Dinsdag
27 Augustus.
Feuilleton van liet Leidscli
Dagblad".
SüdïTSiN DIT MfilLAND.
N0. 3849.
A». 1872.
DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURANT.
Voor Leiden per 8 maandenƒ8.00.
Franco per posta 8.86.
Afzonderlek® Nommera0.05.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van
Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVERTENTI EN.
Voor lederen regel/"0.15.
Groot ere lettere naar de plaatsruimte die x\) beslaan.
STADS-BERICHTEN.
late Suppletoir Kohier der plautaeiyke
directe belasting, 1873.
BURGEMEESTER is WETHOUDERS vak
LEIDEN,
Gezien art. 261 der wet ran den 29sten Juni
1831 Staatsblad n'. 85);
Doen te weten, dat het late suppletoir kohier
»H, de plaatselijke directe belasting over 1872 op
heden vuorloopig is vastgesteld, en van heden tot
en met den 9den September aanstaande, ter Secre
tarie dezer gemeente (financieele afdeeling), van 12
tot 3 uren, voor een ieder ter lezing is nedergelegd.
En wordt deze door plaatsing in de Leidsche Cou
rant afgekondigd.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
v. d. BRANDELER, Burgemeester.
E. KIST, Secretaris.
Lamiif, 26 Augustus 1872.
Lelden, 36 Augustus.
Gisteren werd door het uitsteken van vlaggen
vaoj openbare en particuliere gebouwen alhier,
de verjaardag gevierd van Z. K. H. Prins
Alexander.
Omtrent den spoorweg vaD LeideD naar Woer
den, waarvoor aan den heer de Bordes c. s. con
cessie is verleend, vernemen wij het volgende.
Het doel is het behoeft nauwlijks gezegd te
worden Leiden laugs den koristen, en dus
goedkoopsten weg met het groote spoorwegver
keer naar het noorden en oosten van ons land
en naar Duitschland in verbinding te brengen
en de vruchtbare en welvarende Rijnstreek tevens
in de voordeelen daarvan te doen deeleu, en in
die van met Leiden, Woerden, Utrecht en Am
sterdam rechtstreeks in spoorwegaanraking te zijD.
Dit doel wijst de richting aan, die gevolgd
moet worden. Zij kan geene andere zijn dan
langs oe zuidzijde van den Rijn.
Het voornemen is het station te Leiden ie
plaatsen buiten de voormalige Koepoort aan den
weg naar Soeterwoude, dicht bij de stad.
Daarbij zal, behalve al hetgeen wat tot een
goed ingericht station bij eene aanzienlijke stad
behoort, aangelegd worden een haven, door een
kanaal te verbinden met de stads cingelgracht.
Aan de haven zullen gebouwd worden magazijnen
of bergplaatsen voor te verzenden of te ontvan-
geu guedereo, steenkolen-loodsen, laad- en los
plaatsen voor vee, weegtoestellen, douaneDge-
bouw, enz.
Door eenige verandering aan de brug voor de
Hooge Woerdscbe poort is geheel Leiden door
schepen en schuiten met het station verbonden.
Dit station zal in verbinding gebracht worden
met dat van den Hollandschen Spoorweg.
Zooveel de kronkelende loop van den Rijn het
maar eeuigszins toelaat zal de weg er zoo dicht
pogelijk langs gelegd worden.
Stations zullen geplaatst worden te Alfen en
degraven, halten over Koudekerk en Zwani-
merdaui.
Een paar mijlen ten zuiden van Woerden valt
de weg in den Nederlandschen Rijnspoorweg.
Het ligt in den aard der zaak, dat bij eene
meer bepaalde opname, dan tot nu toe kon plaats
hebben, in een en ander verandering kan komen,
doch dit ineenen wij nu reeds te mogen beweren,
dat het tot stand komen van dezen spoorweg èn
voor Leiden èn voor de Rijostreek eene hoogst
gewenschte zaak is.
Het is het voornemen der concessionarissen niet,
den spoorweg, die eene lengte zal hebben van
ongeveer 30 mijlen, zelf te exploiteeren, maar te
trachten een exploitatiecontract met den Neder
landschen Rijnspoorweg te sluiten.
De Nederl. vereening tot dadelijke hulpver
strekking en voortdurende verbetering der on-
derwijzerstractementen, hield den 24 Augustus
te Utrecht hare jaarlijksche vergadering.
De voorzitter (Baron Mackay) opende met een
kort woord de bijeenkomst en wees er op, dat
doel eu strekking dezer vereeniging van alge-
uieene bekendheid zijn. 't Was hier geen werk
staking, maar erkenning van: „De arbeider is
zijn loon waard."
