
van Thomas opgetreden, en de beroemde rol
van Ophelia, die men voor onmogelijk uit te
voeren hield, heeft in haar eene alleropmerke
lijkste vertolkster gevonden. Tot dus verre had
men gemeend dat men in haar slechts een talenl
de genre had; maar de opera kon hier wel haar
dramatische zangeres hebben gevonden. De vraag
is nn of de slem bij kracht blijven zal. Doch 't
zeker een zeer wezenlijk en onbetwistbaar suc
ces dat zij behaald heeft en dat door drie opvol
gende proeven bevestigd is; Christine Nillson
moge thaus nog zooverre van het iheater verwij
derd zijn waarop zij zooveel roem behalen mocht,
hel luid gerucht van deze zege's zullen baar on
getwijfeld bereiken."
blik, zich te doen dienen van hetgeen ik noemde
le Corps Législatif repentant, om de moeilijkheden
van dieD afschuwelijkep toestand. Het Wetgevend
Lichaam moest mijns inziens de troon vacant
verklaren, een regeeringscommissie vormen en
trachten een wapenstilstand met den vijaüd te
sluiien; vervolgens een vergadering bijeenroe
pen, waarin al de bevoegde en aan het land
toegewijde mannen zouden zitting hebben en uit
welks midden het geneesmiddel voor onze ram
pen zou te voorschijn korneD. Zonder mijn onder
vragers al mijn denkbeelden hieromtrent mede
te deelen, raadde ik hen aan niet op hun schou
ders te laden den last van omzettende gebeurte
nissen, waarvan zij de oorzaak niet waren en
waarvan noch hun plicht, noch hun belang hen
noodzaakte de ontzettend zware verantwoorde
lijkheid te aanvaarden.
Ik weet niet of het mij gelukt was mijn col
lega's te overtuigen, uiaar ik zag hen, gedurende
de volgende dagen, droevig, ongerust gelijk ik en
dat zonder reden die hen zelveD betrof. Ik ben
er zeker van dat zij zich evenmin als ik met
samenzweringen bezig hielden. Zuj traden niet
handelend op, maar waren verontwaardigd en
verbloemden dit niet,
Zóo was dus de toestand: het keizerrijk reeds
geruïneerd wendde zich tot allen, van wien het
Gisteren ontving het Vaderland een telegram uit
Antwerpen, waarin wordt medegedeeld, dat
Behagel nog steeds te Antwerpen in arrest is, en I
dat nog geen vertegenwoordiger der politie uit j
den Haag is aangekomen.
Hij is aangehouden in het logement van den
heer Blaauw in de Moezelstraat, waar hij zijn
intrek had genomen, zeggende, dat hij een com-
mis voyageur was.
De <e Antwerpen uitkomende dagbladen beves
tigen de arrestatie van Behagel. Volgens het Han
delsblad van Antwerpen had hij geen papieren, maar
enkel eenige francs bij zich. Het blad verzekert
dat totnogtoe met den verdachte geeü woord over
den dubbelen moord is gesproken.
De Nederlandsche lriduslrieel en het Magaziin voor
Landbouw en Kruidkunde hebben onlangs eenige sta
tistieke en andere bijzonderheden medegedèeld
over de kaasfabrieken in Engeland en Amerika.
Het is zeker niet onbelangrijk het Neder
landse!) pübliek over deze zaak in te lichten,
daar het nog niet geiioèg op de hoogte daar
van schijnt, niettegenstaande reeds ruim twee
jaren geleden de eerste kaasfabriek in ons land
is opgericht, dat er op dit oogenblik reeds drie
in werking zijn, en weldra nóg een vierde in
Noord-Holland zal bijkótrièn. De zaak is eeó-
vondlg deze:
In 1 plaats dat iedere boer, 'hetzij groot of
klein, op eigen gelegenheid en volgens eigen
manier kaas maakt, wordt de melk van het vee
van eenige boeren aan eene daartoe bestemde
inrichting bijeengebracht en aldaar met zeer
gering personeel, hoogst doelmatige werktuigen
en gereedschappen tot eene verbeterde kaassoort
verwerkt. De fabriek is zoodanig ingericht, dat
men er evengoed kazen van 30, als Edammers
van 2 kilogram, Derby's van 7 kil. als middel
bare van dezelfde zwaarte, Double Gloueesters
van 15 als Goudsche kaas van 4 kilogr. kan fabri-
ceeien, daar dit alles slechts afhangt van eene
lichte wijziging in de behandeling der wrongel en
den vorm en zwaarte die de verlangde kaassoort
vereischt.
