Dinsdag
19 November.
N°. 3921
A0. 1872.
HET VISITEKAARTJE.
LEIDSCH
DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURANT.
Voor Leiden per 3 maandenƒ3.00.
Franco per postn 3.85.
Afiondcrlyita Noinmers0.05.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van
Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVERTKN'TIKN.
Voor lederen regelƒ0.15.
Grootere letten naar de plaatsruimte die beslaan.
S,T ADS-B ERICHTEN.
de Suppletoir Kohier der plaatselijke
directe belasting, 18Ï2.
ÜKGE MEESTER EN WETHOTTDEES van
IDEN,
ezien art. 264 der wet van den 29sten Juni
1 Staatsblad n'. 85);
)oen te weten, dat het 2de suppletoir kohier
de plaatselijke directe belasting over 1872 op
en voorloopig is vastgesteld, en van heden tot
met den 2den December aanstaande, ter Secre-
e dezer gemeente (flnancieele afdeehng), van 12
3 uren, voor een ieder ter lezing is nedergelegd.
:i wordt deze door plaatsing in de Leidschc Cou-
afgekondigd.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
v. d. BBANDELEE, Burgemeester.
E. KIST, Secretaris.
Leiden, 18 November 1872.
LEIDEN, 18 November.
Aan de toelichting op de nota van wijzigingen
het ontwerp van wet tot vaststelling van hoofd-
ik V der Staatsbegrooting voor 1S73 ontleenen
liet volgende:
eeds bij het organiek besluit van 2 Augustus
15, regelende het hooger onderwijs, was bepaald,
it zoodra mogelijk met de stichting van een
euw academiegebouw zou worden aangevaDgeu.
Ian herinnering aan dat voorschrift heeft het
dert Diet ontbroken. Het college van curato-
n, zoowel als de academische senaat, hebben
rliaaldelijk den wensch naar een nieuw gebouw
besproken, tot dat eindelijk in 1868 door den
tnmaligen Minister eene opgave van de hoe-
jlheid en approximatieve gruo.ie der benoodigde
/irekken werd gevraagd. Oischoon daaraan in
Iu9 werd voldaan, bleef de zaak opnieuw rusten.
In het nu loopend jaar ontstond voor curatoren
he nieuwe aanleiding op dit onderwerp terug
komen. Door het overlijden van den heer Mr.
lel Nijenhuis kwam het door hem bewoonde
i, belendende aan het Da st de Academie ge-
»en Rijksgebouw, waarin de verzameling van
enten en pleisterbeelden is opgenomen, beschik-
Kon dit voor het Rijk verkregen worden,
-li ware aan het plan mi stichting van een
feuw academiegebouw gevolg te geven. Heiligt
rli in de bedoeling dat gebouw te vestigen waar
I legenwoordige academiegebouw staat en dit
le breiden, hetzij aan de zijde van het Rapen-
v, dour het afbreken ven de woning waarin
prenten eu pleisterbeelden zich bevinden, en
U die vun den heer Bodel Nijenhuis, indien
pe kon worden verkregen, hetzij aan de zijde
'an den acadeinischen kruidiuin, door het weg-
ituien der woning van d' u hoogleeraar in de
lotanie en een deel der daaiaan verbonden col-
gelokpleD, iD welk laatste geval die hoogleeraar
woning van den heer Bwlel Nijenhuis zou be
ekken.
Overtuigd van de noodzakelijkheid van een
uw gebouw ten dienste der hoogeschool, heeft
Minister curatoren gemachtigd over deu onder-
aidschen aankoop van het bedoelde huis met
de belanghebbenden in overleg te treden, doch
daarbij uitdrukkelijk te doen uitkomen.dat de koop
afhankelijk werd gesteld van het toestaan der
vereischte gelden door de wetgevende macht.
Onlangs is bericht, dat het huis op dien voet
voor eeoe som van ongeveer 20,000 te verkrij
gen zou zijn.
Die som heeft de Minister de eer door verhoo
ging van art. 117 der begrooting van zijn Depar
tement voor 1873 aan te vragen. Eerst waDneer
door het toestaan daarvan gebleken zal zijn, dat
de vestiging van het verlangde gebouw door de
wetgevende maebt wordt goedgekeurd, zal tot het
ontwerpen van het vereischte plan en bet ramen
der kosten kunnen worden overgegaan, waarna
eene afzonderlijke wetsvoordracht tot regeling der
zaak aangeboden zal worden.
