Zaterdag 19 October. SI'AMFS NllülALli TOESTA»#. N°. 3895. A". 18F2. Feuilleton vaü het Leidscli Dagblad". LEIDSCB DAGBLAD PRIJS DEZER COURANT. Voor Leiden per 3 maandenƒ8.00. Franco per postn 3.85. Afzonderlijke Nommert0.05. Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen, uitgegeven. PRIJS DSB ADVEKTKNTIKN. Voor Weren regelƒ0.15. Grootere letter, naar de plaatsruimte die ly beslaan. Lelden, 18 October. Het verslag der commissie van rapporteurs over de Indische begrooling kan, wat de hoofdpunten betreft^ aldus worden samengevat: Beklag over de onvolledige toelichting. Wat is er van eene vestiging eener Italiaanschestrafkolonie op Borneo de besluiten tot uitvoering der agrarische wet werden in de meeste afdeelingen ongunstig be oordeeld, als niet overeenstem mende met den geest dier wet; wat heeft de tegenwoordige Minister Jeswég'ë gedaan? Nieuwe klachten zijn opgegaan Di'ér de werking der comptabiliteitswet. Algemeen werd het leedwezen uitgedrukt dat de Kamer, ja het onderzoek der oorspronkelijk ingediende jegrootiug, met een nota van diep iugrijpende ijzigingeo overvallen is. De Minister heeft o. a. eantwo'ord, dat op het voorstel tut aflossiDg van ichuld van 10 millioen aau de Handelmaatschappij ie Raad van State is gehoord. Onderscheidene leden wenschten liever amortisatie van aDdere ichuld. De commissie van rapporteurs acht het in alle geval goed dat door die aflossing eeue belangrijke rentebesparing zal plaats hebben. In verband hiermede is uitvoerig van gedachte ge wisseld omtrent de bestemming der koloniale overschotten en bijdragen aan de Nederlandsche schatkist. Verscheidene leden waarschuwden tegen de uitzetting der uitgaven in Indië, waartegen anderen op hare noodzakelijkheid en billijk heid wezen. Er werd inlichting gevraagd nopens de voornemens der Regeering omtrent den spoor wegaanleg op Java. Algemeen was men ingenomen met den aan bouw van drie nieuwe oorlogsschepen voor de versterking der Indische zeemacht. De meerder heid der commissie van rapporteurs was voor de voorgestelde reorganisatie van liet hinnenlaudsch bestuur op de buitenbezittingen. Aanmaning tot handhaving van de koffiecultuur was volgens de commissie van rapporteurs met uoodig omdat, zoolang geeu voldoend equivalent wordt aange wezen, niemand denkt aan opheffing der gouver- oeiiieuts-köffijcultuur. Van de regeering werd ge vraagd een uitgewerkt overzicht van de financi- eele gevolgen der nieuwe suikerregeling en vroeg uien of de betaling aan de inlandsohe bevolking wel voldoende is. Eene subsidie, bij wijze van proef, toe te keuueu aan eene geregelde stoom- vaartverbiudiug met Australië werd algemeen toegejuicht. Weinig tevredenheid werd betuigd over den loop dien de bevordering van het on derwijs onder den inlander geuouion heeft. Vele bezwaren werden geopperd over de werking der afdeel mg openbare werken. Algemeen was men overtuigd dat de verbetering der haven van Ba tavia onder de zeer wezeulijke behoeften in iudië behoort. Intusschen schenen eenige nadere inlich tingen wenschelijk, die de Minister schriitelijk heeft verstrekt. In de raming van 8% millioen voor dat werk, zijn geene voor den aanleg van nieuwe defensiewerken begrepen. Dit is een punt tan nadere zorg. Algemeen werd ook erkend dat Samarang tegen over overstroomingen moest beveiligd worden. Voor Batavia werd dit echter niet toegegeven, waar vroeger niet tegen overstroomingen werd geklaagd. Tegen het stichten van een krankzin nigengesticht te Batavia bestond vrij algemeen bezwaar. De werking van het strafwetboek voor Europeanen laat veel te wenschen over. Op her ziening der reglementen op de rechterlijke orga nisatie, de burgerlijke rechtsvordering en de straf vordering werd aangedrongen. Klachten werden geopperd over de overbevolking in de gevange nissen op Java. Voor de veiligheid aldaar moet nog veel gedaan worden. Er werd gevraagd o! niet op de aanstaande tentoonstelling te Weenen Indische voortbrengselen eene waardige plaats moesten innemen. Met betrekking tot de midde len werd