N0. 3829.
A°. 4872.
Pil
Zaterdag
3 Augustus.
DEN HAAG IN REP EN ROER!
REA!
Feuilleton vau liet Leidsch
Dagblad".
SCHBTSBi DIT B8GBLAMD.
1 inrijoi
gens eB
berijd
ar to,
DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURANT.
Voor Leiden per
Franco per post
Afzonderly ka Nommeri
maanden
/8.00.
3.85.
0.05.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van
Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DES ADVERTENTIEN.
Voor iederen regelƒ0.16.
Grootere letten naar de plaatsruimte die beslaan.
r Rot.
Een ijskdnde rilling gaat door de leden der
"t if ligenaars. Zij sidderen en beven, en staren met
'gstige blikken in de toekomst.
Wat zal idie geven?
1 ^inwotiers der residentie, pakt je boeltje bij elk-
xi. r en zorgt voor een veilig heenkomen, want
-»et dat de dag der wrdat de Inter-
ionale in uw midden komt huisvesten!
Bergt alles in uwe brandkasten en maakt uwe
izen voor de petroleum onschadelijk
Hoedt u in 's Hemels naam voor moord, roof,
indstichting eu plundering!
Past op uwen eigendom en testameuten, be-
takt uwe vrouwen en dochteren
sj, lortom, verbergt alles voor de roofgierige blik-
u van die bloeddorstige hyena's, dievanheiude
1 verre zich op hun prooi komen werpen.
Dergelijke gemoedsgesteldheid is minder benij-
ns waardig.
En toch moet men zich die zoo voorstellen, als
en nagaat, hoe nu reeds de alarmklok in en
aiteu het vorstelijk pronkjuweel van Neerlauds
.eden geluid wordt.
De conservatieve pers staat hierbij natuurlijk
u het voorste gelid. De Internationale en Com-
nune zijn voor haar geen vreemde onderwerpen
vaar zij reeds jaar en dag beweert dat hetlibe-
ilisnre, consequent doorgevoerd, tot de beginse-
in der Internationale en Commune rnoet leiden. Zij
'eet wel waarom die Internationale door haar
ehanteerd en zoo sterk opgevijzeld wordt. Bij
ebrek aan eigen beginselen, vijandschap tegen
oede beginselen en die in het volk gelouterd
rjn, is de slimste weg: de gevaarlijke denkbeel-
en, die door alle eeuwen heen bestonden, eerst
p rekening van de tegenstanders te stellen en
ervolgeus al het dolzinnige en omverwerpende
-an die denkbeelden, al het gevaar voor de be
taande orde van zaken, dat daaruit voortspruit
avendig en in de afgrijslijkste beelden'voor den
;eest te roepen. Dan heeft 't althans den schijn
ilsof zij, die het recht der menschheid, de maat
schappelijke orde beschermen tegenover de giftige
pijleD der revolutiemannen, de partij is die den
geest van het volk liet best teruggeeft.
Het Nederlandsche volk is echter te wijs, te
kalm en te bedaard, om zich noodeloos tc laten
opwinden. Zijn regeerders zien evenzeer het ge
vaar, als het inderdaad aanwezig is, eD moet er
gehandeld worden, dan zal geen Nederlandsche
regeering in dien plicht te kort schieten.
Hierover loopt juist het brandend vraagstuk. De
-langmakerij op groote schaal bevindt zich hier
"uist in haar sterkste verschansing.
Zal de Regeering het Congres, dat de Inter
nationale te 's Gravenhage deukt te houden,
toelaten?
Roerend eu in tranen weggesmolten smeekt
de conservatieve pers, om Nederland voor zulk
een ramp te sparen.
In de residentie tracht men de Regeering bij
adres te vermurwen, die gevaarlijke bent met
pak en zak terug te zenden.