Men is derhalve in eene goed ingerichte fabriek
altijd klaar oui die kaassoort te maken, die het
hoogst aan de inarkt genoteerd staat, en bij eene
goede inrichting eu behandeling kan men altijd
zeker zijn een puik artikel, en gelijkmatig van
qualiteit, te zullen voortbrengen'.
Tot naricht voor den oningewijde dient dat de
wijze waarop de kaaslabrieken in den vreemde
en inzonderheid in Amerika worden opgericht
drieërlei is. De eerste bestaat hierin dat ze
ker getal veehoeders, gewoonlijk twintig of der
tig bij elkander komen, berekenen hoeveel stuks
vee zij gezamenlijk bezitteu, dat in den regel
zelden minder dan 400 tot 900 bedréagt, en eene
geschikte plek uitzoeken om eene fabriek op te
richten. Een bestuur wordt uit hun midden ge
kozen, een direetenr voor de fabriek met het
noodige personeel aangesteld, en als alles gereed
is, brengt iedere boer de melk zijner koeien ge-
geloofde hulp te kunnen verwachteD de vroegere
oppositie, geneigd om het gezag te aanvaarden,
doch aarzelende en bijna terugdeinzende om er
aan te raken. In dien tijd rukte de overwinnende
vijand naar Parijs op eu de eindcrisis kondigde
zich openlijk en met grooten ophef aao.
In den boezem van het Wetgevend Lichaam
zelf barstte de crisis los. Dat Lichaam, verward,
radeloos, zich geroepen gevoelende om de verant
woordelijkheid van het gezag op zich te nemen
bij de zichtbare onmacht van het keizerlijk gou
vernement, was nochtans beducht voor de zware
taak, waarmede het bedreigd was, en durfde
haast geen beslissing te nemen tusschen de on
mogelijkheid om het bestaande te handhaven en
het gevaar van iets anders in 't leven te roepen.
Wat mij betreft, wat rnij wenschelijk toescheen
heb ik gezegd't was dat het Wetgevend Lichaam,
verlicht door de ondervonden fouten,.zich meester
maakte van het gezag, zich er van bediende oin
den vrede Of een wapenstilstand te sluiten en
een Vergadering bijeen te roepen die over Frank-
rijks lot zou beslissen. Maar, in deze beslissiug,
die de eenig redelijke was, omdat het honderd
maal verkieslijker was dat de revolutie in het
Palais-Bourbon, dan in de straten werd gevoerd,
in deze beslissing voorzag ik voor mij zelf een
treurige en> wreedaardige toekomst, waaraan1 ik
regeld naar de fabriek, waarvan behoorlijk aan-
teekening wordt gehouden/welke melk tot kaas
wordt verwerkt, die het eigendom der leveran
ciers blijft. ten hunnen bate later verkocht Wordt,
en de opbrengst pondspondsgewijze onder hen
verdeeld, na aftrek der onkosten. Het is het zoo
genaamde cooperative system.
