Maandag
11 November.
N°. 3914.
A0. 1872.
LEID
DAGBLAD
PRIJS DEZER COURANT.
Voor Leiden per 3 maandenƒ3.00.
Franco per postn 3.85.
Afzonderlijke Nommers0.05.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van
Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJTS DER ADVKRTENTIKN.
Voor iederen regeliƒ0.15.
Grootere letten naar de plaatsruimte die z\j beslaan.
LEIDEN, 9 November.
De Dieuw benoemde hoogleeraar in de ge
neeskunde aan de Leidsche Hoogeschool Dr. G.
D. L. Huet, zal Dinsdag, 12 dezer, 's namiddags
te ha'ftwee, het hoogleeraars-ambt aanvaarden,
met het houden eener plechtige redevoering in
de groote gehoorzaal van het academiegebouw.
De beide andere nieuw benoemde hoogleeraren,
Dr. H. G. van de Sande Bakliuysen (wis- en
natuurk.) en Dr. J. P. N. Land (letteren) zullen,
naar uien verneemt, spoedig volgen.
Is het waar, dat het jongste concert vaD den
heer W. Stumpff in de Concertzaal slecht bezet
was en hebben wij onzen spijt daarover doen
kennen, thans verheugt het ons te kuDnen mede-
deelen dat de heer Taverne aan zijn plan, om
dezen winter nog vier Stuinpff's concerten te
geven, gevolg zal geven; een bewijs dat de onder
nemer zich door een enkele mislukte poging niet
laat afschrikken.
Sedert Donderdag 11. circuleert de inteekenlijst
en nu reeds hebben daarop een aantal invloed
rijke personen geteekend, waaronder Z. K H.
Prins Alexander en het dagelijksch bestuur dezer
stad. Zulk voorgaan doet dan ook goed volgen en
wij houden ons van ruime deelneming overtuigd,
vertrouwende op het kunstgevoel ODzer stadge-
nooten, die de groote verdiensten van Stumpff's
orchest met ons zullen erkennen.
Gaarne vestigen wij de aandacht op de Too-
neelvoorstelling, die de vereeniging Harmonie op
Woensdag 13 November in het Hotel Rijnland
geven zal.
Daar het bestuur tot een zeer matigen prijs de
introductie heeft opengesteld, zullen velen onge
twijfeld deze voorstelling van een goed gekozen
looneelspel, Mathilde, gaan bijwonen.
Wij wenschen het bestuur bet meeste suc
ces toe.
Gedurende deze week zijn in het Werkhuis
alhier opgenomen van 107 tot 117 volwassen per-
soDen eu van 33 tot 41 kinderen.
Aan een ingezonden stuk van den heer P. A.
Janssen in de N. li. Cl. ontleenen wij
„Er is mij door den Minister van Oorlog geen
heirekking aangeboden, maar ZExc. heeft mij in
dato 26 September meegedeeld, dat eerlang de
betrekking van adsistent-inagazijumeester te
zou komeu te vaceeren, en dat, zoo ik voor die
betrekking, waaraan een tractement van f 950
verbonden is, in aanmerking wenschte te komen,
ik mij dan binnen acht dagen met een daartoe
strekkend verzoek tot hein Minister had te wen
den, opdat dit in gunstige overweging zou kun
nen genomen worden. Ik heb ZExc. daarop ge
antwoord dat de termijn van acht dagen, binnen
welken ik mij tot ZExc. had te wenden te kort
was om in eene zoo belangrijke zaak, welke van
zulk een grooten invloed kan zijn op de toe
komst van m j en de mijnen, eene beslissing te
nemen, en zulks te meer, omdat ik, met betrek
king tot die zaak, iu verscheidene belangrijke op
zichten geheel in het onzekere werd gelaten. Dat
ik, alvorens dus een bepaald besluit te nemen,
Z. Exc. om eenige inlichtingen verzocht, en wel
de volgende:
1". Zal de Regeering liet er voor houden dat
ik van elke démarche tot het doen intrekken van
het Koninklijk besluit van den 30steu September
a. p. afzie, indien ik c. q. de bedoelde betrekking
mocht aanvaardeD? Waarop geantwoord is: Neen,
van transactie kan geene sprake ziju. De Minister
is bewogen door het lot van uwe vrouw eu kin
deren.