De Secretaris (A. van Gooi te Haaften) gaf
eeü kort en bondig verslag en toonde aaD, hoe
deze jeugdige vereeniging reeds een krachtigon
stoot aan de zaak had gegeven; in vele ge
meenten wareD de tracteuienten verbeterd en van
alle zijden werden krachtige pogingen aange
wend om het stoffelijk belang van deu onder
wijzer onder de aandacht van de regeering te
brengen. Wanneer men zoo voortging zouden de
minimam lijders weldra tot de geschiedenis be-
hooren.
Uit de rekening en verantwoording van den
penningmeester bleek, dat het aanzienlijk tekort
over 1871 ruimschoots gedekt werd door de mil
dere inkomsten over het jaar 1872.
Reeds waren enkele noodlijdende onderwijzers
op de meest kiesche wijze ondersteund en men
hoopte door algemeeüe deelneming op ruimer
schaal hiermede voort te kuuneu gaau.
Staande de vergadering traden onderscheidene
personen als leden of donateurs toe.
Het hoofdbestuur stelde nu voor:
I. Deze vereeniging wendt zich tot de hooge
regeering om hei minimum voor deu Hoofdonder
wijzer op f 700 en dat voor den Hulpouderwijzer
op 350 te brengen.
II. De openbare lagere scholen worden naar
bet aantal leerhugen verdeeld, zoodal bij het
toenemen van de school ook de bezoldiging hoo-
ger wordt.
III. Bij maatregel van inwendig bestuur wordt,
zoodra zich de behuelteu daartoe doen gevoelen,
bet minimum volgens kouiuklijk besluit ge
wijzigd.
Voorstel I werd, nadat eeD amendement om
i het minimum van den Hulponderwijzer op f 400
I te brengen was ingetrokken, bij acclamatie aan-
j genomen.
Meer bestrijding vond voorstel II, dat, na lang
durige discussie, vooral bestreden door Dr. Sal-
verda, iospecteur van 't onderwijs te Utrecht
geamendeerd aangenomen werd.
Voorstel III verwierf algemeenen bijval. Nadat
door enkele leden eene reglementsherzieuing om
trent art. 17 was verzocht, sloot de voorzitter on
der dankzegging aan de vergaderden deze bij
eenkomst.
De Stoompost verneemt, dat bij de Hoogere Re
geering een verzoek is ingekomen van de bee-
ren A. E. Maas, te rioheveuiugen, en Mr. J. H. W.
Kool, te Amsterdam, om concessie tol den aan
leg en de exploitatie eener zeehaven te Öcheve-
ningen, volgens een door den heer P. Galand,
toenmaals ingenieur, opgemaakt ontwerp; de zaak
zou bereids in geheime zitting van het dagelijksch
bestuur der gemeente 's-Gravenbage zijn be
sproken.
Intusschen is de Burgemeester gemachtigd de
zaak in de openbare Raadsvergadering te brengen.
Naar aanleiding van een bericht in het Han
delsblad, waarin, zooals gemeld is, beweerd werd
dat Rotterdam aanvrage had gedaan om garnizoen
te bekomen, en de snuggere commentariën die
het Haagtche Dagblad aan de mededeeling van dit
bericht vastknoopte, ineldt thans de iV. Rolt. Crt.,
dat deze zaak geheel uit de lucht gegrepen is.
Rotterdam beeft garnizoenhet heeft eeo detache
ment mariniers in zijn midden eu is daarmede wèl
tevreden. Versterking van garnizoen wenscht het
niet, en heelt het niet, en heeft bet niet noodig.
Toen hier het Aprilfeest zou worden gevierd, is
van buitenaf bij ons gemeentebestuur er op aan
gedrongen, dat versterking van garnizoen zou
worden aangevraagd, maar Burgemeester en Wet
houders weigerden, vertrouweude op deo goeden
geest der burgerij, en het is in dat vertrouwen
niet teleurgesteld.
In De Tijd leest men
„Men zendt ons uit Helmond een uitvoerig eo
nauwkeurig bericht omtrent het voorgevalleoe aan
bet station aldaar. Een zeer geacht iugezetene der
hoofdstad wenschte zijn krankzinnigen broeder,
lot dusverre in Meerenberg verpleegd, over ie
plaatsen naar het gesticht, genoemd het buis
Padua, te Boekei. Hij verkreeg de daarvoor noo-
dige machtiging der rechtbank. Het vervoer ge
schiedde door drie personen, waarschijnlijk be
dienden uit Meerenberg, en werd vergezeld door
den broeder des ongelukkigen, die zich echter,
om door dezen niet herkend te worden, op een
afstand üield. Toen de trein te Helmond aan
kwam, bevond zich dekrankzionige.diebet dwang
buis droeg, in een afzonderlijken wagen. Aan het
station stond een gesloten rijtuig gereed, om hem
af te halen, waarbij de broeder-overste en nog
twee geestelijke broeders uit den huize Padua.
