stand van vroeger bevinden, en zou aan de Ka
naalmaatschappij groote schade worden toege
bracht, ook voor hare droogmaking en landaan
winning.
Dezer dagen heeft een hoofdonderwijzer aan
een der openbare tusschenscholen alhier, de heer
Rank, zich schuldig gemaakt aan een feit, dat
Burgemeester en Wethouders aanleiding heeft
gegeven hem voor drie maanden in zijne betrek
king te schorsen. Hij moet namelijk een zeer on-
deugenden jongen met een geesel van touwtjes
zulk een dracht slagen op het daartoe ontbloote
lichaam hebben toegediend, dat deze, thuisgeko
men, door schrik en ontsteltenis, naar men zegt
een zenuwtoeval heeft gekregen. De hootdönder-
wijzer, die den jongen tot dat einde heeft laten
schoolblijven en eerst na eenigen tijd de genoemde
straf heeft toegediend, verontschuldigt zich met
de bewering, dat de vader van dien jongen reeds
van plan is geweest hem in een verbeterhuis te
doen opnemen en verzocht had, dien ondeugen-
den zoon eens ernstig onder handen te nemen.
Naar men verneemt wordt de zaak ook door de
Justitie nader onderzocht.
's-Qravenhage, 1 October. H. M. de Koningin
bracht gistermiddag te 2 uren wederom oen be
zoek aan de tentoonstelling van de Holl. Maatseh.
van Landbouw. Begeleid door de regelings- en
hoofdcommissie, bezocht H. M. nog eens de ver
schillende in het hoofdgebouw geëxposeerde voor
werpen, terwijl H. M. inzonderheid geruimen tijd
vertoefde bij het pluimgedierte en zich minzaam
met de eigenaren van het gevogelte onderhield.
Te ruim 3 uren verliet H. M. blijkbaar hoogst
voldaan, en na aan de cominissiëu haren dank
betuigd te hebben, het terrein.
Het feest van den Landbouw werd gister
avond in den Zoölogischen Botanischen Tuin be
sloten. Zoowel het hoofdgebouw, als de woning
vau den directeur, waren prachtig verlicht; de
wandelpaden en de vijvers sierlijk geïllumineerd
de bloemperken fonkelden van het licht. Nu en
dan werd er bengaalsch vuur in verschillende
kleuren afgestoken. Het heerlijkste weder begun
stigde dezen avond. Dunkler's kapel deed zich
bij afwisseling hooren. Een druk bezoek, vooral van
boeren en boerinnen, viel den tuin ten deel.
De nieuwbenoemde griffier bij de Staten
der provincie Zuid-Holland, Jhr. Mr. J. Roëll,
laatstelijk chef ter provinciale griffie in Utrecht,
heeft heden zijne functiën aanvaard.
filet leedwezen verneemt men dat madame
Derasse, forte Ire chanteuse, naar aanleiding van
voor haar grievende en alleszins onverdiende
uitingen bij de laatste voorstellingen van den
Kon. Franschen Schouwburg, zich verplicht heeft
gerekend naar verbintenis te resilieeren.
Noordwijk, 27 September. Door den Raad is in
zijne vergadering van heden besloten eeue woning
alhier aan te koopen voor een telegraafkantoor.
Naar aanleiding der circulaire van Ged. Staten
is het tractement van den burgemeester vastge
steld op f 1000, dat van den secretaris op 650
en dat van den ontvanger op f 400.
Bodegraven. 27 September. Gisteren werd het
stoomgemaal ten behoeve van den Noordzijpolder
n deze gemeeDte, in het bijzijn van het bestuur
en enkele ingelanden, met gunstig gevolg be
proefd. Den ontwerper, den heer J. Goldberg te
Hazerswoude, werd hulde gebracht voor de so
liditeit en het sierlijke der inrichting. Evenals
voor den fileepolder, werden ook nu de machi
nerieën geleverd door de ijzergieterij De Prins van
Oranje te 's-Gravenhage.
Voor eenige dagen is men begonnen met
den aanbouw van eene Roomsch-Katholieke kerk
en pastorie in het noordelijk uiteinde de Bode-
graafsche filee.