2. Zou iu het bedoeld geval het mij toegekend
voortdurend levensonderhoud van f 274 vervallen
of niet? Antwoord: Zie art. 63 van de Wet van
28 Augustus 1851 Staatsblad n°. 129).
3. Zal de bedoelde betrekking aanspraak geven
op pensioen, en zoo ja, aan welke betrekking is
of wordt zij geassimuleerd
Antwoord: De betrekking geeft aanspraak op
pensioen, ingevolge de bepalingen der wet van
9 Mei 1S46 (Staatsblad n°. 24) betreffende de bur
gerlijke pensioenen eu de later daarin gebrachte
wijzigingen.
4. Herleven in geval van benoeming en aan
neming mijne vroegere aanspraken op pensioen?
Antwoord: (geen positief). Zie de artikeleu 6 en
8 van de bovenaangehaalde Wet van 9 Mei 1846
(Staatsblad n". 24), gewijzigd bij de Wet van 3
Mei 1851 Staatsblad n". 49).
5. Treedt mijne eclitgenoote bij mijn overlijden
in hare rechten op pensioen uit de weduwen-en
weezenkas, haar bij mijn ontslag ontDoinen, terug
Antwoord: Neen. Het deelgenootschap is Vervallen.
Zie art. 15 van het Kon. besl. van 11 Nov. 1842,
n°. 52, in verband met art. 17 van het besluit van
14 Jan. 1815, n°. 29.
6. Zal eene eventueele benoeming door eeü eer
vol ontslag uit den militairen dienst voorafgegaan
worden of dit eervol ontslag met haar gepaard
gaan? Antwoord: Neen.
7. Welke vooruitzichten op bevordering zal be
doelde betrekking aanbieden Antwoord: Voorde
toekomst kao niemand instaan.
Naar aanleiding van het bovenstaande heb ik
Z. Exc. den Minister van Oorlog geantwoord, dat
het mij uit zijn schrijven gebleken is, dat Z. Exc.,
althans vooralsnog, niet genegen is de intrekking
van het Koninklijk besluit, waarbij ik ontslagen
ben, te bevorderen, en dat mij zelfs geen voor
uitzicht wordt geopend op een volledig herstel
van het jegens mij gepleegd onrecht, en dat ik
dus aaD Z. Exc. geen verzoek kan en mag doen
om voor de bedoelde betrekking iu aanmerking
te komen.
Men meldt ons uit Amsterdam
Sedert kort bestaat hier een nog niet uitgebreide,
maar zeer werkzame en ijverige Vereeniging tot
bevordering van zelfstandig godsdienstig leven.
In het leven gekomen als protest tegen het bekende
manifest der 17 ouderlingen in zake de leer der
moderne predikanten, stelt zij zich ten doel den
godsdienst van Jezus in zijne oorspronkelijke
eenvoudigheid meer algemeen te doen kenDen
en waardeeren, den lust tot het vrije onderzoek
op te wekken, en alzoo een zelfstandig godsdienstig
leven te bevorderen. Zij tracht dit doel te bereiken,
behalve door hare gewone vergaderingen, ook
door openbare voordrachten, het oprichten eener
bibliotheek, het verspreiden van geschriften, en
voorts door alle gepaste middeleu, welke strekken
kunnen, om de beginselen der Vereeniging te
handhaven en te bevorderen. Wat deze Vereeni
ging vooral tot een belangrijk verschijnsel maakt,
is dit: dat zij geheel is uitgegaan van den zoo-
genaamden „kleineren burgerstand", als een krach
tig en blijvend protest tegen het exclusivisme der
confessioneele partij. Zij treedt indirect als kam
pioen in het strijdperk tegen de VereenigiDg tot
verbreiding der waarheid, die eveneeus uit deri
boezem van het „volk" is voortgekomen, en thans
zooals men weet de kerkelijke toestanden nage
noeg geheel beheerscht. Bij verdere goede leiding
kan zij inderdaad een gunstigen invloed oefenen
tot verspreiding der liberale beginselen, en dat
mannen, zooals bijv. de heer de Bosch Kemper,
tot het lidmaatschap toetreden, is wel een bewijs,
dat zij ook in hoogere kringen aandacht en be
langstelling wekt. De openbare voordrachten wor
den druk bezocht, en zijn tot uitbreiding van het
ledental van het grootste gewicht.