Hetzelfde artikel wordt voorts nog verhoogd met
eene som van 28,000 als eerste termijn voor hpt
stichten van een theatruinzoötomicum, een gebouw
ten dienste van het onderwijs in de dierkunde
en vergelijkende ontleedkunde aan de Leidschc
Hoogeschool. Met betrekking tot de behoefte aan
en inrichting van zoodanig gebouw wordt vtr-
wezen naar het schrijven van den LeidscbeD
hoogleeraar Dr. Selenka aan curatoren der Hoo
geschool.
Nadat den Minister de door dien hoogleeraar
ontworpen plannen waren medegedeeld, is de
hoofdingenieur van den waterstaat uitgenoodigd
deze te onderzoeken en de raming van kosten na
te gaan. Een nader overleg met den heer Selenka
heet tot wijziging en vereenvoudiging geleid. De
kosten zijn geraamd op 53,000, te verdeden over
twee jaren, waarvan 28,006 in het eerste.
Daar de lessen over zoölogie eo vergelijkende
ontleedkunde door de studenten in de genees
kunde, die over zoölogie door de studenten in de
wis- eu natuurkunde moeten gevolgd wordeD en
bij liet natuurkundig exameu ter verkrijging van
den titel van arts kennis der zoölogie en van ver
gelijkende ontleedkunde wordi gevorderd, mag
het van groot belang geacht worden, dat er eene
belere gelegeniieid dan thans besta tot liet ver
krijgen van kennis in gemelde vakken. Uit dien
hoofde heeft de Minister geen zwarigheid ge
maakt overeenkomstig het voorstel van curatoren
de voor het vei langde gebouw gevorderde geldeD
aan te vragen.
Het schrijven van Dr. Sel.-nk behelst o. a.
Ten gevolge dezer beschouwingen neem ik de
vrijheid aan U E. G. A. over te leggen descheis
Van een tot liet voorzegde doel nieuw up ie rich
ten gebouw.
O deze schets is de bovenverdieping bestemd
voor de verzameling van zoölogische praeparaten,
waarvan thans reeds eene, wel is waar gebrek
kige, maar in vele opzichten uitinunteude grond
slag Lestaat, namelijk en vooral van de vawijlen
professor Lith de Jeude aangekochte verzameling;
v urts de oudere zoötouiische bij het Rijks museum
aanwezige, en de door den zoon van wijlen pro
fessor J. van der Hoeven ten geschenk»- aange
boden verzamelingen, benevens de in de laatste
jaren bijgekomen praeparaten.
Het aquarium is in keldervorm geplaatst in de
noordelijke zijde van het gebouw.
De benedenverdieping bevat de woning van
den custos, voorts eene collegekamer en vertrek
voor mikroskopische studiën, eene sectiekamer,
eene kamer voor den hoogleeraar en eene kaïner
vnnr den adsistent.
Het aquarium kan op zeer geschikte wijze
ie gelijker tijd ook voor het publiek opengesteld
worden.
Aan weerszijden van het gebouw is een vijvertje
geplaatst en in den daaromliggenden tuin zijn toe
stellen tot het telen van konijnen, vogels enz.
Ik veroorloof mij nog te doen opmerken, dat
èn de ligging en eenvoudigheid van het gebouw,
èn de grootte en verdeeling der ruimten van alle
zijden herhaaldelijk doordacht eD met andere
soortgelijke inrichtingen vergeleken is, dat om
vattende veranderingen daarin aangebracht, allicht
liet hoofddoel van dit instituut zouden belem
meren.
De kleine eo slechtverlichte vertrekken, die mij
tegenwoordig ten dienste staan, zijn ten eenen
male onvoldoende, en ik moet er mij bijna over
schamen, wanneer zelfs mijne collega's uit Mar
burg eu Giessen (waarvan de namen in ons land
nanwlijks genoemd worden, terwijl Leiden in ge
heel Europa befaamd is) zich verwonderen, dat
ten eenen male doelmatige inrichtingen voor mijn
vak ontbreken, daar toch zij deze, volgens de
ei6chen der wetenschap, bezitten. Het gevolg van
voornoemd gebrek is trouwens ook, dat ik tegen
woordig slechts den grondslag vermag te leggen
voor academische studiën en genoodzaakt beu
onze jongelieden tot voltooiing hunner wetenschap
pelijke studiën naar Duitschland te zenden.
Heden beeft alhier op het raadhuis de verhu
ring van grasgewas op de stadswallen enz. plaals
gehad, in 5 partijen. Huurders werden voor partij
1 P. v. d. Bergh voor ƒ11; partij 2 P. Zuiderwijk
voor ƒ31; partij 3 G. v. d. Veer voor ƒ18; partij
4 W. J. Bink voor ƒ7; partij 5 C. W. Vreeburg
voor 30 's jaars.