De drie geleiders konden er niet in slagen den
krankzinnige den spoorwagen te doen verlaten,
zoodat de broeders ben moesten helpen, om hem
in het rijtuig te dragen. Op zijn geschreeuw eu
getier kwam de stationschef toeschieten, vragende
wie het hoofd van dit transport was, waarop de
broeder des lijders te voorschijn trad, en zijn
uaain noemde. De krankziunige werd nu door
de begeleiders en de broeders in het rijtuig ge
plaatst, dat zich aanstonds in de richting van
Boekei verwijderde.
„Wat nu het gesticht te Boekei betreft, ge-
heeteu het buis Padua en ook onder den naam
van Kluis bekend, dit is eeo bij Koninklijk be
sluit goedgekeurde inrichting tot verpleging van
kraukzinuigeu, waarvan de heeren inspeciLUis
dier huizen in bun oflicieele verslagen stee ds me
grooten lof melding maken. De geestelijke direc-t
teur is een pater; de verzorgers zijn br oeders
Capucijneu.
Namens de Maréchaussée der brigade Helmond
is het volgende aan de N. R. Cl. ingezonden
In het bijvoegsel, behoorende bij de N. R. Cl.
van Woensdag 21 Augustus 1872 (ochteDd-editie)
lezen wij een artikel, door U overgenomen uit
het Vaderland, ou.treut bet geheimzinnig, tragisch
voorval op den léden Augustus jl. met den per
spoortrein te Helmond aangebrachten persoon,
aan handen en voeten gebonden, voorgegeven
wordende krankzinnig te zijn, en door Capu-
cijuers aan het station alhier afgehaald en verder
vervoerd. Tot toelichting diene, dat door ons
maréchaussées een onderzoek ingesteld en ge
bleken is, dat de met den spoortrein van Boxiel
naar hier aangebrachte persoon werkelijk krank
zinnig was, en genaamd J. A. F. Steius Bisschop,
geboren te Amsterdam deu 5den Februari 1841
sedert 3 jaren verpleegd in het gesticht Meeren
berg, en op voormelden datuui door deszelfs broe
der J. B. M. Steius Bisschop, per spoortrein naar
Helmond, en verder door drie Capucijners is ver
voer l per rijtuig naar het krankzinnigengesticht
ie Boekei bij Handel. Waartoe door de Arron-
dissements Rechtbank te Amsterdam dato 29 Juli
jl. machtiging is verleend.
De heer Dr. J. Brill, conrector te Kaujpeii, is
benoemd tOi directeur vau het gymnasium te
Bloemfontein, 10 den Oranjevnjstaat, welke be
trekking door hem in het begin van het volgend
jaar zal worden aanvaard.
Door B. en W.van Breda is een aanbevelingslijst
opgemaakt van caudidateu voorde betrekking van
leeraar in de Nederl. taal- eu letterkunde en in
de geschiedenis aan de hoogere burgerschoul,
waarop zijn geplaaist de beerenM. A. van Oppen,
candidaat in de letteren en leeraar aan de hoo
gere burgerschool te Venlo; Dr. L. Beins, conrec
tor aan het gymnasium te Brielle; H. J. Eymael,
candidaat in de letteren te Heerlen, bij Maastricht;
S. J. Bouberg Wilson, candidaat in de letteren
te 's-Gravenbage.
Men verzoekt het bericht, omtrent den uit
slag van de fondsveiling Erven Bohn, te ver
beteren met de mededeeling, dat de Camera
NAAK HST FitANSCH VAN
SS. X Al» AC.
VIII.
De Engelsche geest.
Vervolg.)
