N°. 3909.
Dinsdag
A0. 1872.
5 November.
LEIDSCH
DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURANT.
Voor Leiden per 3 maandenƒ3.00.
Franco per post„8.85.
Afionderlgka Nommeran 0.05.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van
Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DBS ADVERTRNTI BIN.
Voor iederen regelƒ0.15.
Grootere letter» naar de plaatarnimte die xy beslaan.
LEIDEN, 4 November.
Aan de Provinciale Stalen van Zuid-Holland
door Gedeputeerde StateD worden voorgesteld
i de regeering als hun gevoelen kenbaar te
ken, dat er termen zijn, om krachtens art. 36
wet van 13 Augustus 1S57 (Stbl. n°. 103) te
>alen: l". dat van de som benoodigd voor den
leg eener nieuwe school te Puttershoek, door
hoofd-ingenieur geraamd op p. m. 20,000,
een bedrag van ƒ9000 blijve ten laste der ge
nie en het overige kume ten laste van het
en do provincie, ieder voor de helft; en 2°.
voor den schoolbouw te Nieuw-Lekkerland
bedrag van f 9000 zal blijven ten laste der
eente en het overige geraamd op ƒ6663.19, of
veel meer of minder als na de aanbesteding
blijken noodig te zijn, zal worden voldaan
ir het rijk en de provincie, ieder voor de helft.
vij vernemen, dat de godsdienstige voordrach-
en der heeren Hagen, Knappert, Rogge en Schef-
in het lokaalHaarlemmerstraat, weder aan
landen Vrijdag, 8 November, des avonds te
tlit uren, een aanvang zullen nemen.
Door den heer Hugo Sassen te Maastricht is
adres gericht aan de leden der Eerste en
veede Kamer en aan de Ministers, zijnde eene
elichtiog en vervolg der brochure van316inge-
tenen van Curasao, getiteld: de gebeurtenissen op
uropao.
De Koning-Groothertog heeft Zaterdag den
:er D. van Cranenburg, oudsten commies bij het
iprtement van binuenlandsche zaken, bij gele-
aheid zijner 45jarige dienstvervalling, benoemd
ridder der orde van de Eikenkroon. Zoowel
de zijde van den minister, als van de hoofd-
mindere ambtenaren van dat departement
Iving hij vele blijken van toegenegenheid en
iendscbap en menig aandenken werd hem ge-
ionken ter herinnering aan dezen feestdag.
In de Debating-Society Vooruitgang te Amsterdam
z&l a. s. Woensdag de volgende stelling verdedigd
worden: „De hooge huishuren, benevens het mis
bruik van sterken drank zijn groote hinderpalen
ir de beschaving van de mingegoede klasse der
'olking hier ter stede."
ïet hoofdbestuur der Ned. Maatschappij tot be
stiering van Nijverheid heeft de departementen
Ingeschreven na te gaan, hoe de vestiging van
bjelieden in andere werelddeelen het best kan
Wen bevorderd, ten einde nieuwe handels
natiën tot stand te brengen, op de wijze als de
Büiburgers, Breiners, enz. dat sinds lang en
et goed gevolg hebben gedaan en hoe de nood-
ikelijke emigratie uit ons land het best kan
loden geleid, vooral opdat Nederland ook verder
luchten kunne plukken van den arbeid zijner
loegere ingezetenen, die thans in grooten getale
larlijks in Noord-Amerika als burgers van dat
pit opgaan. Onze koloniën in de eerste plaats
uden io dezen in aanmerking moeten komen.
oor het bestuur vau de Algemeene Vereeni.
van Leeraren aan inrichtingen van tniddel-
r onderwijs en dat van het Nederlandsch
iderwijzersgenootschap worden pogingen aange-
nd, ten einde zoowel het lager als middelbaar
iderwijs op de algemeene tentoonstelling, in
K3 te Weenen te houden, te doen vertegen
|ordigen.
angaande het plan van den heer Scholten te
[oningen, om een stoombootverbinding op groote
tusschen Rotterdam en New-Tork aan te
Igen, wordt nader medegedeeld, dat het voor-
ien is 4 booten, elk van 1000 Ion, in de vaart
Itangen. Het kapitaal der Vereeniging,* die de
k zal ondernemen, zou 3 inillioen bedragen,
iarin de heer Schollen voor 8 ton zou deelne-
n. Desnoodig, zou hij dat kapitaal renteloos
'strekken
,Üe Koninklijke goodkeuring is verleend aan de
'tuten der Limburgsche Credietvereeniging, ge-
stigd te Maastricht. Zij is aangegaan voor den
i van dertig jaren. De vennootschap stelt zich
0 doel crediet te verleenen tot tijdelijke behoef-
en gelden in depot aan te nemen, zullende
alle andere operatën van haren werkkring uitge
sloten zijn. Het crediet kan alleen verleend wor
den aan diegenen, welke zich bij contract, door
de directie en commissarissen vast te stellen, als
leden aan de vennootschap verbinden en wel
hoogstens tot het bedrag der daarbij bepaalde
deelname. Het kapitaal der veunootschap bedraagt
ƒ200,000 in 400 aandeelen a 500.