En van dit alles is zeker niet het minst op
merkelijk, dat de gevaarlijke theorieën der Inter
nationale haarfijn worden uitgeplozen, haar da
den tot in de minste bijzonderheden worden ver
teld, de mannen afgemaald en men het Congres
wenscht te weren juist om de gevaarlijke theo
rieën die daarop zullen verkondigd worden.
Wij beschouwen al dit gekerm, al dit gelamen
teer als niets anders dan een standje, dat naar
het ons voorkomt de Regeering niet mag aflei
den van den weg die eene verstandige Regee
ring voegt. De beginselen van de Internationale 2ijn
gevaarlijk, en wij verfoeien ze; inaar zoolang 't
blijft bij loutere beschouwing en bespiegelingen
over die beginselen, zoolang men zich vergenoegt
met resolution op congressen aan te nemen, dat
dit of dat in de practijk wensclielijk zou zijn,
zoolang de publieke rust daarbij geen gevaar
loopt, eu hetgeen dus verkondigd wordt niet aan
druist tegeu de wet, moet geen Nederlandsche
Regeering tusschen beiden treden. Zij moet eeu
waakzaam oog houden in het belang der open
bare orde, en wordt die bedreigd, dan is haar
tijd van optreden daar, eu bezit zij de middelen
om dan de handen aan het werk te slaan.
Geen maatregelen van dwang tegen de pogingen
van anderen, om beginselen, waarvan zij alleen
heil voor den Staat verwachten, ingang te doen
vinden, zoolang dit ordelievend geschiedt. Zijn
de beginselen slecht en utopisch, zij zullen van
zelf verdwijnen; zijn zij goed, waar en recht
vaardig, dan helpt geen dwang, dan vinden zij
onvermijdelijk hun weg, dan weten zij alle hin
derpalen te boven te komen, om ten laatste te
zegevieren. De conservatieve partij heeft daarvan
de treurige ondervinding. Het ontbreekt haar aan
niets om hetgeen zij beginselen noemt te verbrei
den, te verdedigen en op te hemelen. Met hoeveel
schoonklinkende titels heeft zij die reeds getooid
Eu wat helpt 't haar of zij ze zelfs de nationale
beginselen noemt? De natie wil toch niet van
haar gediend zijn.
Zoo zal 't ook met de theorieën der Internationale
bij ons volk gaan. Men zal ze desnoods aanliooren,
het kwade van het goede weten te schiften, en
er van behouden hetgeen werkelijk de overwe
ging verdient. Dan zal het congres, indien 't na
tuurlijk handelt als bij vroegere congressen, uit
eengaan, gelijk het gekomen is, dood stil eu rustig.
Gaat men 't daarentegen te keer, verbiedt men
de bijeenkomst, dan wordt de zaak er niet beter
op. De Internationale komt nog meer in opspraak
en wat zij wilde verkondigen zal in geschriften
verspreid worden.
Neen, geen onstuimige jacht op de Internatio-
nale-inannen Zijn er gauwdieven onder, dan
passe men de vreemdelingenwet toe, maar late
de menschen, die niets misdaan hebben dan dat
zij aanhangers der beginselen van de Internatio
nale zijn, die naar hartelust bespreken.
Alleen gewichtige redenen van Staat kun
nen een tegenovergestelden weg doen inslaan
Maar voor het overige sluiten wij ons onvoor
waardelijk aan bij hetgeen de heer Georges Gué-
roult, zeker geen Internationale-man, in zijne
brochure: „Les théoriesde ('Internationale" zegt,
waar hij het wenschelijke van het recht van ver-
eeniging betoogt
„Quoi! dira-t'on; la liberté d'association, après
i ce qui vient de se passer, la liberté des grèves,
la liberté de Internationale
La liberté n'est point l'impunité et l'irrespou-
sabilité. Si une association quelconque veut ap-
porter par la force une modification aux coutumes
eo aux lois en vigueur, elle est et dolt être pos
sible d'nne pénalité sévère. Tant qu'eile reste sur
le terraiu légal et pacifique, elle est et doit être
inattaquable."