Ook iu andere opzichten doen zich bewijzen
voor, dat de liberale elementen, bepaaldelijk in
de burgerklasse, zich krachtig openbaren. De volks
voordrachten, uitgaande van de vereeniging tot
handhaving van het liberale beginsel lokken een
talrijk publiek. Een paar jaren geleden werden
zij aangevangen in de Keizerskroon, voor een schare
van 400 personen. Spoedig bleek de zaal te klein
te wezen. Thans worden zij gehouden in Frascati,
en ook die veel ruimere zaal is gevuld; men be
rekent, dat 8 a 900 menschen daar plaats kunnen
vinden. De voordrachten worden met de meeste
aandacht gevolgd, en den sprekers vallen niet zel
den treffende en ongedwongen bewijzen van in
stemming en bijval ten deel.
Eindelijk: ook de stemming voor leden van het
kiescollege gaf een belangrijk resultaat. Driehon
derd stemmen meer dan ten vorigen jare zijn
uitgebracht op caudidateu der liberale kiesver-
eeDiging Evangelie en Vrijheid.
Meu ziet, er is in de hoofdstad voor vrienden
van vrijheid en vooruitgang reden om met moed
voorwaarts te gaan. (VR. Ct.)
Het Handelsblad meldt dat de kapitein der genie
N. H. Nierstrasz dezer dagen, op zijn verzoek,
op nonacliviteit gesteld, is benoemd tot hoofd
ingenieur vau de Nederl. Zuid-Ooster-Spoorweg-
maatschappij, die eeu aanvang heeft gemaakt met
den aanleg van den spoorweg tusschen Tilburg,
's-Hertogenbosch eu Nijmegen.
Naar men verneemt, is de heer H. B. van Daa-
len, leeraur aan de Hoogere Burgerschool te
's-Gravenhage, tot hoofdredacteur van de Javabode
benoemd, en zal hij in het begin van 1873 zijn
betrekking aanvaarden.
Naar men verneemt hebben ook de postboden
een adres verzonden aan den Minister van Finan
ciën, om verhooging van tractementen te verzoe
ken, opdat deze meer in overeenstemming mogen
komeu met de duurte der levensbehoeften.
Men schrijft uit Arnhem aan het Handelsblad:
„Ook hier ter stede wordt van orthodox-kerke
lijke zijde druk geteekend op een adres aan de
Staten-Generaal, tegen het aannemen der wet op
dé epidemieën, en wel wat de vaccine betreft.
Allerlei middelen, zedelijke en stoffelijke dwang
worden aangewend, om maar handteekeningen
te bekomen. Een huismoeder, die meu er ook
toe overreed of genoodzaakt had, deed ods later
de naïeve vraag: „inaar mijnheer, als ik nu ge
teekend heb en ik wil toch later mijne kinderen
laten inenten, zou ik het dan niet mogen doen?"
Bij beschikking van 7 November 1872, n°.242,
is a«u Rijkée en C-, te Katendreclit, tot weder
opzegging, vergunning verleend voor een stoom-
sleepdienst in de provinciën Noord-Brabant, Gel
derland, Zuid-Holland, Noord-Ilolland, Zeeland,
Utrecht, Overijsel en Limburg.
Het Staatsblad u°. 112 bevat het besluit van den
3den November 1872, houdende intrekking van
het Koninklijk besluit van 21 October 1818, La
FJ, en de nadere Koninklijke beslissing van 22
April 1839, u". 79, beide betreffende het verlee-
Den van machtiging door Gedeputeerde Staten der
provinciën tot het aanvaarden van donatiën of
legaten, de waarde van 300 franken niet te bo
ven gaande, aan publieke gestichten gemaakt.