De Minister van Binnenlandsche Zaken heeft
ter kennis van belanghebbenden gebracht, dat
wegens noodzakelijk herstel van de schutsluis te
Nieuwesluis (Kanaal door Voorne), op Dinsdag
5 November 1872, de vaart door die sluis, gedu
rende eenigen tijd, te rekenen van zonsopgang,
zal zijn gestremd.
Met ingang van 10 dezer zal het Rijkstelegraaf
kantoor te, IJzendijke open zijn als volgt: op Zon
en feestdagen van 8 tot 12 uren voormiddag, op
werkdagen van 9 u. voor 1 uur narnidd. en van
3 tot 7 uren namiddag.
Met ingang van 10 dezer wordt de diensttijd
van het Rijkstelegraaf-kaDtoor te Monnikendam
gewijzigd als volgt: op Zon- en feestdagen van
8 tot 9 uren voormiddag en van 11 uren voor
tot 2 uren namiddag; op werkdagen, van 8 tot
11 uren voormiddag en van 12 tot 2 uren en 4
tot 7 uren namiddag.
BINNENLAND.
Haarlem, 2 November. Desub-commissie, welke
zich hier ter stede gevormd heeft voor het bijeen
verzamelen van gelden voor een huldeblijk ter
nagedachtenis van Mr. J. R. Thorbecke, heeft,
tengevolge van de door haar rondgezonden intee-
kenlijsten, na aftrek van alle onkosten, een zuiver
bedrag van 403.28 ontvangen.
's-Gravenhage, 4 November. In de Zaterdag
avond gehouden vergadering van de Vereeniging
ter beoefening der kijgsweteuschap werd o. a.
medegedeeld dat het aantal leden 900 bedraagt,
en het batig slot der rekening van 't vorige jaar
was 3164,83, waarvan 2500 op prolongatie is
gezet. In plaats van Jhr. C. M. Storm van 's Gra-
vesande, die als zoodanig heeft bedankt, werd
tot president benoemd luitenant-generaal Knoop,
en tot leden van 't bestuur de heeren Pompe,
van Tuerenhout en Robidé van der Aa. De hee
ren Pompe en van Tuerenhout, ter vergadering
aanwezig, namen de benoeming aan.
Daarna werd aan de orde gesteld de discussie
over het verhandelde door den heer van Tueren
hout in de vergadering van 24 November 1871
het systeem van legervorming, Daar aanleiding
waarvan de heeren Hoogstraten en Boellaard
hunne denkbeelden uiteenzetten. De heer van
Tuerenhout verdedigde daarop zijue verschillende
stelliDgen, waarbij hij op den voorgrond plaatste
dat hij een groot kwaad uit het leger wilde ver
wijderd zien de plaatsvervangers en nommer-
verwisselaars. Zooveel mogelijk zou hij willen
verplichten persoonlijken dienst. Het was hein ook
met zijne andere wenschen te doen een beter
gehalte van het leger te verkrijgen.
De Voorzitter stond zeer de afschaffing voor
van de plaatsvervanging, maar vooral dat het
krijgsbestuur in tijd van nood geheel naar om
standigheden de vrije hand zou hebben in het
belang van 'i laud.
Men verneemt dat Gebr. Belinfante alhier
door aankoop eigenaars zijn geworden, van het
Familieblad tot dusver bij de firma Nijgh en van
Ditmar te Rotterdam verschenen, en dat het voor
nemen bestaat in 1873 het tijdschrift de Olijftak
met het Familieblad te vereenigeu. Met de hoofd
redactie van het gecombineerde Familieblad heeft
zich de heer George Kepper belast.
Rotterdam, 3 November. Naar men bericht,
is Mej. Aona Duhez vroeger als harpspeelster
gedurende een paar jaren aan de Opera alhier
verbonden, thans als zoodanig werkzaam aan 't
Hoftheater te Schwerin door den Groothertog
van Mecklenburg-Sclnverin vereerd met den titel
vaD kamer-virtuose aan 't Grooth. Hof.
Arnhem, 3 November. Naar men verneemt
heelt de Minister van Binneulandsche Zaken, met
het oog op de spoorwegverbinding tusschen Am
hem en Nijmegen, aan het gemeentebestuur van
Arnhem gevraagd, wat er is van het plan van
uitbreiding der gemeentekom naar de zuidoost
zijde eb ook aan de overzijde der rivier, ten
einde ten deze te kunnen samenwerken. Voor
Arnhem is het van het hoogste belang dat de
overbrugging kome niet beneden, maar boven de
stad, ter hoogte van den zaagmolen.