Lelden, 2 Augustus.
VERKIEZING VOOR »E TWEEDE KAMER
DER STATEN-GENERAAE.
Hoofd kiesdistrict Rotterdam: uitgebracht 1243,
waarvan 1229 geldige stemmen. De volstrekte
meerderheid was alzoo 615. Gekozen de heer
O. van Rees, met 834 stemmen. De heer van
den Berch van Heemstede had 383 stemmen.
Hoofdkiesdistrict Deventer: uitgebracht 1033
stemmen; gekozen de heer Mr. P. Blussé met
688 stemmen. De heer VV. Schimmelpenninck be
kwam 113 eu de lieer A. Schiinmelpenninck 199
stemmen.
Naar uien verneemt zal, binnen weinige dagen,
de dienstneming als koloniaal voor niet-Neder-
landers weer vvordeu opengesteld. Het sluiten er
van sedert eeu paar jaren geleden heeft op de
ingezetenen, die voor een groot gedeelte van het
werfdepöt moeten leveu, een hoogst nadeeligen
invloed geoefend.
Eerlang worden hier te lande verwacht de
heereu Félix Voisin en burggraaf d'Haussonville,
leden der Nationale Vergadering in Frankrijk,
die gedurende het aanstaand parlementair reces
daar te lande de verschillende gevangenissen in
Nederland zullen bezoeken, met het doel om de
resultaten hunner bevinding mede te deelen aau
de Commissie voor het onderzoek van de mid
delen tot verbetering van het strafstelsel in
Frankrijk.
Aan de Hoogere Burgerschool te Amersfoort
is de betrekking van leeraar in de kosmographie,
natuur- en werktuigkunde (jaarwedde f 1600)
opengevallen, doordien de titularis G. J. Collard
als lsten luitenant-ingenieur in activiteit is hersteld.
Het nu voltallig Comité ter zake der geloofs
vervolging der Israëlieten in Rumenië bestaat
volgens de N. H. Cl. uit de volgende heeren
Mr. H. H. Tels, advocaat te Rotterdam, Voor
zitter; J. E. Andries, notaris te 's-Gravenhage
Mr. C. D. Asser, raadsheer bij het Prov. Hof in
Noord-Holland te Amsterdam; B. S. Berenstein,
opperrabijn bij de Ned. Isr. gemeente te 's-Gra-
venhage; P. J. van der Burgh, procureur en lid
van den Gemeenteraad te 's-Gravenhage Mr. F.
M. baron van der Duyn, wethouder te 's-Graven
hage C. P. v. Eeghen, koopman te Amsterdam;
J. van J. Ferrares, opperrabbijn bij de Portu-
geesch-Israëlietische gemeente te 's-Gravenhage
Mr. J. E. Goudsmit, hoogleeraar te LeidenG. I.
Hnygen, lid van den Gemeenteraad te Rotter
dam L. P. Jacobs, koopman te Amsterdam E.
L. Jacobson Lz., lid van den Gemeenteraad te
Rotterdam; Mr. H. J. Koenen, lid van de Pro
vinciale Staten van Noord-Holland en van den
Gemeenteraad te AmsterdamMr. J. L. de Leao
Laguna, advocaat en lid van den Gemeenteraad
te AmsterdamA. Lehren, bankier te Amster
dam R. Mees, kassier te RotterdamG. H. De
Marez Oyens, koopman te Amsterdam S. Men-
des da Costa, koopman te AmsterdamMr. A. S.