Niets dan een ziel en hare innige alleenspraak,
de verheven zang van het edel gemoed van de
maagd en van den kunstenaar, die door eene even
krachtige geestdrilt als zij wordt meegesleept en
roorigedreven, het volgehouden contrast van de
vrouwenstem en de mannenstem, die, bij de uit-
boezemingen en variatiën over 't zelfde raotiel
1 zich steeds meer van elkaar verwijderende en
t zich tegenover elkaar plaatsende, eindelijk op één
«ogenblik tot elkaar genaderd zich vereenigen
tol een lang aangehouden, smartelijk, overheer
lijk ouo, op zulk een verheven en krachtigen
toon, dat mets daar boveu gaat. Voorheen han
delde het heldendicht over het stichten en ver
woesten van steden, over deo strijd der goden
bier handelt het over den strijd der ideeën en
hartstochten, over de herscbepping van karakters;
het heeft zich inwendige in de plaats van uit
wendige toestanden tot stof gekozenen hoe ver
zich het gebied van het epische ook moge uit
strekken, wat in de ziel omgaat is rijk en gróót
genoeg om het te vullen. De aaadoeniugen
van zulk eeo vol en bewogen gemoeddoen
niet onder voor deo schok der legers. Bij
dit epos zijn de legenden en goddelijke verschij
ningen vervangen door de divinatiën van het
oneindige, door droomen en verzuchtingen die
het heelal omvatten, door de sombere of heldere
opvatting van schoonheid en waarheid, door hel
en hemel, door verblindende vizioenen, door een
ideaal verschiet dat zich verheft niet zooals dat
van Homerus boven een overlevering, of als dat
van Dante boven een dogma, maar boven de
toppen der verhevenste nieuwere ideeën, om zich,
Dog hooger, te vereenigen om een heiligdom en
een god. Er is niets officieels in dien god; het
is die van de ziel, van een blaken'de en vrucht
bare ziel, waarin de poëzie een voorwerp van
vereering wordt, waardoor zij hare eigene edele
aandrift naar buiten verbreidt en over de onein
dige natuur baar gevoel van de heilige schoon
heid uitstort. Dat alles wordt uitgedrukt in eeu
siijl van een éenige soort, minder een stijl dan
een aanstipping en wel zoo stout, oprecht en ge
trouw mogelijk, elk oogenblik op de plaats zelf
en uit alle stukken gevormd, zoodat men nooit
aan de woorden denkt en men rechtstreeks en
als vau aangezicht tot aangezicht steeds de leveDde
gedaante ziet opwellen, uiet hare trillingen,
schokken, haar plotseling neerstrijken, hare onge
hoorde vleugelslagen, vau bet sarcasme en de
gemeenzaamheid af tot de geestvervoering
een vreemde taal, maar waar tot in hare minste
bijzonderheden, alleen in slaat om de golvingen
van liet innerlijk leven te vertolken, den aan
drang, de vlagen en het woelen der inspiratie,
de plotselinge concentratie van den overvloed van
denkbeelden, de onvoorziene uitbarsting der beel
den, en de oDafmeetbare verlichting, die als het
noorderlicht in een lyrischen geest sist en knet
tert. „Ga moedig voorwaarts, eu dat uw vrij ge
„dicht met zijn gloeiend lava den boezem grijpe
„met de duizeod aderen, de beide kloppende
„borsten der eeuw, zoodat, wanoeer de volgende
„eeuw komen zal, de mensehen dan den indrok
„eerbiedig met de hand zulten aanraken eD zeg
„genziet, ziet de borsten die ons atleD gezoogd
„hebben die boezem schijnt nog te kloppen; ten
„minste zij doet den onze kloppendat is de
„levende kuust, de kunst die het waarachtige
„leven vormt eo vereeuwigt Zulk eeu stijl is
het natuurlijk complement van zulk een gedachte.
„Niet aan den vorm denken, zich geheel aan deu
geest overgeven, zich er aan overgeven zooals de
oppermachtige natuur doet bij het scheppen van
deo vorm, een vorin die geeu gevangenis maar
een lichaam isaltijd het innerlijk als uitgangs
punt naar buiten, in 't leven en in de kunst,
die wederom het leven is." De poëzie aldus opge
vat kent maar éen persoon, den iunerlijkeu meuscli
en maar éen stijl, den kreet van het zegevierend
0f lijdend hart.
Hoe meer ik nadenk over die gesteldheid van
den geest, dat gewoon ziju om in zich zei ven te
keeren, die overhand van den zedelijken uieosch,
die behoefte om eerst hem en dan de uatuur door
hem heen te zien, hoe duidelijker mij de sterke
eu tallooze wortels worden van het ernstige ge
dicht, dat men hier den godsdienst noemt. Om
er nauwkeurig de waarde en het gezag vau ie
begrijpen, moet men daarbij onderscheiden de
redactie der uitgevers en het gevoelen van den
lezer.
Die redactie varieert naar de verschillenJe sec
ten: kwakers, presbyterianen, wesleyanen, uni-