In de debating-society Vooruitgang te Amsler
dam zulleD Woensdag e. k. worden verdedigd de
volgende stellingen:
I. „Het wetsontwerp tot herziening der kieswet
van 4 Juli 1850 Staatsblad n0. 37), Vrijdag 1 No
vember 1872 van regeeringswege ingediend bij de
Tweede Kamer der Staten-Generaal, is een flinke
slap op den goeden weg.
II. (/Toch is de voorgestelde wijziging niet vol
doende. Naast verlaging van den census is reeds
in de tegenwoordige tijdsomstandigheden toela
ting van capaciteiten en vooral van de vrouw tot
hei kiesrecht eene gebiedende noodzakelijkheid.
III. ,/Zich tegen die toelating te verzetten, uit
vrees voor grondwetsherziening, getuigt van on
gemotiveerd wantrouwen op het gezond verstand
en den vrijzinnigen geest van het Nederlandsche
volk."
Men schrijft aan de Arnh. Ct. uit den Haag o. a.
het volgende:
z/Een aantal burgemeesters is in de residentie
geweest, om bij verschillende leden der Staten-
Generaal zich te beklagen over de voorgestelde
census-verlaging. Zij beweren, dat de voorgestelde
census voor de kiezers van leden der Tweede
Kamer en van de Provinciale Staten niet te laag
is, maar dat, aangezieD men om kiezer voor den
gemeenteraad te zijn, de helft betalen moet van
de som voor de kiezers, zooeven genoemd, de
census voor de kiezers van den gemeenteraad veel
te laag is. Genoemde burgemeesters beklaagden
zich zeer, dat hun gevoelen niet was ingewonnen
en de regeering zonder den minsten grond geheel
eigendunkelijk den census had voorgesteld, niet
tegenstaande Tliorbecke in zijne opgaven omtrent
den census er herhaaldelijk op gewezen heeft.
De minister Thorbecke zeide onder anderen:
•/„Men heeft evenwel niet alleen op kiezers voor
de Tweede Kamer en de Provinciale Staten te
letten. De uiterste grens voor ceosus-verla-
ging is dos daar, waar men, verder dalende, op
eene laag ongeschikte kiezers voor den gemeen
teraad zou stuiten. Ongeschikt namelijk of onrijp,
om in het belang der publieke zaak tot mede
werking geroepen te worden.""
//Voorts beweren genoemde burgemeesters, dat
de regeering in geenen deele voldaan heeft aan
het voorschrift van art. 76 der grondwet, dat de
census moet geregeld worden naar de plaatselijke
gesteldheid."
Dr. Matthes eri Dr. Wynne te Groningen trach
ten gelden bijeen te verzamelen voor een gedenk-
teeken ter eere van Jan van Marnix, heer van
Toulouse, deü grondlegger voor het verbond der
edelen, den eersten martelaar voor de goede
zaak.
Zr. Ms. stoomschip de Valk is Zaterdag uit Nieu-
wediep naar Woolwich vertrokken, om H. M.de
Koningin uil Engeland af te halen.
Naar aanleiding eener bij het onderzoek der
spoorwegbegrooting gedane vraag: hoe het stond
inet de onderhandelingen inet de Antwerpsch
Rotterdamsche spoorwegmaatschappij ter zake
der spuorwegvakken RoosendaalBreda en Ze
venbergenZwaluwe, heeft de Minister van Bin-
nenlandsche Zaken geanlwoord, dat, die onder
handelingen nog niet afgeloopen zijnde, de regee
ring het niet wenschehjk acht, daaromtrent thans
uitvoerige medeelingen te doen.
Do Koninklijke goedkeuring is verleend 1°. aan
de statuten der vereeniging onder den naam ,/Door
eendracht saam gebracht," opgericht le Amster
dam en uitsluitend gevestigd voor eD onder de
tabakswerkersgezellen der hoofdstad, ten doel
hebbende: eendracht en verbroedering onder de
leden aan te kweeken en te onderhouden en door
alle gepaste en wettige middelen zoowel hunne
stoffelijke welvaart als hun zedelijk welzijn te
bevorderen; 2°. tot verlenging van den duur der
NAAR HET HOOGDUITSCH-
Vervolg
/,Dat zal ik, papa; maar eerst moet ik u nog
ca, dat juffrouw Johanna Volkhain bij mij
iweest is en mi'; morgen op de thee verzocht
:eft. Juffrouw Johanna, papa (en daarbij zag zij
m uiet een panr schelmscheoogen aan) is sedert
migen tijd zoo bijzonder vriendelijk tegen mij,
Bhoon zij toch zooveel ouder is dan ik.
>0, kleine spotvogel!" riep de president uit,
kt een glimlach op het gelaat, die verried, dat
ij dien spot in 't geheel niet kwalijk nam.