Groningen, 3 November. De medische studen
ten alhier hebben, naar men verneemt, zich ge
wend of zullen zich wenden tot curatoren der
Hoogeschool met het verzoek, dat moge worden
voorzien in de daar reeds lang bestaande leemte,
dat, door voortdurende ziekelijkheid van den
hoogleeraar belast met het onderwijs in de
chirurgie, soms geruimen tijd dat onderwijs niet
wordt gegeven.
Tot hoofdonderwijzeres aan de bewaarschool
van het departement der Maatschappij tot Nut
van 't Algemeen alhier is, uit 30 sollicitanten,
benoemd mejuffrouw H. Elzerman, van Rot
terdam.
Hlddelbnrg, 2 November. Gisteren is de spoor
weg tusschen Middelburg en Vlissingen voor het
personenvervoer geopend. Feestelijkheden hadden
niet plaats, doch een vrij groot aantal personen
maakten vaD de verkorte reisgelegenheid in beide
richtingen gebruik. Van het stationsgebouw te
Middelburg wapperde de vlag. Te Vlissingen
werd van alle openbare gebouwen eD ook door
vele particulieren de vlag uitgestoken.
Maastricht, 1 November. Eergisteren en gisteren
zijn, in de bekende zaak van den milicien M.,
door den rechter-commissaris J. Nijst, van de
arrondissements-reebtbank alhier, daartoe door den
krijgsraad te 's-Hertogenbosch uaugewezen, een
Stal getuigen gehoord.
De betrokken kapitein V. en de officier-van-
gezoudheid v. W. zijn eveneens (in marschtenue)
voor den rechter-commissaris verschenen. Morgen
voortzetting van het getuigenverhoor.
Door de geDeesheeren alhier is eene bijeen
komst gehouden, waarin besloten werd het hono
rarium voor hunne visites naar de tegenwoordige
duurte der levensbehoeften te regelen.
GEMENGD NIEU W S.
Bij een brand te Arnhem is de doelmatigheid
gebleken der aldaar gebezigde brandladders, in
dertijd uit KeuleD ontboden. In drie minuten tijds
kan de ladder, op den grond liggende, gericht zijn,
en de persoon, die er zich van bedient het dak
hebben bereikt. Tevens had men veel dienst, van
de petroleum-fakkellamp, die beter tot verlichting
van het terrein bijdraagt dan de gewone fakkels
of lantarens. Men hoopt dat 't wrak van de
Batavier heden zal kunnen gelicht worden. In de
Daily News wordt verzekerd, dat een massa passa-
giersgoed reeds geborgen is. O. a. zou de kist van
een koopman, bevattende zijn geheele kapitaal
(een 800 pd. st.), opgevischt en aan den eigenaar
teruggegeven zijn. Aan de redactie van het
Nieuws van den Dag is het volgende schrijven ge
zonden door eeuige leerlingen der Hoogere Bur
gerschool te Haarlem: Donderdagavond (24 Oct.)
had in ouze goede stad Haarlem eene daad van
geweld plaats, die ieder welgezinde burger zeker
streng zal afkeuren. Eenige jongelieden van de
in onze stad zoo bloeiende Hoogere Burgerschool
en Latijnsche school, hielden eeoe bijeenkomst.
Toen deze geëindigd was en wij ons voornamen
naar huis te keeren, gingen eenigen onzer op 'l
balkon van het koffiehuis, waarin wij vergader
den, terwijl de anderen naar buiten kwamen, en
de zich op het balkon bevindende jongelieden een
huera toeriepen. Zonder dat hiertoe eenige andere
aanleiding bestond, verscheen in ons midden een
persoon, die onder bedreigingen ons uitschold.
Op de vraag van een onzer„ik ken u niet, wie
is u mijnheer?" greep deze onder den uitroep:
„brutale ...maker", den jongeling naar de keel.
Wij dachten natuurlijk dat't een beschonkene was
en eenigen riepen verontwaardigd: geen handtaste
lijkheid! wij zijn hier vrij Nu greep die waardige
persoou een ander bij de borst, de bij 't station loo-
pende politiedienaren roepeude. De jongeling rukte
zich los, maar zieode dat politieagenten naar liern
toekwamen, gaf hij zich gevangeD. Steeds vastge-
houdeu door twee politiedienaren, waarvan er éen
met outbluote sabel, werd hij als een eerloos mis
dadiger naar 't politiebureau geleid, voor welk
bureau nog een ander jongeling, die ook tegen
al die wederrechtelijke handelingen geprotesteerd
had, opgebracht werd. Zij vernamen echter bij 't
verhoor voor deD commissaris, dat de bovenbe
doelde persoon zich met den naam van „mau der
wet" betitelde. Werkelijk was deze de inspecteur
van politie van Wolferen; maar wij hadden geens
zins van zoo'd man zulke handelwijze, noch uit
zijn mond de lot ons gebezigde woorden„smeer
lappen" en „voor jelni is geen recht" verwacht.