BINNENLAND.
Amsterdam, 8 November. Hier ter stede is
dezer dagen eene vereeniging geconstitueerd on
der den titel van Nederiaodsch Luthersch Genoot
schap voor in- en uitwendige zending. Behalve
uit het hoofdbestuur, dat bestaat uit de heeren
Ds. C. C. Lentz, Ds. J. R. Eilers Koch, Ds. C.
L. W. Westhoff, Prof. J. G. D. Martens, Th. Egi-
dius, Casp. H. van Buuren, J. G. Borghart, traden
er eeu 20tal predikanten als leden toe, zoowel
van de Evangelische als Herstelde LutherscheD,
die op zich namen in hunne gemeenten afdeelin-
gen op te richten.
Haarlem, 8 November. Het lek, dezer dagen
tegenover de hofstede Meerenberg in de afdeeling
Cruquius van den ringdijk van den Haarlemmer
meer ontstaaD, is, naar men verneemt, gisteren
te één uur des namiddags gestopt.
Sloten, (Noord-Holland), 7 November. Eerlang
zal weder een nieuwe fabriek iu deze gemeente
verrijzen. Door den heer J. N. W. C. Sieburgb,
koopman en consul van België te Amsterdam, is
namens de directie voor een fabelachtig hoogen
prijs een terrein gekocht. Men zegt, dat deze on
derneming zich de bearbeiding van zijde uit sui
kerriet ten doel stelt. Een feit is het, dat dit laat
ste artikel, vroeger als niet veel meer dan afval
beschouwd en tot het dempen van slooten en an
dere minder edele doeleinden voor een spotprijs
verkrijgbaar, sedert eenigen tijd zeer in waarde
is gestegen.
Rotterdam, 3_ November. Het tweede stoom
schip voor de lijn RotterdamNew-York, De Maas,
kapit. E. Deddes, voor rekening van de firma
Plate Reuchlin C°. gebouwd, is heden uit Schot
land voor de stad aangekomen, om weldra de
reis naar New-York te aanvaarden.
Brlclle, 7 November. Bij vonnis van heden
heeft de Arrondissements-Rechtbank alhier twee
inwoners van Stad aan 't Haringvliet eene cel
lulaire gevangenisstraf van ééne maand, tegen
een derden van drie weken uitgesproken, ter
zake dat zij te zamen in den laten avond van den
6den Juli jl. bij gelegenheid der kermis aldaar,
den houder van een caroussel of mallemolen heb
ben bedreigd, dat, als hij zijn caroussel uiet ter
stond ging afbreken, zij zeiven zulks zouden doen,
waardoor de carousselhouder zóó bevreesd werd,
dat hij dadelijk tot de sluitiDg en afbreking daar
van overging. De Rechtbank was in overeen
stemming inet het requisitoir van het O. M. van
oordeel, dat die personen strafbaar waren voor
„het inbreuk maken op eens anders vrijheid in
de uitoefening van zijn arbeid of nijverheid door
bedreigingen met een strafbaar feit."
Voor zooverre bekend, is dit liet eerste geval,
waarin de zoogenaamde wet op de coalitiën van
12 April 1872 (Stbl. N°. 24) is toegepast.
Sckevcningen, 8 November. Gistermiddag
kwam een pink van den reeder 0. van de haring-
visscherij aan met de treurige tijding voor de
opwachtende betrekkingen, dat een der matrozen,
eerst kort gehuwd, den dag te voren in volle zee
over boord geslagen en verdronken was.
Schoonhoven, 7 November. Tegen de tweede
helft dezer maand zullen omstreeks 30 korporaals-
titulair naar de verschillende regimenten artillerie
vertrekken, om aldaar in effectieven graad over
te gaan; terwijl eenige dagen daarna een gelijk
getal jongelingen verwacht wordt, om alhier in
dienst te worden gesteld. Op 1 November waren
141 jongelingen bij de compagnie dienende, waar
onder 46 korporaals-titulair; de sterkte der ge-
tieele compagnie bedroeg op dien datum 6 offi
cieren en 184 onderofficieren en minderen.