Delft, 30 September. Gisteravond te ongeveer
halfzeven is de bliksem ingeslagen in de spits
van de Nieuwe kerk alhier. Spoedig ontdekte
men dat daardoor brand was ontstaan in de
houten zoldering. Snel waren alle autoriteiten,
brandbluschmiddelen enz. aangesneld en aange
bracht om hulp te verleenen. Er zijn bewonde
renswaardige bewijzen van moed en onverschrok
kenheid aan den dag gelegd. De militaire macht
heeft in ruime mate bijgedragen tot blussching
van den brand. Het is vooral aan die hulp te
danken, dat de brand zich bepaald heeft tot het
bovengedeelte van den toren. Het kerkgebouw
is ongeschonden bewaard gebleveD. Z. M. de
Koning had zich gisteravond, dadelijk na het
vernemen van het bericht, herwaarts begeven.
Hedenmorgen zijn H.M.de KoningiD, HH. KK. HH.
Prins Alexander eD Prins Frederik mede naar
deze stad gekomen om de geleden ramp te over
zien. H. M. de Koningin heeft, tot gedachtenis
aan deze treurige gebeurtenis, den gesmolten haan
van den toren verzocht. Reeds heeft de burge
meester met den heer de Bruyn Kops, gemeente
architect, zich hedenochtend op het overgebleven
gedeelte van den toren begeven, om ontwerpen
te beramen tot herstel van het onheil. De bewo
ners van naburige straten hebben voorzichtigheids
halve hunne woningen moeten verlaten. Voor
zoover bekend is, hebben er geen ongelukken
plaats gehad, hoezeer het vuur vreeselijk woedde
en het kokende lood als water van den toren
afliep. De schade is zeer aanzienlijk.
Arnhem, 30 September. Bij de firma Jacobs
Archenhold alhier zagen wij eene bronzen buste
van Thorbecke tentoongesteld, die uitmuntend
geslaagd is. Zij is in Parijs gegoten naar een toe
gezonden moule en maakt beter effect dan de
bekende gipsen borstbeelden. De prijs van deze
goed uitgevoerde buste op ebbenhouten voetstuk
is slechts f 10.50, wat veel zal bijdragen om haar
eeu ruim debiet te bezorgen. ArnhGt.)
Doetinchem, 30 September. Het gerucht, als
zoude het huis Harreveld bij Lobith voor een
Jezuïetenklooster aangekocht zijn, is geheel onjuist.
Franekeradeel, 28 September. In de algemeeoe
vergadering der Friesche Maatschappij van Land
bouw te Holwerd, werd met algemeeoe stemmen
de volgende motie aangenomen
„De algemeene Vergadering van leden der pro
vinciale Maatschappij van Landbouw oordeelt, dat
in Friesland behoefte bestaat aan ouderwijs in
de landbouwkunde. Zij meent dat de lagere school
de plaats is, waar het onderwijs moet wordeu
aangevangen, zoodra er voor de ouderwijzers be
tere gelegenheid bestaat dan thans, om zich in
de hiertoe behooreude vakken te bekwamen; dat
de hoogere burgerschool daartoe de gelegenheid
aanbiedt, wanoeer op deze een cursus in boven
bedoelde vakken wordt gegeven, en het bezoeken
hiervan aan toekomstige onderwijzers mogelijk
wordt gemaakt; dat zoodanige cursus op den
duur ook zal worden bezocht door hen, die doel
matig onderwijs in de landbouwkunde op de la
gere scholen hebben genoten. Zij draagt het hoold-
bestuur op pogingen aan te wenden, om zoodanig
landbouwkundig onderwijs in het leven te roepen."
Groningen, 30 September. De hoogleeraar Dr.
W. filuurling, die onlangs zijn emeritaat heeft
verkregen als hoogleeraar in de godgeleerdheid
aan de Groningsche Hoogeschool, heeft gisteren
het hoogleeraarsambt en tevens dat van Academie-
prediker neergelegd, met het houden eener leer
rede in de Martinikerk aldaar.
Prof. P. Hofstede de Groot, alhier, emeritus
geworden zijnde, zal op 8 October e. k. met eene
openbare rede afscheid neuien uitzijn werkkring.
De dies natalis der Groningsche hoogeschool
zal den lOden October worden gevierd. Bij deze
gelegenheid zal de hoogleeraar Dr. Rosenstein het
rectoraat over de hoogeschool overdragen aan
Prof. Diest Lorgion, en zullen door de leden van
het studentencorps V. a. P. de gebruikelijke sere
nades worden gebracht.