van Nierop, advocaat en lid van deu Gemeente
raad te Amsterdam Mr. S. E. Nijkerk, a lvocaat te
Amsterdam; N. G. Piersou, directeur van de Ne
derlandsche Bank te Amsterdam L. Piucoffs, lid
van de Prov. Staten van Zuid-Holland en van
den Gemeenteraad te Rotterdam Mr. A. de Pinto,
lands-advocaat en lid van den Gemeenteraad te
's-Gravenhage; Mr. D. Polak Daniels, advocaat
eu lid van den Gemeenteraad te 's-Gravenhage;
J. J. van Raalte jr.; koopman te Rotterdam L
D. Simons, koopman te 's-Gravenhage Mr. P. W.
H. van Sonsbeeck, lid van den Geineeuteraad te
Amsterdam; Mr. A. M. van Stipriaau Luïscius,
advocaat te 's-Gravenhage; Mr.-©. J. A. den Tex,
burgemeester van Amsterdam; J. van Vollenho
ven, lid vau de Eerste Kamer der Slaten-Gene-
raal en burgemeester van Rotterdam A. C. VVert-
heim, bankier te Amsterdam, Mr. J. A. Levy, ad
vocaat te Amsterdam, secretaris.
Men schrijft ons uit Zeeland
Wij ziju hier grootelijks teleurgesteld, dat de
spoorweg naar Vlissingen niet op 1 Augustus
geopend is. Vast was er op gerekend, en thans
vraagt de een den ander: wanneer zal het ein
delijk gebeuren? Niemand weet er iets van.Som
migen beweren, dat het wel zeker zou gebeurd
zijn, indieu Thorbecke ons niet ontvallen was, eu
het lijdt geen twijfel, dat het had kunnen zijn.
iu het belang van de zaak is het evenmin als in
dat van handels- en reizend publiek. Maar wij
troosten ons met het gerucht, dat op 1 Sept. het
lang verwachte oogenblik daar zal zijn, terwijl
wij ons inmiddels den tijd korten met de dage-
lijksche geschiedenis van het Zeeuwsche Abdera,
die nog altijd even vermakelijk laat er mij bij
voegen, in den laatsten tijd niet onbelangrijk is.
Nederland zal er vreemd van ophooren, dat
Goes weder twee liberale Raadsleden gekozen
heeft. Hoe het gebeurd is, weet schier niemand
juist te verklaren; maar eeu feit is het, dat de
kerkelijk-orthudoxe partij een belangrijke neder
laag geleden heeft. Evenwel niet zonder zeer
vreemde vei tooningen. Eerst hebben orthoxen en
katholieken een vrijmetselaar gekozen, die door
Jhr. Poinpe krachtig aanbevolen was. Daarna
hebben de laatsten zich van de eersten losgemaak l
tsil
Iitogöj
lie I
f I
4Sfc
NAAR HET FRANSCH VAN
M- X A I n IE.
VI.
■Wandelingen in Londen.
Vervolg.)
Te Glasgow is een van de tien huizen een
slijterij De statistiek toont aan, dat te
Manchester de werklieden jaarlijks ongeveer mil-
De Timet noemde, iu -en zijner jongste artikelen, Laucsbird
als ecu van die streken waar de opvoeding bet mee9t verwatrloose
is en baalde als bewi s aau, dat onder de meeste huis elijks-acteo
eeu kruis|e in plaats van de naamteekening voorkomt.
De heer Wilson, predikant te Liverpool, beeft hierop bet blad
geantwoord, dat men uit bet aangehaalde feit niet moest opmaken,
dat allé personen, die een kruis zetten, niet schrijven konden, om
dat in eun van de vijf gevallen een der echtelingen onder deD
invloed nas van alcoholisch rocht op het oogenblik waarop hij de
acte teekende, eu ziju zenuwachtige toestand hein belette zijn naam
tc zetten.