de wenschelijkheid opnieuw betoogd om den verkoop van koffie in Indië uit te brei den, mits de regeering maatregelen nernen zou voor betere sorteering aldaar. De niet algemeene zeer beperkte aflevering van monsters door de Handelmaatschappij kwarn weder ter sprake; de commissie van rapporteurs wenscht deswege eene betere regeling. De raming van de opium pacht in Indië op 13 millioen kwain te hoog voor; men vreesde voor groote teleurstelling in de opbrengst. De commissie van rapporteurs bestond uit de heeren van Houteu, 's Jacob, van Rees, Miran- dolte en Mackay. Wegens het aannemen door den heer L. Pin- coffs te Rotterdam van zijne benoeming tot lid van de Eerste Kamer, waardoor hij heeft opgeL houden lid der provinciale staten van Zuid-Holland te zijn hebben de gedeputeerde staten dezer pro vincie besloten te bepalen, dat de verkiezing van een lid der Staten van de provincie Zuid-Holland, in liet hoofdkiesdistrict Rotterdam, ter vervanging van den heer L. Pincoffs, die in het jaar 1874 als zoodanig tnoest aftreden, zal plaats hebben Dins dag den 19den November 1872; en de herstem ming, zoo die nondig mocht zijn, Dinsdag den Sden December daaraanvolgende." Gisieren zijn te 's-Gravenhage geëxamineerd voor de vrouwelijke handwerken 14 onderwij zeressen. Afgewezen 3, toegelaten 11: de da mes C. N. Adriani van der Tuuk, C. T. van Batenburg, A. C. Breetvelt, M. A. E. Dekkers, J. van Noordwijk, J. Pousen, M. A. Terhoeven, W. P. Voorstad, A. J. Vredenbregt, E. M. van Vreeswijk en E. P. de Vries Tevens zijn giste ren aangevangen de examens van 21 candn'a- ten hulponderwijzeressen. Tot leeraar in de beginselen der plant-, dier-, aard- en delfstofkunde aan de Hoogere Burger school te Rotterdam, i9 benoemd de heer H. J. Veth, leeraar aan de Hoogere Burgerschool alhier. Zoo men weet is den hoogleeraar Donders, bij gelegenheid van zijn jubileum als Professor der Utrcchtsche hoogescliool, door studeuten o. a. aaD geboden een ineduille. Deze is in goud, zilveren brons vervaardigd door den lieer S. de Vries le 's-Gravenbage, en munt uit door de keurig uit gevoerde afbeelding van den jubilaris met het omschrift: Franciscus Cornelius Donders. Aan de keerzijde leëst menPraeceptori Carissimo Socii. Senat. Veteran. Et non-pauci corp. studios. Ultraject. adscripli. DXV. M. Octob. an MDCCCf.XXll Voor de betrekking van leeraar in de wiskunde, de cosmographie, het boekhouden en het schoon schrijven aan de Hoogere Burgerschool te Sueek hadden zich zeven solicitanteu aangemeld. Men verneemt, dat niet één dier heeren aan al de eischen kon voldoen. Daarom zal eene nieuwe oproeping worden gedaan, alleen voor de wiskunde en het boekhouden. Het onderwijs in de twee andere vakken zal dan aan andere leeraren der inrichting worden opgedragen. Dé pas opgerichte Kiesvereeniging van Chris- telijk-historische richting te Amsterdam stelt den heer Mr. J. J. Teding van Berkhout voor als lid voor dé Tweede Kamer. Blijkens het thans openbaar gemaakt rapport omtrent de prijsvragen der Nederlandsche Maat schappij ter bevordering van nijverheid, zijn ter beantwoording voor of op 30 September 1874 uit geschreven de volgende drie prijsvragen: 1°. In sommige gedeelten van ons vaderland worden, ten nadeele van de nijverheid en van de volksgezoodlieid, kanalen en andere publieke wateren verontreinigd door het aan eiwit rijke afvalwater uil lahrieken, die aardappelen als grondstof bezigen. De Maatschappij looft hare i ouden medaille uit aan hem, die de beste methode aan de hand geeft, door welke, zonder dat die vuor de betrokken labrieken aan te groote be zwaren onderhevig is, het bedoelde eiwit uit het afvalwater verwijderd kan worden. De beant woording der vraag moet gegrond zijn op proe ven in het groot. 2°. Dé Maatschappij looft hare gouden medaille uit aan hein, die het meest volledig vergelijkend verslag bij haar inzendt omtrent de uitkomsten in Nederland van de zuivelproductie en andere eigenschappen van ongehoornd tegenover gehoornd vee, en zulks door bewijsstukken nader toegelicht. 