's-Hertoqenbosch, 30 September. Gisteren werd
een blijvend aandenken aangeboden aan den luit.-
generaal W. K. J. baron van Dedeui, buitenge
woon adjudant van Z. M. den KoniDg, ridder
der orden van den Nederl. Leeuw en der Eiken
kroon, laatstelijk militair-commandant in de 2de
militaire afdeeling en provinciale commandant
van Noord-Brabant. Een tal zijner vrienden en
vereerders had zich naar de zaal der sociteit
Casino begeven, om het genoegen te hebben den
zoo gevierden man, vóór zijn vertrek, nog eens
in hun midden te hebben.
Het geschenk, herkomstig uit de fabriek van
den heer van Kempen te Voorschoten, bestaat
in een zilveren beeld, houdende een schild, waarop
het wapen der familie van Dedem in de eene
hand en een lauwerkrans in de andere. Op het
voetstuk prijkt tusschen een trofee van wapenen
het wapen der stad 's-Hertogenbosch, waaronder
het opschrift: Hulde aan den Luitenant-Generaal W.
K. J. Baron van Dedem, van vrienden en vereerders.
's-Hertogenbosch, September 1872.
Voor de betrekking van hoofdonderwijzer
aan de openbare gemeenteschool voor gewoon
lager onderwijs alhier, zijn na vergelijkend exa
men in volgorde als over het geheel de meeste
punten behaald hebbende op de voordracht ge
bracht, de hoofdonderwijzers: W. Verbeete te
Breda, A. M. Bogaerls te 's-Hertogenbosch, W.
M. Morren te 's-Uertogenbosch, J. C. Boeser te
Leiden, L. P. Haring te Veghel en D. A. Reyn-
ders te Gouda.
Bkrgen-o?-Zooh, 28 September. De drie beet
wortelsuikerfabrieken alhier, zijn sedert Maandag
in volle werking en verschaffen aan menig huis
gezin het levensonderhoud. Men verneemt, dat
nog een vierde suikerfabriek binnen deze stad
zal worden opgericht.
Het Leidsche tooneel.
In Amsterdam, Rotterdam en 's-Gravenhage is
het speelseizoen reeds aangevangen en ook Delft
is ons voorgegaan in het geven van voorstellingen,
terwijl bij ons nog geen sprake daarvan is. Of
de heer Valois het weer wagen zal voorstellingen
in onzen schouwburg te geven, weten wij even
min. Doet hij dat, dan zulleu zijn voorstel
lingen zeker schaars zijn, want ontegenzeggelijk
is het voor eeu tooneeldirecteur verdrietig, wan
neer bij elke opvoering geld wordt verspeeld,
zelfs dan, wanneer de comedie tamelijk bezet is.
Meermalen zijn er klachten aangeheven dat de
huur van den schouwburg zoo duur is en het,
met de andere kosten er bij, werkelijk ondoenlijk
is, de reis naar Leiden te ondernemen. Zal ik nu
in het breede aangeven waarin die duurte ligt?
Wat zal het baten? Ik bepaal mij er toe het te
bejammeren, dat hierin niet eene verandering
wordt gebracht.
Te Arnhem wordt de schouwburg door den heer
J. Ph. Sterk geëxploiteerd; hij is voor een zeker
aantal jaren als 't ware eigenaar van het gebouw.
De heer Sterk is daardoor in staat bij afwisseling
Fransche, Duilsche en Hollandsche gezelschappen
te engageeren, waardoor de Arnhemmers in 't
genot zijn van veel verscheidenheid, terwijl de
gezelschappen van Amsterdam, Rotterdam en
's-Gravenhage er gaarne heengaan, omdat zij door
den heer Sterk zeer billijk worden behandeld. De
eigenaars of aandeelhouders trekken een ferme
rente van hun gebouw, terwijl èn ondernemer
èn tooneeldirecteur tevreden zijn. Van verdere
aanwijzingen wil ik mij onthouden; alleen druk
ik den wensch uit, dat wij in den a. s. winter
ook in eenige verscheidenheid van voorstellingen
mochten deelen. Het publiek van alle standen
verlangt nu en dan iets nieuws te zien en heeft
het recht zijne wenschen te kennen te geven.
Dat het tooneel een school voor het volk is, wordt
niet alleen erkend, maar mannen van naam wij
den zich aan de verbetering van het Hollandsch
tooneel en de maatschappij tot Nut van 't Alge
meen heeft onlangs eene belangrijke gift toege
kend aan de op te richten Tooneelschool. Er wordt
in alle opzichten veel voor het volk gedaan, maar
waarom dan ook niet het bezoeken der comedie
aangewakkerd en de lust daartoe aangekweekt,
ook door verscheidenheid van voorstellingen en
het doen optreden van goede artistenp Sommigen
klagen dat de entreeprijzen ook te hoog zijn, doch
dut is zoo niet; zij zijn over het algemeen billijk;
niet voor het publiek maar voor de ondernemers
zijn de lasten veel te hoog.