lioen p. s. aan sterken drank vertereD; te Glas
gow bijna eveD veel; te New-Castle vierhonderd
duizend p. s.te Dundee twee honderd vijftig
duizend. Men heeft van 141 werklieden te Pres
ton bevonden dat gemiddeld 22 pCt. van hun
loon aan spiritulatiën wegging, dat is iets meer
dan ll1/. p. s. 'sjaars;41 hunner verteerden daar
aan van 25 a 75 pCt.12 behoorden tot het ma
tigheidsgenootschap en onthielden zich van ster
ken drank. Die genootschappen zijn inderdaad
het middel er tegen en men kan licht begrijpen
hoe ijverig eD nuttig zij werkzaam zijn. In
vele straten zie ik platen, die zij uitgevenmen
stelt er der dronkaard voor als verstompt en
krachteloos, omringd door kleine duivels die hem
met kolenschoppen het hart en de hersens uit
scheppen, terwijl daaronder de opperste der dui
vels op een flesch jenever wijst met de woorden
my best spirit (dat is mijn beste duivel)
VII.
Fabrieken en 'Werklieden.
W ij reizen naar Manchester. Onderweg lees ik
verscheidene couranten en revues, onder andere
drie of vier artikelen over Frankrijk, tegen zijne
regeering die despotiek is en het individu geen
deel laat nemen waar het openbare belaDgen geldt.
De schrijver redeneert alsof de Fraoschen Engel-
schen waren; onwillekeurig denkt hij zich in
Frankrijk verplaatst; hij stelt zich voor hoe slecht
hjj daar op zijn plaats zou zijn, hoezeer daar alles
zou indruischen tegen 't geen hij gewoon is, welke
belemmeringen ons administratief stelsel hem zou
in den weg leggen. Maar die belemmeringen,die
bem zoo groot voorkomen, zijn in ons oog gering,
de meerderheid der burgers zou zich juist onder
een tegenovergesteld regime niet thuis gevoe
len. Aan de openbare belangen deelnemen dat
is met andere woordenzich veel werk op den
hals halen, lid zijn van vijf of zes commissies,
rapporten opstellen of aanhooren, zich veertien
dagen achtereen door een dozijn redevoeringen
over 't zeilde onderwerp kwellen, statistieken en
enquêtes verduwen, 't een nog vervelender dan
't ander. Dat laten wij aan de regeering over;
zij moge een despoot zijn, zij houdt toch ook het
toezicht. Zij bindt ons in menig opzicht de han
den, maar ontheft ons van veel beslommering. Wij
laten haar snijden en snoeien, als een gevolmach
tigd intendant, terwijl wij haar luide critiseeren
en elkander toefluisteren dat, als zij onverdraag
lijk wordt, wij wel middelen weten om haar
de deur te wijzen. Deze berekening nu
is voorzeker eeu slechte, want ua jaren van
rust en zorgeloosheid komt men tot de conclusie
dat men geruïneerd eD in een lastig parket ge
bracht is. Daarenboven geeft dat wegjageD tot
hevige toODeelen aanleiding. En per slot van re
kening is inen, daar het huis niet buiten een in
tendant kaD, na elke kijfpartij genoodzaakt, den
eerste den beste daartoe aan te stellen, die, eu
dit is het lastigste, dikwijls nog slechter is dan
zijn voorganger.
De eerste honderd mijlen is het landschap vlak
en kleurloos, maar dan beginnen de heuvels en
krijgt het eenige uitdrukking. Die hooge golvende
heuvels zwemmen in den nevel; nu endaDkomt
de zon te voorschijn en verspreidt met haar zwak
ken glans als't ware een glimlach over het bleeke
groendie vluchtige glimlach, bij het droevig
waas over de vochtige velden, is zoo treffend eu
aandoenlijk
Wij komen in het land van ijzeren steenkolen;
overal de sporen van hetindustriëeleleven;over
blijfselen van erts als bergen opgestapeldde grond
uit zijn verband gerukt door de uitgravingen; de
hoogovens vlammeD. Wij naderen Manchester. In
het westen is de hemel koperkleurig eu rust eeu
wolk van een vreemdsoortigen vorm op de vlakte;
onder dat onbeweeglijk deksel verheffen zich bij
honderden schoorsteenen zoo hoog als obelisken,
uien ziet verder eeu groo^ zwartachtige massa,