3". De Maatschappij looft hare gouden medaille eu 800 uit aan hem, die het beste en voor de toepassiog geschikt gebleken middel aangeeft tot het lichtend maken van tonnen in de vaarwaters op onze kusten. De bladen van New-York verhalen eene vree- selijke en buitengewone schipbreuk. Een schip, dat van eene lange reis huiswaarts keerde, ontmoette in Mei 11., tusschen de wateren van Iliaska en de zee van Behring, een onttakeld schip, dat van tijd tot tijd tegen onafzienbare drijvende ijsbrokken stiet. Na hevige en gevaarlijke stroomen doorgewor steld ie hebben, gelukte het den kapitein eindelijk, langs het ijs en kort bij het ontredderd schip aan le leggen. Tnen de bemanning er, na talrijke malen gevaar geluopen te hebben om zijne onder neming met den dood te boeten, eindelijk in slaagde aan boord van het wrak te klimmen, slonden zij voor een vreeselijk schouwspel. In het achteronder van het drijvende schip waren zes bedsteden, terwijl rechts en links de kajuit van den kapitein en den stuurman opge slagen waren. Op elk dier bedden lag een lijk uitgestrekt, op eerie wijze, die door een langen en vreeselijken doodstrijd moest zijn voorafgegaan. De lijken hadden eene metaalvaste hardheid, doch hun overlijden scheen niet langer dan 24 uren te dagteekenen. Bij nader onderzoek vond men de uitlegging van dit afgrijselijk schouwspel. In de kajuit des kapiteins lag het scheepsdagboek, door. den kapi tein ingevuld tot op den dag, dat zijne krachten hem niet meer toelieten, dit werk te verrichten. De laatste berichten luidden, dat het schip op 70 graden door het ijs yverd ingesloten, den 17deu December 1871. Vier matrozen waren door de strenge koude bezweken en acht bleven er toen over om hetzelfde lot te verbeiden. De ijsscbollen stapelden zich om het schip steeds vaster en hooger op, en konden het vaartuig van oogen blik tot oogenblik verpletteren. Die aanteekening van eene vreeselijke kortheid, toch duidelijk en nauwkeurig, was met eene vaste hand geschreven. De ramp dagteekende reeds van voor vijf maanden. De lijken der zeelieden werden met de gewone plechtigheden aan de zee prijsgegeven, waarna het scheepsvolk het wrak verliet en naar zijn eigen bodem terugkeerde. Te Deurninge, gemeente Weerseloo, miste, naar de Asser Ct. verhaalt, een arbeider des morgens eene geit, die hij den vorigen dag geslacht en aan eene ladder in zijn schuur had gehangen. Hij dacht eerst aau diefstal, maar bemerkte spoe dig dat het varken de geit had opgevreten. Het varken lag als dood in een hoek eu zal de ge volgen zijiier vraatzucht waarschijnlijk niet over leven. De geprojecteerde stoompakketvaart tusschen Java eu Australië zal loopen van Java naar Adelaide, Melbourne en Sydney en terug langs dezelfde plaatsen, of wél door de Torresstraat. Er is weder voor het Rijk een hunebed aan gekocht, gelegen in het Barger Oosterveld, len noorden van Angelslo, gemeente Emmen, zoodat thans in die gemeente acht huuebedden, bene vens twee grafkelders en de groote steen bij Noordbafge, bet eigendom van het Rijk of de Provincie zijn, waardoor zij voor vernieling zijn bewaard gebleven. Nog slechts éen hunebed in die geineeute is het eigendom van particu lieren. De vereeniging Hoop in de Toekomst, te üostcnJe in België, heeft eeu groólcn wedstrijd voor Vlaaui- sclie en Noordnerierlandsclic tooneelvereenigingen uitgeschreven. Achttien daarvan hebben reeds aan UIT HET KNGEI.SCH. Vervolg.) Hij beperkt de bezoeken van den buitenland- schen kapelaan tot den kortst mogelijken tijd. Hij beproeft de bekeering van den kranken vreem den zeeman en de Britselie matroos een man geheel vrij van alle theologische vooroordeelen luistert wel eens naar de stem der oude Kerk, U.el eene flauwe hoop, da' bekeering wellicht zijne soep wat krachtiger zal maken, en misschien zelfs die flescli porter aan zijn bed brengen, die dikwijls zooveel bekoorlijkheid bijzei aan het tijdperk van herstel in de goed georganiseerde hospitalen van ziju eigen land. Eu juist Spanje heefL behoefte uan de beste doctors eu