Iloerdijk, 8 November. Zondag jl. werd van
den kansel afgekondigd 1°. Dat de Kerkeraad
intrekt het in November 1871 genomen besluit,
waarbij aan een ieder, die op Zondag eenigen
arbeid verrichtte of nering deed, ontzegd werd
het toedienen vau den doop aan de kinderen eu
de toetreding tot het avondmaal, en dat deze in
trekking geschiedt, omdat door bedoelde com
missie aan den Kerkeraad was aangetoond, dat
het bewuste besluit onwettig was.
2°. Dat, aangezien het alsnn vernietigde be
sluit tot hedeu nooit te Moerdijk was toegepast
(altijd volgens de zienswijze van den predikant),
de toestand bleef zooals hij in het laatste jaar
steeds is geweest, en dat de predikant blijft wei
geren de kinderen te doopen van lidmaten, die
op Zondag arbeiden of nering doen, omdat hem
nog niet uit de kerkelijke reglementen eu uit
den Bijbel is bewezen, dat bij hiertoe verplicht is.
Dewijl het nu niet zeer waarschijnlijk is, dat
het provinciaal Kerkbestuur vau Noord-Brabaut
zich geheel met de zienswijze van den predikant
zal kunnen vereenigen, wordt het verder beloop
dezer quaestie door velen met belangstelling te
gemoet gezien.
ütrecht, 8 November. Aan de Hoogeschool
alhier is heden bevorderd tot doctor in de rech
ten de heer J. J. Willinge, van Emmen (prov.
Drenthe), na verdediging van stellingeu.
Harderwijk, 6 November. Jl. Zondag, in de
namiddaggodsdienstoelëning, maakte de pred. L. S.
zijneu toehoorders bekend, dat's Maandags d. a. v.
een adres ter teekening zou liggen aan den Koning,
tegen de verplichte vaccine. Ware liet daarbij ge
bleven, niemand zou zich geërgerd hebben, maar,
helaas! Z. Eerw. vond goed o. a. te vertellen
dat de wet, zooals zij in de Tweede Kamer was
aangenomen, eene wet „uit de hel" was. Ge
melde preek schijnt daarenboven door de toe
hoorders verkeerd te zijn uitgelegd; althaDS menig
een teekende 's Maandags, in de stellige verbeel
ding dat men in de Tweede Kamer eene wet
had aangenomen, waarbij bep aald was dat ieder-
't zij groot of klein zich moest laten vaccineeren. Eeu
geheel ander doel had de vergadering die jl. Dinsdag
avond in de concertzaal plaats had, die toch was uil
geschreven om over de wet(verplichte vaccine) te
sprekenzoowel vóór- als tegenstanders werden er
gehoord en aan belangrijkheid van discussie ontbiak
het niet. De heer J. J. Utermarck, hoofdonderwijzer
der stadsarmenschool, onderscheidde zich als ver
dediger der wet, terwijl de heer S. H. Buytendijk,
president der vergadering, hoewel voorstander der
vaccine, de talrijke menigte opwekte om tepeti-
tioneeren tegen de wet, zooals zij door de Tweede
Kamer was aangenomen. De slotsom was, dat op
een paar uitzonderingen na het meerendeel vóór
de vaccine was en het adres aaD Z. M. den KouiDg
alleen onderteekende, omdat de vaccine dwang zal
worden, en dwang, sprak een der woordvoerders,
past niet in het vrije Nederland. Met 230 hand
teekeningen voorzien zal het adres naar 's-Gra
venhage worden opgezonden. (Hbl.)
Apeldoorn, 8 November. Vóór eenige weken
brak in deze gemeeDte de keelziekte uit onder de
leerlingen der school van den heer Enklaar. Op
last van het hoofd des bestuurs werd de school