En wat hebben wij in den afgeloopen winter
gehad? De heer Valois voerde twee volksblijspe
len op; gelukkig gaf hij daarbij geparfumeerde
programma's, want aan die beide stukken was
kleur noch geur.
De derde voorstelling van den heer Valois, be
staande in Fernande,een prachtig tooneelspel door
den heer Spoor vertaald, was zeer bevredigend
doch de Schouwburg slecht bezet het publiek
scheen bevreesd dat dit stuk misschien zou zijn
als de beide vorige. Maar den llden Dec.
kwam Victor Driessens met een nieuw groot Blij
spel waarvoor de dames en zelfs verscheiden hee-
ren den Schouwburg verlieten; onkiescher en
slechter stuk zag ik nimmer en zelfs nu nog moet
het gezegd worden, dat Driessens als acteur dien
avond veel van zijn crediet verloren heeft.
Louis Bouwmeester trad den 2den Januari
op met de Gebochelde, waarin Bouwmeester den
ridder de la Gardére speelde. Hij en zijn broeder
waren echter de eenigen die succes verdienden
de overige vertooners waren slecht op hun plaats.
Victor Driessens vertoonde op 15 JaDuari weer
een Blijspel, welk stuk de eenige verdienste
bezat van niet oozedelijk te zijn. Reeds lang had
men gevraagd naar een „mooi stuk" en de avond
kwam waarop de heer Valois Dertig jaren of het
teven van een dobbelaar, opvoerde. Dat was nu eens
iets uit de oude doos en, het publiek vond dét
mooi, doch wij niet. Het groot spectakelstuk,
vol woorden en misdaden, kan een beschaafd pu
bliek niet bevredigen en is niet geschikt tot be
vordering van den goeden smaak.
Deu 5den Februari doch waartoe meer nog
opgesomd? Bepalen we er ons toe, te herinneren
dat de heeren Valois, Driessens en Tjasink nog
voorstellingen gaven die, de een meer, de andere
minder, genoegen verschaften.
De heer Tjasink voert steeds goede stukken op
doch zijn gezelschap - dat groot is en waarvoor de
kosten dus tamelijk hoog zijn - zagen wij slechts een
maal optreden. Wil de Commissie zich dus niet
laten vindeD, dan blijft hij liever te huis. Zoo is
het ook inet de heeren van Lier en Morrien te
Amsterdam; de heer Driessens kan het weer beter
doen, omdat zijn gezelschap meestal bij doorrei
zen hier speelt. De Rotterdammers zien wij
waarschijnlijk hier nooit weer, daar zij er rond
weg voor bedanken, te reizen, te spelen, te lo~
geeren en geld te kort te komen. Het is dus
nog een zegen dat de heer Valois komen wil om
de tooneelliefhebbers genoegen te doen, doch van
haite hopen wij, dat het repertoire voor dezen
winter wat belangrijker zij en er stukken op
voorkomen zullen als De oude korporaal, de Familie
Beaufort, Zoo werd hij rijk, Vrienden van ons, Margot
en nog eens Lena.
Ofschoon wij ons met dit stuk geen voorstel
vermeten te doen aan het tooneel-comité, is het
toch wenschelijk voor het algemeen, dat er in
de verhuring van het gebouw en inde conditiën
eenige verandering kome; het is b. v. aan te be
velen den heer Valois of wien ook vrijheid te
geven van een abonnement te openen.
In het belang der tooneeUpeelkuiist, van hare
beoefenaars en van het kunstminnend publiek,
zien wij in elk geval eenige verbeteringen te
gemoet; de ondervinding zal dan leeren dat wij
niet slechts aanmerkingen hebben gemaakt maar
ook goeden raadgaven.
ïrsr&EZoiv deiv.
Mijnheer de Redacteur I
Wat maakt mijnheer W. D. zich boos! Wat
harde woorden gebruikt hij't Is om er bang
van te worden! Ik zal hem maar niet antwoor
den maar er mij toe bepalen u te bewijzen dat
u geene onwaarheden hebt medegedeeld.
In de Goudsche Courant van 27 dezer n*. 1263
zegt de redactie: „Een geheel nieuwe post koun
voor in de 2de afd. van dit hoofdstuk, ul. f 400
voor het catalogiseereu van het archief; of zooals
de mem. van toel. misschien duidelijker zegt, ora
met de beschrijving der oude archieven aan tt
vangen" enz.