Ondertusschen had 't verhoor bij den commissaris,
een man die in alle opzichten de achting zijner
medeburgers waardig is, tot resultaat, dat de twee
opgebrachten zich „maar stil en regelmatig naar
huis moesten begeven." Wij zijn 't aan de per
soonlijke en openbare vrijheid, aan den goe
den naam van onze scholen en aan onze eer
verplicht deze feiten openbaar te maken.
Volgens Amerikaansche berichten zal de inter
nationale tentoonstelling, die men in 1876 ter vie
ring van de honderdste verjaring der oDaf hanke-
lijkheids-verklaring te Philadelphia wil houden,
den 19den April, den datum van den slag van
Lexington, worden geopend, terwijl de sluiting
zal plaats hebben den 19den October, den datum
dat Cornwallis zich moest gevangen geven. Ieder
volk der aarde zal uitgenoodigd worden zich door
zijn industrie en kunst te doen vertegenwoordi
gen. Verzoeken om ruimte binnen het gebouw of
in de tuinen moeten vóór 4 Maart 1875 gedaan
wordeD, en de goedereD, die men weDscht ten
toon te stellen, moeten vóór 1 JaDuari 1876 te
Philadelphia zijn. Tien bekende architecten zijn
uitgenoodigd plannen voor het gebouw te ont
werpen. Voor het beste ontwerp is een prijs van
15000, voor het tweede van 10000, voor het derde
van 6000, voor het vierde van 4000, voor het
vijfde van 3000, voor het zesde van 2000 en voor
de vier overige van 1000 dollars uitgeloofd.
De volgende circulaire is uit Duitschland aan
sommige onzer landgenooten toegezonden
P. P.
Ik heb mij veroorloofd, u dese geglucksofferte
vroetydig te overzenden, daar zoo als u zeker
bekend is, voor deze interessante capitaal ver
lossing van allen platzen taalrijke bestelling in-
loopen, waar door kort voor de trekking vvy Diet
instaan kunnen, all' die bestellingen te voldoen.
U inbezonder's gaarne liet ik zulks een gegluk-
slot toekoomen, en heb ook van deze tot uwe
keus teruggelegd.
Ik verzoek u, my uwen waarden opdrag voo
spoedig als het u mogelyk toekoomen te laaien
dat ik dezelfde stip naar uw verlangen, ten uit
voer brenge.
Met hochachting
Laz. Saus. Cohn.
Den 31sten October is de speelbank te Spa gesloten,
na 110 jaren en eene maand bestaan te hebben.
Op den Cornwall-spoorweg werd jl. Dinsdag
een ontzettende ramp slechts voorkomen door de
tegenwoordigheid van geest van een machinist.
Tusschen Brungalon en Par vormt de lijn een vrij
sterke glooiing. Een goederentrein nu kwam,
zonder remtoestel, die glooiing afdalen met
ontembare, immer toenemende vaart, Juist toen
een sneltrein, op dezelfde rails, naar boven liep.
Slechts een afstand van een Eng. mijl scheidde de
beide treinen. Maar de machinist van den snel
trein aarzelde geen oogenblik. Hij stopte, en begon
achteruit te werken. Nu begon een wedloop op
leven en dood. Zachtkens aan verkreeg de achter
waarts vluchtende sneltrein meer gang; met
donderend geweld naderde de toomiooze rollende
massa van omhoog. Een paar minuten slechts kon
de strijd duren. Gelukkig! De trein bereikte
de wisseling aan 't station te Par nog juist intijds.
Hij was echter zijn vervolger slechts 20 yards
voorl 't Behoeft wel niet gezegd te worden,
dat de geredde passagiers nauwelijks wisten hoe
door woord en daad hun dank te betuigen aan
den machinist.
KOLONIËN.
WEST-INDIE.
Paramaribo, 2 October. Bij gouvernements re
solutie dd. 1 October zijn, uit aanmerking van
eene in de VereeDigde Staten van Columbia heer-
schende epidemie (waarschijnlijk cholera) voor
alle vaartuigen, die al dan niet rechtstreeks van
of wel via de Vereenigde Staten van Columbia
(met uitzondering van Colon) alhier aankomen,
voorzorgsmaatregelan vastgesteld.
4 October. In de zitting der Koloniale Staten
op gisteravond, zijn de geloofsbrieven van den heer
S. van Praag en daarbij overgelegde stukken