Eene andere wijze, thans vrij algemeen'gevolgd,
is die om van de zaak eene naamlooze Vennoot
schap of Maatsoliappij van aandèélen' [Joint Stock
company) te maken. De hoegrootheid van hef
Maatschappelijk kapitaal (gewoonlijk niét zeef
groot, daar het fabrikaat altijd onmiddellijk te
realiseeren is) wordt bepaald, beuevens het be
drag der aandeelen. Eeö bestuur van eenigè
commissarissen met een algemeenéd 'èrLèeti techV
nischen directeur wordt benoemd, eu als de aan
deelen zijn geplaatst wórdt êetae doelmatige fabriek
gebouwd of een daartoe geschikt gebótiw aange
kocht. De melk voor de. kaas benoodigd wórdt
dau rechtstreeks van de boeren aangekocht, waar
toe het Maatschappelijk kapitaal hgofdzakelijki
is bestemd, zoodat dq gemaakte kaas dan, het
ëigenfióm' 'der vennóbtschèp blijft en door den
Algem'éèilen Directeur wordt verkocht. Deze wijze
van werkëh' lieeft 'bovëu dè eerstgenoemde vele
voordeelen, daar vooreerst de risico kfemér is, en
voor iederen aandeelhouder niet verder gaat dan
het bediag zijner aandeeltjes, ten tweede, dkt et
geregelder en op flinker voet kan gewerkt Wor
den en eindelijk yelerlpi aanleiding tot oneenig-
beid wordt voorkomen.
De derde manier is, dat een eigenaar van een
of meer kaaslabrieken en die tevens technisch
kaasmaker is, zich welven en de fabriek aan
eenige veehouders verhuurt, tegen zekere beloo
ning gewoonlijk berekend per 1 Cwt. kaas door
hem gemaakt. Hij zorgt voor persoqeel en alle
verdere benoodigdheden, en vindt dit alles uit
zijne belooning terug. De boeren hebben dus verder
niets te doen, dan hunne melklevering te uoteeren
waarvoor zij kaas iu de plaats ontvangen, en
waarmede zij naar welgevallen kunnen handelen.
Deze manier wordt nog maar alleen in die,
streken gevolgd, waar de zaak reeds diepen wor
tel heeft geschoten, én zij de algemeene sym
pathie en deelneming geniet, doch alvorens men
dit gewenschte standpunt heelt bereikt, is de
tweede wijze, namelijk in den vorm eeuer naam
looze vennootschap, de verkiestijksle.
Men is dan ook reeds begonnen qp dje wijze,
hier te lande, en wel met name te Rptterdum,
de handen aari hét wérk te slaan, om eene der
gelijke Maatschappij op te richten.
Het is te hopen, dat dip genoegzaam deelne
ming moge vinden en aldus eene nieuwe wijze
vau werken den ouden vermaarden kaashandel
van Nederland een krachtigen steun geven zal.
Met betrekking tot de (door de Times medege
deelde) circulaire der internationale, antwoordt
Karl Marx, dat hel zeer natuurlijk is, dat de
Duitsche leden der Internationale worden gelast,,
om afichrift van hunne voorstellen aan hem, als
tot eiken prijs wilde ontkomen, die nl. van met
bet oppergezag te worden bekleed eu zelf een
vrede te moeten sluiten die mij smartte. I|c aarzel
niet zelf te zeggen dat ik de man jn F'iauknjk
was, voor wien de Voorzienigheid Oeze treurige
taak' bepaald had weggelegd. Helaas! Ik twij
felde er niet aan spoedig verplicp( le zijn tiaar
te moeten volbrengen.
Twee of drie dageu gingen iu ware stuiptrekkin
gen voorbij. Elk oogenbli,k, zooals het m dergelijke
gevallen gaat, interpelleerde men de ministers,
zonder hen bijna den tijd te laten tot antwoor
den, zonder hun antwoord,, zoolaug het er nog
niet was, zells af te wapbteu. Wat konden zij
inderdaad zeggen, wat eenige beleekeuis had iu
een toestand schier zonder mogelijkheid tot ver
betering? De publieke opinie le ontwapenen door
de keizerlijke famitie te verlaten, den vijand
tegenhouden door het sluiten van een wapen-
stilstaud, den vrede leekenen, hem spoedig sluiten
om hem niet onvoordeellger te'mak'eu ten ge
volge vatii langdurigen tegenstand, dat was hét
eenige wat nog te dóen sldhd. Maar'"kón liet
keizerlijk gouvernement zelf tot iets vau dien
aard overgaan? Ongetwijfeld neen.
Wordi vervolgd)