Het bericht over de catalogus der Libry komt
in eeu vroeger nommer van datzelfde blad voor,
ik heb dat niet bij de hand. Zoo ik mij wel her
inner stond er toen zelfs bij dat de laatste cata
logus is van 1796. Misschien vergis ik mij in dit
jaartal.
Het eenige wat de heftige woorden van den
heer W. D. grond geven is dat de begrooting nog
niet is goedgekeurd en ik dus nog niet had mogen
zeggen: De Raad heeft toegestaan, maar door het
Dagelijksch Bestuur is voorgesteld.
Ik dank den heer W. D. voor zijne strenge
beoordeeling, ze is tevens de bevestiging van
hetgeen ik u schreef. de V.
koloniën.
west-iNdie.
Paramaribo, 31 Augustus. De heer J. A. P. Cohen
Stuart is, op zijn verzoek, eervol ontheven van
hét lidmaatschap der Koloniale Staten, onder dank
betuiging voor de door hem in die betrekking
bewezen diensten.
De heer G. Duyckinck is eervol ontheven
van de op hem uitgebrachte qualificatie tot de
voorloopige vervulling der functiën van agent-
generaal, en de heer J. F. A. Cateau van Rose-
veld zal op den lsten September die betrekking
aanvaarden.
Aan Z. Exc. den Minister van Koloniën is
door de Vereeniging tot bevordering van de be
langen van Suriname een adrës gezonden, met
afschriften aan de beide Kamers der Staten-Ge-
neraal. Daarin worden zeer aan bevolen de nieuwe
posten door de Koloniale Staten voor Memorie
op de begrooting gebracht, als: 1°. de oprichting
van een gemeentebestuur; 2°. subsidie aan de
Comp. Gén. Transatlantique; 3°. subsidie aan de
Internationale Ocean Telegraph-Company, en 4°.
Voorschotten aan kolonisten.
Het adres zegt deswege o. a.
„De reorganisatie van de huishoudelijke admi
nistratie en inrichting onzer Kolonie, door de
instelling van een gemeentebestuur; het tot
stand brengen van versnelde gemeenschap en
verkeer met Europa en andere streken der we
reld, ook met bloeiende plaatsen en provinciën
in Zuid-Amerika, in het belang van onzen land
bouw en handel; de verbetering van onzen
kolonialen mail- en rivierdiensten het bevorderen
van de groote belangen, die aan kolonisatie en
landbouwverhuizing voor onze kolonie verbonden
zijn, tellen allen voorzeker onder de groote en
gewichtige vraagstukken der toekomst van Su
riname."
De termijn, betreffende de aan de New-York
and Surinam Company verleende concessiën, is
voor den tijd van een jaar verlengt.
Bij Gouvernements-Resolutie van den 27sten
is, in te gaan met 25 dezer:
1°. de heer J. F. A. Cateau van Rosevelt, ten
gevolge van zijne benoeming van Agent-Gene
raal, eervol ontslagen als districts-commissaris der
2de klasse;
2'. de districts-commissaris der 2de kl. N. van
den Brandhof, aan wien thans is opgedragen het
beheer over de districten Beneden Cottica en Ma-
tappica, eervol ontheven van het beheer over
laatstgenièld district
3°. bepaald dat de ovengenoemde districts-com
missaris belast zal zijn met het beheer over de dis
tricten Beneden Cottica en Beneden Gommewijne;
4°. de districts-commissaris der 3de kl. F. P,
Kamerling, aan wien thans is opgedragen het
beheer over de districten Boven Cottica en Perica,
tevens belast met het beheer over de districten
filatappica, Boven Commewijne en Commetewane.
5". de districts-secretaris der 8de kl. J. Ema-
nuels toegevoegd aan den districts-commissaris
belast met het beheer van Beneden-Commewijne.
Door Z. Exc. den Gouverneur zijn aan ds
Koloniale Staten ter goedkeuring aangeboden drie
ontwerp-verordeningen, houdende
1°. opheffing van de disciplinaire rechtsmacht
der districts-commissarissen en vaststelling van
de daaruit voortvloeiende voorzieningen
2°. uitbreiding van het politiewezen
3°. wijziging in de grenzen van eenige distric
ten en opheffing van de betrekking van commis
saris van het stadsdistrict.
BU1TJENL.AND.
België,
Uit officieele aangiften, aan den gouverneur van
de provincie Henegouwen gedaan, blijkt dat zich