chirurgijns, wani dc Spanjaards zijn, de natie over liet alge meen genoiiinu, niet gezond. De muildrijver, de hoer, de wijnbouwer zijn zouder twijfel gespierd eB door de zou verbrand en bet klimaat, mits verstandig gebruikt, is vol kracht en leven. Ma drid daarentegen is zeer gevaarlijk voor de ge zondheid, en de steden aan de Middellandsche zee zijn berucht oin de kwalen, waarvoor wij, uit het Noorden, genezing gaan zoeken aan hare oevers. In Cttdix en het koeler Barcelona zijn veel teringlijders. Landbewoners, die zich iri de steden vestigen, outaarden veel spoediger dan len hunnent, en in eenige voorname steden neemt de bevolking steeds af, eene groote ramp voor een land, dat reeds te schraal bevolkt is, want Spanje komt werkelijk handen te kort, zooals de toe stand der landbouvv-districten duidelijk bewijst. Het verliest er veel door lan Jverhuizing van de zulken, die (heengaan, niet uit gebrek aan lielde voor hun geboortegrond, of uan plaatsruimte in hun dorp, maar ouidat er een vloek op het land schijnt te rusten, die alles utizeker maakt, en een hinderpaal is voor welvaarten ontwikkeling, die, ais men gedurende eene eeuw er zich op toelegde, het geheele koninkrijk zouden hervormen. Er is wel gedurende de laatste eeuw eenige vooruit gang ie bespeuren geweest, maar langzaam, en met belangrijke tusschenpoozen. Ter aanvulling van hetgeen wij zeiden aangaande Spuuje's ge zondheid, moeten wij nog meIding maken vun de groote sterfte onder kindereu, vooral in de sleden. Dit wordt voorzeker voor een deel veroorzaakt door erfelijke zwakheid, maar ten deele ook door slechte gezondheidsmaatregelen, en een verouderd stelsel van opvoeding eeu overdreven inbake ren en koesteren, met zoo min mogelijk lucht, water en zeep. Dat heerlijke schouwspel, een Engelscli kind, dat in zijn badkuip spartelt, zou eene Spaunsche moeder de haren doen te berge rijzen. De Spanjaarden dragen veel zorg voor hunne gezondheid, zij letten zorgvuldig op den tocht, zijn matig in het gebruik van vruchten en verkoelende dranken, geregeld in hunne tijds- verdeeling, oplettend op de wisseling der seizoe nen eu den stand van hun grooten vriend en tevens vijand de zon. Zij lellen het aantal zee baden, dat zij des zomers nemen, zij verwisselen op bepaalde dagen van kleederen, en bij eene verkoudheid gaan zij naar bed, om die uit te vieren. Zij zijn groote liefhebbers van medicijnen en koopen groote hoeveelheden kwakzalvers- geneesmiddelen uit alle landen van Europa. En niettegensiaande dit alles dulden zij eeo ellen- digen toestand der riolen, verzuimen lichaams beweging en reinheid, en bederven hun geste] door veel te vroeg en veel te veel tabak te roo- keu. De ouder hen gevestigde vreemdeling die hunne leefwijze bestudeert niet de tourist, die slechts oppervlakkig kan oordeelen, is volkomen uvertuigd van het onvoldoende hunner verontschuldiging als zij, zooals hunne gewoonte is, van al wat verkeerd is, de schuld geven aau eene slechte regeering. Deze verontschuldiging wordt tl overal te ge- moet gevoerd, en er ligt zeker veel historische waarheid in. Maar zij kan lieden ten dage niet meer als zoodanig gelden. De Spaansche regee ring is geen gouvernement van vreemde over- heerschers, of eene tyranuieke aristocratie. Het is reeds dertig jaar geleden, dat de liberalen door kracht van apenen aau het bewiud kwamen, eD zoo er in dien tijd al tijdperken van reactie geweest zijn waren deze het gevolg der zege praal van machtige partijen, die evenwel even zeer Spaanseh waren als hunne vijanden de pro gressisten. Toen de staatkunde der ex-koningin dreigde permanent vijandig te worden tegen liet liberalisme, viel hare dynastie als met éenen slag. Het leger, de Kerk en de bureaucratie, alle ko men voort uit den boezem des volks. De Cortes worden gekozen door liet algemeen stemrecht. Iu éen woord, de Spaansche regeering is eene zoo getrouwe vertegenwoordiging van de natie, als bij eenig volk ter wereld. (Wordt vervolgd).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1872 | | pagina 1