Ik heb haar beloofd te kotnen," ging Sidonia
dort, „als gij mij van avond wildet thuis bren-
tii en zij heeft gezegd, dat gij zeker wel zoo
ricndelijk zoudt zijn heeft zij gelijk, papa?"
«Moet ik dan niet, als gij het beiden wilt?"
Dtwoordde de president. „Maar ga nu heen!"
Sidonia sloop heen en de president ging even
ijo rok voor een jas verwisselen.
Daarop liep hij met de handen op den rug
eenige keeren zijn werkkamer op eu neer, en
zei Ie iD zich zeiven
„Een malle streek van dien mijnheer Stein!
Het gevolg zal /..jn, dat Sidunia's gedachten zich
leveodig met dien onbekende bezig houden
in den kalender eD zijne acten is zij z"0 aan 't
onderzoeken geweest, wie hij is, alsof haar hart
al geheel voor hem in vlam stond! Die meisjes
halen zich toch zonderlinge dingen in 't hoofd!
Ais ik mij niet bedrieg hij is mij op mijne
laa ste inspectie-reis te M. niet nog eenige anderen
vuorgesteld dan is het een knappe jongen,
rnet een paar donkere oogen, juist de rechte om
haar geheel van de wijs te brengen, die kleine
zottin! En dat zou ik vooral niet willen
iemand zonder vermogeo, met het schitterend
vooruitzicht, om, als hij niet door zijn staats
examen komt, zich eerst na verloop van jaren
in de heerlijkheid van 't kantonrechterschap te
verheugen! Neen, neen, ik moet Sidonia zoo
spoedig mogelijk tot andere gedachten brengen
er iets np zien te vinden, wat haar geheel van
haar Max afkeerig maakt! En juffrouw Johanna
is hier geweest, terwijl ik naar de zitting was
zou zij dat niet geweten hebben?"
B j het voornemen, dat president von Röber
had, om zijn dochtertje van haar gril te doen
afzien, scheeD hem het toeval zeer te hulp te ko
men. Er liet zich den volgenden avond een jong-
mensch bij hem aandienen, een jurist uit eene
andere stad der provincie, die bij hem zijne op
wachting wilde komen maken. De president liet
hem binnen en zag een mager, pokdalig, verle
gen jongeliug opdagen, wiens groote, uitpuilende
oogen hom bepaald leelijk maakten er kwam
nog bij, dat de arme, door de natuur stiefmoe
derlijk bedeelde man een weinig stotterde.
De president verzocht mijnheer den referenda,
ris plaats te nemen, en terwijl deze met horten
en stooten de reden van zijn bezoek had mede
gedeeld, dacht hij
„Heurèka! Gij zijt mijn man!"
Toen de jonge man een poos later wilde opstaan
om te vertrekken, zeide de president: „kom, blijl
nog wat, ik praat altijd gaarne met de jongelui,
vvien de toekomst behoort en die geroepen zijn
om ons ouderen eenmaal te vervangen en ook
wel boven 't hoofd te groeien, blijf een kop thee
bij mij drinken, waarde heer Seyfried, mijne
dochter zit zeker al op mij te wachten, volg mij
zoo gij wilt, maar daar komt mij iets in de ge
dachte: gij heet Seyfried
„Willem Seyfried, mijnheer," antwoordde de
door de vriendelijkheid van zijn chef verrukte
referendaris met een buiging.
„Vergun mij dan, dat ik u onder een anderen
naam aan mijne dochter voorstel, zij heeft ver
leden winter een harer besie vriendinnen, die
Seyfried heette, (er zijn er veel van dien naam)
op een verschrikkelijke wijze verloren; de onge
lukkige is door 't springen van een petroleum
lamp verbrand
„Ach, hoe vreeselijkstotterde de jonge man,
diep begaan met het tragische einde van zijn ge
lijknamige nicht.
„En ik wil bij mijn kind de gevoelige snaar
niet aanroeren door het uitspreken van uw
naam," vervolgde de president, „wij kunnen wel
een anderen kiezen b. v. Fels of Stein; is er te
M. niet een referendaris Stein? Juist, dan geef
ik u zijn naam Het is u toch geheel onverschil
lig, niet waar?"
Seyfried lacht er in de verte niet aan, om
iets tegen het voorstel vau zijn chef in te brengen.
Hij volgde den president door eene porte-hrisée
naar een elegant salon; van daar door een groene
portière naar een kleiner vertrek, waar Sidunia
in een hoek stond en juist de spirituslamp aan
stak onder een samowar inet kokend water.
„Ik breng visitemae, kindlief," zeide haar vader,
terw'jl hij zich naar d-m binnenkomende !te"ie,